QuakerOats
sophie maatk, vrijwel verklaard; doch wat
vi-rklaard is, is daarmee nog niet gerechtvaar-
dlUe Theosophie is de ontkenning der grond-
slagen waarop de ware religie rnst en moet
daarom ten slotte leiden tot teleurstelling. Um
een alledaegsoti voorbeeld te gebruiken, is zu
te vergelijken met den knaap, die eerst een
hond streelt en hem daarna een gevoeligen
schop geeft.
De Theosophie heeft bovendien alle nadeelen
van het mysticisme en is alleen iets voor de
aristocratie "en kan slechts beoefend door zeer
enkelen, die tijd en stemming hebben voor die
beoefening. Wie behoort tot den esotenscben
(ingewijden) kring moet met te veel om han
den hebben omdat hij te veel met het hoofd
in de handen moet. zitten. Zij is niet het sys
teem voor hen, die slechts bedeeld werden
met éen of twee Talenten, terwijl Jezus allen
lot Zi'di riep. maar bovenul de kleinén. Dr.
Van Es zegt dan ook terechtde Theosophie
zal nooit populair worden.
Ook is zij niet voor den kleine ran begrip
en ontwikkeling, want allereerst zou hij noodig
hebben een gansch woordenboek om de termen
en uitdrukkingen leeren kennen en verstaan
over welke men in de theosopbische litteratuur
om de haverklap struikelt.
Geen godsdienst is mogelijk zonder God.
Welnu, de Theosophie predikt niet een God,
Die Zich aan ous openbaart in woord en daad
en Dien we dus kunnen kennen en liefhebben
of tot Wien we ons kunnen wenden in nood
of bekommernis, Zij keilt slechts het „Tsad
het alom tegenwoordig grenzeloos heginrel, naar
de definitie van mevrouw Blavatsky.
Een noodzakelijk gevolg daarvan moot wel
wezen, dat de ziel koud blijft. Tracht maar eens
te vervangen het „Onze Vader, Die in de he
melen zijl" door „Alom tegenwoordig grenzen-
loos beginsel.
De Theosophie kan daarom geen profeten
scheppen, maar teu hoogste priesters vormen.
De Theosophie verwerpt de voorstelling van
een persoonlijk God, van den God, Die voor
ons in de hoogste werkelijkheid niet een ideaal,
maar een Die idealen in ons schept.
Er kan niet bcBtaan een godsdienst zonder
God, zonder relatie tot een oppermacht, z mder
vraagwat is God voor mij en wat ben ik voor
God. God is voor ons de vergevende, erbarmende
Liefdewat moeten wij dun wezen voor God
Noem dan ook de Theosophie geen vorm van
Haar zoogenaamd evangelie is geen filijde
boonschap. Men mist in huur het hoogste gebod,
het eeuwig begiusel der liefde tot God en den
naaste. En wat kun de Theosophie geven aan
beu die, teleurgesteld door eenignn anderen gods
dienstvorm, tot haar gaan met ontevredenheid
in het hart en die niet de minste bevrediging
zullen vinden, doch zullen blijven dorsten.
Haar bindend doel isvrede en vriendschap
tusschen alle kusten en kleuren. Maar dat is
óok de leer van het Christendom. En welke re
den zou er dan voor den Christen wezen, theo
soof te worden? Immers ook hy predikt liefde
tot den naaste.
Ma»r in werkelijkheid is de broederliefde on
der de Christenen niet zoo groot, zegt ge. Doch
duurtegcniiver wil ik vragenwat zou er vao
<ie wereld zijn geworden zonder het Christen
dom.? Onmiskenbaar zijn er reeds teekenen van
verbroedering en wnardeering, ofschoon de Chris
telijke leer nog slechts l'J eeuwen oud is; een
nog maar korte spuune tijds opzichtena den zoo
Vrugen gang der beschaving, die waarlijk niet
"met reuzenschreden gaat. Maar staat er ook
niet geschrevenwie gelooven, haasten niet.
Eén enkele manifestatie van Tsad telt ruim
drie mi ioen jiiTen. Toch heeft Leadbeater bluf
fend gezegd wij hebben een kern gevormd. En
hue groot is nu die kern, denkt ve? Over de
gehetle uarde zijn verspreid 16 OK) Theosofen.
Bij het Theologisch congres, dat spr. kortelings
bezocht, waren vertegenwoordigd 52 kerken en
5 godsdiensten. De Protestanten Bond in Neder
land telt rond 25 000 leden en dus 1 lid op
elke 300 inwoners, terwijl men slechts 1 theo
soof aantreft op elke 100 000 inwoners. Toch
ZU geec lid vitn het Hoofdbestuur van den
Ned. Prof. Bond durven zeggeu wij vormen een
kern.
De heer Kedeker, die in de bekende serie
„Pro en Contra" het „tegen" Bchreef, toonde
daarin glushtlder, aan dat in de Theosophie geen
eenheid is en gaf geweldig af op Annie Besant,
die van vrijdeukater is geworden de myBtica bij
uitnemendheid der Theosofen.
De pautheistische grondstelling der Theoso
phie heeft niet de krucht van onze leer der naas
tenliefde en weel niets van broeders en zusters,
die in dén huis samenwonen.
Hel twee ie doel der Theosophie is een aan
moediging tot verfrelijkende studie van gods
diensten, wijsbegeerte en wetenschap, terwijl zij
beweert de Theosophie is niet een nieuwe
godsdienst, doch de kern van alle godsdiensten
Hoe is dergelijke vergelijkende studie moge
lijk voor ongeschoolden, waar mannen der
wetenschap, die heel hun leven wijdden aan
een klein onderdeel moesten erkennen wij we
ten, dat wij niets weten kunnen. Het is alsof
men een zee wil leegdrinken.
Dit moet erkend van Annie Besant, dat zij
een buitengewone werkkracht paart aan bniten-
gemeene kennis; doch tegelijk uioetgezegd,dat
ook zy dwaalt in vele. In haar „Esoterisch
Cristenaom" komen dingen voor, die ons met
zekerheid doen vermoeden, dal zij ze gezogen
heeft uit, zeker lichaamsdeel, waarvan ieder
mensch er twee heeft aan zijn handen. Zoo is
uit haar duim gezogen, dat Christus geboren
zon zijn 105 jan-n na Christus geboorte en dat
lly leerling zou zijn geweest eeuer Egyptische
loge. Dat is w^l occult, doch geen wetenschap.
Dr. Van Eh betft terecht geprotesteerd tegen
de theosofische bewering, dat a 11 e godsdien
sten in k- i n wezen gelijk zouden zijn. Wie zou
dit kunnen naguan, wie in Htuat wezen, alle
godsdiensten tot hun kern te doorzoeken en te
bestudeeren. Doch van die godsdiensten waar
van we na jarenlange ijverige stndie nog maar
een heel klein beetje weten, blijkt hoeontzag
lijk uiteenloopeud ze zyn. Waar de Boedbist
vraagt: hoe word ik verlost van mijn lijden,
daar vraagt de Christen: hoe wordt ik verlost
van mijn zonden, terwijl de Mohammedaan al
zijn hopen zet op hel zinnelijke. Prof. Tiele,
die heel zijn ernstig wetenschappelijk leven
wijdde aan vergelijkende godsdienstetudie heeft
dan ook gezegd, dat een meDSch slechts kon
bereiken ten hoogste den grooteten gemeenen
deeler van eenige godsdiensten. De bewering
der theosofen, dat de kern van alle godsdien
sten gelijk zou zijn, is een door en door onwe-
,eDehTbeo!»phie heeft, alsof het reeds gemelde
niet reeds veel te veel ware, een derde doel,
namelijk het naspeuren van onverklaarde na
tuurwetten en ungeopenbaarde krachten in den
mensch de zoogenaamde occulte wetenschap.
Dit is lang niet ?oo onschuldig als het wel
lijkt. De beoefening van Yoga, door het ver-
waarloozen en afschudden van stoffelijke dingen,
is verkeerd. Yoga is geen begeerlijke toestand;
wn Christenen willen zijn karakters en niet
raenschen van wie alle begeerte als in een graf
kelder wordt bijgezetwij willen niet de begeer
ten dooden, doch willen die heiligen wij willen
niet zijn zonder hartstocht voor hetgeen goed
is en Echoon, doch wy willen dien hartstocht
heiligen.
Eu tegenover de indeeling in gebieden en het
spreken over astrale lichamen der theosofen sta
het waarschuwend woord van den leider der
Vrije gemeente te Amsterdam dit terrein, dat
nauwkeurig wordt doorzocht, wordt door de
theosofen beschouwd als een onontgonnen
terrein".
Tegenover de theosofische leer van Karma en
Reïncarnatie Btaat de Christelijke leer der we
dergeboorte, welke Blechte éénmalig is en welke
het gevolg is van bekeering en een bewust ge
beuren. De reïncarnatie der theosofen daaren
tegen is volgens hen meervoudig, het gevolg
eener wet en een onbewust feit. Wat heeft de
mensch eraan, te weten dat hij reïncarneert
d. i. dat zijn Ego inwoont in vele vormen en
vele persoonlijkheden als hy er zich tóch
niets van herinnert?
Tegenover Gods onuitputtelijke rechtvaardig
heid en oneindige liefde men denke aan de
Gelijkenis vnn den verloren zoon staat bij de
theosofen de barbaarsche leer van het Karma,
die met ijzeren gestrengheid zou heerechen en
volgens welke alles over den mensch is beslist.
Volgens die wet krijgt de booswicht loon naar
werken en behoeven we geen medelijden te ken
nen 't is alles reeds te voren beschikt en er
is geen ontkomen aan. Wanneer iemand zegt,
dat onze toestand het noodwendig gevolg is van
vroegerj existentën dan is dit het zelfde aleof
men 2ou zeggenge zijt zondig omdat Adam
heeft gezondigd.
De Theosophie leeraart van herhaalde reïn
carnatie, na ontelbare pelgrimstochten van het
Ego eindigend in het Nirwana het Christendom
kent 9lechts éen onsterflijkheidhet Vaderhuis
en Zijn liefde.
Theosophie is dus de ontkenning van den
grondsteen waarop de religie rust omdat zij
mist den éenen GodTheosophie geeft geen
hulp voor wie wil doordringen tot de kern van
den godsdienstTheosophie ki\n niet geven
vrede des gemoeds.
Het levensdevies van den Christen zij dan
ook bid en werk. Het zal zijn levensbehoud
wezen.
Een lezer, die de voordracht bijwoonde, schreef
ons nog:
Merkwaardig vond ik het, dat spr. het Chris
tendom en de Theosophie tegenover elkaar
plaatste, als waren zij twee verschillende gods
diensten. Immers Tüeosophie is geen gods--
dienst, maar zooals de naam reedü aanduidt
Goddelijke wijsbegeerte, een wijsbegeerte,die
aan alle godsdiensten ten grondslag ligt.
De talrijke trouwe belijders van den Cbriste-
lijken godsdienst, die verzekeren, dat de Theoso
fische denkbeelden vele duistere punten in hun
geloof voor hen hebben verlicht, bewijzen, dat
men te gelijk Christen èn Theosoof kan zijn.
Nooit zal een Theosoof iemand aanraden, zijn
godsdienst welke die ook zijn moge te
verlaten integendeel zal hij elk, in wiens hart
twijfel binnensloop, wijzen op hel schoone, het
ware en het goede, vervat in dien bijzonderen
vorm.
Sj r. noemde als theosophisch Godsbegrip „Sat",
het Ongeopenbaarde, Absolute, en stelde dit
tegenover den Vader der Christenen maar hij
sprak niet van den geopenbaarden God in de
Theosophie. En juist hsur kernwezen is het,
dat de mensch, krachtens den Eeuwigen Geest
in hem, in staat is te kennen God, een deel
van den Geest waaruit hij is voortgekomen.
Ook ontkende spr. dat alle godsdiensten in in-
wezen gelijk zijn en wees hij op het verschil
in de uiterlijke leer van Christus, Boedha en
Mohammed; maar hij heeft blijkbaar niet ge
dacht over de geestelijke waarheden, die het
gemeenschappelijk bezit zijn van alle godsdiens
ten, namelijk de verkondiging van éenheid van
God, van éen hoogste leven, waaruit alle levens
voortvloeien en dat zich openbaart in drievou-
digeu vorm, welken men terugvindt in alle
godsdienstende Egyptenaren noemden haar
Osiris ïsis— Horus; de Hindoo's: Brahma
A vidya Mahat; de Christenen Vader, Zoon
en Heilige Geest.
De Theosophie geeft de voorkeur aan de oude
grieksche benaming LogOB en spreekt van drie
Logoï. Zij verklaart verder, dat de mensch elyke
geest in innerlijk wezen éen is met God.
Op die wijze zou ik punt voor punt de rede
van ds. Dijkema kunnen nagaan; doch ik vrees
te veel van uw ruimte te vergen en wil duB
eindigen met hetgeen de heer Van Ginkel on
langs schreef in „Theoaonbia"
„O, gij Christenleeraren cu priesters, gy raoogt
ter wille van uw eigen geloofde Theo
sophie niet smalend ter zijde slellen als „anti-
Christelijk" of „Boedhiatisch", zooals gij voorheen
haar ter zijde stoldet als „Heidensch".
„Ik herhaal het, de Theosophie iB kleurlooB.
Aan U de plicht, haar vour het Christendom op
te eischen om het te verlichten, te verklaren,
te veriepen. Spreekt toöh niet langer enkele
zelfvoldane voorgangers nabestudeert haar voor
uzelven overdenkt haar en laat U niet door
valsche leuzen en verkeflrde voorstellingen ver
leiden, het licht niet te zoekenwant de lijd
zal komen, waarin anderen het licht zullen ge
bruiken om het Christendom te verlichten, en
gij zult als ontrouwe dienaren in uw taak te
kort zijn geschoten.
„Doet als Paulus zeideOnderzoek alle din
gen en behoud het goede".
Hel aandeel voor de lichting 1909 der
Nationale militie is voor de Gemeente Amers
foort bepaald op 56 jongelieden, van wie 16
voor korte oefening.
De tweede winter-collecte voor de Ned.
Hervormde diaconie heeft opgebracht f419.35.
Het tweede twaulftal der Amersloortsche
korfbalclub A. V. O. G. ontvangt morgen
bier bet tweede van M. H. 8. uit Utrecht.
Het eerste elftal van Quick gaat morgen
naar U. D. te Deventerbaar tweede ont
vangt bier het tweede der Z. V. V., uit Zeist.
Het tweede der H. V. C. krijgt morgen
op haar terrein achter «Rustoord" het tweede
van Victoria uit Utrecht als gast.
De Nuts-avond van Dunderdag is verre van
meegevallen.
De jongedame uit Den Haag, mej. T. H.
moge al zeer correct spreken, geen lettertje
zelts latenviillen, ze heeft nog niet geleerd ver
zen te zeggen 't was alles veel te veel
gemaniereerd dan dat iets kon pakken en
deed deDken aaD iemand, die voor vele rijks
daalders les heeft genomen by de enkele
spraak-kunstenaars die in ons land z:ch heb
ben opgewóVpen en zich verbeelden, dat zij
alleen weten hoe men «Bram, de bruine
broer" enz. moet nabauwen om 't nu eens
erg mooi te doeD, bij 't ergerlijke af.
Een ware upluchtiog bij zooveel scboolsch-
beid waren de muzieknummers voor viool
en piano, hoogst bekoorlijk ten gehoore ge
bracht door mej. H. B. en dop heer H.
De plaatselijke aMeeitng van den Volks
bond, vereeniging tot bestryding van drank
misbruik, verspteidde een groot aantal uit-
□oodigingen om in te zenden op de Huisvlyt-
tentoonstelling, vanwege den Bond iu Julli
te Utrecht te houden.
Wie verleden jaar om dezen lijd den heer
Ed. Verkade hier hebben mogen hooren in
zijn Hamlet-voordracht, zullen zeker Maan
dagavond willen bijwonen de in ieder op
zicht in de puntjes verzorgde opvoering
van Shakespeare's «Hamlet", in de vertaling
vanJac. van Looy, door de Hagespelers.
We hopen, dat zij ook hier moge gegeven
voor een uitverkocht huis.
De slagers hier ter stede zullen met in
gang van l Februari de negenuurs-sluiiiug
invoereD.
Een loflijk besluit
De aangifte voor de Rijks-Normaalschool
is verlengd tot 6 Februaride Industrie
ën Huishoudschool hervat in Februari haar
cursussen in koken voor dames en voor
dienstboden, en die in costuumknippen en
naaien voor dames en voor berojpsuaaisters.
Men zie de advertentiën in dit nummer.
Door den heer W. J. Hamers, evangelist
der Amsterdamscbe vereeniging «Zegen na
arbeid", worden Dinsdag in „Amicitia"
hier bioscoop-voorstellingen gegeven, om 5
uur voor kiuderen, om 8 uur voor volwas
senen.
Een advertentie in dit nummer geeft by-
zonderheden.
Wie iets wil hooren over lijkverbranding
leze de daarop betrekking hebbende adver
tentie hierneveD.
Dj Jaarvergadering der Chr. Jongelings-
vereenigiDg Ps. 119: 9 wordt gehouden op
27 Januaride 21ste Jaarvergadering der
plaatselijke aldeeling van „Patrimonium" op
Donderdag den 28sten.
De Zangvereeniging der plaatseiyke afdee-
ling van „Toonkunst" zal Vrijdag haar 66ste
uitvoering geven en daarbij o.a. ten gehoore
brengen „Die Geburt Christi" van Von Her-
zogenberg.
„Met innigen schrik zie ik U al dit briefje
openen en ik hoor U alweer zuchtenal
weer een bedelbrief' aldus schrijlt ons een
der Dames van kleeding van „Lieldadigheid".
Nu, de schrik behoelt te Amersfoort, waar
zoo heel velen gereed slaan de armen te
helpeD, niet groot te wezenvooral waar
het geldt de stille armen van „Liefdadig
heid", dus hen die te veel eergevoel hebben
om te vragen en die liever in stilte lyden
dan de hand uit te steken. Voor dezen brea-
gen we gaarne bet verzoek over.
Twee ongeldkkige kindertjes, van ander
half e.n van nog geen vier jaar, moeten aan
gekleed de ouders hebben niets meer voor
hen en he' kinderkleerkastje van „Liefda
digheid" is ok leeg. 't Is een heel uaar ge
val en hulp is èn hoodig èn gewettigd.
Vooral schoentjes en kousjes ziju noodig
maar óok het andere.
Toe, wilt uw afleggertjes eens nazieD, moe
ders, en zendt dan heel spoedig wat aan
mevrouw Prins-Waller (Utrechtscheweg 8)
voor deze stumpertjes.
U doet er zoo'n heel goed werk mee.
Aan de markt werd gister aangevoerd
900 Kilo boerenboter, aan de Centrale bo-
termyn 2705 Kilo ongezouten en 2395 Kilo
gezouten fabrieksboter onder Ryks controle.
De prijs aan de markt was f 1.40af 1.55,
aan de mijn fl.25 a f 1.31 voor de onge
zouten en f 1.24 a f 1.35 voor de gezouten
boter.
Het 90-jarig moedertje, dat een paar we
ken terug, door de koude bevangen, op de
Langestraat inoenzeeg, kreeg het hedenoch
tend op de Langegracht weer le kwaad.
Ze werd door hulpvaardige omstanders bij-
geholpen en naar haar woninkje aan de
Bolderstraat terug gebracht.
Aan het Commissariaat van politie is als
gevonden gedeponeerd een gouden dames
horloge.
Doet een stevig slot op uw konijnenhok.
Er waren weer liefhebbers rond van een
bou'je, dat ain anderen behoort.
In den afgeloopen nacht werden zolfs in
drie zeer uiteenliggende stadswijken weer
hangooreu gestolen.
De politie nam gister van de Amster-
damsche een jongen over, -lie van de Kruis
berg was ontvlucht en geleidde hem door
tot Apeldoorn, vanwaar bij naar Doetinchem
werd teruggeb lacht.
Geringen zorgen doen spreken, geweldige
verstommen.
De Gemeente Utrecht had op 31 Decem
ber 116 776 inwoners, of 1881 meer dm op
Sylvester 1907.
389ste Staatsloterij.
Vyfde klasse. Eerste week.
Trekking van 21 Januari 1909.
(700 loten).
Ten kantore van den Collecteur A. C. Ji.
O. LEINÏVEBER te Amersfoort (Rreede-
slraat 22) zijn aan de navolgende nummers
te beurt gevallen
Prijzen van f70;
10205.
Zonder prijs zijn uitgetrokken
865 871 9770 10118 10239 1212712147
17287 17302 en 19289.
Volgende trekkingen geschieden 20— 29
Januari, 14 en 8—12 Februari 1909.
B. halve de premie van f3000 voor dtn
laatst uitkomenden prijs van f1000 of
hooger en de premie van f3000 voor het
laatst uitgetrokken lot, zijn ingebleven de
navolgende prijzen: 1 vau f 100 000, 1 van
f50000, 1 van f15000, 1 van f 10 000, 1
van f 5000, 1 van f2000, 3 van flöOO, 49
van f 100, 55 van 1400, 53 van f200, 139
van flOO, en 3014 van f70
Loten zijn ten kantore van den Collecteur
A. C. R. O. LEINWEBER te Amersfoort
(Breedestraat 22) nog verkrijgbaar a f3.50
per V»
Stoomvaar tbe richt en.
Opgave agentschap Alex. Mackintosh Co..
Soesterweg 14, Amerifoort.
Stoomvaart-Maatschappij „Nederland".
Het s.s. Koning Willem III vertrok 21
Januari van Colombo.
Het s.s. Koning Willem II vertrok 23
Januari van Amsterdam.
PREDIKBEURTEN.
Zondag 24 Januari.
Evang. Luthersche kerk.
Voorm. 10 uur, ds. De Meijere.
Remonstrantsche kerk
Voorm. 10V2 uur, ds. Hooykaas.
Doopsgezinde kring.
Voorm. 1072 uur, ds. S. Lulofs, uit 's-Gra-
veokfige.
Gereformeerde kerk (Langegracht).
Voorm. 10 uur, ds. Douner.
's Avonds 57a uur, ds. Donner.
Gereformeerde kerk (Zuidsingel).
Voorm. 10 uur, ds. Teoriuk.
's Avonds 572 uur, ds. Teerink.
Vrije Gereformeerde gemeente.
Voorm. 9V2 uur, de heerC. W.M.Eigeman,
uit Achterberg,
's Avonds 5 uur, de heer Eigeman.
Chr. Gereformeerde gemeente.
Voorm. 9s/4 uur, dr. P. J. M. de Bruin, uit
's-Gravenhage.
8 Avonds 51/i uur, dr. De Bruin.
fl ia goedkoop an vervangt het dure vleeech, I
