Stadsnieuws.
derode als echtgenoot van Anna van Nassau
en als
No. 110. Johan Albert, Graaf van Solms,
broeder van Araalia van Solms.
No. 111. Graaf Hendrik van Nassau was
broeder van Julian Maurits den Braziliaan
en kleinzoon van Jan den Oude.
No. 114. Lodewykvan Nassau, Heer van
Odyck enz. was de natuurlijke zoon van
Prins Maurits.
No. 116. Jacob van Wasseuaar-Obdam
was in 1640 Kolonel en sneuvelde later als
Admiraal.
Cholera.
Het ligt volstrekt niet in onze bedoeling,
lezeressen en lezers te verontrusten met een
rain of meer nauwkeurige opsomming der ge
vallen van cholera, welke men te Rotterdam
heeft geconstateerd en we schreven bijna
„dus" ook elders heeft gemeend te kunnen
aanwijzen.
We achten het beter, in afwachting dat de
Centrale Gezondheidsraad zijn waarschuwende
stem doet hooren hij is evenals de plaatse
lijke Gezondheids-commisEiën reeds zeer actief
hier te herinneren aan een publicatie van
September 1392, toen 6ok hier en daar cholera
zich vertoonde.
Zij luidt dan
Onze eerste raad is: Zorgt voor de grootst
mogelijke reinheid ia en om uw huis en uw
werkplaats. Mesthoopen, varkens vuil en andere
onreinheden moet ge op uw erf niet dulden.
Alle verborgen hoeken binnen uw woning, in
kasten, kisten, kelders onder trappen, bedsteden,
enz., moet ge terdege reinigen en daarna zorg
vuldig rein houden. Uw privaten moet ge
dagelijks met schoon water flink afhoenen
en doorspoelen; eveneens moet ge dagelijkB
de zinkputten en goten op uw erf, alsook de
gootstenen reinigen en daarna krachtig door
spoelen.
De vloeren uwer woning moet ge daarentegen
niet schrobben met water, maar droog reinigen.
Laat de wind vrij door uw woning blazen,
als het weer gunstig is, want ia een droge,
zindelijke en goed geluchte woning kan de
cholera zich niet gemakkelijk nestelen.
Houdt ook uw lichaam, uw kleeding en
uw bedden rein!
Onze tweede raad is: waakt met de grootste
nauwgezetheid voor de zuiverheid van üw
drinkwater, want het drinkwater is de hoofdweg
waarlangs de cholera tot u doordringt. Laat
tijdelijk de pomp in of nabij uw woning, wan
neer zij niet aangesloten iB bij de watei leiding,
geheel buiten dienst, en gaat liever desnoods
1000 schreden ver het water voor uw huishou
ding en uw waschtafel uit een zuivere bron
halen, dan het te putten uit vervuilden groDd,
of uit de grachten, waarin zooveel schadelijk en
walgelijk vuil geloosd wordt. Tapt ge bet water
niet uit de leiding, iaat het dan altijd een
kwartier goed koken, alvorens ge het tot drin
ken, wasschen, schrobben, enz. gebruikt.
Vertrouwt ook de melkboeren niet, want
velen spoelen hun melkemmers om met het
water uit hun pomp of hun slooien. en laten
van dat water niet zelden ook wat bij de melk
vloeien. De melk moet gij altijd koken, óok de
karnemelk.
Onze derde raad betreft uw voeding. Eet geen
onrijpe vruchten. Zijn de vruchten rijp, dan
kunt ge die eten. als ge matig zijc en de vruch
ten vooraf zorgvuldig wascht met zuiver water.
Eveneens moet ge handelen met salade en
andere groenten, die rauw gege'en worden.
Zorgt, dat uw spijsvertering niet gestoord
worde. Drikt geen jong bierals ge bezweet
zijl, moogt ge ook geeü al ie koud water of
ander vocbt drinken. Past op, dat ge geen
half bedorven ot beschimmelde spijzen eet
en ontzegt u tijdelijk het genot van het eten
van mosselen en garnalen.
Onze vierde raad is: leeft lustig en blijmoedig,
en spaart uw krachten. Zorgt, dat ge geen koude
vat, geen natte kleederen of nat schoeisel aan
houdt kleedt u matig warm en houdt rust, als
ge daaraan behoefte gevoelt.
Laat geen vuil wasch- of beddegoed, en ook
geen personen van elders uw woning toe, als
ge niet zeker weet. dat die goederen en personen
uit onbesmette plaats komen; want ook dit js
de weg, dien de cholera dikwijls volgt. Zijt
ge genoodzaakt, verdacht lijf- of beddegoed in
uw huis te ontvangen omdat uw broodwinning
daarmede gemoeid is, dompelt dan al dat goed
terstond in kokend water, alvorens ge het pak
opent en de daarin besloten goederen ontvouwt
zorgt daarbij uw handen niet in aanraking te
brengen met uw mond of andere deelen van uw
lichaam, zoolang zij niet terdege gereinigd zijn
in een mengsel van 3 deelen creoline en 100
deelen water.
Gevoelt ge u ongesteld, met buikpyn, krampen,
buikloop, misselijkheid, braking, koude voeten
en handen, gaat dan terstond naar bed en laat
u warm toedekken, met kruiken heet water of
zakken heet zand op die deelen van uw lichaam
waarin ge krampen voelt, of welke zeer koud
zijn; verwaarloost ook niet zelfs de schijnbaar
onbeduidendste diarrhee. Roept bij elke onge-
b eldheid van de spijsverteringsorganen onverwijd
geneeskundige hulp in.
Laat uw huisgenooten, die u verplegen, zorgen,
dat zij vljjtig bun handen wasschen, nadat ze
u hebben geholpen. Wat uit uw lichaam ver
wijderd wordt, moet onmiddellijk vermengd
worden met een krachtig ontsmettingsmiddel,
bijv. een mengsel van 3 deelen creoline en 100
deelen water, en die uitwerpselen moeten daarna
bewaard worden in een kamerpot met een dek
sel er op, tot de dokter komt. Het verontreinigde
lijf- en beddegoed worde terstond verwisseld
tegen schoon goed en het bevuilde goed worde
on verwyld in kokend water gedompeld. Binnen
de ziekekamer mogen geen spijzen of dranken
bewaard worden, want zy zouden smetstof kunnen
opnemen.
Ge hebt dan al het mogelijke gedaan voor
u en de uwen en kunt zonder zelfverwijt af
wachten. wat God over u heeft beschikt.
Doet het daarom en doet het goed. De oholera
is niet meer zoo geducht als vroeger; wie tijdig
zorgt, kan haar overwinnen.
Koninginnedag.
De weervoorspelling van het meteorologisch
instituut, welke Maandagochtend omstreeks elf
uur in het kastje van het Postkantoor werd
opgehangen, vervulde een paar commissie-leden,
die met licht te begrijpen belangstelling er op
hadden gewacht, met grooteu vreeze. Na den
prachtigeu bij na-zomerdag van Zondag was dat
„regenbuien" zoo'n dubbele teleurstelliug.
's Nachts begon het al, om drie uur een
regen van geweld en om vijf uur, topn andere
commissie-leden alweer druk bezig waren, wer
den zij letterlijk van de straat gespoeld. Maar
toch, tegen zeven uur kwam de Oranjezon door,
de wind scheurde het wolkengordijn vaneen en
dus kon, zonder verdere navraag, om half acht de
reveille
worden gehouden, die, van het Juliana-plein
vertrekkend, velen ten bedde uitjoeg en in soms
al hoogst primitief toilet naar het raam deed
gaan om eens te zien wat dat geweld toch te
beduiden had.
Aan de lijzijde van den Sint Joriskerk-toren
hief middelerwijl de „Amersfoortsche Muziek
vereniging"
k oraal-muziek
aan en weldra deed ook het
carillon
zich hooreD.
Klokke acht werden, onder de bezielende
leiding van den heer M. W. Petri op het terras
van „Amicitia" door een koor van ruim 150
dames en heeren vijf zeer fraaie liederen ge
zongen, begeleid door de stafmuziek van het
5e regiment infanterie, weder welwillend be
schikbaar gesteld door den kolonel-commandant.
Juist toen om half negen deze koraalzang
was geëindigd en de trompetters der bereden
wapens heel mooi de fanfare „Lang zal zij leven"
hadden geblazen buiten programma ter
cure van de Koningin, begon het weer te drup
pelen, helaas crescendo want de 1000 leerlingen
vau de hoogste drie klassen der openbare- en
bijzondere Lagere scholen die aan den Burge
meester een
aubade
zouden brengen, hebben er deerlijk van gelust
op de onbeschutte Koninginnelaan waar zij
moesten wachten omdat de
Haag-bewoners
op eigen houtje een optocht hielden óok naar
de woning van de Burgemeester. Jammer, dat
hier geen samenwerking is mogelijk geweest.
Toch was aan dien optocht jieel veel zorg
besteedde kindertjes zongen ulnar wat aardig
de drie liedjes van den „Oranje-dichter uit
Amsterdam"; hun Zeppelin-wagen en hun aar
dige pakjes mochten werkelijk worden gezien.
Doch door dit wachten, hadden de school
kinderen het hard te verantwoorden, doornat
als ze werden. Toch zongen zij huu drie liede
ren alslysters en lieten de versnaperingen, wel
ke hun namens dun Burgemeester werden aan
geboden door vriendelijke dames, zich maar wat
goed smaken.
De heer R. van 't Wel, die den zang dirigeerde,
mocht als herinnering aan den feestdag een mooi
omlijst portret van H. M. de Koningin ontvangen
uit handen van den Burgemeester, die na de
aubade in tegenwoordigheid van de Eereleden
en het Dagelijksch bestuur der feest-commissie
werd toegesproken door haar Voorzitter en
wederkeerig een hartelijk woord wijdde aan den
gedenkwaardigen dag.
De weg dien de kindertjes volgden naar
„Amicitia", waar zij door de sub-commi3sie
werden onthaald, was gelukkig niet lang en
daar het wat opklaarde, kon althans dit voor
hen wel zeer gewichtig deel van het program
ma nummer zonder veel tegenheden tot uitvoe
ring worden gebracht.
Een groote menigte aanschouwde de
parade.
Zoetjesaan kwamen nu in en hij „De Arend"
samen de deelnemers aan den optocht, die juist
door de parade niet precies op tijd kon ver
trekken.
Eén roep was cr bij de duizenden toeschou
wers over de bijzondere fraaie costumes en
mooie kapsels en het inleven der deelnemers in
hun rol; er waren er, die zóo uit den „Schut
tersmaaltijd" schenen gedeserteerd en de sub
commissie was éen lof over de joviale bereid
willigheid der heeren, die niet alleen groote
kosten zich getroostten, doch ook groote ver
moeienis niet ontzagen om aan stadgenooten en
feestgangers van elders een zoo getrouw mogelyk
beeld te geven van het bezoek van Stadhouder
Frederik Hendrik aan Amersfoort op 7 November
1640.
Het spreekt wel van zelf, dat de Prins zich
begaf naar het Raadhuis, waar de vroedschap
hem ontving in de Raadzunl en waar de Eerste
Burgemeester, Wijnand van Ommeren, hem
toesprak. Jongejuffrouw Laurence Sinnige, het
jongste dochtertje van den Voorzitter der
optochts- commissie, bood Z. D. H. een zeer
fraaie krans aan werkelijk, „een groot mensch"
zou 't haar niet hebben verbeterd en zeker
onder den indruk van deze verrassing stond de
Stedendwinger een suelteekenaar (den photograaf
Van dat Poll) toe de mooie groep in beeld te
brengen. Getrouw aan zijn zwijgzaamheid
beantwoordde de Prins het verzoek daartoe met
een „het zij hem toegestaan".
De huidige Burgemeester van Amersfoort
sprak ook een kort woord en noodigde ten
slotte den PriDB uit, een portret van zijn door-
luchdgen vader, den Zwyger in oogenschouw
ie nemen in Burgemeesterskamer, waar Burge-
meesier Van Ommeren zijn functiën weer over
droeg aan Burgemeester Wuy tiers.
De weg dien de stoet volgde, is bekend uit
den feestgids. We hebben dus alleen de bijzon-
dertieden te boekstaven. In het voorlaaiBte
nummer brachten we in herinnering de buiten,
gewone gaven van den Prins; bij don intocht
toonde hij zich ook een goed ruiter. Op do
Regentesselaan wierp een knaap serpentines
naar 's Prinsen strijdros, dat, uit den aard der
zaak niet gewend aan dit moderne werptuig,
s ijgerde; de Prins liet zich achter van 'tpaard
glijden en vervolgde zijn weg naar de pleister
plaats te voet. De schout en zijn rakkers waren
aan 'L hoofd van den stoet, zoodut de knaap er
afkwam zonder arbitraire correctie, doch Nemesis
bezorgde hein toch een kwaad oogenblikje, daar
de zwaar geharnaste Prins op hem belandde.
Z. D. H. toonde zich óok kindervriend, want
zjjn eerste woord was„hebt gy u ook bezeerd
Na korte rust zette de stoet zijn weg voort,
daarbij ook 's Prinsen kwartier passeerend. Op
den Zuidsingel wachtto den Prins een nieuwe
verrassing; daar bood het driejarig dochtertje
van mr. Van Traa, op den arm barer moeder
gezeten, Z. D. H. een krans van laurier met
oranjebloesem aan. Haar lief „als 't u belieft,
Prins", werd door Z. H. minzaamst beantwoord,
Ons welgemeend compliment voor den Prins
die van begi.. tot einde zoo uitstekend in zijn
rol bleef.
Iets vóór den vastgestelden tijd bereikte de
stoet weder de herberghe buiten de Slijkpoort,
hetgeen te meer goed was omdat de Prins met
zijn edelen wilde aanzitten aan een maaltijd,
welke op „Birkhoven" was aangerecht. Vorwan-
ten der beide Burgemeesteren vervoerden een
deel van het hooge gezelschap in een auto en
dank zij dit moderne voertuig kon de avond
ommegang juistop tijd vertrekken van de plaats,
waar de arend uithangt.
Terwijl edelen en vroedschap genoten van de
zoo hoog noodige rust, konden de goede layden
van Eemland zich vergasten aan een
concert
van de „Amersfoortsche Muziek-vereeniging" en
een
zanguitvoering
door „Amersfoort's Mannekoor", „Excelsior",
„Looft den Heer" en „Patrimonium's Zangkoor"
gegeven in de tent bij den Kleine Haag. Hun
allen komt wel een woord van bartelijken dank
toe voor hun bereidwilligheid om geheel be
langloos zóo veel schoone liederen, soms in sa
menzang, ten gehoore te brengende vele koiv
derden, die aandachtig luisterdeD, hebben zij
wel zeer aan zich verplicht.
Elders in de stad bracht het
Leger des Heils
fraaie liederen ten gehoore. Aardig was 't, te
zien hoe deze zangeressen en zangers, ondanks
de geweldige drukte in de straten alras een
heel kringetje toehoorders om zich verzamelden,
die mildelijk offerden als een vrouwelijk offi
cier met het b .kje rondging „voor het achter-
buurtswerk".
De Prins, nu in nog schitterender costuum,
vertoonde zich 's avonds vergezeld van allen
die 's ochtends hem hadden ingenaaid, weder
onder zijn „goede vrienden van Amersfoort"
en bezocht ditmaal eenige straten, welke hij
's middags nog niet in oogenschouw had kunnen
nemen. Aan het toortslicht paarde zich op vele
plaatsen dat van Bcugualsch vuur of Romeinsche
kaarsen, welke den fraaien stoet nog beter tot
zijn recht deed komen.
En terwijl bonderden bij honderden zich
begaven buiten de Utrechtschepoort gaven de
speellieden van het vijfde regiment voetknech'en
een concert op het fraai verlichte terraB van
„Amicitia".
Nog nimmer hebben we hier een zóo groote
menschenmenigte bij elkaar gezien als Dinsdag
avond bij hot
vuurwerk
wel degelijk geleverd door een stadgenoot en
wel, den neer B. A. van Rnyven, en dat een
werkelijk schitterend slotnummervormde. voor
zoover althans de openbare feesten betreft.
Na afloop daarvan bracht een gezelschap van
wel 20J dames en heeren een serenade aan den
Burgemeester, wiens woonhuis fraai was verlicht.
Er werd heel goed gezongen en het geïmprovi-
reerde zangkoor had veel wil van zijn aardigen
inval.
Voetje voor voetje keerde men van het vuur
werk stadwaarts; de file die over de Utrecht-
schepoortsbrug kwam. was meer dan een half
uur lang. En dan te bedenken, dat ook de an
dere toegangswegen tot de stad waren bezaaid
met terugkeerenden en zeer velen aanstonds per
trein huiswaarts keerden naar de omliggende
plaatsen.
In de Sociëteit „Vereeniging" verleende de
Prins nog
cour
voor genoodigden, welke óok werd bijgewoond
door belangstellende niet-genoodigden. Niemand
minder dan Nassau Zuylesieyn fungeerde daar
als opper-eeremoniemeester. Nadat velen, ook niet-
grootwaardigbeidabekleeders, zich aan Z. D. H-
hadden laten vooratellen en deze zich een wijie
had teruggetrokken in zijn bijzondere apartemen-
en werd daar een geanimeerd bil gegeven.
Ook in „Amicitia" en in „HetBoompje" werd
geoflerd aan Terpsichore; doch de feestgangers
in de Btraten waren tegen middernacht bijna allen
huiswaarts getogen.
Na de cour werd meedeeling gedaan van het
oordeel der jury over de versieringen. Haar
task was lang geen gemakkelijke; overal in de
stad heeft zij rondgereden, doch ten slotte is
zij toch tot overeenstemming gekomeu en kon zij
toekennen voor de
g ev elv e rsiering
den lsten prijs aan den heer R. van den Burg,
ArnhemscheBtraat,
den 2den aan den heer E. J. van Ommen,
ArnhemBchestraat,
den 3den aan den heer H. C. van Dam, Soes-
terweg,
den 4den aan den heer A. M. Tromp var. Holst,
Soesierweg.
en voor do
gevel verlich t Ing
den lsten prijs aan den heer G. II. J. Bonnier
den 2don aan den beer D. J. Sinits, Arnhem-
schestruat,
den 3den aan den heer P- van Veen Jr., Arnhem
schestraat,
den 4den aan Café „Centraal", Langostraat.
Een waar geluk was het, dat zij goen prijzen
behoefde uit te loven voor de fraaiste buurt-
verniering of do mooiste winkel-o'talages, want
dan ware baar taak wellicht nog niet beëindigd
zóo veel werkelijk mooie étalages waren aange'
bracht. Toch wilde zij niet nalaten iueidiug te
maken van de zeer mooie uerepoort jn <j6Q
Groote Hang en de electrische verlichting der
eerepoort in de Vij verstraal.
We moeten ons, hoe noode ook, beperken.
Doch we willen deze herinneiing van het
feest niet eindigen zonder te gedenken de poli
tie, die van den zeer vroegen ochtend tot laat
in den nacht overal te juister tijd tegenwoordig
was er aan wier beleidvol optreden hot te danken
is, dat er goen ongelukken zijn gebeurd al ws,
ren er ook nóg zooveel mcnselien hier samiige.
stroomd.
Vier aangiften van mishandeling zijn gedaan
gepleegd door buitenlui voor wie geen pret be-'
staat zonder mestrekken nadat een noodver
band was gelegd, kondon allen huiswaarts gaan.
Een militair, die een messteek in den arm opliep,
werd naar (hetMilitairhospitaal gedirigeerd!
maar ernstige verwoondingen zijnniel toegebracht-
Hoezeer het feest in den smaak is gevallen en
geapprecieerd wordt de groote toewijding van
allen die tot het zoo uitstekend welslagen mee
werkten, mogen blijken uit het aanbod van een
ingezetene, die zich wendde tot den heer Sinnige
met hel verzoek om, als er een mogelijk tekort
mooht wezen, zijn penningske tot dekking daar
van te mogen bijdragen.
Amersfoort heeft wederom getoond, waardig
on flink ie kunnen feestvieren.
De heer Th. F. van depPoll maakte eenige
zeer goed geslaagde photo s en een massa mooie
prentbriefkaarten, die het bewaren overwaard
zijn.
Ds. E. M. ten Cate hoopt aanstaanden
Zondagochtend weer voor te gaan bij de
godsdienstoefening van den Doopsgezinden
kring, hier.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden pas
seerde hier hedenochtend per auto op zijn
tocht naar de tentoonstelling te Zeist.
De «muntjes van tien" zijn van oudsher
algemeen bekendsedert 1 October 1904
zijn er «bankje, van tien" bijgekomen, ter
wijl de muntjes werden ingewisseld en
daarna ingehouden. De muntjes zijn zach
tjes aan uit den omloop verdwenen zoo'n
enkele keer ziet men er nog oen.
Men zal wèl doen,' zulk eon muntje, als
men het tegenkomt, niet meer op te bergen
of uit te geven, maar het ter inwisseling te
brengen naar het correspondentschap van
de Nederlandsche Dank. Die muntjes zijn
niet langer geldig dan 1 October a.s. Her
haaldelijk is er in de «Staatcourant" de
aandacht op gevestigd. Nu echter begint het
te dringen. De fatale termijn nadert, want
als de maand September verstreken is, kan
men met de muntjes zijn pijp of sigaar
aansteken. De Dank geeft er dan niets meer
voor.
't Geldt alleen de m u n t-biljetten. Die
een bankbiljet van 110 heeft, kun het onbe
zorgd in de portefeuille houden.
Is er soms nog iemand, die een muntje
van f50 heeft, dan dient hij ook voor de
inwisseling te zorgen. Die zijn echter altijd
schaarsch geweest, maar 't kan toch zijn.
Opgepast dus
De tram vervoerde in Augustus 13905
betalende passagiers, of 557 meer dan in de
zelfde maand van verleden jaar.
Het passagiersvervoer bracht op f696.25,
o f8.15 meer dan verleden jaar; de totaal-
ontvangsten beliepen f 706.14 of, t' 9.3!)meer
de opbrengst per dagkilometer was f 12.G35
of f0.17 meer dan in Augustus 1908.
Dus alweer vooruitgang.
In Oogstmaand werd uit den regenmeter
hier na 12 regendagen afgetapt 112.5 m.M.
neerslag.
Drooge perioden ware van 3 tot 8, van
10 tot 16 en van 26 tot 31 Augus
tus.
De grootste hoeveelheid viel den 21sten
en wel 24.3 m.M.
Aan het Postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressorteerende hulpkantoren werd
in Augustus ingelegd 1'37 493.67 en daar
uit teruggevraagd 1 25 692.40.
Het laatste door het kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 14 787.
Behalve de ir* het vorige nummer reeds
meegedeelda onderscheidingen werden 31
Augustus nog de volgende benoomingen ge
daan
tot ridder in de orde van den Nederland-
schen Leeuw de heer K. ten Bruggencate,
Inspecteur van het Middelbaar onderwijs;
tot officier in de orde van Oranje Nassau
