Stadsnieuws.
Ingezonden.
lil fH
studiën betreffende de gevolgen, die het alko-
holgebruik der ouders hoeft voor de nakome
lingschap.
Van een groot aantal verzonden vrageulye-
ten, waarin van de geadresseerden bovenal
aanteekeningen werden verzocht aangaande
de lichamelijke ontwikkeling van het eerst
volgende kiud, dat geboren zou worden, was
by zoo gelukkig niet minder dan 2125 nauw
keurig ingevuld terug te ontvangen. Zij brach
ten hem inlichtingen betreffende dejougsten
spruit van 840 geheelonthouders-gezinnen.
623 matige pezinueu (dagelijks hoogstens éen
glas bier van 4 pet.) en van 662 gezinnen,
waar de ouders, die wij gemakshalve sveel-
drinkers" zullen noemen, dagelijks meer dan
dedaareven genoemde hoeveelheid gebruikten.
De studie der vragenlijsten bracht aan het
licht, dat, éen enkele onbeteekenende afwy-
king buiten rekening gelaten, het gemiddeld
gewicht zoowel van de jongens als van de
meisjes steeds het grootst was bij de geheel
onthouders, en verder, dat de kinderen der
matigen het wonnen vau die der veeldrinkers.
Dit gold niet alleen voor het gewicht onmid
dellijk na de geboorte, maar ook voor dat
in elk der eerste acht levensmaanden.
Uok kwamen de tanden gemiddeld later
by de kinderen, naarmate de ouders meer
alkohol gebruikten.
Na acht maanden waren nog tandeloos
27.5 pCt. kinderen van geheelonthouders,
33.9 pCf. kinderen van matigen en 42.3 kin
deren van veeldi inkers, en bedroeg het aantal
tanden gemiddeld 2.5 pCt. bij kinderen van
geheelonthouders, 2.1 pCt. by die van mati
gen en 1.5 pCt. bij kinderen van veeldrinkers.
Bovendien weet Laitinen nog met cijfers
aan te toonen, dat, waimeer zijn persooulijke
waarnemingen betreffende3611 huisgezinnen
en die van anderen aangaande 109 families
gevoegd worden bij de gegevens der vragen
lijsten, men opnieuw, en nu bij 5845 huis
gezinnen, het feit ontmoet, dat de pasgebo
ren kinderen van geheelonthouders gemid
deld zwaarder zijn dan die van matigen en
dat de nakomelingen van laatstgenoemden
meer wegen dan de kinderen van veeldrin
kers, en tevens, dat de volgorde van de
drie menschengroepen de zelfde is ten op
zichte van het aantal kinderen, welke zij
zagen sterven, en van het aantal miskramen
dat voorkwam op 100 geboorten. Natuurlijk
met dien verstande, dat hier, in beide ge
vallen, de geheelonthouders de kleinste cijfers,
aanwijzen.
In verband met zijn vroegere onderzoe
kingen, bij konijnen en cavia's verricht, ver
dienen de raededeelingen vanLaitinen zeker
aaudncht, betgeen echter nog niet wil zeg
gen, dat wij ze reeds als een bewijs mogen
opvatten van de schadelijke werking van
geringe giften alkohol. Immers om in
deze een belangrijk punt te noemen al
was ook volgeus de cijfers het aawal ka
mers, dat elke groep van personen gemid
deld bewoonde, vrijwel even groot, al ver
schilde de gemiddelde leeftijd der ouders
weinig, nimmer mag men, zooals Laitinen
blijkbaar wil, hieruit zonder meer besluiten
tut menschen, die gelijkstaan ten opzichte
van hun leefwijze en van wat m»n zou kun
nen noemen hun kwalitatief voortplantings
vermogen. Uok iu Finland leeft de geheel
onthouder, tengevolge van zijn met-drinken,
ongetwijfeld in menig opzicht gezonder dan
de matige. Hij zai vroeger naar bed gaan
dan deze en, gesteld al, dat hij zelf rookt,
minder in ruimten vertoeven, waar de at
mosfeer door rook is bedorven.
(N. T. v. G.)
De begrafenis va:i generaal Nierstrasz ge
schiedde gister, volgens den wensch van den
ontslapene, in den grootsten eenvoud.
De stoet, die van bier naar Utrecht reed,
werd op de Algerneene begraafplaats aldaar
echter opgewacht door tal van opper-, hoofd
en subalterne officieren, óok vau hier, onder
wie luitenant-generaal Dc Moester, comman
dant van het veldleger, en, als vertegenwoor
diger van den Minister van Oorlog, luitenant
kolonel Van Terwisga.
Aan het graf word niet gesproken.
De oudste zoon dankte voor de betoonde
deelneming.
Ds. \V. F. C. van Helsdingen hoopt 13
Februari zijn intreerede te houden te Ku-
b'inrd, na bevesiigd te zijn door ds. J. P.
Klaurhamer, uit Woinmels.
Mejuffrouw J. S. C. Brederode staat op de
voordracht ter benoeming tot onderwijzeres
aan de le openbare Lagere school te Nijkerk.
Aan majoor J. Bruining, thans administra
teur van het garnizoens-kieedingm&gazijn te
Amsterdam, is pensioen verleend.
Luitenant-generaal F. H. A. Sahron is met
ingang van 1 Februari weder benoem' tot
chef van den Genenden staf.
nizoeiisplnatsen de vroeger verplichte kerk-
parado weer in te voereu voor minderjarige
militairen, tenzij ouders of voogden dit niet
voor hun zoons of pupillen verlangen.
Te Hoorn is thans opgericht de 66ste af-
deeling van de Vereeniging van beneden den
rang van officier gep>»nsionneerde Europee-
sehe militairen van leger, marine en kolo
niën, met bet doel Rykspensioen te verkrij
gen voor en tot het inmiddels verleenen van
steun aan hun weduwen en weezen.
i).-ze vereeniging, eerst een jaar bestaande,
telt thans ruim 5000 leden.
Beoefenanrs van het edel schaakspel heb
ben Zaterdagavond genoten van het simul-
taan-spel, dat jhr. H. Strick van Linschoteu
van acht uur tot hij halfeen gaf tegen leden
van het schaakgenootschap nAraersfoort".
Van de 16 partijeu wam by er niet min
der dan 123 moest hij er gewonnen geven
legen de heereu De Boer, figgink en Förster,
terwijl de jongeheer Van Hoek remise wist
te muköu.
Omtrent het Sevcit-kwartei, dat aanstaan
den Vrijdagavond in het vierde abonnements
concert bier optreedt, schrijft de nProv.
Gcldersche en Nijmeegsche Crt.:
Van verre en uabij was de roep tot ons
gekomen over »de jonge Bohemers". Er
werd iets schoons verwacht het is s u p e-
r i e u r geweest. Kan men zich, by een
.sterke ontwikkeling van het individueele in
alle vier kunstenaars, een meer volmaakt
ensemble denken? Zou de techniek, welke
zij ten toon spreideD, te verbeteren zijn
zou aan bun spel grooter gloed, ineer ex
pressie te geven zijn 7 Het antwoord ligt in
de vraag wij hebben inderdaad gisteren
avond genoten van volmaakt kwartet
spel. Ja, de kunst van dize jonge ariisten is
temperameutvoi in de hoogste mate, zóo,
dit het op het randje van overdrijving af
isde vroegere Bohemers, die ook onze slad
meermalen bezochten, waren in enkele op
zichten meer bezadigd. Maar in het schep
pen van de schoonste klankeffecten, het gi -
ven van samenspel is dit strijkkwartet on
verbeterlijk en evenaart het alle vorige, op
dit gebied de boogste kunst biedende.
In don zomer hupen we, dat er dit
maal werkdyk een komt en de namaak van
van 1909 niet wordt herhaald zul de stat-
muziek van het 5e regiment infanterie op
het terras van »Amicitia" concerteu geven
op 5, 19 en 28 Juni; 5, 13, 17 en 24 Juli;
en 14, 18, 23 eu 28 Augustus telkens
des avoi ds om acht uur.
Eventueel te geven concerten op 2 en 31
Augustus en extra-concerten zullen door
aanplakking worden bekend gemaakt.
Er moesten Zondagavond, reeds lang vóór
den aauvang van den propagacda-avond dei-
plaatselijke afdeeling der Ned. vereeniging
tot afschaffing van alcoholhoudende dranken,
zóo veel menschen van voor »Amieitia"
worden terug gezonden omdat de zaal geheel
vol was, dat oen reprise nuodig is.
Haar nog zoo jonge zangvareeniging »De
blauwe v.»uu" zoug ueel goed en kreeg een
mouien dirigeerstokDe Vletter's beroemd
en immer pakkend dranu n Paljas" (Jaip
Chiferie) werd ouverbeterlijk gespeeld door
de Utrechlscbe vereeniging »De propagan
dist", terwyl de muziek-veieeniging der
wagenwei'kplaats en vooral het kleine fluitistje
almede veel bijval oogstte.
De zangvereenigiiig nAinersfoori's Mannen
koor" geelt 3 Februari haar dorde uitvoering,
weder in #Am<cilia".
Als solisten zulh-n meewerken mevrouw
Joh. K. rkmeyar- Bukker, alt, uit Hoorn
mejuflrouw Marie van Uost, piano, uit
Utrecht; en de heer Ph. Carsteus, tenor,uit
Deventer.
In „Het Paard" wordt meegedeeld, dat op
de baan van Birkhoven draverijen en rennen
plaats hebbeu op 16 Mei (Tweeden Pink
sterdag) 6D drie Zondagen iu Juni, Juli en
September.
Overste Piepers bereidt ook een feest van
de militaire sportvereeniging voor op die
baan.
Het eerste elftal van Quick, dat met 10
man en twee invallers uitkwam, speelde
hier Zoudag 1—1 gelyk tegen Go Ahead.
De rust ging in met 0—0.
De man, die onlangs een kruiwagen paar-
denmest stal pteu nadeele van den Staal
dar Nederlanden" is deswege door de Recht-
bank te Utrecht veroordeeld tot zeven dagen
gevangenisstraf.
Kinderen plegen de wereld te bezien door
stukjes gekleurd glas; de groote menschen
doen het zelfde maar gebruiken vooroordee-
len in plaats van glasscherven.
Uit den omtrek.
Men is ook te Baarn doende om eeri
plauts-lyke vereeniging tot bestrijdiug der
tuberculose op te richten.
dracht geplaatst «le heeren Legru, eerste
onderwijzer te BorkelooBoog, Hoofd dei-
school te Reltruin, hij Eibergenen Smeets,
onderwijzer te Sussenh«óm.
De A. N. W. B. en de N. A. C. hebben te
Soest grond aangekocht waardoor do rijweg
langs do N«d. Hervormde kerk en de tram
remise zooveel kan worden verbroed, dat
men wel Ira weer langs «ie kerk kan rijden.
Do Alg. Ned. Boud van schoenfabrikanten
hield Maandag te Tilburg een algeineene
vergadering.
Er werd besloten tot verhooging der prij
zen van het schoeisel en wel wegens aanmer
kelijke stijging der leerprijzen enfournituren.
Wanneer de verhooging zal intreden, zal
worden bekend gemaakt in de provinciale
hoof!bladen en eenige voorname bladen.
Het verdient zeker als een buitengewone
merkwaardigheid voor onzen tijd, met zijn
uitstekende optische insu-utn iten en zijn
buitengewoon ontwikkelde techniek van
sterrenfutografie, te worden geboekstaafd,
dat de nieuwe komeet, die van Drake, hei
eerst is gezien door drie werklieden van «ie
Transvaalsche Premier-miju, «lie de tijding
mededeelden aan spoorweg-employés, welke
lautsten haar weer ter kennis brachten van
«le astronomen te Johannesburg.
Volgens het »Ildbld." bestaat bij de
Roomscb-Katholieke mihtairen-vereenigingeri
bet plan ticb ;at den Minister vao Oorlng j Voor de van een Hoofd der
te wenden met hel verwek om in alle gar- school te llooglaoderveeo zijn op de voor-
Hot opnemen van Ingezonden stukken bewijst
niet, dat de Redactie steeds onvoorwaardelijk in
stemt met den iuhoud.
Kopy van Ingezonden stukken, al dan niet ge
plaatst, wordt niet teruggegeven.
Geachte Redactie,
Met belangstelling las ik de mededeeling in
liet vorig nummer van uvr geëerd blad, dat de
heer P. van AehteSbergh pogingen aanwendt
om althans een beetje te voorzien iu den wo
ningnood, die vooral voor arbeiders werkelijk
bestaat en dat hij aan den Leusderweg «en
iiieuwe Aldegoudeitraat bouwt, als ik het zoo
maar eens noemen mag. Maar ik vrees tooh,
dat die 200 huizen weer heel gauw bewoond
zullen zijn en dat het dan weer mis is.
Is het nu werkelijk niet doenbaar, dat de
overige eigenbouwers, die hier vroeger voor ons
soort menschen bouwden, weer gaan bouwen
Want het is geeu grapje om onder Leusden
heelemaal achter de kazerne te gaan wonen.
Dat ia niet alleen een eind van de stad voor
ons, die toch op tijd op hun werk moeten zijn,
maar vooral voor de kinderen, die men toch
liefst uiet alleen over den spoorweg laat gaan
en die men dus om beurten of zelf haalt. En
voor al die kinderen zal geen plaats zijn op de
school van meester Keete aan den Leusderweg.
zoo dat ze wel naar Amersfoort op school moe
ten zullen.
Wat moet dit nu toch wordenwant wij
kunnen door de bank geen f3 per week ver
wonen. Zóo is de loon «landaard niet in Amers
foort en nu zou men gemakkelijk kunnen zeggen
dan moet de loonstandaard maar zooveel worden
erhoogd, dat elk werkman f 30 per week krijgt
maar dat zijn mooie woorden, maar dat gaat
zoo maar niet, want zooveel laat men de patroons
ook niet verdienen, eu als we dus f3 moesten
verwonen dan zou moeder de vrouw, die toch
al zoo moet overleggen, er heelemaal niet komen.
Zou dat nu werkelijk meenens zijn van die
f3? Ik zou wel willen, dat dit eens duidelijk
werd uit elkaar gedaan, want heel velen, meer
dan u denkt, hebben er groot belang bij, dit
te weten.
Met dank voor de plaatsruimte
uw dw.
V. G.
Amersfoort, 23 Januari 1910.
We hebben getracht, bij enkele bouwers in
lichtingen te krijgen. Hun meedeelingen komen
hierop neer.
Vroeger werd onder geheel andere voorwaar-
den gebouwd en zeer zeker is verscherping der
Bouwverordening noodig geweest, waarbij ook
werd voorgeschreven keuring der bouwstoffen
eer deze worden verwerkt. Ook hier hebben de
goeden moeten lijden met de kwaden.
Maar zwaarder weegt volgens onze zegslieden,
dat zelfs voor zoogenaamde arbeiderswoningen
6ok op den droogsten bodem en óok voor wo
ningen zouder verdieping dat is begane grond
plus zoldertje zware fundamenten moeten
gemaakt, van 2steen, waardoor een f200 in
den grond komt.
Een overdreven eisch ia 't, volgens hen, dat
elk vertrek 3 M. hoog moet zijn en beter ware
't, naar hun meening, voor eiken bewoner een
kubieken inhoud als minimum in elk vertrek
vast te stollen.
Ook is 't verkeerd, dat in elke woning éen
gootsteen moet zijn, die slechts een enkelen
keer wordt gebruikt als gootsteen, doch veelal
wordt misbruikt voor allerlei.
Dat de bouwers niet aan hun rente komen,
wordt bewezen door de woningen van „Volks
huisvesting", waarvan de aandeelhouders niet
meer dan 3 pCt rente trekken, maar meer nog door
de huisjes van de „Vereeniging tot het bouwen
en verbeteren van woningen", achter de Gasfa
briek, die nog pas van den Raad vermindering
van den erfpachtscanon verkreeg, hoewel zij kou
bouwen op grond, die haar bijna niets kost.
Behalve den grond «lie met dsn dag
sehaarscher en daardoor duu'der wordt kost een
arbeiderswoning, welke een voorkamer, een ach
terkamer en een beschoten zolder bevat, met
een tuintje voor en een stukje grond met
f ofiftA JBt ao, het hu'8> 'hans om en bij
.«sow. Ln dan is er nog geen waterleiding in,
doch voor eenige woningen eeu gezamenlijke
pomp.
Sommigen tneenen, dat de Redactie eener cou
rant de wijsheid in pacht heeft; maar wij
zijn de meeuing toegedaan, dat alleen deskun
digen op eigen terrein het eenig steekhoudend
a«ivie8 kunnen geven.
Daarom zouden we willen vragen of wellicht
een der zake werkelijk kundige bereid is, de
juistheid van het boven aangevoerde, dat we
woordelijk weergaven, te toetsen aan de
werkelijkheid. We meenen, dat hij daarmee een
zeer goed werk zou doenwant voor den voor
uitgang van Amersfoort, waarvoor dient
geijverd, is het toch inderdaad niet bevorderlijk,
dat er woningnood is, waarin wellicht zou kun
nen worden voorzien indien blo k, dat de bou
wers te veel opzien tegen de Bouwverordening,
haar bepalingen verkeerd uitleggen en zy dus
wel degelijk een behoorlijke rente kunnen ma
ken. Red.
Geachte Redactie,
Beleefd verzoek ik U eenige ruimte, naar aan
leiding van de gehouden besprekingen ter ver
gadering van 21 Januari j.L voor volks- en
schoolbnden.
Daar ik de opening der vergadering, door den
Voorzitter der Gezondheids-commissie, wegens
bezigheden niet kon bijwonen, zag ik eerst
lieden in het verslag der Amersfoortsche Cou
rant. dat onder meer ook was gesproken naar
aanleiding van de door my gevraugde subsidie.
Hierbij moet ik evenwel opmerken, dat de
Voorzitter verkeerd is ingelicht, althans zoo ver
hij spreekt van iiud-enZwemi u r i c h t i n g.
Ik heb reeds herhaaldelijk onderhandeld met
Burgemeester en Wethouders, doch altijd was
de hoofdzaak van Burgemeester en Wethouders
niet de badinrichting als zelfstandig lichaam,
doch de zweminrichting (buitenbaden). Wellicht
kom ik later over deze onderhandelingen nog
eens terug.
V> aar nu hier bij de vorming der vereeniging
het hoofddoel voorstaat de volks- en schoolba-
den, en doel en strekking dezer bespreking gold
binnenbaden, meende ik, als exploitant eener
dito inrichting, eenige wenken te kunnen geven,
waarvan wellicht in de toekomst partij getrok
ken kan worden, daar de ondervinding de beate
leermeesteres is.
Ik zal hierbij een overzicht geven van de
inkomsten en uitgaven over het jaar 1909 der
bestaande inrichting, waarna de lezer kan oor-
deelen, of de oprichting eener tweede badin
richting te Amersfoort wanscbelijk, ja zelfs niet
geheel onverantwoordelijk is tegenover deleden
dezer vereeniging, opdat men niet in noodlijden
den toestand vervalt en den leden per slot van
rekening het tekort op den hals wordt gescho-
8 3 8 8 SS 2 g 88 8 l
s a -s 1 s 1
1 2 S3 al g -a
J,l jsl B-a!
-ïl ll
2 s 8 0 i? 1
ac E O, N K I
g s g g|
§25 "S
55
Uit dit overzicht kan men de conclusie trek
ken of een inrichting, welke reeds vijf jaar in
onze plaats in de behoefte van baden voorziet,
recht heeft op medewerking van gemeentewege
en of het verantwoordelijk is, deze nog langer
voor het publiek geopend te houden.
U beleefd dankend voor de plaatsruimte,
P. van ACHTERBERGH.
Amersfoort, 24 Januari 1909.
De hedenmiddag onder voorzitting van
jhr. J, W. A. Barchman Wuijtiers van 1.45
tot 3 uur gehouifen vergadering van den Raad
dezer Gemeente werd bijgewoond door 16
leden en don Secretaris, rar. dr. J. G. Sten-
fert ICroese.
Afwezig de heer Rollandus Hagedoorn,
die juist om half drie kwam.
De Burgemeester wierp in deze
eerste vergadering in dit jaar een terugblik
op 1909 en zijn droeve en blijde momenten
de droeve, het verscheiden van Wethouder
ViBser en tor, Heyligers, de blijde de geboorte
Prinses Juliana en de herdenking daarvan
op 31 Augustus, en ook de tot stand koming
van de Wuytiers-laan. Rpr. bracht dank aan
den ijver en de plichtsbetrachting van «1e
Gemeente-ambtenaren en beambten en riep
Gnifs zegen in voor de Gemeente en de per
sonen der Raadsleden en hun gezinner,
Do heer Van Esveld dankte als oudste
Raadslid en hoopte dat ook dit jaar door on
derlinge samenwerking tusschen B. en W.
