Dinsdag 27
Juli 1909.
No. 7692.
58e Jaargang.
OP REIS.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden/"l.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel*
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
KORTEGRACHT9
stbus 9. Telephoon 19.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders,
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven,
wordt op aanvrage en met
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van het
porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
elfde wijze de geregelde toezending van
de „Amersfoortsche Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter openbure kennis.dat volgens schrij
ven van den Commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht d.d. 22 Juli 1909, 4e afd.
no. 3562,2443,
de schietoefening te houden van het fort
IJMUIDEN zal plaatsen op 2b, 29, 30 en 31
Juli a.s. in plaats "an op 30 en 31 Juli a.s.
Amersfoort, 26 Juli 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Longtuberculose en
longtering.
Dr. A. Schuld, Directeur vau het sanatorium
Oranje Nassau's-ooul, heeft verledeo jaar iu
eeu kleiu boekje, dat hy doet uitreiken aan
de patiënteu zoowel als van het personeel
van dat sanatorium, zoo bekuopt mogelijk
saamgevat wat ieder hunner en ook anderen
dienen le weten van bovengenoemde zitk-
ten.
Van der Beek's liofboekbandel, te 's-Gra-
venbage, zond het ons ter aankondiging toe
met het verzoek: „mocht U willen meewer
ken tot ernstige bestrijding van een steeds
toenemende volksziekte, dan zal bespreking
door U daartoe oelangiijk kunnen bijdragen''.
We heuoen eerst er ous toe gezet, het
te bespreken, doch al heel spoedig kwam
er zóo veel, dat bij ieder bekend moest
wezen iu het boekje voor, dat we maar be
sloten, het m zijn geheel al te di ukken.
Daaruoor komt de inhoud onder zeer veler
ougeu en wordt het doel te beier bereikt.
Het maakt niet de miusle pretentie van
geleerdheid, doch is vervat iu de volgeude 17
Vragen eu Autwoorden
1. Wat verstaat meu onder tuberculose?
Tuberculose is een besmettelijke ziekte,
die alle deelcn van hot meuscheltjk en dier
!yk lichaam kan aantasten. Het veelvuldigsl
tast zij de longen aan, als longtubeieu-
lose.
2 Is longtuberculose en borst- of long
tering hel zelfde
Neen. Eerst wanneer de tuberculose van
de long laugerea tijd bestaai, kan zij over
gaan iu borst- eu lougleliug.
3. Kun men dezen overgang van longtuber
culose in longtering voorkomen'.'
In vele gevallen, ja. door tydig de long
tuberculose te behandelen.
4. Wat is de oorzaak der tubercu
lose
De oorzaak der tuberculose is de tuber
kelbacil, die van buiten ui het lichaam dringt
en zich daarin vermenigvuldigt.
Bacillen zijn plantjes, zóo kleiü, dat men
ze slechts door de sterkste vergrootglazen
(microscopen) te zien kan krijgen.
5. Krijgt meu altijd tuberculose, wanneer
tuberkelbacillen het lichaam biuueudringei.
Neen, slechts wanneer men vatbaar is voor
tuberculose.
6. Kau een gezond mensch vatbaar wor
den voor tuberculose'?
Ja, door allerlei ooizaken, alsuitputtende
ziekleu uitspattingen, ovtrmaiigen geeste
lijken en licuamelijken arbeid, zorg eu ver
driet, onvoldoende voeding, ongezond be
roep, maar vooral door drankmisbruik en
door het bewonen van ongezonde, slecht
gereinigde en slecht geventileerde woningen.
7. Is tuberculose erfelijk?
Neenwel zyn de kinderen van lijders
aan tuberculose zeer vatbaar voor deze ziekte
en moeten dus nog zorgvuldiger dan anderen
opgevoed worden.
8. Kan men de tuberculose ODtgaau, zelfs
als men er voor vatbaar is?
Ja. In de eerste plaats door op een gezonde
wijze te leven en aldus de vatbaarheid te
verminderenin de tweede plaats door de
tuberkelbacillen te vermijden en mede te
werken tot hun verdelging.
9. Hoe moet men leven om zijn vatbaar
heid voor tuberculose te verminderen
Houd dag en nacht (óok 's winters) éen
of twee ramen van zit- en slaapkamer open.
Wasch U vóór het aankleedeu geheel met
koud water.
Kleed U doelmatig vraag hierin den dok
ter om raad.
Zorg Vuor goede, geregelde voeding; rookt
niet, of matig; vermijd het verblijf in ver
trekken, waar gerookt wordt en maak geen
misbruik van sterkedrank80 pCt. der
dronkaards sterft aan tuberculose.
Neem geregeld éen of twee uren per dag
lichaamsbeweging in de opeu lucht; liefst
wandelen.
10. Wat moet men doen om de tuber
kelbacillen te vermijden en mede le werken
tot bun verdelging?
In de meeste gevallen komen de bacillen
voor in het door een lijder aa.i longtuoer-
culose opgehoeste slijm.
Daarin zitten milüoenen tuberkelbacillen.
Zoodra zij zijn opgedroogd eu tot stof ge
worden, komt het stol met de tuberkelba
cillen in de lucht en kunueii deze door mond
en neus in het lichaam van anderen dringen.
Daarom: «spuw niet op den groud, Zelfs al
gelooft gij U vrij vau lougtuberculuse, want
men kan reeds ziek ziju zouder het te weten
en men geelt in ieder geval eeu slecht voor
beeld aau anderen, blechts wie zelf met op den
grond spuwt, kan hei mei rechtaan anderen
verbieden. Élke lijder aan lougtuberculuse,
die opgeeft, is tegenover gezin eu omgeving
verplicht, het opgehoeste slijm iu sputum-
flacons of spuwbakkeu op te vutigeD. Spuwen
iu den zakdoek is ten sterkste af te keuren,
daar het slijm in den doek opdroogt en later,
bij het uit den zak halen van deu zakdoek,
het stof r.iet de bacillen in de lucht en aan
de haudeu komt.
Wie opgeeft, scbaffe zich een zaksputum-
flacon aan, voor zeer billijken prys in elkeu
ïnstrumentenwinkel te verkrygen.
In fabrieken, wei kplaatsen, scholen, kazer
nes, kantoren, calé'.s enz. plaatse men spuw
bakken iu voldoend aantal, gevuld met wat
wal er (ot beter 10 pCt. lysol).
Men ledige sputumflacous eu spuwbakken
iu kachel ol privaat en reinige ze dagelijks.
Draai bet hoofd om en boud de hand voor
den mond als gij hoest of mest. Moet gij
hoesten of opgeven, ga dan even uil hei
gezelschap. Bedwing uw hoest als gy niet
behoeft op te geven. Dit is zeer goed moge
lijk.
Moeders, als gij longtuberculose hebt,
zoent uw kindereu met op deu mond, maar
op het voorhoofd
Wasch uw handen dikwijls en vóór bet
eten altydzorgt, dat ook uw huisgenooten
dit doen.
11. Is een lijder aan tuberculose gevaar
lijk voor anderen
Zeker, indien hij bovenstaande voorschrif
ten niet opvolgt. Komt men ze echter nauw
gezet na, dan is men niet alleen niet ge
vaarlek, doch kan zelfs, door anderen te
ondemebteu, veel goed doen in zijn om
gang.
12. Kan men het stol ook onschadelijk
maken
Ja. In de eerste plaats door het zonlicht,
dut de tuberkeluacillcn vrij snel doodt, er op
te laten schyneu. Men zorge dus voor veel
licht in huis (dunue gordynen en deze
meestal open geen bedsteden of alcoven).
In de tweede plaats door nooit droog te
vegen, doch altijd nat, met natte doeken of
met vochtige theebladeren Het stof trekt
in de bladerendeze gooit men in kachel
of privaat.
Ten Jerde door al hetgeen met een lijder
in aanraking is geweest, te laten ontsmetten
(liefst de geheele kamer; vraag hierin den
dokter om raad).
Ten vierde door geen kleeden doch vloer
zeilen te gebruiken of houten vloeren of
tegelvloeren, vooral in slaapkamers.
Verder door al'.ijd buiten in bet zonlicht
kleeden, enz. uit te kloppen.
13. Moet men ook niet voedingsmiddelen
oppassen 1
Ja. Vooral met de melk, daar een groot
gedeelte der koeien tuberculose heelt (paarl-
zucht) en de melk tuberkelbacillen kan be
vatten.
Drink dus slechts gekookte of ziektekiem-
vrije melk!
Door koken sterft de tuberkelbacil.
14. Moet men bij het kiezen van een
woning ook voorzichtig zijn
Ja. Heelt in een woning tuberculose ge-
beerseht dan late men haar eerst ontsmet
ten ook bij twijfel.
Verder kieze men bij voorkeur een wo
ning met tuin eu zoo mogelijk ruim. Lucht
en licht zijn de eerste vereischten voor een
goed huis.
15. Is longtuberculose geneeslijk
Ja, doch alleen onder zekere voorwaarden.
Eêu bepaald middel uit de apotb< ek, dat ze
ker genezing brengt, bestaat Diet, óok al
beweren vele kwakzalvers dit. Echter wordt
vaak genezing gekregen door rust, trissche
lucht, goede voeding eo goed geneeskundig
toezicht.
16. Moet men daarvoor naar een sana
torium
Ja, althaus eenigen lyd. Ten eerste is de
lucht niet overal zoo gezond als daar, waar
de sanatoria gebouwd ziju.
Ten tweede hebben slechts weinig men-
schen zelfbeheersching genoeg om te rniddeu
der huisgenooten die volstrekte rust te hou
den, welke voor de genezing noodzakelijk
is, en bovendien leeft men thuis te veel
mede met alle dagelijksche beslommeringen
eu zorgen. Ook de g< est moet rusten.
Tea derde ontbreekt vaak de juiste, d. w. z.
goede en goed geregelde, voeding en het
geregeld toezicht van den dokter.
Dit alles vindt men in een sanatorium,
waar men nauwkeurig leert, hoe zich met
het oog op ziju ziekte te gedragen. Boven
dien volgt men daar gemakkelijker de voor
schriften, wyl het gezamenlijk geschiedt.
Men „kuurt" gemakkelijker met allen dau
alleen.
17. Wanneer moet men naar een sana
torium gaan
Zoodra de ziekte ontdekt is.
Wie aan zijn gezondheid twijfelt, raadplege
zijn dokter en late zich onderzoeken.
Werkt allen mede tot verspreiding van
bovenstaande wenken, opdat de tuberculose
als volksziekte vermindere of verdwijne. De
tijd, dat men, door longtuberculose aange
tast, aan lering moet bezwijken, is voorbij.
Voor velen wellicht hee! wat, dat bekend is.
Voor nog meer, veel waarover ze nog
niet zoo dachten.
En de eenig ware manier om deze volks
ziekte met vrucht te bestrijden, is voorkomen.
Frankrijk en Dnitschland.
Onder dezen titel komt in de Revue des
deux Mondes" een belangwekkend artikel
voor van André Tardieu, waarin deze de
ontwikkeling der betrekkingen tusschen de
beide buurstaten iu den laatsten tijd bespreekt.
Volgens Tardieu zijn de Triple entente
(Fraukryk, Ruslaod, Engeland) en de Triple
alliantie (Duiisclilaiid, Oostenryk, Italië) de
meest belangrijke grondslagen voor bet
Europeesch evenwicht. Daarom gaat hij boe
deze verbintenissen zich in de laatste na jaren
hebben vervormd of gevormd en welke
waarborgen zij voor de toekomst bieden.
Van de betrekkingen tusschen Frankrijk
en Duitscbland hangt meer af dan de vei
ligheid van deze beide landen alleen. Heel
Europa beeft er belang bij, dat zy zoo cor
rect mogelijk blijven.
Na den oorlog met Duitscbland in 1870
en 1871 en de daaruit voor Frankrijk voort
gekomen nederlaag heeft Frankrijk's politiek
ten doel gehad Frankrijk's verheffiug. Zijn
Staatslieden trachtten zooveel mogelijk de
diplomatieke gevolgen van den Frauscb-Duit-
scben oorlog uit te wisschen. Natuurlijk
moest dit Duitscbland ontstemmen. Toch
beeft een beele reeks Ministers dien arbeid
beproefd, ieder naar zyn wijze de methoden
waren verschillend, doch het doel bleef bet
zelfde.
De eerste schrede naar dat doel was de
alliantie met Rusland. Daarop volgden de
herziening van de verdragsn ten opzichte
van Tunis, het verdrag over de Middelland-
sche Zee, de toenadering tot Ei-geland, welke
iaugzamerhaud voerde tot du latere politiek
met dit Rijk, de entente met SpaDje. Einde
lijk brachten de Russiscb-Japansche verzoe
king en de Eugelsch-Russische toenadering
een innerlijke harmonie in alle deze verhou
dingen.
Dnitschland, van zijn kant, trachtte alle
pogingen, die tot het bovenstaande leidden,
tegen te werken; bet laatst en bet scherpst
kwam dit uit in de Algeciras-couferentie,
doch toen bleek óok, dat de verkregen toe
naderingen sterker waren dan Duitschland
gemeend had. Die conferentie bracht een
nieuwe orienteeiiog der politiek te weeg,
die na vele moeilykhcdeu eindelijk in het
Duitsche-Fransch Marokko-vei drag vau 9 Fe
bruari 1909 eeu gelukkige oplossing heeft
gevonden.
Tardieu betreurt bet, dat dit verdrag niet
eerder is gesloten. DuilscMand bad dan al
lang op den steun van Fraukiijk tul het be
houd van den vrede kunnen rekenen. Deze
ts slechts dan blijvend, zoo hy voor beide
lauden op gelijke grondslagen berust.
Als persuueu, die van Duitscbe zijde daar
toe hebben bijgedrageu, noemt Tardieu den
Keizer en Von Biilow, die, na lang beea en
weer slingeren, eindelijk ziju daden in over
eenstemming bracht met zijn woorden, vooris
den Duiischen gezant te Weeneu VonTschir-
sebky, den Staatssecretaris Von Schön en
Prius Radolin.
Aan Frausehen kant noemt hij in het bij
zonder Picbon en Cambon. Hij telt dan de
gelegenheden op, die Duitscbland en Frank
rijk op economisch en wetenscnappelijk ge
bied na groote ongelukken ot uit artistieke
aanleiding, éen zelfde gedachte deden hebben
en spreekt er zyn voldoening over uit, dat
beide landen, iu weerwil vau alle herinne
ringen en verschillen, op het gebied van kunst
en wetenschap, weldadigheid en m> nschen-
liefde toch elkaar konden vinden. Voor de
economische betrekkit gen van beide landen
heelt bij nog eenige wenschen over, want,
naar zijn inzicht, verbindereD de voorstan
ders van beschermende rechten in de beide
landen nog maar al te dikwyls.dat beslissei.de
schreden ter toenadering worden ge
daan.
Wat de toekomst brengen zal?
De geschiedenis, zegt Tardieu, stelt een
grens voorde mogelijkheden der verzoening.
Bismarck's genie heeft door de annexatie
vau Elzas en Lotharingen .een atgrond ge
opend, die zich moeilijk laat overbruggen
maar noen dr Frausehen, noch de Duitsehers
van tegenwoordig zijn verantwoordelijk voor
een staat van zaken, waarvan zij beiden de
bezwaren ondervindeu. Voor de liefde tot
den vrede van beide vclkereo is eebtor de
omstandigheid borg, dat sedert 1904 meer
malen een oorlog scheen te naderen en dit
toch noch te Berlyn, noch te Parys
