Dinsdag 26
October 1909.
BLOOKER'S
No. 7731.
59e Jaargang,
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 00 cent; elke regel meer 10cent. By regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieel©- en onteigoninga-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
By advertenf-ën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
KORTEGRACHT9
WERKLOOSHEID.
De Staats-commissie voor de werkloosheid
is Zaterdag door den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel in de Trèves-
zaal te 's-Gravenliage geïnstalleerd.
Z. Exc. hield daarbij de volgende rede:
Het heeft H. M. de Koningin behaagd,
bij Haar besluit van 30 Juli een Staats
commissie in te stellen aan wie de twee
ledige taak is opgedragenvooreerst na te
gaan, in hoeverre de Regeering over mid
delen beschikt om snel en voldoende inge
licht te worden over den stand van de
binncnlandscbe arbeidsgelegenheid en den
omvang en den aard der werkloosheid in
de verschillende vakken en welke aanvul
ling deze middelen hehoeven, en dan te
onderzoeken wat de Regeering kan doen,
hetzij door steun van personen of corpora
ties, hetzij zelfstandig, zoowel tot voorkoming
of bestrijding van werkloosheid, als tot leni
ging van de gevolgen daarvan.
Waar het H. M. heeft behaagd, U mijne
heereo, tot Voorzitter, leden en Secretaris
dezer commissie te benoemen, acht ik het
een voorrecht, U als zoodanig hier welkom
te mogen heeten.
Dat deze Staats-commissie uit een zóo
groot aantal leden bestaat, vind» zijn oor
zaak in den wenscb der Regeering, dat bij,
haar beraadslagingen de moeilijke vragen,
waarvoor zij zich zal gesteld zien, zoo veel
zijdig mogelijk belicht zullen worden en het
verheugt mij, dat zoovelen bereid werden
gevonden tot het aanvaarden dezer gewich
tige taak.
De uitgebreidheid der commissie zil wel
licht eenig bezwaar opleveren, waar zij zal
moeten samenkomen ter vaststelling harer
conclusies; ik vlei mij, dat bet daardoor
tevens gemakkelijker zal vallen, bet ook op
dit gebied doeltreffend middel der verdeeling
van arbeid toe te passen.
Het zal zeker overbodig zijn, voor U, mijne
heeron, het gewicht uwer taak uiteen te zetten
waar ds Regeering juist U uitnoodigde om
zitting te nemen, omdat zij het vertrouwen
had, in U mannen te vinden in de eerste
plaats bevoegd tot oordeelen.
Gij kent de werkloosheid, zoowel waarzy
zich aan de openbare aandacht opdringt, dui
zenden, die werken kunnen en willen, uitstoo-
tend uit de workplaats, hun de gelegenheid
roovend om door arbeid in de beboeften van
zich en hun gezien te voorzieD, als ook in
dien anderen vorm, als een schaduw het
bedrijfsleven begeleidende, ook in voorspoe
diger jaren, onopgemerkt door de menigte,
maar niet minder nypend voor de slachtof
fers en hun gezinneo.
Gij kent ze mijne heeren en toch uw zitting
nemen in deze Staats-commissie toont wel,
dat gij met de Regeering van oordeel zijt,
dat er aanleiding is om te overwegen, of de
kennis, die wij hebben van dit ernstig maat
schappelijk verschijnsel, wel voldoende is, of
meer bepaald aan de Regeering wel de mid
delen ten dienste staan om wel en voldoende
te worden ingelicht over werkloosheid, die
reeds aanwezig is, of dreigt te zullen ontstaan.
Dat onze maatschappelijke inlichtingsdienst
onvolledig is, ieder weet het, óok al zul hij
bereid zyn hulde te brengen aan hetgeen
met gebrekkige hulpmiddelen byv. door het
Ceutraal-bureau voor de statistiek reeds is
verrichten het zal zeker van groote betee-
kenis zijn, vast te stellen op welke wyze deze
dienst zóo kan worden georganiseerd, dat hy
werkelijk zyn taak uaar behooren zal kun
nen vervullen.
Daarnaast staat het tweede deel uwer taak,
zeker het moeilijkste, wellicht ook het be
langrijkste.
De opdracht, in het Koninklijk besluit
uitgedrukt, vraagt zeker in de eerste plaats
practische voorstelleu en geen algemeene
wetenschappelijke verhandelingen; maar een
practische slotsom zal wel niet worden be
reikt zonder dat het onderwerp van alle
zyden door U wordt bezien.
In hoeverre door verschillende omstaudig- I
heden de arbeidsgelegenheid wordt uitge- I
breid of ingekrompen, betzy voor degeheele 1
arbeidsbevoiking, hetzij voor bepaalde groepen 1
daarvan, en dan in hoeverre het mogelijk I
is, op doeltreffende wyze de gevolgen der
wetkloosheid te lenigen, zal door ii moeten
worden overwogen vóórdat het antwoord is
verkregen, dat de tweede vraag van u ver
langt.
Bjj deze overweging niet het minst zal
van groote beteekenis zijn, dat practische
ervaring en wetenschappelijk inzicht in uw
commissie zyn bijeen gebracht, dat hut
vraagstuk kun worden toegelicht door werk
gevers en arbeiders, dat ervaringen kunnen
worden toegelicht, verkregen bij ernstigen
arbeid tot voorkoming en bestrijding van
werkloosheid, en dat onderscheiden overtui
ging op maatschappelijk en staatkundig
terrein zich hier zal kunnen uiten.
En dan, de Regeering houdt zich over
tuigd, dat het gewicht van deze zaak, die
U er toe bracht U bereid te verklaren, in
deze commissie zitting te nemen, U zal
helpen om (ie bezwaren te overwinnen, die
dit werk zeker zal opleveren en dat gy het
een voorrecht zult achten, wanneer het U
gegeven mocht zyn door uw arbeid iets tot
stand te brengen, waardoor de werkloosheid,
die een zóo ernstige bedreiging is van den
welstand van onze nijvere bevolking, zou
kunnen worden bestreden en de smartelijke
gevolgen gelenigd.
In deze overtuiging verklaar ik deze
Staats-commissie geïnstalleerd en geef ik
baar leiding, mynheer de Voorzitter, met
vertrouwen in uw banden.
De Voorzitter der Staats-commissie, mr.
M. W. F. Treub, antwoordde hierop:
Excellentie,
Het zy mjj vergund, een enkel woord in
het midden te brengen naar aanleiding van
de rede, waarmede onze commissie door Uwe
Excellentie werd geïnstalleerd.
Waar inderdaad de taak, welke ons bij
het Kon. besluit van 30 Juli j.l. werd opge
dragen, een hoogst moeilijke en gewichtige
is, heb ik in de eerste plaats, namens de
gansche commissie, H. M. de Koningin, als
mede aan Uwe Excellentie aan Uwe Excel
lentie eu uwen ambtgenoot van Binnen-
landsche Zaken, op wier voordracht H. M.
tot de instelling onzer commissie besloot,
dank te zeggeu voor het in ons gestelde
vertrouwen.
Is de taak, welke ons is opgedragen, op
zich zelf reeds moeilijk, zy wordt dit nog
meer, omdat. naar algemeen bekend is
do feitelijke gegevens, welke onze commis
sie als grondslag van baar onderzoek be
hoeft, bijzonder schaarscb en onvolledig zyn.
Dit brengt ons in de noodzakelijkheid,
aan het werk der beantwoording van de
ons gestelde vragen, een feitelijk voor
onderzoek te doen voorafgaan, opdat wij
ons ee,n zy het ook ruw en onvolkomen
beeld kunnen vormen van de werkloosheid,
gelyk deze zich in bet tegenwoordig tijdperk
bier te lande in haar helaas zeer boute
verscheidenheid voordoet.
Zonder zulk een zakelykeu ondergrond
zouden de antwoorden op de ons gestelde
vragen gevaar loopen, in stede van practi
sche voorstellen gelijk door de Regeering
ook blykens het zoo even door Uwe Excel
lent!) gesprokene wordt bedoeld theore
tische en hypothetische bespiegeliugen, zooal
geen wetenschappelijke verhandelingen te
bevatten.
Doch niet alleen wegens de schaarscbte
der gegevens waarvan is uit te gaan, levert
het onderzoek, dat wij zullen hebben in te
stellen, bezwaren op reeds het begrip werk
loosheid is niet scherp te belijnen en de ver
schillende vormen waaronder dit maatschap
pelijk euvel zich voordoet, zyn niet streug
te scheiden. Toch zullen zulk een belijning
en zulk een scheiding moeten worden be
proefd.
Daurby komt, dat de werkloosheid in in
tensiteit, aard en periodiciteit in de ver-
GEEN CACAO SMAAKT
Z00 KRACHTIC ALS
DAALDERS
CACAO.
schillende vakkon zoor uiteenloopt en dat
de daarop Inwerkende oorzaken in de ver
schillende onderdoelen dor urheidsmarkt
allerlei combinaties doen gevoelen.
Gelijk door Uwe Excellentie reed9 met
een enkel woord werd aangegeven, zul dun
ook een nrbeidsverdeeling bij bet onderzoek
niet achterwege kunnen blyven.
Ik vertrouw, dat de Regeering bereid zal
zyn, deze arheidsverdeeling do^r de aanstel
ling van adjunct-secretarissen, tot bijstand
van den Algemeenen Secretaris, te verge
makkelijken.
Wordt by zulk een nrbeidsverdeeling het
te bearbeiden veld hy stukken aan sub-com
missies in bewerking gegeven de wyze
van bewerking van die verschillende onder-
deeien zal naar een nlgemeen door de ge-
heele commissie vast to stellen plan hebben
te geschieden. Anders zou do onmisbure een-
beid in het onderzi ek worden gemist.
Eu is het voor-onderzoek, voorai wegens
ge nis aan voldoende gegevens, niet zonder
bezwuiou, by do beantwoording der vragen
zilf zal or bovenal naar moeten worden ge
streefd, het onderwerp binnen niet te ruim
gestelde grenzen te houdon.
liet eerste deel var.do tweeledige opdracht,
welke ons werd verstrekt, heelt om zoo te
zeggen zyn natuurlijke grenzen. Hoe ver de
inlichtingsdienst van de Regeering ten aan
zien vau hei maatschapp lyk kwaad der
werkloosheid reeds gaat on hoe die dienst
is aart te vullon on te verbeteren, is een
objectief vrywel af to palen vraag.
Hierbij zullen de werkzuumhoden van liet,
Centruul-bureau van de statistiek, van de
Arbeidsinspectie, van vakvereenigingen, Ka
mers van arbeid, Kamers van koophandel,
enz. ter sprake komen. Ei) de arbeidsbeurs
en haar organisatie zullen by dat deel van
ons werk wel moer in bei bijzonder aandacht
vragen.
By het onderzoek naar de middelen ter
voorkoming, bestryding en leniging der
werkloosheid zyn daarentegen natuurlijke
grenzen ver te zooken. Wie zich slechts do
beraadslagingen over do zuak in de Tweede
Kamer, in October van hot vorige jaar, in
herinnering roept, vindt reeds eon stulon-
kaart van zulke middelen voor zich uitge
spreid. En al moge by dieper gaand onder
zoek sommige vau dio aangeprezen middelen
ter zijde kunnen worden gesteld, daar te
genover staat, dat telkens verder reikende
gezichtspunten zich openen. En geen wonder.
Immers het vraagstuk der werkloosheid is
zóózeer ingeweven in het maatschappelijk
probleem van onzen tijd, dal hot schier by
ulle or.derdeelen daarvan zich medo gelden
doet. Zoowel vakopleiding als emigratie,
zoowel werkverschaffing als protectionisme
of vrijhandel, zoowol werkloosheidverzeke
ring als armenzorg, komen om slechts
enkele voorbeelden te noemen hierbij ter
sprake.
Vandaar, dat ook by dit doel van hot
onderzoek arbeidsverdeling wel niet zal
kunnen uitblijvendoch van daar ook, dat
zelfbeperking l>ij de verschillende met de
voorkoming, bestrijding of leniging der
werkloosheid verband houdende onderwerpen,
dringend noodzakelijkheid zal zijn, wil het
geheola onderzoek niet in het onbegrensde
afdwalen.
Niemand onzer ontveinst zich de moeilyk-
be''"n, verbonden aan de taak, die ons wacht
moeilijkheden waarop zooeven door Uwe
Excellentie werd gedoeld. Doch wy hopen
door eendrachtige samenwerking althans iets
te kunnen bijdragen om de Regeering, beter
dan tot nu toe, in stunt te stellen, hel kwaad
der werkloosheid te kennen en het voor
zoover dit van overheidswege mogelijk is
te bestreden of te lenigen.
Hoe verschillend wij mogen zijn in levens
opvatting en in maaischappeljjken levensstaat,
wy worden Mamgebonnon door den ernsti
gen wil het veelhoofdig vraagstuk, dat ons
ter onderzoek is voorgelegd, te doorgronden,
voorzoover dit met do practische ervaring
en do theoretische kennis, die in ons midden
zyn vereenlgd, mogelijk zal blykon te wezen.
Wy zijn allen doordrongen van het besef,
dat de stof, aan welker bearbeiding wy ons,
kruchtcns hot ons t.««vertrouwde mandaat,
Zoo aanstonds gaan zetten, onomspanbaar en
op maar al to veel plaatsen ondoorzichtbaar
is. Hoogo verwachtingen omtrent de resul
taten, welke wij hopen te bereiken, mogen
en wllllen w\j dan ook niet opwekkon.
Doch waar het maHtschHppoIykkwaad.dat
wij to onderzoeken zullen hebben, zich in
zjjrt vollen omvang niet laat giijpen, zullen
wy ruimschoots reden hebben tut tovreden-
heid als het ons gelukken zal, eonig practi
sche. doorvoerbare maatregelen aan te geven
tot hetougoling daarvan.
lndion wij daarin mogen slngcn, zal onze
arbeid kunnen medewerken tot versterking
van do sociale positie dar Nederlundsche ar
beiders en daarmede tot verbetering der
maatschappelijke toestanden io ons vaderland
iu het algemeen.
My rest ten slotte Uwe Excellentie uit
naam der Staats-commissie dank to zeggen,
dat gy U de moeite hebt willen geven, huar
in persoon te installoeren.
De commissie koos middelerwijl tot Onder
voorzitter dr. J. Th. de Visser, splitste zich
in 7 sub-cotnmissiën en stelde bereids haar
werkplan vast.
Moge haar arbeid er veel toe bjjbrengeo,
dezen geesol zooveel mogelijk te verzachten.
Al eens meer hebbon we er op gewezen,
dut hier gebrek is aan woningon vau een
huurwaarde van f350 on hooger.
Dat is nu weer bewezen. Eon Ryks-amb-
teuaar, die naar hier overgeplaatst is, vernam,
dat een familie zou verhuizen. Doch hy kwain
te laat. »Hoe de menschen wisten, dat we
zoudeu verhuizen, begrijp ik niet; maar al
zes weken geleden, is ons huis verhuurd"
kreeg hij tot bescheid.
•Als U nu weer over »Toynhee" schrijft,
dan schrijft U over mij'.
De voorspelling is uitgekomen, maar heel
anders dan hjj of wij het ons hebben kun
nen denken.
Toen we einde Augustus hadden herin
nerd aan het 12l/a-jiu'ig beaiaan di-r Amcrs-
foortsche Toyubee-vcrocniging »Ons Huis"
kwam onzo brave Van Aken eens oploopen
en ook van zijn herinneringen uitwissc-
selen, kwa:n hy vertellen van de soms heel
booze uurtjes, die hy, als vreemdeling, had
gehad in den eersten tijd in de Koestraat,
muur boo hjj met zijn zeldzame» takt allen
had weten te winnen en al heel gauw aller
vertrouwen had weten te verwerven.
•Als U nu weer over »Tuynbee" schrjjft,
dan scbrjjfi U over mjj".
