Dinsdag 19
October 1909.
No. 7728.
59e Jaargang,
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ofïicieële— en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTE'&RACHT9
«tbus9. Telephoon 19
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER vau AMERSFOORT
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
volgens schrijven van den Commissaris der
Koningin in deze Provincie dd IS October 1909,
4e afdeeling no. 5681/3887, op 21 en zoo noodig
op 22 October a. s. eene schietoefening zal worden
gehouden van het fort Pampus.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van
licht kaliber (6 c.M.) waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector, begrensd door de ware
richtingen Oost tot Z. O. t. Z. (56°) tot op
4500 M. van het fort;
op 26 en zoo noodig op 27 October a.s. zal
eene gelijksoortige oefening worden gehouden,
waarbij de onveilige sector wordt begrensd door
de ware richtingen O. N. door Oost tot Z.
O. t. Z (78°) tot op 4500 M. van het fort.
Op de dagen waarop gevuurd wordt, zal van
het fort Pampus een roode vlag waaien, welke
drie uur vóór het begin der oefening halfstok
en éen uur vóór de oefening geheel voorgehe-
schen wordt.
Bovendien zullen tegelijker tijd en op de zelfde
wijze roode vlaggen waaien van de batterijen
Diemerdam en Durgerdam, de Westbatterij nabij
Muiden en den kerktoren te Muiderberg.
Amersfoort, 19 October 1909.
De Burgemeester van Amersfoort,
WUIJTIERS.
H n i s y 1 ij t.
(INGEZONDEN.)
De Volksbond, tegen drankmisbruik,
is een zeer bekende en toch nog niet
voldoend gesteunde vereeniging.
Jaren geleden riep Multapatior, de een
voudige handelsreiziger L. P. Philipona,
uit TJden, dien bond in het leven.
Klein begonnen, is de Bond aldoor toe
genomen in kracht en heeft hij zijn
werkzaamheden steeds uitgebreid.
Zijn arbeid is een zegen geweest in
vele kringen, voor menig gezin, voor tal
van individuën.
De Volksbond heeft allerlei middelen
aangegrepen, met tact en met kracht,
die hij meende, dat dienen kon tot het
doel dat hij najaagthet misbruik van
sterkedrank te bestrijden en de ellende,
die daarvan het gevolg is, weg te nemen.
Tot die middelen behoort ook, sinds
jaren reeds, maar in den laatsten tijd
steeds krachtiger, de bevordering van
huisvlijt.
Mede door den Volksbond is huisvlijt
meer en meer bekend geworden en wordt
er in toenemende mate in heel ons land
aan gedaan.
De Volksbond heeft in allerlei plaatsen
van ons vaderland cursussen voor huis
vlijt in 't leven geroepen of gesteund
en in vele zijner afdeelingen zijn tentoon
stellingen georganiseerd, die het nut en
de beteekeuis van huisvlijt in het hel
derste licht stelden.
Het nieuwste, dat de Volksbond op dit
gebied heeft gedaan, is het plan vormen
en de voorbereidende maatregelen nemen
tot het houden van een Nationale ten
toonstelling van huisvlijt, in den zomer
van 1910 te 's-Gravenhage te houden.
Dat het plan in goede aarde viel
blijkt uit verschillende feiten, die ge
tuigenis afleggen van de groote sympa
thie, welke het vond. Z. K, H. de Prins
der Nederlanden heeft welwillend het
Eere-voorzitterschap aanvaard. Een eere
comité werd gevormd, bestaande uit
verschillende Miuisters, grootwaardig-
heiasbekleeders en mannen van naam
en positie, terwijl in het Dagelijksch
bestuur en in de verschillende commissies
zitting genomen hebben bekende perso
nen van verschillende politieke en gods
dienstige richting.
Wat is nu het doel dezer tentoon
stelling 1
Natuurlijk geen winstbejag, direct of
indirect, noch voor bepaalde personen,
noch voor den Volksbond. Motieven van
eigenbelang, die bij zoo menige tentoon
stelling voorzitten, zijn bij deze geheel
buitengesloten.
Evenmin is de geheime bedoeling, onder
den naam vau tentoonstelling een reeks
van festiviteiten te organiseeren, die de
zaak, waarom het eigenlijk gaan moest,
geheel op den achtergrond schuiven.
Deze tentoonstelling heeft een peda
gogisch en ethisch doel in de allereerste
plaats.
Zij wil aantoonen de opvoedende kracht
en de sociale beteekenis van huisvlgt.
Zij wil doen zien, dat huisvlgt de
huiselijkheid bevordert, hot gezinsleven
versterkt en veredelt en de welvaart
kweekt, vooral in die maatschappelijke
kringen, waar de verleiding zoo groot
is om op de straat of in de kroeg een
verkeer met anderen te zoeken, dat in
de meeste gevallen schade doet aan wie
het vindt.
Zij wil het oog openen voor wat in
eigen kring met kleine middelen soms
gedaan kan worden om den kunstziu te
kweeken en dus het leven rijker te ma
ken aan wezenlijk genot, dat geen wran
gen nasmaak achterlaat.
Zij wil de aandacht vestigen op de
velerlei wijzen, waarop de vrije tjjd nut
tig en aangenaam kan worden besteed
en zelfs tot op zekere hoogte productief
kan worden gemaakt.
Door de tentoonstelling van producten,
hier te lande vervaardigd, zal open baai-
worden, dat d<! huisvlijt onder ons reeds
meer beteekenis heef't dan menigeen ver
moedt. Daardoor zal de een worden op
gewekt om dit degelijk en practisch mid
del tot ontwikkeling des volks te steunen
met zijn invloed en zijn geld, terwijl de
ander er een aansporing in zal vinden,
hieraan óok zijn tijd en zijn jjver te
wijden, ten einde den zegen ervan le ge
nieten of anderen een voorbeeld en helper
ten goede te worden.
Maar tevens zal door de inzendingen,
die uit verschillende landen tot opluis
tering der tentoonstelling reeds zijn toe
gezegd, ons volk kunnen leeren, dat op
dit gebied het volmaakte nog niet bereikt
is, dat er nog menig terrein tamelijk wel
btaak ligt waarop de huisvlijt zich nuttig
maken kan, en dat er voor de volkskracht
en den kunstzin nog vele middelen zijn
om zich productief te maken.
Wie de beteekenis vau dit alles inziet,
zal toestemmen, dat een dergelijke ten
toonstelling niet alleen haar recht van
bestaan kan doen doen gelden, en daarom
ondersteuning ten volle verdient, maar
dat zij ook een groote winst kan ople
veren niet een geldelijke, maar een ze
delijke winst, niet alleen voor hetgeen
men „het volk" in engeren zin noemt,
maar voor het volk in al zijn geledingen.
Eu bovendien zal zij een krachtig pro-
paganda-middel kunnen worden voor het
werk der drankbestrijding in het alge
meen en voor den arbeid van den Volks
bond in het bijzonder, die het drankmis
bruik wil aantasten in zijn oorzakent
gelegen in de gebreken van den mensch,
van bet gezin, van de maatschappij, en
daarom deu strijd voert „tegen onwetend
heid en overschilligheid, tegen zelfzucht
en verkwisting, tegen verkeerde denk
beelden, verkeerde gewoonten en ver-
keerde toestanden".
In dien strijd is de huisvlgt een mach
tige bondgenoot.
Verveling voert menigeen naar de
kroeg. Wie zich thuis weet bezig te
houden met knutselwerk of kleinen
kunstarbeid beeft van verveling geen
last en i3 aan een groot gevaar ontko
men.
Huisvlgt werkt ontwikkelend. Wie
er zich aan wijdt, moet nadenken, gaat
aan het zoeken naar nieuwe nuttige
dingen, tracht steeds betere voorwerpen
te vervaardigen en legt, om dit te be
reiken, zich toe op het verkrijgen van
meer ken nis.
Onwetendheid en onverschilligheid, die
zich tevreden stellen met allerlei lager
genot, dat in verkeerd gezelschap gevon
den wordt, worden daardoor dus tegen
gegaan.
Een gezin, waarin huisvlijt beoefend
wordt, voelt zich bij toeneming onderling
verbonden en wordt meer en meer éen
geheel. Men heeft geen behoefte aan
uithuizigheid, maar geniet het aange
name van elkanders gezelschap. Men is
bij elkander en de een werkt met en
voor deD ander. Men weet., dat men
elkander dient en steunt en sauieu een
gemeenschappelijk belang najaagt. Men
ervaart, dat men voor deu bloei van het
huisgezin elkander noodig heeft. Zóo
wordt de zelfzucht, die met den ander
niet rekent, practisch bestreden.
Huisvlijt doet de waarde van het
kleine besefl'en. Dit haast waardelooze
dingen worden aardige voorwerpen ver
vaardigd. Wat nutteloos scheen, blijkt
nog zeer goed bruikbaar te zijn voor het
een of ander doel. Uit. hetgeen menigeen
het wegwerpen slechts waard acht, brengt
een handig huisvlijtwerker iets tot stand,
dat tot nut of sieraad dienen kan. Van
verkwisting raag hierbij geen sprake
zijn. En stel daartegenover nu eeus wat
aan den drank wordt, verkwist. Wie van
harte huisvlgt beoefent, moet zich aan
dit laatste wel erge?.-en.
Huisvlijt is een krachtig en onwedev-
legbaar protest tegen de vorkeerde denk
beelden, dat werke-.i een vloek is en dat
werken is voor de domraen; tegen de
verkeerde gewoonten van ledigheid en
uithuizigheidtef jen de verkeerde toe-
standeu, die do or drank misbruik ont
staan en door ongezellig] leid in eigen
woning worden bevorderd.
Terwijl huisindustrie in verreweg
de meeste gevallen een vloek is voor 't
gezin, is huis v 1 ij t altijd een zegen.
De tentoonstelling van huisindustrie,
iu 1909 te Amsterdam gehouden, gaf
allerlei ellende te zien die van huisvlijt,
in 1910 te 's-Gravenhage te houden, zal
veel verblijdends en verheffends te aan
schouwen geven.
Wie het wèl meent met ons volk, be
vordere de huisvlijt, de steuue daartoe
de Nationale tentoonstelling van Huis
vlijt, die van wege den Volksbond tegen
drankmisbruik georganiseerd wordt.
Aldus prof. S. D. van Veen, kerkelijk
hoogleeraar aan de Rijks-uuiversiteit te
Utrecht.
Het Bestuur der plaatselijke afdeeling
van den „Volksbond" is gaarne bereid,
belangstellenden in te lichten. Haar
Voorzitter is prof. F. Kenuinck, haar
Secretaris de heer L. van Wijngaard.
GEWISSELDE STIKKEN.
Gehuwde onderwijzeressen.
Onder dagteekening van 7 October
schreven Burgemeester en Wetnouders
aan den Raad
In uwe vergadering van 9 Maart 1909
diende de hoer A. H. van Kalken eene
motie in, welke om advios in onze han
den werd gesteld. Wij stelden er prijs
op, de behandeling van ons advies aan te
houden, totdat ons college wedor voltallig
zoude zijn; reden, waarom we eerst thans
ons advies aan U doen toekomen.
De motie luidt
«De Raad der Gemeente Amersfoort,
«de wenschelijkheid uitsprekende, dat
aan onderwijzerossen bij het aangaan van
een huwelijk eervol ontslag wordo ver
leend,
«noodigt Burgemeester en Wethouders
uit, voortaan te willen handelen over
eenkomstig bovenstaanden wensch».
Als bekend mag verondersteld worden,
dat verschillende Raadsbesluiten betref
fende het geven van ontslag aan gehuwde
onderwijzeressen aanleiding hebben ge
geven tot Koninklijke Besluiten (zie de
besluiten van 16 Maart 1882, Stbl. 43, 8
October 1887, Stbl. 170, 7 December 1904,
22 Maart 1906, Stbl. 51, 9 November 1906,
Stbl. 280 en 281, 12 Juni 1907, Stbl. 146,
1 October 1908, Stbl. 320 en van 22 Juli
1909 Stbl. 273).
De motie nu bedoelt uwe vergadering
do wenschelijkheid te doen uitsproken,
dat aan onderwijzeressen bij het aangaan
van een huwelijk eervol ontslag worde
verleend en ons college uit te noodigon,
overeenkomstig dien wensch voortaan te
willen handelen.
Door aanneming van een dergelijke
motie treedt uwe vergadering naar ons
oordeel op oon gebied, dat buiten de wet
telijke bevoegdheid van den Gemeente
raad ligt.
Art. 30 der Wet op het Lager onderwijs
stelt het geven van ongevraagd ontslag
afhankelijk van eene voordracht van do
schoolopzieners of van het college van
Burgemeester en Wethouders. Do vraag
of Burgemeester en Wethouders eene
onderwijzeres tot ongevraagd eervol
ontslag zullen voordragen, is geheel af
hankelijk van het initiatief van hun col
lege. De wet toch regelt hot geven van
ongevraagd ontslag aan onderwijzers ge
heel volledig. Het nemen van het besluit
tot ontslag behoort tot den werkkring van
don Gemeenteraadhot doen der voor
dracht wordt opgedragen aan do school
opzieners en het collego van Burgemeester
en Wethouders.
Burgemeester en Wethouders treden