Stadsnieuws. en Zeeland, en Voorzitter der Nederlandsche vereeniging voor volks- en Bchoolbadea, daar over wilde zeggen, 6ok met het doel, bier ter stede een afdeeling dier vereeniging tot stand te We merkten op de beide Wethouders, den Gemeente-secretaris en den Gemeente-architect, eenige Raadsleden, enkele geneesheeren en alle leden der Gezondheids-commissie. Eenige dames, een paar onderwijzers, doch slechts zeer enkele werklieden waren inadeondei het gehoor. Na met een enkel woord door dr. Sehreuder, den Voorzitter dier commissie, te zijn ingeleid, zeide dr. Ruysch, wien tijdelijk ook het toezicht op de volksgezondheid in Utrecht i? toevertrouwd, dat steeds hooger eischeu worden gesteld aan de hygiene, doch dat daarueven we in een geluk, kxgen tijd leven, waarin het gemeenschapsgevoel meer en meer doordringt, het „laisser faire, laisser aller" meer en meer verdwijnt, doch tel kens meer zich geroepeo gevoelenae gezondheid en daarmee de weerkracht das volks te verhef fen. De vereenigingen die strijden tegen alcoho lisme, tegen tuberculose enz. hebben daardoor dan ook na korte jaren reeds zeor bevredigende re sultaten verworven, waaruit tevens wordt be wezen, dat ons volk niet degenereert, doch met vrucht kan gestreefd naar regressie 6ok door goede hygiënische maatregelen. Nauw tien jaar geleden werden de CongreB»en voor openbare gezondsheidsregeling in het leven geroepen en thans reeds ziet men er de gunstige uitkomsten van, hetgeen hierom te ineer ver blijdend is, daar een gezond volk, een gelukkig volk kan zyn. Om het gezond te doen wezen, is bovenal noodig reinheid; reinheid van den bodem, van het water, van de lucht en van het lichaam. Nu daarop meer acht is geslagen, is in nog geen -10 jaren het sterftecijfer teruggebracht van 30 tot 15 per mille. Spr. wilde zich bepalen tot de reinheid van het lichaam, zoo noodig opdat de inwendige organen goed hun werk doen. Daarvoor is wel 't allermeest noodig huidcultuur. Immers d# huid regelt de warmte van het menschelijk lichaammaar ook verzamelt zij vuil en smetstoffen en vervuilt daardoor de lucht (in slecht geventileerde lokalen). De huid, het elegant omhulsel van den kostbaren inhoud, beslaat een oppervlakte van een a anderhalven vierkanten Meter en bevat twee milliosn zweet- klierjes, millioenen haarzakjes, enz., en is een bui tengewoon kunstig saamgesteld organisme. Bo vendien is zij de telegraaf naar het symphatisch zenuwstelsel en oefent daardoor grooten invloed op geheel het centraal zenuwleven. Zij zorgt ook, dat het hart rustig en regelmatig werkt en ds organen niet worden overvuld met bloed; zij verwijdert koolzuur,ammoniak,kool waterstof, enz. uit het lichaam en door haar zuiver en rein te houden, worden verschillende ziektekiemen vernietigd en dus tal van ziekten voorkomen. Om nu de hnrtwerkiDg te bevorderen, kan men een bad gebruiken, hetzij dan warm of koud. Een koud bad onttrekt warmte aan het lichaameen warm geeft krachtiger stofwisse ling. Vandaar de balneaire therapie, reeds in de Oudheid bekend. Verwaarloost men de goede werking der huid, dan wreekt zich dit altijd, in 't algemeen door onwel zijn, maar ook door tal van huidziekten als scabies, lepra, enz. of schimmel-ziekten als favus, enz. Het zijn veelal dieren, welke deze ziekten op den mensch overbrengenniet alleen honden, door wie kinderen favus krijgen, doch ook vlooien, die op ratten leven, en de pest overbrengen, luizen die van een leider aan vleK-typhus overspringen op een persoon in diens omgeving, muggen die intermitterende koortsen overbrengen, enz. Hieruit blijkt hoe zeer Doodig het is, de reinheid van het lichaam te cultiveeren en te zorgen, dat de huid voortdurend normaal en krachtig kan werken. Dit kar. men bereiken door te baden. De rnilita.re hygiene is in deze voorgegaan in Europi. Reeds in 1879 ware er sproei baden in da kazernes in Saksen. In 1884 propageerde de Berlijnsche professor Lassar krachtig de „Deutsche Verrem für Volks- und Schulbader" van welke men thans afdeelingen en ook bad huizen vindt in bijna elke Duitsche plaats- Sproeibaden zijn voor volks- en schoolbRden beter dan kuipbaden, die veel duurder zijn en langer tijd vorderen, terwijl een sproeibad min der ruimte inneemt, slechts 25 a 40 Liter water per bad vordert, de helft minder kost en de huid beter reinigt. Men denke aan mijnwerkers, machini=tep, enz. die in een kuipbad niet be hoorlijk zich kunnen reinigen, Is het sproeibad voor het volk zoo aan te bevelen? Zeer zeker; maar meer nog voor het kin Helaas wordt in Nederland de huidcultuur slechte weinig betracht. Als men het kind er aan heeft gewend, zal do latere man of vrouw er niet meer buiten kunnen. De volwassenen van thans maken slechts zeer weinig gebruik van een bad, getuige de badgelegeuheden in fabrieken. Dit moet meer een behoefte worden en daarom ligt de toekomst van het volksbad in het schoolbad. Nederland, dat den naam heeft van zoo kraak zindelijk te zijn, verdient dien niet op 't stuk van lichamelijke reinheid Engeland, waar in menige arbeiderswoning een badgelegenheid is. Frankrijk, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Zwitserland, België en vooral Duitschland zijn Nederland te dezen opzichte zeer ver vóór. Vele geneesheeren kennen de onverkwikkelijke voeten-inspectie der lolelingen of het geval, dat een overigens heldere patiënte komt met een gewasscbeu voet. Toch is het baden verre van éen uitvinding van den jongsten tijd. Bekend genoeg zyn de baden in het oude Perzië, Egypte, bii de Grie ken, de Romeinen, de vermaningen der Mozaï sche wet, eDz. In de Middeleeuwen is echter het baden geheel op den achtergrond geraakt. Maar eindelijk daagde het toch weer in En geland Frankrijk volgde omstreeks 1854, toen het 600 000 franc gaf voor rolksbadeniets later België en daarna Duitschland, waar Liebig die den cultuurstaat der volkeren wilde beoor- deelen naar het zeepverbruik, en Lasser door zijn popuiariseeren van goede en te gelijk goed- koope volkabaden zeer veel goeds hebben ver- rioht. Eerst tien jaar geleden, is de Ned. vereeniging voor volks- en Bchoolbaden gesticht, welke thans een 700 leden telt. Spr. eindigde: Laat ook van U de overtuiging uitgaan dat het in het belang is van lichaam en geest, ook hier ter stede een afdeeling te stichten en een schoolbad of een volksbad, dan wel beide, op te richten. De reinheid van het lichaam is in onmisbare factor, een bolwerk voor de gezondheid. Dr. W. van Boven, Inspecteur der volksge zondheid in Zuid-Holland en Utrecht, die een speciale studie van volks- en schoolboden maakte en vele teekeningen daarvan ook in het buitenland ontwierp, kreeg nu het woord om de projecties dier teekeningen uit te leggen. Spr. zeide, dal een volksbadhuis niet goedkoop is, vooral omdat men er goede materialen voor moet gebruiken. Mounier-ijzer is wel bet beste materiaal, ofschoon dit leolijk is van kleur; zoogenaamde Duitsche badsteen wordt in den allerlaatsten tijd met veel succes aangewend. Achtereenvolgens werden nu geprojecteerd plans voor een volksbadhuis naar een bekroonde Nederlandsche prijsvraag, waarvan de bouwkos ten f5000, de inrichtingskosten f 2000 bedragen dat te Schiedam voor kuip- en voor douche- baden, bouw f 18000, inrichting f 6000 dut te Bloemendanl, met 6 cellen, bouw f3500, inrich ting fiOOO; het concentrische douche-bud te Voorburg, dat het toezicht zoozeer vergemakke lijkt, bouw f 10 000, inrichting f4000. Ook werden geprojecteerd een mijnarbeiders- bad, Dsensche baden, het ontwerp voor een schoolbad te Amsterdam bij vier groote scholen, verschillende Duitsche badhuizen, enz. en ten slotte de zeer eenvoudige badinrichting in En- gelsche arbeiderewoningen, zelfs éen-kamerwo- ningen, waar een badgelegenheid van 2 M1 is uitgespaard welke ruim voldoende is en toch slechts 12 of f150 kost ;het badwater wordt verwarmd door het kookfornuis. Ten slotte deed dr. Ruysch nog jen beroep vooral op de Nederlandsche vrouwen en deelde mede, dat het lidmaatschap van de Ned. vereeni ging voor volks- en schoolbaden fl kost en slechts voor éen jaar bindend is. De leden zul len weldra ontvangen een geschrift, saamgesteld door majoor-ingenieur Fischer. Dr, Sehreuder dankte hierna beide sprekers die een deel van hun kostbaren tijd afzonder den om deze belangrijke mededeelingen hier te doen, beval teekening op de lijst bij den uit gang ten zeerste aan en sloot omstreeks half tien de bijeenkomst. Op de lijsten teekenden een 25 personen, zoo dat ook hier t.ir stede een afdeeling is opge richt. hen i« meer, omdat liet rd.'ii voor Bij de Tiend-commissie te Utrecht zijn rond 1400 Memoriën van bezwaren inge komen en ook daardoor kan het nog wel een jaar of vier duren eer die commissie gereed is met haar taak. Gistermiddag werd jhr. mr. J. W. M. Bosch van Oud-Aratslisweerd als opvolger van mr. R. D. Baart de la Faille geïnstalleerd als vice-president der Arrondissements rechtbank te Uirecht. Via het Rijks-telefoonkantoor zijn in 1909 gevoerd 45 806 gesprekken, of 5523 meer dan verleden jaar, tegen 9344 iu 1899 en 8085 in 1898, het eerste jaar waarin men hier ioterlonaal kon spreken. Van die 45 866 waren 45 408 interlocaal en 458 internationaal. Van de intcrlocule werden er 15570 ver zonden, 19 525 ontvangen en.waren 10 507 in transit-verkeer. Van de internationale werden er 303 ver zonden, 149 ontvangen en 6 in transit. Nu tien jaar geleden werden slechts 14 interna tionale gesprekken gevoerd. De December-ui'gaaf van den Rijks-tele foongids is verschenen en ten Post kantore verkrijgbaar. Er wordt overwogen om hoofd bestellers, conducteurs der brievenmalen en adsistenten der posterijen, die gelijk staan in bezoldi ging, in de toekomst allen adsistent te noe men, met verschillende werkzaamheden be last. Bij de Gemeente-ambtenaren wareu be treffende hun pensionneering door de tegen woordige Regeering groote verwachtingen gewekt. De Regeering zette het door het vorig Ministerie aangevangen omvangrijk wetenschappelijk onderzoek voort, loopeude over ongeveer 47 000 ambtenaren de Minis ters van Binnenlandsche Zaken en van Financiën verklaarden bij de behandeling van Staatsbegrooting voor 1900 uitdrukkelijk, dat het in de bedoeling der Regeering lug, deze zaak »tot een goed einde te brengen" een geheel bevredigenden indruk verkreeg" ook een commissie uil het Hoofdbestuur van den Ned. Bond van Gemeente-ambtenaren by een door genoemde Ministers toegestane particuliere audiëntie. Thans echter is bij belanghebbenden alge meen ongerustheid gerezen door hul niet- normen van de zaak in de Troonrede en het gesprokene door Minister heemskerk bij de joDgste Begrootiugsdebatten. Deze b»rt«wensch. Veis juran li<it)ben 21) 'I' eestredenmueiloid' k,Hl™ a daarbij ontzien; b;-tui|<ij|!k,! ,p. peiisioensbijdiagn willeb J1 Kj- troosten. En algemeen, zoowel »l« de Steten-Genoriliil, worden de bl Jlk old en het hoogsldrmgeudo erkend ran uuw regeling, aan de politiek to eenen male vreemd. Voor enkele ringen noemde iels Minister Heemskerk but„ergeiil|jk een scbarrile, dot er ambtenaren vast aangesteld zijn, e «een pensioensrecliteu hebben'Maar au m - nist. r sprak ook van zijn vrees voor kosten- brzwa. cn «als de zaak voor dek.unerku.nl Den Gemeente-ambtenaren bekruipt nu de vrees naar wij hopen en vertrouwen te» onrechte dut de Rrgeeriog niet zoo spoedig als na het ingesteld onderzoek maar miigszms mogelijk is'haar voorstellen sal indienen er» dat dus steeds meer slachtoffers van het groot gemis dezer noodzakelijke regeling zullen vallen. Een afdoende geruststellende verklaring door de Regeering bij de Begrotingsbehan deling iu de Eerste Kamer is zeker hoogst gewenscht te achten, lu »De Prins" zijn opgenomen een zeer goed portret van nu wijlen prof. T. Santen en een afbeelding van de ler aarde bestelling van mr. S. A. Vening Meinesz op 'orgvlied" bij Amsterdam. De heer K. Teeliug, godsdienstonderwijzei hier. is benoemd tot Evangelist der stads- zending te Utrecht. Aanstaanden Zaterdag, des middags om 3 uur, zal de heer F, B! Fikkert, var. 1 Juli 1901 tot 1 Januari 1910 schoolopziener in het arrondissement Amersfoort, in het Nuts- gebouw te Baarn afscheid nemen van het onderwijzend personeel in het arrondissement, De firma Vetter Co, slijterij 't Cupel- huysken aan het Lieve Vrouwe-kerkhuf, is op de internationale industrie-tentoonstelling te Londen bekroond me', een eereprys in de afdeeling «liquors and sirups". De bpëediging der nieuwbenoemde reserve- officieren is uitgesteld tot lieden acht dagen, Nogmaals herinneren we aan het concert door den violist Aldo Antonietti hier Woens dag te geven. Velen herinneren zich nog wel het con cert, dat hij verleden jaar hiergaf. Hoe wist deze sympathieke kunstenaar toon reeds door zyn superieur spel en tegelijkertijd den op rechten eenvoud van zyn optreden aller herteu te veroveren. Was het toen alleen intieme kunst waarmoe hy deed hooren thans doet hy zich volgens den muziekreoenseut vau de „Nieuwe Cou rant" ook van een andere zij Ie kennen. Den echten en superieuren Antonietti hoorden we in Beethoven's Rom noeen Mozart's voor Bru- netti geschreven Rond» (K. V. 373)1 DA.Via voelden we hei allerinnigste vau zyn wezeu, ddür voeldeu we hem ale den kunsteuaar, die z~yu spel geefr, die zijn ziel in zijn spel geeft, die alleen (Ie kern van het werk wil verklanken en daarom, wars van allo uiterlyk vertoon, het uiterlijke slechts in dienst van het innerlijke steil en we hebben daarom echt ge noten van zyn stijlvolle, bezonkeu en toch zoo ziel volle intepretutie, van zyn voorname en tevens in- nig-g. voelige torn vorming van zijn Beethoven- vertolking, klassiek-rnstig, maar een rust vol inge- boudeu kracht, en van zijn Mozart-weergave vol nobelo gratie. Waarlyk, hy is het grootst als de vertolker van het aller-uiti-nmo, Een vriendelijke hand sciirijlt Giateravoud sprak mr H. Tü. Gerlings in „Ons H„.is" bier op den eersten der drie cursusavondeu, gegeven door den „Bond voor vrouwenkiesrecht" over „Het strafrecht in het algemeen en zooals het vroeger was". „De Ploeger" zegt van deze cursussen, dat ze zyn ingericht om den gezichtskring der vrouwen als te verruimen en haar voor te bereideu op de taak, di,o baar eenmaal zal wachten. Daar de sprekers allen weten, dat bet grootste deel der toehoorders waar schijnlijk bestaat uit vrouwen, die niet gewend zijD aan dorre, droge studie, zijn de voordrachten zonder te groote geleerd beid saamgesteld eu behoeft dus niemand afgeschrikt te worden". Na een korte inleiding over het Strafrecht in het algemeen en over het doel van het -strafrecht, sprak mr. Gerlings over het strafrecht zoouls nel in den ouden tjjd was, vooral vuu af de 17e eeuw, en toonde later de enorme vorderingen aan, die net sedert ge mankt neeft. De alleroudste vorm van rechtspraak was de volka- reebtspraak. Daarna waren 't de leeken, die recht spraken, waarvan men nog de toepassing vindt in de „raden v n beroep" by de ongevallenverzekering -hans zijn 'l gestudeerde juristen, die de rechtspraak in handen hebben, In ons land had elke stad haar eigen rechtspraak, al waa de vorm van de rechtbaak baljuw met schepenen -- ook overal de zelfde. Daar er geen codificatie was, wisselde do rechtsopvatting met den perBoon vau eiken rechter, zoodat de uitspraken overal verschillend waren. Er was een aanklager en de veroordeeling had alleen plaats op bekentenis of bezweering vau twee personen van de betrouwbaar heid van den aanklager. Bij gebreke werdu eu Gods oordeel of gerechtelijk duel gehouden. Dit noemt men het accusatoren-proces. Door invoering van bet kanoniek eu het ro- meinsch recht, kwam hel inquisitoren-proces in ge bruik. Hierby kwam het initial ef van d<m rechter ineer op deu voorgrond, J rich de zittingen waren niet meer openbaar. De bekentenis was toch altyd noo dig voor eeno veroordeeling ter dood en om den beklaagde daartoe te dringen, kwam de pijnbank in gebruik. Tucb vermeldde het vouDia steeds, dat depyubauk wel was toegepast, maar de bekentenis vrywillig na afloop daarvan w«s afgelegd. Dus was hooger beroep voorgoed uitgesloten, wat den steden, die met gaarne inmenging in bun zakeu duldden, zeer aangenaam was. Zoo bleet de pyubauk uit sleur beslaan tot de Pranscne revolutie, toen ze afgeschaft en darmede de rechtspraak een enorme stap vooruit gei.r.ctii werd. Henricus Galenen z. gt, dal het eenvoudig een natuurrecht nas, waarvan men gobruik maakte en zelfs werd ze asugewend oni de namen van medeplichtigen te meren Ook vond men 't in dien tyd heel natuurryk wan neer do rechters door leugens trachtten de beken- toni. t. Irijien bjv. door vr.jbeid ,U,I ing u, beloven by bekennen eu later toch kalm tot be straffen over to gaan, Verbazend wreed en onmenacbelyk waren de «traliën in dun tyd, met allerlei variaties van op de kaalt stollen, radbraken, hangen, verminken, enz. e. 7. ook waren ze bijzondei streng en werden byv, mnjesteitschkennis, roof, diefstal, meestal mot den l'°Konmen geen bekentenis krygen dan werd de misdadiger eenvoudig verbannen men was hem dan kwijt en hij trok naar oen andere stad. Er word ook volstrekt geen bezwaar gemankt om een beklaagde maanden lang in voorarrest te houden niet nu e» dan ee» geeseliug als variatie. Alle pijnigingen geschiedden sleedB „aaderen ten exempel". I" l"42 werd noS e, n m"n vaD 85 i"ar geradbraakt. Tod. kan gelukkig gezegd worden, dat hierin ons land, wat wreedheid betrof, lang zoo eriï niet was als in andere landen. Gevangenisstraf werd nooit ge.-even, zoodat deze alleen do plaats was waar de misdadiger tot aan zyn voroordoeling en straf bewaard werd. Do uevrtngeDij.en verkeer den dan ook in den meest ireurigen toestand en voor de lijdelijke bewoners werd slecht gezorgd. Iu 15116 werd h.-t Rasphuis voor jongens in man- nen een jaar daarna het Spinhuis voor vrouwen, beitje t-> Amsterdam, geopend. Hekmnproot.-» kw.ra.n ook kool voor tol 1610, toon in ons land 't laatste heksenproces werd glMr°r Gerlings eindigde zijn boeiende voordracht met to zeggen, dat de rechtspraak nu met meer met zulke groote stappen, maar meer geleidelyk vooruitgaat en wel zal blyven vooruitgaan. De twee volgende cursus-avoudeu. waarop behan deld zal worden, „Het strafrecht zooals h. t thans is" en „De sirafrechthorvormiDg" zullen op 14 en 21 Januari plaats hebben. Aan allen en vooral aan vrouwen, die prys stellen op meer ontwikkeling op maatschappelijk gebied, wordt de bijwoniug vuu deze interessante voordrach ten ten zeerste aanbevolen. Prof. dr. 13. D. Eerdmnns zal aanstaanden Woensdag in den Protestantenbond spreken over: Dr. Kuiper's stelsel. Den 18 Februari zal dr. Beyer man spreken over: Onsterflijkheid. De maandvergadering van «Handel en Nij verheid" wordt aaustaaudeu Vrydugavoud gehouden. Het eerste elftal tier A. F. C. Quiek ont vangt hier morgen Be Quiek, uit Zutl'eu. Haar tweede speelt tegen het eerste der H. V. C. Aan do markt werd gister aangevoerd 700 Kilo boerenboter, aan de Centrale boter- mijn 2700 Kilo ongezouten en 1525 Kilo gezouten fubrieksboier onder Rijks-keur. De prijs aan de markt was f 1.50 a 11.60, die aan de mijn f" 1.30 a f 1.38 voor de on gezouten en fl,31 a f 1.42 voor de gezouten boter. De lantaarns van auto's en rijwielen moeten volgende week om half vijf, die van andere voortuigen uiterlijk om vijl uur worden aan gestoken. De rechtbank te Utreeiit eischte zes maan den legen den jongen man, die Sinterklaas avond onder invloed van sterkedrank een kameraad met wien hy uit was op do Var- kensmurkt diens zilveren horloge ontrukte. Zwaar woog, dat hij reeds vijftien maal is ver vol jd wegens openbare dronkenschap. Het schoonste vrouwenrecht op aarde blyft een goede vrouw te vreezen. Inhoud «Wereldkroniek'' 8 Januari: De mode in Afrika. Do verbouwde Beurs te Rotterdam. liet Nederluudsch-ludische leger in beeld, V De eerste Nederland sche vlieg-muehine. Uit Schouwburg eu Concertzaal. Personalia. Slachtoffers der vliegsport. De Hudson-Fulion-medaille. - Een St. Nii.'ulaas-cadeau voor Prinses Juliana, uit Amerika. Kroniek van de week. Door plaalsfjcbrek moet weer velerlei, overstaanvol: adverlenliën. BEURS0VERZICHT van 1 tot 8 Januari. Alvorens met ons overzicht over het afgeloo- pen jaar verder te gaan, een enkel woord over den gang vuu zaken in de eerste week van dit jaar. In het algemeen keerschte een zwakke, onre gelmatige tendenz, waarin zelfs do verlaging van het disconto te Londen vun 4',lot 4 nCt. wei nig verandering vermocht te brengen. Wall- street bleef ouder den invloed van de voort gezette heftige beweging in Rock Island-shares en toen de onverklaarbare rijzing op 5 dezer plot seling omsloeg in een scherpe daling, vergezeld van geruchten, dat tegen de bewerken» der hausse in dit fonds op 27 December, disciplinaire maatregelen zouden worden genomen, beslaande in schorsing voor langen tijd in het lidmaat schap der Now-\orksohe Beurs, leek het pon oogenblik alsof de markt ineen zou storten. De slotkoersen van dien dag gaven dan ook een scherpe reactie te zien, uiet een verlies van 2 i l-fM' ,voor de. '"«eau» fondsen, torwyl Iiook hL» f ini0t minder dRn 8 pUt. verloren Hoewel reeds den volgenden dug bleek, dat ook deze storm over Wallstreet was heengegaan zou- zïdiTo taD V3 richlen. hoeft de markt Behalve "ng ,m, g0,heel kumien herstellen. 11 1 K lsluud-opieode bleven dan ook teV; Y0ornklmindl0rf,n °m,de Peril .1 Iuuu ,r g«»BüR te docD zijn. In a

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1910 | | pagina 2