November 1910.
No. 7887
60e Jaargaug.
BLOOKERS
CACAO,
Stadsnieuws.
UITGAVE
FIRMA A- H VIN CLEEFF
AMERSFOORT.
Henri Dnnant.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post 1.15. Advortentiën l-« regels GO centelke regel meer 10 cent. By regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en onteigeningB-
aavertentien per regel 15 cent. RooUmos 1—5 regels ƒ1.25, «Iko rogel moer ƒ0.25. Oroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gobracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bjj ad verten tiën van buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Postbus 0.
Telefoon 10.
Henri Dunant Wie is dat ook al weer 1
Dit werd van meer dan éen zijde ge
vraagd toen we in het voorlaatste num
mer meedeelden, dat Heuri Dunant op 't
uiterste lag.
Thaus komt de doodstijding van dezen
weldoener der menschheid, die èn zijn tijd
èn zjjn vermogen heeft geofferd om te
verwezelijken hetgeen men een halve
eeuw geleden als een utopie beschouwde
die bittere armoede heeft geleden otr,
heil te brengen aan de menschheid zoo
lang er oorlog zal worden gevoerd.
In den ouderdom van 82 jaar is Henri
Dunant, de stichter van „Het Roode
Kruis", gister te Heiden in Appenzell
overleden.
Hoe snel het leven ook zij, hoe vlug de
beelden in den levenskaleidoscoop elkaar
ook verdringen, toch zullen in heel de
wereld, de nieuwe zoowel als de oude, eu
zelts in het verre Oosten veler gedacht en
even hebben gewijld bij den man wien
lof en blaam onverschillig was, doch wien
niet onverschillig was, dat de gedachte
voor welke hij streed tot verwezenlijking
is gekomen dat het zaad, door zijn hand
gestrooid, te langeu leste een bodem heeft
gevonden, waaruit het vruchtdragend kon
opschieten dat zijn denkbeeld heeft ge
strekt tot welzya van de menschheid ook
in een" nog verre toekomst.
Henri Dunant werd 8 Mei 1828 ge
boren te Genève en was letterkundige;
bet meest van hem zjjn bekeud „Reise-
bilder aus dem Orient und Amerika",
welke 1894 verschenen.
Doch onvergankelgken roem heeft hy
zich verworven door zijn „Souvenir de
Solferino", dat in 1862 verscheen en
eerst in 1896 in het Duitsch werd ver
taald en „Frateruité et cbarité inter-
nationale^'en temps de guerre", dat in
1864 het licht zag.
Den 24 Juni 1859 werd in den onaf
hankelijkheids-oorlog voor Italië de slag
bij Solferino geleverdde Italianen eu
hun bondgenooten, de Frauschen, vochten
onder een blakerende zon heel den dag
tegen de Oostenrijkers. Een 300 000 man
nam deel aan het moorddadige gevecht,
eeu^der bloedigste van de 19eeeuw; de
tevechtslinie was bijna 15 K. M. lang.
lerst tegen den avond weken de Oosten
rijkers. Wel trachtten zijhun gewonden
mee te nemen, doch duizenden moesten
zij achterlaten op het gevechtsveld, van
welke velen ellendig omkwamen door
dien er geen behoorlijk geregelde genees
kundige dienst was en ook doordien zy
vielen als slachtoffers der hyena's tan
het slagveld, die, om een ring, een klein
bedrag aan geld machtig te worden, de
gewonden afmaakten.
Door een toeval was Dunant sedert den
namiddag getuige van de gevolgen der
vreeselyke slachting en zag hjj boe de
zoogenaamde vliegende ambulances de
officieren der eigen party, en als er tyd
was. ook de minderen bystond, doch die
van de tegenpartij aan hun lot overliet;
zag bij hoe zelts in de ambulances de
gewonden en de stervenden niet gespaard
bleven voor de kogels der tegenparty,
Nog den eigen dag wist hy de bewoners
van het nabjj liggende dorpje Ustighoni
te bewegen, met hem hulp te bieden aan
hen die zelf niet meer in staat waren,
zich weg te sleepen van het slagveld.
De eenvoudige boerinnen, door zjjn voor
beeld geïnspireerd, deden wonderen en
de „Monsieur eu blanc",zooals deFranscho,
de „Barmhartige Samaritaan van Sol
ferino" gelijk de Oostenrjjksche soldaten
hem alras noemden, wist menigeen nog
te redden uit de klauwen des Doods.
Uit eigen, beperkte, middelen richtte
hy in de kerk en enkele openbare ge
bouwen van Castiglioni lazaretten in en
voorzag hij zoo goed en zoo kwaad als
't ging, de slachtoffers van den oorlogte
gelijk vriend en vjjand.
Men liet hem zjjn liefdewerk doen,
doch vroeg uiet wie dat bekostigde en
dacht er zelfs niet aan, hem de onkosten
te vergoeden. Daardoor ook kon zjjn ge
schrift „Souvenir de Solferino" eerst in
het begin van 1862 verschjjnen. Bij dui
zendtallen werd het verspreid. Men las
het wel, doch nam er nagenoeg geen
notitie van.
Wat hij er in voorstelde, leek een on
bereikbare utopie. I miners hij vroeg niet
alleen voor elk leger een afzonderlijke
afdeeling vrjj willige verplegers, maar
óok, dat dezen eiken gewonde om 't
even of die al dan niet behoorde tot het
eigen, leger zouden bijstaan.
Om zijn doel te bereiken, nam hij het
eenig afdoende middel te baat en stelde
hij voor, eeu iuternationaal congres bjj-
een ie roepen om de gemeonschappeljjke
regelen vast te stellen waarnaar een
drachtig, zeker en vlug de arbeid van
philantropische solidariteit het meest
doeltreffend zou kunnen worden verricht.
Eindelijk werd zjjn roerende bede om
steun verhoord. De „Société genevoiso
d'utilité publique" stelde, naar aanleiding
van Dunaut's geschrift een goed gedocu
menteerde memorie op. Eeu barer leden,
geueraal Dufour, stelde zich aan het
hoofd der beweging en bepleitte haar op
het Congres van weldadigheids-vereeui-
giugen, dat in September 1863 te Berlijn
werd gehouden en waarbjj de Geueefsche
memorie werd gesteund door de zuster
vereniging uit Neuchatel.
Het gevolg was de bijeenroeping eeuer
Internationale coufereutie te Getiève,
welke nog iu het zelfde jaar 1863 werd
gehouden en waarin werd vastgesteld de
Conventie, welke regeldo den bjjstand,
aan de gewonden te verleenen.
De Regeeringen van alle landen worden
uitgeiioodigd, steun te verleenen. Schoor
voetend traden zjj toe immers zjj meen
den, dat dit liefdewerk belemmerend zou
werken op de krijgs-operatiën, dat een
der oorlogvoerende partjjen misbruik zou
kunnen maken van de maatregelen. Doch
ten slotte begreep men, dat de rechten
van de menschheid met die van den kr jjg
te vereeuigen waren en zóo kwamen 8
Augustus 1864 le Genève de afgevaar
digden der meeste Europeesche landen
bjjeen onder voorzitting van generaal
Dufour. Den 22sten Augustus werd het
protocol geteekend, doch nog niet gesloten
men wilde de mogendheden, die een
afwachtende houding aannamen gelegen
heid geven, alsnog toe te treden. Dit
deden dan ook Oostenrjjk iu 1866, Rusland
in 1867, Turk jje in 1868 en de Kerk. l jjke
Staat in 1869 men ziet het juist toen
ook voor hen de nood aan den man kwam.
Thans zjjn alle beschaafde Staten,
behalve Brazilië, toegetreden Japan
bjjvoorbeeld heeft het best ingerichte en
rjjkste Ro'ode ICruis-comitó tot de Con
ventie van Genève, welke laatstelijk is
herzien bjj tractaat van 6 Juli 1906 en
DAALDERS
da prijs Is laag,
de cacao is best,
de verpakking Is eenvoudig.
internationaal arbeidt en bet liefdewerk
ten uitvoer legt.
Dunant, de bewerker van dezen zegen
rijken arbeid, is in het vergeetboek ge
raakt. In zóo groote armoede heeft hjj
geleefd, dat eindeljjk de aandacht weer
op hem werd gevestigd en de Keizer van
Duitschlaud en de Czaar van Rusland
hem een klein jaargeld toelegden óok
is hem in 1901 een gedoelte van een
Nobel-prjjs uitgekeerd, Zjjn laatste dagen
sleet hjj in wat wjj noemen het Oude
mannenhuis te Heiden.
Thans zal men in stede van hem
bloemen te brengen tjjdens zyu leven
kostbare kransen brengen op zjjn graf;
te eeniger tijd een j'edeukteeken voor
hem oprichten.
Eeu onvergankelijk gedenkteeken heeft
hjj zichzelven gesticht in Het Roode
Kruis".
Gravin F. Scliimmelnenuinek hoopt 4 No
vember haar wekeljjkscne receptiën iu Paus
huizo te hervatten.
Aan de daarvoor in aanmerking komenden
is thans toegezonden een reglement voor
do bediening van de mechanische brand
ladder.
Do heer K. Pjjpor is bmoomd tot laeraar
in Wiskunde aan een Middelbare school te
Hoarlem,
Dr. T. P. Sevensmu, leeraur in bet He
breeuwse!» aau het Gymnasium hier, is tevens
benoemd tot Jjjdeljjk conservator aan de
Bibliotheek der guraeenteljjke universiteit
van Amsterdam.
Behalve do heer II. J. D. vin Woisum is
Zaterdag geslaagd voor hot 3e gedeelte van
het notarieel exainon en mitsdien bevorderd
tot candidaat-notiris de heer C. N. Dieters.
Mejuffrouw W. A. Strove legde met gun
stig gevolg af het examen voor apothekers
bediende.
In „Staatscourant" no. 254 zjjn opgenomen
de wetten regelende het militair ouderwjjs,
zoowel aangaande de opleiding tot officier
als de hoogere vorming (Ier ofPoieren.
To Breda tracht men een veroeniging
„Ons leger" op te richten io den trant van
„Onze vloot''
Kolonel L. C.Vervooron, thans commandant
van het 8e regiment infanterie, nam gister
ochtend afscheid van zjjn korps en heeft
het bevel daarover neergelegd.
Luitenant F. 11. Dolleman is op zjjn verzoek
op non-activiteit gesteld, buiten bezwaar dei-
schatkist.
Al vroeger hebben we gewezen op de buiten
gewone (pialiteiten van (,De Hagespelers", hun
beschuafdheid-van-huis-uit, hun gemakkelijke
bewegingen, gedistingeerde uitepruak, hun ziu
voor het fijne, hun jjver om telkens ie te nieuws
te brengen, allo factoren die zo ion heel ver
doen Unan tioven alle andere tooneel-gozelschap-
pen, ook met wjjdsoho titels en grooto aubsidiön.
Zaterdagavond hebben te dit weer gotoond,
toen te hier, andermaal voor eon volle, voor
oen Zaterdagavond telfa teer volle, taal 8heri-
dan'e „Rivalen" opvoerden in de vertaling van
Carry van Bruggen, welke dit voor heeft op die
van don Ouden heor Smits, dut niet door geleerd-
doenery de namen der spelende personen ijjn
verhanaeld door gexooht-gonstige oversettlngen
en dat ze vnu hot begin lol hot eind in gewone
spreektaal is gesohroven.
Laat ons boginnon mot moe te dealen, dat
de vortoonenden too zeer ingenomen zijn met
het Amersfoortsah publiek, dat bet geaprokeno
zoo goed volgt en, wat aungonamor nog ia, ook
te waardeuren'weet. Telkens ook als mrs. Main-
prop oen barer enormiteiten lanceerde, ging er
een lachsalvo op; ,,'t was eon heele loer voor
ine, niet meo to lachen, doch in mjjn rol te
blijven", zeido mevrouw Do Vries-Van Berkel
„maar u weot niet, hoe bomoedigend dat voor
ons is".
Een heerljjk stuk, van een 23-jarigen nog
wel, dut nèg gespeeld kan worden en 135 jaar
na de eerste opvoering in G'qvent-gardsn-thcntrr,
nëg inslaat door de nög rake zetten over het
duel (de zoo langs zjjn neus gezegde opmerking
van den ouden heer Absolute togen zjjn zoon
„Wel, hoe heb ik het tin7 Je dient z. M. en
xoudt er een oer in stellen, een zjjner onder
danen te doodsn?" pakte danig) en over do
romantiek dor jeugd, de sohjjngeleerdheid en
zooveel meer, dat nog heden ton dage wel voor
komt en evenzeor wordt gegispt.
En een sucoes voor de voitolkera en voor
Onto Neeb, die de bjjsonder fraaie costumes
ontwierp, en voor den heer Vorkade, die hot
dvcorstievo gedeelte, zoo onmisbaar voor en zoo
volkomen een met dit stuk, aangaf. Zelfs op
het zooveel kleinere toonoel van „Amioitia"
dan waar oor deze mlee-en-scdne is gedacht, was
se een Iu9t voor de oogon, vooral door do wel
overwogen lichte linten.
Mevrouw De VrieB— Van Berkel, het snibbige
oudje van den avond te voren, de lustige tante
van „Joy", gaf nla mrs. Mulaprop in hauroinde-
looze woordverdraaiingen een inderdaad ver
rassende creatie.
Enny Vroede, een allerliefste Préoisuse, die,
6->k door haar romans-vnn-dion-tjjd verslinden,
zoo dweept nu t don vaandrig llevarlv, doch,
nis zij gewaar vfardl, dat deze eigenlijk is kapitein
Absolute, geweldig uil het veld geslagen is, dat
zo niet zal worden geschaakt en eerst ui*
Absolute Jr. bijna aan 't duelloersn raakt af
stand doet van liet romantische en besluit „dan
innar op de gewone wijze" mot hem te trouw.m,
was on verbetert ijk een echte miss Languish,
oven go>>d als zij indi-rljjd rln hoofdrol in „Dolly
betert zich" vervulde, even bokoorljjk, even
lady-like.
Buitengewoon spel gaf Hetty Beek als het
o zoo domme nninr toch zoo geslepen kamer-
kal ie, weer do vertrouwdo van iederoeu. maar
toot» op heel andere wjjze dan als „Peachy"
den avond te voren. Hoe heerlijk wist ze allen
om den tuin te lelden, hoe jolig on nntuurljjk-
guitig trad ze op. Werkelijk, deze jonge begin
nelinge is een bolofto en Wel heel jammer zou
'l wezen als de „Hngospelors" haar verloren.
Sophie Ilormse had ditmaal als Julia eon niet
zoo dankbare rol nla in „Joy", doch zjj kweet
zich daarvan weer huel goed, vooral in het
voorlaatste bedrijf in het zoo moeilijke tooneel
nu t den dwaus-JaloerHchen slappen Fnuik land
(Alex Krank) die andermaal een serr goede
partnor was.
De rol van Sir Anthony Absolute was geknipt
voor Schwab en heerlijk was zijn drift togen
en lator zjjn cohl vaderljjk genoegen over sjjn
zoon, toen hjj in ésn lachbui diens vraag her
haalde „fa die miss Lnnguish niet soo'n klein,
rood dikkerije uit Shropshire, mot een onbe
perkte hoeveelheid rug?" Kn zjjn menuet met
mrs. Mulaprop, die hij nog even duarbjj toonde
wolk oen ontzaglijk dwaas achcpaol hjj haar voud.
Vorkade zelf, in keurige uniform, spoelde don
Jack AbBolnte losser dan ooit, had hljjkbaitr
genoegen dat alios z6o good Hop en was onbe
taalbaar in de toonoelen met zijn vuder en met
Acres, Bob den vechtersbaas, ale door Paul de
Groot kostelijk word uitgeheeld.
Rienk Brouwor, die atem en figuur zoo v6or
heeft in een emplooi als vechtlustige Sir Lucius
O'Trigger; Julius Brongers als de doodsbange
David, hebben evenzeer meegewerkt tot het
reusachtig succes, dat deze dappere bent hier
weer mocht behalen.
