Stadsnieuws.
Omstreeks negen uur gaf de heer De
Jager gelegenheid, inlichtingen te vragen
of van gedachten te wisselen.
Ds. Hooykaas deelde mede, dat, toen
het verzoek kwam om deze lezingen te hou
den, niemand, die daarover te zeggen bad,
beztvaar maakte om daarvoor het kerkge
bouw af te staan.
Als bewqs van belangstelling wilde spr.
enkele opmerkingen maken naar aanleiding
van het zeer rustige, aangename en heldere
betoog, waarop zoo ten volle vaa toepassing
is het „qui bene distinguit, bene docet". Noch
tans kon spr. zich niet vereeuigen met al
hetgeen inleidster had gezegd.
Indertijd heeft een ander in het Loge-
gebouw ook een en ander meegedeeld over
Theosofie, doch bg lange na niet ih zóo
aangeaamen en helderen vorm; dien spre
ker werd toen van vele zgden gevraagd:
vanwaar komt al uw kennis, welke velen
voorkomt louter fantaisie te zij ien zijn
antwoord was: de wijzen hebben het ons
geleerd.
Dat was niet anders dan een gelooven op
gezag, terwijl juffrouw Dijkgraaf juist zeide
wij mogen niet gelooven op gezag, doch
dienen te onderzoeken. Docb juist nierom
vraag ik weer: waarop steunt dan dit on
derzoek waarom moet ik aannemen al het
geen U mededeelde, onder andere over de
stichting der verschillende godsdiensten, de
verbastering van den godsdienst; mededee-
lingen, uitspraken, die werden gedaan niet
bij wijze van hypothese, doch als berustten
zg op kennis.
Juffrouw Dijkgraaf heeft gezegd, dat de
godsdienst niet is ontstaan uit het brein des
menschen, doch den mensch gegeven is door
van God gezondenen. Er zijn menschen, die
zeggen, dat de godsdienst is ontstaan van
buitenaf; de Multatulianen zoeken bet ont
staan van den godsdienst uit priesterbedrog
en koningsbelang, en hun antipoden zijn de
supra- naturalistenanderen meenen, dat
de godsdienst ontstond van binnenuit, door
de aspiratiën van den mensch. Naar mijn
meening is de godsdienst geen gave, die uit
deu Hemel komt, docb geboren uit den
draug des harten van* den mensch, die zich
koning van deze aarde waant, doch telkens
ster had gegeven aan het begrip «kennis".
Waarom stellen de Theosofen, als alle wegen
tot het middelpunt van alles dat is God
geljjk zijn, dan hun «kennis" zoo voorop
Mejuffrouw Dijkgraaf wilde dan in de
Elaats van «kennis" nemengoddelijke wi)s-
eid. mu
Onjuist noemde spr. het, dat m de Theo
sofische vereeoiging zoozeer wordt gelet
op intellect; er zgn hoogst eenvoudige
menschen in, die toch zeer goede Theosofen
zijn. De groote vraag is slechts of men weet
te beantwoorden het: ik ben, vanwaar
kom ik, waarbeen ga ik.
Ds. Hooykaas kon uiet nalaten nog
even terug te komen op de hypothesen van
inleidster, waaromtrent hij nog niet was be
vredigd door haar antwoord. Spr. meende,
dat er slechts éen weg is om te geraken
tot kennis en welervaring. Ervaring is de
eenige bron van kennisdit wordt bewezen
en algemeen aangenomen voor de natuur
wetenschappen, docb geldt niet minder voor
de godsdienstwetenschap.
Dat de Christelijke godsdienst zou zijn
achteruitgegaan, is een foute en onweten
schappelijke opvatting en ODjuist was inl.
zeggen, dat de uerste tijd van het Christen
dom zooveel beter was dan onze tijd.
Jezus stierf alléén en mnest Galilea ver
laten omdat Hij er geeu geloof vond. Zeker,
er waren toen martelaren, er wareD groote
en goede menschenmaar heden ten dage
zijn er óok groote eu goede philantropsn,
zijn er profeten, zgn er dichters van Gods
genade, tegen wie wij hoog opzien en het
is mij een Godslastering, zóo te hooren
spreken over de grooten van onzen tijd en
van al de tijden tusschen Jezus en thans.
Mijn grootste bezwaar tegen de Theosofie
is, dat zij wegcijfert het raadsel der zonde,
verklaarbaar maakt de smart als iets, dat
onverbiddellijk komen moet, en haar aan
hangers leert, dat men er maar rust bg
moet hebben, het kwade maar moet verdra
gen. Het schrijnt me in de ziel, te hooren,
dat we maar vrede moeten hebben met deu
drankzuchtige en de prostituee. Neen, het
Christendom predikt niet berusting en rust
als hoogste geluk dat doet het Boeddhisme.
weer onmachtig zich gevoelt waar het geldt
zgn levensdoel en innigst begeeren: geluk,
reinheid en vrede, to bemachtigen en telkens
weer in diep gevoel van afhankelijkheid de
handen uitstrekt naar den Almachtige, door
Wiens Geest bjj alleen kan behouden wor
den. NeeD, de godsdienst is ontstaan uit de
menschen zelfde godsdienstvorm is een
zaak der stichters. Do Theosofen doen te
veel als iemand, die van zijn horloge steeds
de wijzerplaat bewondert, doch altijd ver
zuimt te bedenken, dat bet binnenwerk toch
veel meer bewonderiog verdient,
Juffrouw Dijkgraaf was óok niet duidelijk
waar het gold het begrip «kennis". Zij nam
niet kennis als een product van wetenschap,
doch vergeleek het bg hetgeen de Grieken
uitdrukten door bet begrip «gnosis"; zij
verstond onder «kennis" zekere inwijding in
de mysteriën.
Doch de knapste professor is niet de
grootste Theosoof, evenmin als er geschre
ven staatzalig zijn de professoren. Er staat
geschreven: Zalig zijn de rijuen van hart,
want zij zullen God zien.
Godsdienst is bBiliging van den wil, is een
God-willen, een God zoeken, een God zieD,
opdat in volle overtuiging kuune worden
gezegd Zijn wil geschiede.
MejulTr. Dgkgraaf, spr. beantwoordend,
gaf als haar meening te kennen, dat gods
dienst als behoefte zetelt io bet menscbelijk
hart, dat godsdienst is een gave van deu Va
der, Die alles beeft gegeven, aan Zijn kioderen,
toen de vraag kwam uit het menscbelijk
hart, uit bet tunerlgken drang.
Met „kennis" bedoel ik niet: wetenschap
van de empirische wetten der stof; keunis
van God is voor mij de weg der liefde, het
goddelijke zelf, dat zetelt in ons midden.
Dat er verbastermg der godsdiensten is
waar te nemen, blijkt ons ah we denken
aan de lauwheid in den geloove van onze
dagen en de zelfzucht en liefdeloosheid van
thans stellen naast de zelfopoffering der
martelaren den vroegrObristelijken tijd.
De heer Ipenburg, tijdelijk bier in gar
nizoen, wees op de gevaren van bespiege
lingen en bet gevaar voor te groote intel
lectualiteit daarbij aanroerend de Hindoe
beweging in Engelsch Indië. Spr. meende,
dat de Theosofische vereeuiging te veel op
het intellect let en te weinig op daden.
Mejuffrouw Dijkgraaf herinnerde, dat
zjj niet heeft gesproken over de Theo
sofische vereeoiging, doch over Theosofie,
stipte met een enkol woord aio, hetgeen
juist door Theosofen wordt gedain in de
Hindoe-colleges, en herinnerde, dat de Hin
doe bovenal is contemplatief.
De heer W. J. A. Basting meende.dat
inleidster door haar begrip van het woord
«kennis" haar toehoorders had gebracht in
een eerde vicieux. Het gaat niet aan, te
zeggencredo, quia absurdum. Neen, ge
looi is een behoefte van bet menscbulgk
hart.
Ook de heer V. Noest kon zich niet
vereenigen met de beteekenis, welke inleid-.
I Voor den Boeddhist is het hoogste geluk
rustmaar de Christen strijdt en werkt en
bidt om het geluk deelachtig ie worden.
Mejuffrouw Dgkgraaf antwoordde, dat
ook de Theosoof niet wil rust, docb dienende,
meevoelende, juist nimmer rustende liefde.
Om het late uur verzocht de beer De
Jager eventueele verdere vragen te laten
rusten tot een weldra te houden volgende
bijeenkomst en sloot, met een woord van
dank aan inleidster en aan de sprekers voor
bun critische docb steeds welwillende op
merkingen, de vergadering.
Zeer vermoedelijk zal in de volgende bij
eenkomst de beer De Jager spreken over:
Is Theosofie geloof of weten
bouwen «ao een abri aan bet «lilde ran net
tweede perron, tot baar gericht door den
beer D. Gerritsen en gesteund door bet
Dagelijksch bestuur der Gemeente, de Kamer
van Koophandel en Fabrieken eu de veree-
niging Handel en Nijverheid. jat4«
De afwgzing wordt hierop gegrond, datde
bediening der wissels door den bouw net
vrije uitzicht op de lijnen zou raisseo.
We zouden er toe komen, ons verzoen
te herhalen reeds gedaan kort na de opening
van het station en wel om een paar plankjes
te slaan onderaan de banken wier ruggen
als reclame-bord worden gebruikt. Nu zoeken
reizigers wel eens op die banken toevlucni
tegen den soms gzigen wind, die er onder
door jaagt. Zoo'n plankje zal het uitzicht wel
niet benemen en zou de zieken, ouden van ua-
gen en menschen met kinderen of nogal veel
hand-bagage toch behoorlijk beschutten.
De militaire bevolking van Amersfoort
bestond op 1 Januari uit: 1 opper-officier,
16 hoofd-ofiicieren, 124 subalterne officieren,
1690 onderofficieren en minderen, terwijl
tot haar behoorden 228 vrouwen en 4do
kinderen.
Burgemeester en Wethouders stellen den
Raad voor:
van den heer P. H. van Haselen, die het
voor f650 kocht in publieke veiling, doch
het wil afstaan zonder winst, over te nemen
het perceel Krankeledenstraat no. 22 bij den
Lieve Vrouwe-toren. De kosten op denpu-
blieken verkoop beliepen f62, de overdrachts
kosten zullen i 28 bedragen, zoodat de Ge
meente eigenares kan worden voor f740
de gratificatie aan den heer W. Frans, oud
griffier van den Burgelijken Stand, met f50
te verhoogen nu hij geen gebruik meer maakt
van vrije woning in bet Kinderhuis aan de
Breestraat, dat zij tot uiterlijk 1 Januari
1920 wenscben te veruuren voor f 100 per
jaar.
Conform het advies der commissie ad hoe
stellen zij voor, afwijzend te beschikken op
het adres van het Bestuur van den Ned.
Bond van vakvereenigingen, houdend ver
zoek tot herziening der Verordeningen, rege
lende de verzekering tegen onvrijwillige
werkloosheid.
Zij stellen voor, ten behoeve van het ar
chief van Openbare werken een bedrag van
f120 beschikbaar te stellen voor het doen
vervaardigen of bijwerken van teekeningen.
Burgemeester en Wethouders hebben nader
rapport uitgebracht over de motie-Rijkens no
pens de combinatie der betrekkingen van Ge
meente-geneesheer en Directeur van het Zie
kenhuis.
Om het late uur moeten we ons voor heden
beperken tot de mededeeling dat B. en W. de
motie in dezen vorm onaanneemlijk achten en
het wenschelijk blijven achten, in deze een be
slissing te nemen wanneer de benoeming van
den betrokken geneesheer expireert, d. i. op 1
Maart 1911.
Ds. J. L. F. de Megere Joh. Cz., sedert 17
Mei 1903 predikant bij de Evangelisch Lu-
thersche Gemeente hier, heeft aangenomen
het beroep naar die kerk te Haarlem en zal
einde Maart van bter vertrekken.
Voorzeker een groot verlies voor do ker
kelijke gemeenten te Amersfoort en te Baarn,
maar óok voor de burgerlijke Gemeente
Amersfoort.
Immers ds. De Meijere gaf zich met hart
en ziel aan de openbare zaakgetuige het
belangrijk aandeel, dat hg had in de oprich
ting van «Het Groene Kruis", van welke ver
eeoiging bij Voorzitter isgetuige ook zijo
Bestuurs-fuuctie in het plaatselijk Nuts-depar-
tement en hetgeen bg met de hom eigen
kalme wijze wist te doen voor de Nuts-Frö-
belschool. Ook in de Commissie van Toezicht
op het Lager onderwijs zal men hem noode
missen.
Ook bij gaat ongaarne van hier, doch de
groote gemeente te Haarlem, die nu ook
haar tot professor benoemden tweeden predi
kant moet afstaan, heeft zgn diensten noodig.
De Rijks-telefonisten zitten thans niet meer
in het telegraafkantoor, doch in een boven
vertrek van het post- en telegraafgebouw.
Het loket voor het aanvragen van telefo
nische aansluiting is echter ter zelfde plaatse.
In 1910 worden, buitengewone omstandig
heden daargelaten, hier geen andere perio
dieke verkiezingen gehouden dan voor de
Provinciale Staten en wel voor de vacaturen
P. Hartman, te SoestK. van den Burg, te
AmersfoortA. J. Bickei' Caarten, te Baarn
en H. C. A. de Jong, te Amersfoort, die zit
ting hebben sedert 1891, 1904, 1905 en
1908.
Van verkiezingen gesproken, de Minister
van Binnenlandscbe Zaken beeft de Gemeente
Utrecht verdeelt in 20 slem-districten.
Wanneer zal Amersfoort volgen, waar bet
aantal kiesgerechtigden over de drie stem-
districten al zeer ongelijk is verdeeld.
De Directie der H. IJ. S. M. heeft afwg-
zend beschikt op hef verzoek nopens het
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
zal aanstaanden Donderdagavond een open
bare vergadering houden, ten Raadhuize.
Op uitnroodiging van de dames H. W.
Kuyper-Boone en M. van Lessen en de hee-
ren J. van der Horst, H. C. Langereis, H.
Leemreise, M. van Lingeo, G. F. Nijlund,
L. Onvlee, J. Schinkel, P. Stienstra, G. Ver
dam en B. J. J. Wegltamp vereenigden
zich Zaterdagmiddag in het Nuts-gebouw
te Baarn de Hoofden, onderwijzeressen en
onderwijzers der openbare en bijzondere
Lagere scholen in het arrondissement Amers
foort om afscheid te nemen van den heer
L. B. Fikkert, die van 1 Juni 1901 tot 1
Januari j. 1. schoolopziener in dat arrondis
sement was en met ingang van laatstge
noemden datum, na 63-jarigen dienst bij het
onderwgs, op zijn verzoek eervol werd ont
slagen.
De beer Van der Horst sprak op do hem
eigon hartelijke en eenvoudige wgzé den
heer Fikkert toe en schetste hem als raads
man en goed vriend der onderwgzeis, die
allen zijn heengaan betreuren en ook allen
bijdroegen voor bet aandenken, dat zij hem
wenschten aan te bieden, een album met
photo's van alle scholen in het arrondisse
ment, waarin ook de handteekoningen van
alle onderwijzers.
De heer M. van Lingen sprak nog als
oudste Hoofd eener bijzondere schooide
heer N. van Veen als Directeur 'Ier Rgks-
normaalschool te Amersfoort.
De heer Fikkert, wien men zgn 78 jaar
niet zou geven, dankte voor dit hem zeer
aangenaam blgk van waardeering en óok
voor de hartelijke belangstelling tijdens z|jn
ziekte cn bij zijn herstel en beval zich aan
in de goede berionering van bet ondorwg-
zend personeel in het arrondissement.
Jhr. S. M. van Reigersberg Versluys is in
de vacature-P. van Gelder gekozen tot Be
stuurslid van den Doopsgezinden kring, hier.
Majoor J. L. van Heukelom, thans maga
zijnmeester der artillerie te Utrecht, zal in
Mei den militairen dienst mot pensioen ver-
laten.
Do heer K. de Bel beeft toezegging van
beroep gedaan naar de Ned. Hervormde
gemeente te Foudgum eu Raard (Fr.).
I ue ie iuhouuuuj u n. nius on it. iroor-
man, van het le regiment vold-artilleriege
detacheerd bg de Hoogere Krijgsschool,
worden voor de zoraeroefeningen ingedeeld
bij het regiment grenadiers en jagers.
De heer H. M. E. Hubers heeft de benoe
ming tot Bestuurslid van «Handel on Nijver
heid" niet aangenomen.
In de te Utrecht gehouden vergadering
van het Hoofdbestuur van den Middenstands
bond werd met algemeene stommen besloten,
het 7de Bondscongres dit jaar op 20 en 21
Juli te Arnhem te doen plaats vinden. Hot
te behandelen onderwerp zal zijn Het tegen
gaan van oneerlijke praktijken en van mis
bruiken in handel en bedrjjf.
H.M. de Koningin beeft aan de Maatschappij
tot opvoeding van weezen en^ andere min
derjarigen in het huisgezin, «Zandbergen",
een gift van f250 geschonken.
Verder wordt in het communiqué mede
gedeeld, dat het Bestuur dier maatschappij
door oen milden gever de beschikking ge
kregen heeft over een huisje op de Veluwe
waar patiëntjes verpleegd kunnen worden.
Het Bestuur heeft daarbij vooral het oog
op lijders aan tuberculose, die onder het
groot aantal verzorgden der vereeniging her
haaldelijk voorkomen.
De dii'Poteni' der vereeniging, jhr. W. A.
ürtt, te Amersfoort, moet bereids over de
inrichting van het huisje en het vinden van
een «escbikte verpleegster overlegd hebben
met den bekenden tuberculose-specialist dr.
W. van Gorkum, te 's Gravenhage.
Het Bestuur hoopt, dat bet door Hinken
financiealen steun in staat zal worden ge
steld, dit nuttige werk voort te zetten. De
pogingen om extra-giften te verkrijgen ter
voorziening in het groote tekort en in de
kosten der noodzakelijke verbouwing van
het Tehuis brachten f1400 op, maar er wordt
opgemerkt, dat dit bedrag op verre na
niet voldoende is.
Docb, zooals lezeressen en lezers weten,
zal hier begin Februari een bazar worden
gebouden ten bate van «Zandbergen".
Het nieuwe koloniehuis van het Centraal-
nootschap voor kinder-herstelllng- en vacan-
tie-kolonies zal worden gebouwd te Egmond,
dichtbg het andere koloniehuis «Kerdgk".
Amersfoort is aangewezen als een der elf
plaatsen waar dit jaar op nader te bepalen
datum zal worden gehouden het schriftelijk
gedeelte van het examen voor de akte van
bekwaamheid in de Gemeente-administratie,
ingesteld door de Ned. vereeniging voor Ge
meente-belangen.
Het mondeling wordt afgenomen te Arn
hem en te 's-Gravenhage op 11 April en
volgende dagen.
We herinneren aan de lezing van prof. dr.
B. D. Eerdmans in den Protestantenbond,
morgenavond acht uur.
Mr. H. Th. Gerlings is verhinderd aan
staanden Vrijdagavond zijn laatsten cursus
over Strafrechthei vorming te houden voor
de plaatselijke afdeeling van den Ned. Boud
voor vrouwenkiesrecht
't Is al moer geblekea, dat de Zondagavond
niet best is voor hen, die hier voorstellingen
geven in „Amicitia"; Cbambly en Kardec heb
ben dat Zondag tot hun nadeel weer moeten
ondervinden en ook hun bezoek beeft er wel
wat onder geleden, want d« heer (Jhambly,
aangenaam en zeer onderhoudend prater als hij
anders is, kón met den besten wil voor een
zóo slecht bezotte zaal een vijftig op den
eersten rang, de tweede en de derde rang waren
veel beter bezet zich niet geheel geven.
Toch heeftt men zich uitstekend geamuseerd
men kwam met de wetenschap, bij den neue
to worden genomen en men is op zóo kostelijke
wijze in de luren gelegd, dat niet éen heeft be
grepen hoe 'tmogelgk was, dat men hoe langer zoo
meer geboeid werd door het totaal onbegrijpe
lijke en de avond om was eer men er uun
dacht.
We kunnen het rijke programma niot op don
voet volgen, moeten slechts even aanstippen
n vrcir.„raadselachtige experimenten van
,jDe stille krachten het wonderlijke orakel
Maar even willen we herinneren aau den
zevenmaal verzegelden brief. Geen zweem van
arepraak, hoe dan ookdaarvoor staan do hoe
ren borg, die bg het experiment hielpen.
De heer Chambly speldo een zevenmaal ver
zegelde enveloppe aan een der gordijnen in de
zaal, verzocht toen een der hoeren een keus te
JmLH1 Sedicht™ b.k.od.
Ej i? kluj'.k.n, „en ,nd#r b,„,
het gakoten boek. een derde een m„ op d«t
blad, terwijl een vierde aanteekening hield van
het gekozenen. D# heer Chambly bleef in de
Efhl'ï j' Da T P°0,ie h«« "ith«t
publiek die bh de enveloppe zat, deze te openen
en uit het allerlaatste enveloppe kwam het ge-
Tfre' f!at» nog even tot een balletje
gednuud te zgn, door 3en heer Chambly ge-
drukten wel, m flink grooto letters, aan de toe
schouwers werd getoond, die nu toch moer dan
overbluft wuron.
Mocht de heer Chambly hier terugkomen
dan verxuime men niet zijn Mn 't ongelooflijke
