1
Donderdag 3T
September 1909.
No. 7708.
58e Jaargang.
BLOOKERS
CACAO;
FIRMA A H V AN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnemeut per 3 maanden fl.—
franco per post f 4.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigeninga-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9
Postbus 9.
Telephoon 19
KEN N 1 S G E T ING.
De BURGEMEESTER vnn AMERSFOORT,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
brengt ter kennis vau de ingezetenei.dat de Raad
dezer G-nneeetn zjI vergavleren op DINSDAG don
7 September nanstaande, des namiddags te l'/i ure.
Amersfoort, 2 September 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Voorbereidende Lagere scbolen loor
Middelbaar onderwijs en Gymnasia.
(INGEZONDEN),
By de discussiëo, welke op 30 Augus
tus 1909 in den Raad der Gemeente
Amersfoort plaats hadden, heeft, blijkens
het verslag, voorkomend in de Amers-
foortsche Courant no. 7707, de heer Ger
ritsen de hoop uitgesproken, dat B. en
W. bij reorganisatie-voorstellen, welke
van dat college te wachten zyu, er op
zullen letten, dat in de laatste jaren in
heel ons land een strooming is om ook
een 7de klasse op de Lagere school in te
voeren, omdat de kinderen op twaalf
jarigen leeftijd foitelyk nog niet ryp zyn
voor voortgezet onderwijs.
De lieeren Veis lieyn en Plomp hebben
daarop over die aangelegenheid nog even
het woord gevoerd, hetgeen de heer
Gerritsen er toe gebracht heeft om nog
nader mede te deelen, dat men op de
Lagere school een zevenjarigen in plaats
van een zesjarigen cursus wenscht en dat
de jougelui, die met stoom de zes klassen
der Lagere school doorloopen, dit inboeten
als zy met hun twaalfde jaar op de
Hoogere Burgerschool of het Gymnasium
komen.
De Raad verrichtte, naar het my voor
komt, een daad van veel beleid door,
conform het voorstel van den Voorzitter,
te beslisseu om de discussiën over deze
aangelegenheid te verdageu. De ltaad
toch gaf daardoor bljjk, dat hy zyn volle
aandacht aan dit belangrijke onderwerp
wil wyden, vóór een beslissing te nemen.
Men heeft, naar het mij toeschijnt, in
den tegenwoordigen tijd een te groote
neiging om alles maar gemakkelijk te
willen maken. Inspanning is een woord,
dat langzamerhand aan beteekenis
moet gaan verliezen. Er bestaat een
drijven om het den kindereu in hun
leertyd op de Lagere school uiterat weinig
inspannend te maken. Wordt hieraan te
veel toegegeven, dan zal de tyd moeten
leeren of dit op de karaktervorming
gunstig heett gewerkt. Ik vrees wel eens,
dat verslapping zich te veel zal gaan doen
gevoelen.
De ervaring heeft my geleerd, dat op
de Lagere voorbereidende school met zes
jarigen cursus in het algemeen aan de
kinderen niet veel huiswerk wordt ver
strekt. Zeker niet te veel. Middelmatig
begaafde kiuderen kunnen het best af.
De ouders moeten zich echter goed voor
oogen houden, dat het hun taak is om
de kinderen te doordringen van het ge
wicht, dat het goed maken van dat
huiswerk een voorname kinderplicht is
en dat zij zich goed moeten toeleggen
op het met belangstelling vervullen van
dien plicht. Gebeurt dit altijd Ik betwy-
iel het en ben er zelfs van overtuigd, dat
er paedagogisch verkeerd-uangelegde
ouders bestaan, die hun kinderen bekla
gen als zy dageljjks een half uur dik
wijls minder van den speeltijd moeten
afstaan om dien plicht met zorg te ver
Breek met de sleur; drink
in plaats van koffie,
DAALDERS
véél goedkooper,
véél gezonder,
altijd goed.
richten. Kiuderen die van jongs af niet
gewezen zijn op het belang van dat
huiswerk, zullen ook later, bij het voort
gezet onderwys, weinig belangstelling in
hun studies toonen.
Onder de middelmatig begaafde kin
deren worden natuurlijk ook aangetroffen,
jongelui die uit eigen beweging goed willen
leereu. Gaat men voor dergelijke kinde
ren den zesjarigen cursus der Lagere
school in een zevenjarigen veranderen,
dan brengt men hun ambitie een onher-
Stelbaren slag toe. Alles wat toch te
gemakkelijk wordt geinaa kt, zal hier
schade doen hun ijver en werklust wor
den in verkeerde banen geleid.
Kinderen met goede geestvermogens, aan
wie het leeren zeer gemakkelijk valt, zul-
len bjj een dergelijke cursus-verlenging
stelselmatig gebracht worden tot vrijwel
j niets doen.
Ik kan my slechts voorstellen, dat voor
de minder begaafde kinderen een zeven
jarige cursus nuttig kau zijn. Men sujjde
echter niet den pas af aan de meer begaat-
deu en de middelmatigen om spoediger
vooruit te komen. Ik heb dan ook met
groote waardeering opgemerkt, dat de
heer Plomp een waarschuwende stem
deed hooren tegen de meeningen des
heeren Gerritsen.
In de voorbereidende Lagere jongens
school te Haarlem ik heb oudervonden,
dat die school zeer goed is bestaat
de zesde of hoogste klasse uit twee af-
deelingen, de zesde klasse a en de zesde
klasse b. Jongens die goed vooruit willen
en kunnen, worden door het Hoofd van
de school, na het doorloopen van de vyfde
klasse, overgeplaatst in öa. Zy doen dus
zes jaren over de Lagere school. De min
der begaafden komen eerst in 6b, daarna
in 6a; zy doen eigenlijk twee jaren over
de zesde klasse, waurby natuurlijk de
leerstof van 6b anders is dan die van
klasse 6a.
Zou voor Amersfoort een dergelijke
regeling zijn aan te bevelen 1 Ik meen
van wel. Men vergete toch ook niet, dat
ook voor onderwijzers, die met knappe en
werkzame kinderen te doen hebben, het
een weinig opwekkend werk is, steeds
met gemarkeerden pas voorwaarts te moe
ten gaan en zeven jaren bezig te zyn
over een hoeveelheid leerstof, die beslist
in korter tyd kon worden doorgewerkt.
Ik, die zelf geruimen tyd bjj het onder
wijs geweest ben, heb dienaangaande
o'ók myne ervaringen moeten opdoen.
P. S. R. WOLTERBEEK,
gepensionneerd kapitein-ter-zee.
Prins Fredorlk Hendrik te Amorsfoort.
Alle „voor" beeft zijn „tegen" en het
„tegen" vun feesten zyu gewoonlijk de re
keningen, die na afloop inkomen*). Dat
zyn van die naweeën, die meestul langer
duren din de pret. Een van de rekeningen,
en wel een zeer belaugryke, namelijk van
hetgeen het logeeren en onthalen vun Fre-
derik Hendrik aan Amersfoort heeft gekost,
is uan de vergetelheid ontrukt nu voor de
curiositeit vermeld ik ze hier. Men ziet er
uit, dat men den Prins, wat den hem aange
boden maaltijd aangaat, waardig wist te ont-
vungen en dut men het zich waarschijnlijk
ook goed liet srauken. Nog zy vermeld, dat
„den hoer Schout en Bnrgemeesteren bleef
gerecommundeert de eer aan de tuelTel te
bewaren" en dat er bepaald werd Baan de
taelfel van sjjn Hoochhcyt Rijnsche wijn te
schencknn end» aan geen andere taeiïel
anders als fransche wyn
By het lezen vun de rekening van den
doelmeester (bedoeld wordt de kastelein
in het Logement »de Doelen") vergete men
niet, dat het gevolg nog uit heel wat meer
personen bestond, dan in den stoet van 31
Augustus konden wordeu voorgesteld, dat
niet alleen meer edelen den Prins vergezel
den, maar dut ook zijn ondergeschikten en
zjjn dienstpersoneel zeer talrjik waren; er
worden u. 1. nog vermeld: de Gouverneur
van den jongen Prins, de secretarissen Junius
en GonsUutyn Huygens (do beroemde
dichter) met zijn zoon, den luieren geheim
schrijver vun Willem 111, de rekestraeester,
de penningmeester, kuinerheeren, de wagen-
meester, koks, onderkoks, confiturler, botte
lier, lakeien, bakkers, wasch- en linneumeis-
jas. enz. Kr is dus wel eenige verklaring voor
de hooge rekening, die hier volgt;
Declaratie van de Uneosteu bij
Ryck Jacobsz doelraeyster binnen
der Stadt Amersfoort gehudt oude
geduen int tractoren emle logeren
van Syne Hoocheyt den Prince van
üraignen mat synne suite ende
train respectivelick op den Vllen
ende XXlillen Novemb. 1640.
Aen Schapen, lams ende os
sen vleysch voor beyde de rey-
sen, te samen 108 - 18 - 4
aen hammen en de geroocte
tongen 11-10-0
aen wiltbraet 174 - 2 0
aen jonge biggen 12 - 0-0
aen viscb 55-17-0
aen calckoenen 64 - 0-0
aen vogels ende teylingen 18 - 5-0
aen hoenderen ende kieckons 58-16-0
aen saucysen, verscbe oraignen
limoens etc. 43 - 5-0
aen rooswater, sulfraen, Iardeer-
speck, oyeren etc 24-2 -12
aen buncquet, olijven, cappers,
gesouten limoenen, massapujj-
nen, etc. 220 - 15 - 0
aen specerijen ende gemeen-
bancquet albyer geeoft 50-12-0
aen bloemcool, appelen, peeren,
mispelen ende moescruyden te
samen 20-14-0
de pasteybacker 42 - 9-0
boter ende kaes etc. 53-10-0
aen wittebroot ende ander ge-
back 44 - 4-0
aen brant, sout, suyr etc. 71 - 0-0
huyre van timmerwerck.cannen'
ende tgunt daervan gebroken is 19 - 12-8
aen aerdewerek 6-12-0
aen huyre van glusen 25-11 - 8
aen linnenwaet, cussens ende
andersints dat 't ongebruyek
Van gnnscher hart» hopen wei dat dit geen
boos voorteekon moge zyn voor dio nndere reke
ning, welke do gostheeren van don plaatsvervanger
des Stadhouders thans te vereffenen hebben.
Inderdaad zoo'n ,,quart d' hcuro do Itabeluis"
heeft wel eens zyn tegen. Red.
gemaect, verduystert ofi anders
wech gorauct is 53-14-0
aen ruych voeder onde haver
van 24 peerden 32 8-0
aen byer 40 - 0-0
Aen 423 cunnen fransche wijn
k lOit. de kan 211 -10-0
noch verschoten op een serviet
van Sgn Hoochts service, die
tot Thomus Hurmiinse woerd
door ymant vant gevolch ver-
seth wus voor een vane byera
ende aen de saelknecht gere-
stitueert 0-10-0
aen 64 cannen Spaunsche wyn
k 32 st. d'kan 102-4-0
aen vracht endo oncosten ge-
vullen over thalon ende her-
waerts brengen vun de rijnsche
wijn tot Utrecht ende reyaen
eins endo weder medo tot 't
hulen vuntbanequeiotc.t'dumen 9-10-0
Deselve wyn beloopt 125 -0-0
aen waschkeersen, ende ordina-
ris koersen 19-7-8
Voor de extraordlnaris moey-
ten gehadt doort accommode
ren vun alles soo tot de tafelen,
bedden ende andersiuis beboe
rende was, de belooninge van
de dienstboden die extraordina-
rle syn geomplojjoort, hetwus-
schen,schuyrun,schoonraaecken
vun de doelen, ende vun linnen
ende tinnen ende andore din
gen, die nyot mogehek sijn ge
weest aen te teyekenen, te sa
men voor beyde de reysen teu
minsten twee hondert gulden
of soo voel meer als du Heeren
mjj sullen gelieven toe te leg
gen 200 - 0 -0
Somma van deze specificatie
beloopt de soroue van 1809 - 18 -8
Noch compt Stijntgen ter
Brugghe voort stuilen, haver
ende ruyehvouder van 24 poer
den, endo verteringen ende lo
geren van de Dieuaers bij de-
solve peerden bohuorende op
den 7den Novembris geduou;
twee endo veerticb gl. onde
noch voor 2*2 peerden als voe
ren ende eten vun drye edel-
luyden ende haor dieoaers
den ten Decemb. stilo novo
negemhyen gl. twaellt st. ta
samen 61-12-0
Compt noch Honrich Thonisz
voor 4 dagen dienstes gedaen
als gide omme de wuch tewy-
sen naer Swoll, des daechs twee
guldon volgens acquit 8-0-0
Jan van Rochell hudde stallin-
ge geroot gemaeckt voor twyn-
tich pooiden, waervan muer
acht gecomen syn met twee
handtpaerden, ende eon knecht,
die te samen vorteert hebben
vyer gl. volgens acquit 4-0-0
73-12-0
In dezo beide rekeningen zyn de sommen
opgegeven in guldens, stuivers, penningen.
De stad werd door do Staten 'n Lands vun
Utrecht bygestuun in de betaling der kosten.
Hierbij nog eene enkele nadere aanwijzing
van sommige personen uit het gevolg, die
in den feestgids niet zyn aangeduid in hunne
botrekking tot Frederik Hendrik.
No. 105. Jhr. Frederik van Nassau Zuy-
lesteyn was de natuurlijke zoon van Frede
rik Hendrik.
No. 106. Burggraaf ChristolTel van Dohna
was gehuwd mot Ursula van Solras, zustor
van Amalia van Sulms. Hij was dus zwager
van Frederik Hendrik, evenals
No. 100. Jobun Wolfert Heer van Bre.
