Donderdag 22 October 1908. No. 5738. 58e Jaargang. MJERSFOORTSCHE GQÏÏRAIT. UITGAVE FIRMA A. H. VAM CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi. franco per post f 1.45. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel- abonnemout reductie, waarvan tarief op aanvraag kosleloos. Legale, oilicieële- en ontoigenings- advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiteu worden in rekening gebracht en koeten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bfj advertentiën van buiten de stad worden de incas9eerkosten in rekening gebracht BUREAU KORTEGRACHT9 Postbus 0. Telephoon 19, KENNISGEVING. De BURGEMEESTER van AMERSFOORT, Gezien artikel 41 der Gemeentewet, bronptt ter kennis van de ingezetenen, dat de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op DINSDAG den 27 October aanstaande, des namiddags te l'/« ure. Amersfoort, 22 October 1908. De Burgemeester voornoemd, WÜIJTIER8. Te veel schaadt. De Hilversumsche apotheker, dr. R. Feeu- stra, een der Zoeklicnt-scbryvers van „De Telegraaf" bad het dezer dagen over eet- retorm en schrijft o.a. Deze lijd heeft een volle, vette maag. SchraoseD, 't er vau nemen, liefst stiekum, dat de anderen niet merken hoe de afgod, die onder de ribbogen hangt, wordt beleden en aangesmacbt. 'a Zacht eitje, een omme- lelje frappé, sauce piquanle, heilbot met godenmayunnaise. Eeu glaasje Leoville 1880 of Gharteraud 1884 met geurig bouquet. Pointes d'asperges in natuurboter, tong, reerug, petits puis, rumpuddiug. Bin dan de koffie, geurig bruin, dampend daar overheen met 't kleine glaasje Hennesy met de 3 ster retjes, een Cusenier of een Benedictijner daarnevens. Dan 'n sigaartje aanzuigen. 1st das Leben wunderschönl Men gaat inden stoel haogen, geelt zich 'n ar vsd gewichtige, hoogst-gecul li veerde attentie of conversatie. Men gaat thee driukeu en digereert achter al den geestesarbeid, die in een avondblad gestold zit; sui'-gewicbtig. Een is opgestaan, die deze smullers toe roept: Wilt jij weer lacheu in het blij ie licht van milden en goeden menscbenzin Wilt gjj u weer sterk voelen en een heros, die alle muren die 'm den weg ter zege sperren tot puin slaat? Wilt gij uw ziel keeren naar het zachte zomerlicht van eerst ontluiken en goudgezuomd groen Wilt gij weer de trilliugeu van uw Acbilles-pees tot uw cerebrum voelen huiveren hoogstmo- menten van uw psychisch zyu, zooals ge ze ais meisje van 15 of als jongen van 18 in den wervels!reng voelde snorren? Eh-bien. Eet van zes, zeven gulden in de maand hoogstens tien. Menu brood, rogge brood, rhabarbersteeleu, grutjes; nu eu dan 'u vijg, een appel ol wat audero vruchten, vitello en palmiu. Sonst nichts. Een vegetariër zult gij, lezer, vragen. Vau de vegetarische bluf, al zat. Dal kennen we. Rijst met apenootjes, aqua lontaua voor wijn e" pruimedanteu om al de onverteer bare' cellulose te stuweo van de Kilo's plant aardig eten, die je noodig hebt om tot het eiwit op het door de officieele geneeskunst geëischte cijier te komen en je volle menschenkracbt en waarde te behouden. Dr. M. Hindhede, de Deen, die onzen tijd de reformatie van de eetkunst predikt, is een vegetariër, ^eker, maar het vegetarisme is geen alpha o omega, geen dogma b\j hem. De eetkunsi, die hg leeraart, is er vooral een vaDhongerlijden. En de kernkwestie van z'uïëër: Gg, zelf vergiftiger* eet te veel. Beperkt u. Gij gaat aan uw vraatzucht door hart-, vaat-, zenuw- en zielsvergiftiging ten gronde. Een meusch kan leven van 16 öre per dag van 16 centen. Heel, heel uit stekend?- Eet weinig. Eet hoogstens 3 kee ren per dag en scheidt er telkens uit, juist wanneer 't pas begint te smaken! 's Mor gens een paar plakjes brood met palmm 's middags wat grutjes met rhabarberco.npote, een appel na0D tegen schemer weer zoo wat, of 'n hapje rijst. En vloek het ge slacht, waarvan gij een laatstgestempelde schakel zijt, zoo ge na 'n half jaar niet dank baar door 's levens god'lijkeu wondortuin scharrelt en zoo ge dan met met een groot voorgenot aan uw dun sneedje Graham met cocosvet denkt als thans aan een ree- ragoat met Madeira-saus. Dr. Hindhede, de schrijver van een bj Koehler te Leipzig uitgekomen boek»£ur Reform unserer Ernabiung", scbynt van huis uit een man van zuiuigen aanleg. Hg is be gonnen den boeren lgnkoekun tespamn voor het vee. Die beesten eten veel te veel. Zon der er zoo'n overmaat van eiwit en olie in te stoppen, moet er toch even veel en oven goede uielk uit kunuen komen, heeft Hin dhede gedacht. Toeu proeven laten nemeu half rantsoen koeksn en wat knollen meer. Het resultaat viel in de lijn van zjjo ver moedens. En trotscb schreef de zickeohuis- dokter aan zjjo boereovolkje van Jutland: De overmatige koekenvoederiug, om veel en goede melk te krijgen, rendeert niet; de lynkoekeukwestieiseiue Urinfrage; keino Milchfrage. Basta. Na het vee, de menschcn. De dokter ging den ouden kostnorra eens na. Die is van Voit en beweert, dat eeu gezond, nor maal rnensch noodig heelt per dag, bjj nor male levensbelasling, 11J Gram eiwit, 56 Gram vet en 500 Gram koolhydraten. Nu bestaan er voor deze verschilleude chemische groepeeringen eenheden en voor die een heden heeft men energie-cyfers afgeleid. Men meet in warmte-energiedat wil dus zeggen in calorieën. Een Gram eiwit wordt gesteldop 41 calorieën, een Gram vet op 93. Boe men precies aan die cglërs komt, mag Joost weten. In de Bei theiotsche hum, che misch gemeten, komt men tot geheel andere resultaten. De cijfers regardeeren de gedeel telijke pbysiologische verbranding in het lichaam. Volgens den ouden Voitschen ranisoennorm zou eeu mensch per dag dikke drieduizend calorieën naar binnen werken. Nu merkte Hiudhede op, dat zelfs in het eten niet on matige menschen tot twee en drie maal meer verorberden en vermoedde, dat 2U0Ü in plaats 3 mille ook nog genoeg calorieën voor het menschelyke oventje zou opleveroD. Deze vermoedens werden door zijn proef nemingen bevestigd en zoo kwam hg tot de hongerlgders-blgde-boodschap: een mdnsch kan voor 16 centeu per dag leven. Met vier sueedjes graham, een dito rogge, eeu lik vitello, eeu pintje melk, eeu paur vijgen en een half ous grutjes is de zwaarste lier- senathleet of de nijverste laudman stoffelijk voldoende voor eenmaal 24 uren uitgerust. Men behoeft niet alles te gelouven wat Hindhede beweert en kan voor diens menu's en eetvariuties den neus ophalen, maar op éeu onderwerp praat hg u er iu, omdat hg daar stevig argumenteert en inet zijn be schuiten- eu grutje9kuuken op tafel timmert. Het eiwit wordt heden ten dage te hoog aangeslagen. De oude voedingskroinme van Küuig deugt geen klap. Die zei5: 3:1, dat wil zeggen de voedingswaarde van het eiwit staat tot die van bet vet, staat tot die van de koolhydraten als 5:3:1. Uit zyn eigen proeven eu uit die van Hirsctifeld en Guit- tender bewjjst Hindhede, dat het eiwit niet zoo outzeltend veel om 't lijf beeft, ea dat het volproppen inet eiwit voor voeding en energiebehoud van weinig waarde is. Het zelfde thema wordt uitgewerkt in het »Medisch Weekblad" door, dr. J. P. Elias, die schrijft over den verzwakkeuden invloed der zoogenaamde versterkende middelen op het kind. Het nerveuse kind is in de welgestelde fatniliëu een alledaagscbe verschijning eu wordt in hot algemeen niet zelden aange troffen overai waar om de eene of andere reden altgd door versterkende middelen wor den aangeboden of opgedrougen. Onder het nerveuse kiud wordt hier niet verstaan het uervouse kind van nerveuse ouders, evenmin de kinderen nerveus door «verwonnen", maar het nerveuse kind van gezonde ouders, dat zijn zenuwachtigheid verworven en on derhouden heeft door ondoelmatige voediug. Reeds 8 jaor geleden heeft Gzerny do ziektebeelden beschreven, die de kinderen uit het welgestelde gezin vortoonen, wanneer voor hun «versterking" hun de ondoelmatige voeding ten deel valt, welke F. Siegert iu I het «Münch. Med. Wochenschr." op het oog beide omstandigheden met haar co-eiïecteu heeft. Hg legt den nadruk op de nervositeit, die de ondoelmatige overdaad bi) het kina teweeg brengt. Het best wordt nog over voeding met versterkende middelen verdra gen, als een bongdenswaardige eetlust tevous toelaat een rijkelijk gebruik van groene groenten en rauw ooft. Buitendien is van goeden invloed de lichaamsbeweging. In pleegt de npsupatie kniet of minder op te treden. Met aan de practjjk ontleende voorbeel den toont Siegort aan boe door ondoelma tige voeding, waarbij groenten en fruit ge heel of bijna gehool ontbreken, terwijl of ook wel vet iu een hoeveelheid van 3, 4 en zelfs 5 Gram per K.G. licLaamsgew.cht en per dag gebruikt worden, een wanver houding ontstaat tusscheu voodselopneraing en lichamelijke en geesteljjko kracht; hoe slechts uitzien, anaemie, hardnekkige opsti- patie, huidaundoeukogen, angina, brouchitis, infectieziekten, enz. met deze dystrophio gepaard gaanmaar vooral legt b|j don nadruk op de zenuwachtigheid, welko zich opeubaart door onrust overdag, moeilijke opvoeduaarhoid, gebrekkige praestaties op school, onregelmatigen slaap, spoedige ver moeidheid, enz. Regeling van het dieot, en wel beperking van het eiwitverbruik, meermalen ook van het vet-verbruik, meur gebruik van kool liy- druteu by onvoldoenden algomoenen voediugs- toestand, maar vooral eeu zeer sterke ver meerdering van het gebruik van groenten, salade en ooft brengt in korten tijd gewoon lijk hot kiud weder tot den norm torug. Zoo is het, dat Siegert bjj de behandeling der dystruphischo nervositeit de eieren als overdadig, duur eu ondoelmatig veiwerpl. Vleesch kan van het derde jaar eenmaal per dag in kleine hoeveelheid gebruikt worden hulsvruchteo, cacao, chocolade vervallen melkgebruik wordt zeer verminderd. Bjj op- stipatie bruin brood eu jambjj het tweede ontbijt, rauw, goed gewasschen ooit, versctio bunaueu, sinaasappelen (maar van doze niet enkel bet sap); des middags ontbruke nooit een weinig soep (ietwat gezouten) die, als z() urm aan vet is, steeds goed bekomt en don eetlust niet vermindertvooial groeuteusoep. Voorts rijkelijk groenten of sla met matig aardappelen, lekkere jus en ouu weinig vleesch als genot- of prikkelings doch niet als eigenlijk voedingsmiddelmeelspijzen mot gekookt lruitrauw ooft als dossert, en, zoo lang de voudingsioestuud te weuachou overlaat, eeu uur slaap na den eten, ten koste eventueel van don schooltijd. Door vertneordoriug der koolhydraten in liet voed sel is een snuile toeneming van lichaams gewicht te bereiken. Zoowel 9tofwisseling8ondorzoekingen als kliuische waarnemingen, zegt de schrijver, loeren eenstemmig, dat hetgeen togenwoor- dig versterkende middelen en oon verster kend dieet genoemd worden, noch door het zieke, noch uour het gozondo Kind op den duur worden verdrageu, ja, het ernstig kua- nen schaden. Tot slot iets over noton. Noten, die slechts als dessert de rol ver vullen van smakelijke afwisseling te mid den van bonbons en lekkernijen, verdienen reeds lang een hoogere plaats op onzespijs- lyston, zegt dr. Munoz. Noton ziju plantenspek, beweert bij, en doordat zjj veel vetten en ook veel voedende bostanddeeleu bovatten, vormen s|j voor bleekzuchtige en zwakke personen eon uit- nemund voedsel. Hu heeft in de noten namelijk een eigen aardig alkoluïd gevonden en uit proeven, die (leze dokter nam, heeft hij de volgendo resultaten bij hot gebruik van noten vast gesteld. Als een getond mensch des middags en des avonds geregeld acht grooto walnoten eet, dan zullen na enkele dagen de huid en slijmvliezen eon verhoogden bloedtoevoer aanwijzende kleur van gelaat en lippon zal een frisscher, donkerder rood vortoonen. In vele guvalen zal do hartwerking aan merkelijk toenemen. Op verschillende personen herhaaldelijk genomen prooven hadden bij den dokter steeds hot zelfde rosultoat: vermeerdering van den bloedsomloop in het geheele lichaam, vooral in de huid duidelijk merkbaar, zoodat hot geregeld eten van noten uiterst gunstig lal werken bij bloedarmoede, bleekzucht, scrofuleuzo vermagering, enz. Van nature volbloedige personen dienen noten echter niot tot bun dagelijkscb gerecht te ver heffen. Dit dient oog opgemerkt, dat noten slechts dan licht vorteerbaar zjjo, als zo goed wor den gekauwd en zoodoende flink met speeksel vermengd. 't Best vortoerbaar zijn ze als men ze ln een specerij molentje heelt gemalen. Eigen stadie. Over bet «Gentraal bureau van advies voor Eigen studie", in te stellen door de Maatschappij tot Nut van 't Algumeen, schrijven de Mededeehngen dier Maatschappij o.a. het volgende Het op to richten centraal bureau zal beginnen zijn tusscheukomst aan te bieden, ook voor beiaugsl-illeuc'.e Nederlanders in het buitenland, tor zake vau ooderwys per correspondentie in de vakkenbuokhuuden, handelscorrespondentie,(ook lu vreemde talon) stenografie, technische vakkuu (voor opzich ters, enz,)voorts ook in zake de oplouhog van ambtenaren voor deu politiudieust, post- eu telegrafie, Uemoeute-ulmiuistratie een en ander door aan de aanvragers zoo wel een ioeruar aan te wijzen, die bereid is de correspondentie-lessen te geven, als de moest geweuschte baudboekun, welke voor de beoogde studie kunnen worden aanbevolen. Het Zal worden samengesteld uit zoowel in theorie als practgk bekwame vertegen woordigers van de vakken, waarover do udviozeu zien zullen uitstrekken. liet zal worken op ongevuor de volgende wijze aan de persouon, dieudvies weuachou, wordt door den Algoineonen secretaris der Maatschappij ter bouut woording gezuuden een foriuulier-vragenljjst betreden iehet juist omschreven doel, dat beoogd wordt en de beschikbare middelen om dit doel te be reiken, met vermelding van persoonlijke om standigheden de genoten voor-ontwikkeling (doorloopen scholen, bjhaalde diploma's, voortgezette eigen studie, bestudeerde boeken, enz.); deze beantwoorde vragenlijst wordt door deu Algeraooneu secretaris gezonden aan het lid van het cuntraal bureau, aange wezen om voor het bedoelde vak of de be oogde opleiding advies te geven, tegelijk met eeu formulier, waarop diens advies in bij zonderheden wordt vermeld en terug ge zondenovereeukomstig dit advies wordt dan du aaugewezen loeraar of leeraree uit- guuuodigd, mot den aanvrager zelf direct In correspondentie te treden over een persoon- lyke kennismaking, den aard en den prijs der te geven lessen, de te gebruiken hand boeken, de beschrijving van het iu te le»eren schriftelijk werk en van de teruvzendlng van het gecorrigeerde werk, enz. Ten einde op dit onderwijs per correspon dentie de we- scheljjke coutrole te kunnen uitoefenen, zullen zoowel de lerrlingen, welke van de tusschenkomst van het bureau gebruik maken, als de leeraren en leerareesen, die door deze tusschenkomst correspondentie-on derwijs geven, nadat tien lessen zijn gegeven (d.i. nadat 10 maal het ingezonden werk Is gecorrigeerd) dit werk ter inzage gevon, terwijl na afloop van den gegeven cursua beiden een verslag aan het centraal-bureau zenden omtrent de bereikte uitkomsten, ln verband met hst vooraf gestelde doel. Langs dien weg zal het centraal-bureau zelf allengs do noodlgo ervaringen opdoen

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1908 | | pagina 1