Zaterdag 10
No. 7685-
58e Jaargang
OP REIS.
firma a h van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post 1.15. Advertentiër» 1--6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief o aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 elke regel meer ƒ0.25. Oroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
By advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
kortegracht9
Postbus 9.
Telephoon 19.
Voor de post-editie is bijgevoegd het
bulletin der Donderdag gehouden Raads
verkiezing, dat den lezers in de stad nog
Donderdagavond werd bezorgd.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders,
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven,
wordt op aanvrage en met duidelijke
opgave van adres, de courant elkeu ver
schijndag tegen vergoeding van het
porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van
de „Araersfoortsche Courant" tjjdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNISUEYINGEN.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
brengt ter kennis van de ingezeteue-i, dat de Raad
dezer Gemeente zal vergaderen op DINSDAG den
18 Juli aanstaande, ues namiddags te l'/jure.
Amersfoort, 10 Juli 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT
brengen ter openbare kennis, dat de processen
verbaal van de zittingen van de Hoofd-stem-
bureaux van den uitslag der op 8 Juli 1909
gehouden stemmingen voor de verkiezing van
zes leden van den Gemeenteraad van Amers
foort in afschrift zijn aangeplakt en ter Secre
tarie der Gemeente voor een ieder ter inzage
zijn nedergelegd.
Amersfoort, 9 Juli 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Bureemsester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. 8TENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving
van den Commissaris der Kouingin in de Pro
vincie Utrecht d.d. 5 Juni 1909, 4e afdee-
ling, No. 3226/2205, ter kennis van belanghebben
den, dat in de Gemeenten Veldhuizen en Zuilen
gevallen van ROTKREUPEL bij schapen zijn
voorgekomen.
Amersfoort, 9 Juli 1909.
De Burgemeester voornoemd.
WUIJTIERS.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat,
blykens de aanschrijving van den Commissaris
der Koningin in de Provincie Utrecht d.d. 5
Juli 1909, 4eafdeeliug no. 3226/2205, het geval
van mond- en klauwzeer, dat in de Gemeente
Veldhuizen is voorgekomen, en waarvan alhier
den 29 Juni 19 )9 aan het publiek kon nis is
gegeven, bij nader onderzoek is gebleken eene
andere ziekte te zijn geweest.
Amersfoort, 9 Julli 1909.
De Burgemeester, voornoemd,
WUIJTIERS.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
volgens schrijven van den Commissaris dor
Koningin in de Provincie Utrecht, 4e afdeeling
no. 3209/2229, de navolgende schietoefeningen
zullen plaats hebben, waarbij gevuurd zal wor
den met kanonnen van zwaar kaliber (30 c.M.):
Op 15 en zoo noodig ook op 16 Juli a.s.
van het fort Harssens, waarbij onveilig
wordt gemaakt de reede van Texel tot op 8000 M.
van het fort.
Op den dag, waarop gevuurd wordt, zal van
hot foit eene roode vlug waaien, die drie uur vóór
hot begin der oefening halfstok en éen uur vóór
de oefening geheel voorgehescheD wordt, als
mede gekleurde vlaggen aangevende de ware
richtingen, waarin gevuurd zal worden. Boven
dien zal op den avond vóór en op den dag,
dat gevuurd wordt een waarschuwingsbord ge
plaatst worden bij het gebouw van den vischaf-
slag aan de buitenhaven, vermeldende in welke
richting dien dag gevuurd zal worden, terwijl
bij het torpedo-magazijn en aan den ingang
der haven borden zullen geplaatst worden,
waarop is aangegeven de beteekenis der ge
kleurde vlaggen a's volgt: rood-witte vlag be-
teekent Noord, wit-zwarte vlag Noord-Oost eD
zwarte vlag Oost.
Op 14 en zoo noodig ook op 15 Juli a.s. van
het fort Pampus.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van
licht kaliber (6 c.M.), waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector, begrensd door de ware
richtingen O. N. O. door Oost tot Z. O. t. Z.
(79°), tot op 4500 Meter van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort Pampus eene roode vlag waaien, die drie
uur vóór het begin der oefening halfstok en éen
uur vóór de oefening geheel voorgeheschen
wordt.
Bovendien zullen tegelijkertijd en op de zelfde
wijze roode vlaggen waaien van de batterijen
Diemerdam en Durgerdam, de Westbatterij nabij
Muiden en den kerktoren te Muiderberg.
Amersfoort, 7 Juli 1909.
De Burgemeester van Amersfoort,
WUIJTIERS.
CALVIJN.
Heden, 10 Juli, viert Genève en morgen
herdenkt de geheele Prolestantsche wereld
het vierde eeuwfeest der geboorte van Jo
hannes Calvijn.
Er ligt niets gewrongens in, dat de stich
ter van het calvinisme aldus gehuldigd wordt
ook door zeer velen die zich, hoewel Protes
tant, geenszins calvinist voelen naar over
tuiging noch geestesrichting, en wij willen
daarom nog eens kortelijk uiteenzetten,
welk een groote beteekenis Caiviju's optre
den gehad hoeft in 't bijzonder voor ons,
N 'derlanders, die aan zijn geest een aanzien
lijk deel van onze volkskracht te danken heb
ben. Aan de figuur van Calvijn toch zijn
twee kanten; de sectarische drijver, die van
zijn tijd was, en de theoloog en hervormer
ïu ruimeren zin, die van alle tijden is en
wiens iuvloed nog nawerkt. Groot zijn de
diensteD, door hem bewezen aan het Protes
tantisme, maar bovendien heeft zijn werk
in de wereldgeschiedenis zóo veel beteekenis,
dat er zelfs voor zijn tegenstanders aanlei
ding is, even stil te staan nij de herdenking
van dezen buitengewonen mensch.
Het spreekt vanzelf, dat wij ons hier niet
begeven iu het theologisch twistgeschrijf uit
du aan godsdiensttwisten zoo rijke zestieude
eeuw, en evenmin Caiviju's loerstellingeu en
geschriften willen bespreken of beoonleeleo.
Slechts op enkele puuten iu het belang-
rijke leven vau dezen man moge licht valleu.
Een van de meest verwonderiyke om
standigheden van Caiviju's optreden is de
jeugdige leeliijd waai op hij zijn iuvloed deed
gelden. Omstreeks zyu 20ste jaar hield hij
reeds voordrachten, terwijl nij, behalve theo
logische, ook recht-geloei de en klassieke
studiën bijiueld nij was te nauwer iiuod 26
jaar, toen zijn beroemde vlnsiitutio christi-
anae religionis" verscheen, met de voorrede
waarin hij den «Allerchristelijksten Koning"
(Frans 1) bezwoer de geloofsvervolging zij
ner onderdanen te staken. Op dien leeftijd
was de roep van zijn geleerdheid en van
ziju stoute denkbeelden reeds ver genoeg
doorgedtongen .om Vorsten begeerig te ma
ken naar zijn adviesMargaretba van Navarre
wilde bera in haar omgeving hebben, een
Fransche Prinses te Ferrira ontbood hem
naar Italië, maar telkens weer moest hij
wijken voor vervolgiogen. Zoo bad Calviju
op zyu vijf-en-twintigste jaar geen onbezorgde
jeugd gekend, maar reeds herhaaldelijk in
levensgevaar verkeerd en groot ongerief
geleden om der wille van ziju overtuiging
maar niets weerhield, oiets matigde de ge
weldige kracht en erust van dezen jongen
man.
Te Gei ève, dat zich pas van bavoye had
vrijgevochten en waar een geest van onge
bondenheid en zedelyke verwildering heersch-
te als gevolg van den oorlog en den onge-
regelden toestand, vond Calvijn, toen h(j als
vluchteling uit Italië naar Bazel terugkeerde,
een uitnemend terrein voor de toepassing
zijner beginselen. Op aandringen van Farel
zette hij zich, in 1536, met zulk een ijver
aan deze taak, dat Geiève, door zooveel
strengheid tot reactie geprikkeld, hem weer
uitwierp, om hem enkele jaren later te smee-
ken terug te keoren. In 1541 nam hjj de
leiding der zaken in de republiek voorgoed
ter hand, en al bekleede hij geen boogen
ambtelijken post (behalve hoogleeraar en
predikant was hij Voorzitter van het consis
torie), toch wist bij den stempel van zijn
geest te drukken op alle geestelijke en we
reldlijke zaken en van Genève uit een mach
tigen invloed te oefenen op de ontwikkeling
der geesten elders.
Deze ernstige man die, toen hij een echt
genoot zocht, te kennen gaf dat „schnoubeid
er volstrekt niet op aan kwam, maar dat
zijn aanstaande moest zijnnederig, ge
duldig en eenvoudig in haar smaak", deze
puritein, die de hand van een adellijk en
rijk m< isje weigerde omdat zij dat was, en
dus niet bij hem passen zou deze zelfde
man had, naar miss Lansdale ons vertelt,
een bijzondere voorliefde voor het tot stand
brengen van huwelijken onder zijn kennis
sen hjj betreurde den dood vau zjjn jongen
tje zijn leven lang en was geruimen tijd
ontroostbaar over het verlies van zijn vrouw.
Buitengemeen hechtte nij zich aan zijn leer
lingen, en zijn viiendschap was trouw en
warm: „De Hemel gave, dat je maar éen
enkel uur hier kon zijn", schrijft hy, als hij
in zorgeo zit, aan zijn vriend Farel. Onge
looflijk waren zijn ijver en zijn werk
kracht.
Laten zij, die den tijd waarin wij leven als
zoo buitengewoon druk en met zaken vol
gepropt plegen te beschouwen, zich eens
voorstellen wat een dezer reuzen van de
zestiende eeuw uit den weg zette. Calvijn's
dag begon, wiuter en zomer, met een preek,
kort na zonsopgang. Hij bad om de andere
week dagelijks een namiddagpreek te hou
den, en driemaal 's weeks college te geven.
Elke post bracht hem een pak briever, vaak
over zaken van Staatsbelang en onmiddellijk
antwoord vereiscbend. De Raao steunde op
zijo voorlichting, zoowel in reebtsquaesties
als in bestuurszaken. Men raadpleegde hem
over de vestingwerken, over de bevoegdheid
van eeo heelmeester die zich wilde vestigen,
over de voortreliykheden van een toestel
tot verwarming tegen de beltt van de ge
wone onkosten. Zijn briefwisseling was veel
omvattend. Zijn studiën hielden hem voort
durend bezig, en bij woud nog tijd, door de
venaling zijner „Institutio" en zyu aandeel
iu de Bijbelvertaling, een der grondleggers
ie wordeu van hei Fransche proza. Van alle
kanten werd zijn raad ingewonnen z- Ifs uit
Engeland vroeg men zyn advies by de in
richting der Auglikaauscne kerk eu zelfs wil
de men hem bewegen, door ziju tusschen-
koiust bet scnandaal te voorkomen vau eeu
huwelijk tusscben Koningin Elisabeth en
Leicester.
Deze man, die op 55-jarigen leeftijd stierf,
door arbeid en zorgen uitgeput, en die het
grootste deel zyus levens ziekelijk geweest
is, zou zulk een grooten invloed op 's werelds
loop niet geoefend hebben, indien by niet
waarlijk een groot man was geweesi. Ziju
ontwikkeling was buitengewoon; hij had daar
bij het voordeel, veel in de wereld, ook in
de hoofsche kriugeD, verkeerd te hebben,
bereisd te zijo, en zich om eigen geraak ot
voordeel geenszins ie bekommeren. Maar
vooral zijn ontembare wilskracht en geest
kracht stelden hem in staat tot buitengewo
ne dingen. Iemand schreef van Catvyn:
»Met het karakter van een Lycurgus of eeu
Cato verbond bij bet godsdienstig enthusiasme
van eeu der strenge kerkvaders".
Dit lykt wel zijn kortste en beste karakte-
rtseering.
Gewisselde stokken.
Onder dagteekening van 15 April 1909 schre
ven Burgemeester en Wethouders aau den Raad
Tot ons leedwezen zien wij ons genoodzaakt,
U te berichten, dat eenige moeilijkheden gere
zen zijn tusschen het Bestuur van de veroeni-
ging „Ambachtsschool voor Amersfoort en om
streken" en ons college betreffende de goedkeuring
van de rekening dier vereeniging over 1908.
Uit de bierbij ter inzage aangeboden corres
pondentie blijkt, dat het Bestuur ons ter goed
keuring zond een rekening en verantwoording
over 1908, maar weigert de boeken en andere
bescheiden, betrekking hebbende op die rekening
enkele dagen te onzer beschikking op het Ge
meentehuis te willen doen blijven. Wel is waar
is het Bestuur bereid, op een door ons te bepa
len dag en uur de bedoelde stukken op de
Ambachtsschool te onzer beschikking te stellen,
maar het weigert deze uit handen van den
Penningmeester te doen gaan. Eene herinnering
aan de 3e voorwaarde van het Raadsbesluit van
23 April 1900 (gehandhaafd bij Raadsbesluit
van 18 November 1902) waarbij als voorwaarde
voor de toekenning eener jaarlijkscbe subsidie
is bepaald, dat door het Bestunr jaarlijks de
rekening van het afgeloopen jaar aan Burge
meester en Wethouders ter goedkeuring moet
worden ingezonden, deed het Beatnnr niet
van meoning veranderen.
Wij wenschen op den voorgrond te stellen,
dat waar de goedkeuring eener rekening aan
ons college is opgec ragen en derhalve ons col
lege ook de verantwoordelijkheid draagt van
een goedkeuring in verband met de gemeente
lijke subsidie, ons college volkomen vrij behoort
te zjjn in dé wijze, waarop en de omstandig!,a
den waaronder een rekening door ons onder
zocht zal worden. Waar die verantwoordelijk
heid op ons ia gelegd, wenschen w,j zelf te blij
ven bepalen, op welke wijze het onderzoek eener
rekening zal geschieden.
Op deze vrijheid zijn wij te meer gesteld,
omdat het aantal der aan onze goedkeuring
onderworpen '.koningen schier jaarlijks toe
neemt. Of een administratie van dien aard en
omvang is, dat wij of j'aarlyks of telkens na
verloop van eenige jaren alle bijlagen en ver
dere stukken, bij een rekening behoorende,
wenschen na te zien, de plaats waar en de om
standigheden, waaronder dat onderzoek zal plaats
hebben dat alles wenBchen wij zelt te bepa
len in verband met de op ons college rustende
verantwoordelijk beid van de goedkeuring eener
rekening.
Een vereeniging, die van de Gemeente subsidie
geniet, onder voorwaarde van goedkeuring der
rekening door ons college, zal zich in dit op
zicht naar het inzicht van ons college behooren
te gedragen.
Burgemeester en Wethouders, enz.
Het volgend schrijven is van 24 Juni en
luidt
Ten vervolge van onze aan U gerichte nota
van 15 April 1909, Afd. 1, no. 516, ingediend
in uw vergadering van 27 April hebben wij de
eer U te berichten, dat wij, na kennisname van
het schrijven van het Bestuur van de Ambachts
school van 25 M^i 1909, ingekomen in nw ver
gadering van 25 Mei, aan bet Bestuur den 27
Mei de volgende missive gezonden hebben
Wij hebben de eer U te berichten, dat uw
schrijven van 25 Mei geen wijziging heeft ge
bracht in ons besluit van 11 Mei j 1., U mede-
fedeeld bij ons schrijven van 11 Mei 1909, Afd.
no. 437.
Burgemeester en Wethouders, enz,
Naar aanleiding hiervan ontvingen wij thans
een schrijven van den Inspecteur van hel Mid
delbaar onderwijs, d.d. 19 Juni 1909, van den
volgenden inhoud:
lk heb de eer uw college mede tedeelen.dat
ik bij schrijven van heden aar> den heer Minis
ter van Binnenlandsche Zaken en aan hoeren
Gedeputeerde Staten van de Provincie Utrecht
bericht heb, dat uwe Gemeente de nitkeering
van het toegezegd subsidie beeft opgeschort en
dat daardoor een der voorwaarden is vervallen,
waaronder Rijks- eu Provinciaal subsidie is
toegestaan.
Ik gaf daarbij in overweging, ook de uitkee-
ring van deze subsidiën op te schorten tot zoo
lang dat de Gemeente, of juister Burgemeester
en Wethouders, hun besluit zullen hebben inge
trokken.
De Inspecteur, enz.
Wij hebben gemeend, schrijven B. en W., U
van het bovenstaande niet onkundig te mogen
laten
