Stadsnieuws.
schuldenaar op achromelijke wijze benadeeld
werd.
Wat zou men er in Engeland van zeggen,
indien men daar eens een wet voorstelde, waarbij
de heele Eng"lsche Staatsschuld in dezer voege
voranderd werd, dat voor iederen sovereign
(7.9SS05 Gram vrij aan te munten goud van '22
karaat) dien men te vorderen bad, zouden worden
uitbetaald 10 zilverstukken, samen waard bijv.
2/3 van die 7.9S8 Gram goud. En als de Engelsche
wetgever tevens vaststelde, dat ook alle andere
schuldenaars kouden volstaan met voor iederen
sovereign, dien zij schuldig waren, 10 zulke
zilverstukken neer te tellen Er zou een kreet
van verontwaardiging opgaan, die het .heele
eiland zou doen schuddenen terecht.
Toch deed men bij ons precies het zeilde
maar en daarom schudde er bij ons niets
iu tegenovergestelde richting.
Bij ons waren niet de schuldeischers, maar
de schuldenaars de dupe. Onze Staatsschuld is
van 1000(?) millioen maal 9.45 Gram fijn zilver
geworden 100 millioen maal 6.01S Gram fijn
goud, die al dadelijk, bij de voorloopige vast
stelling, aanmerkelijk meer waarde hadden dan
het werkelijk verschuldigde zilver, en die, het
kon niet anders, dat zilver nog veel meer in
waarde moesten gaan overtreffen. Bij de defini
tieve vastlegging van het onrecht, door de Munt
wet 1901, werd onze Staatsschuld dan ook het
dubbele van hetgeen zij rechtens was. En ook
iedere andere schuldenaar, wiens schuld dag-
teekent van vóór onze nieuwe muntwetten, betaalt
het dubbele van hetgeen hij werkelijk schuldig is.
Hoe konden bij onze muntwetten var. 1873
en daarna, hoe konden vooral bij onze definitieve
Muntwet in 1901 onze Volksvertegenwoordigers,
onze Persmannen, onze pastoors en predikanten
rustig zoo veel onrecht aanzien? Ik noem de
geestelijken van beide gezindten erbij, omdat
dezen tegenover den heelen boerenstand vaak als
leiders optraden bij verkiezingen als anderzins,
als zijude mannen van grootere kennis en het
volle vertrouwd genietende van dien stand,
maar die daarom ook de indirecte verplichting
moesten gevoeld hebben, bun getrouwen te
wijzen op den roof, die hen dreigde.
Ju, maar onze Volksvertegenwoordigers, predi
kanten en pastoors, en wij, journalisten, waren
in ieder geval niet op de hoogte, wierp X mij
tegen. Wie in meerdere of mindere mate een
leidende positie heeft, behoort niet willens en
wetens onkundig te blijven van groote volksbe
langen. Heeft pater Hendrichs in „Goed geld"
niet op eenvoudige, duidelijke wijze in 1896 de
zaak uiteengezet? Heb ik niet, in mijn boek
„Gewone dwaalbegrippen op Muntgebied en
hunne gevolgen voor de volkswelvaart, uiteen
gezet ookvoor niet-vnkkundigen", metalle kracht
geprotesteerd t-gen de dreigende vastlegging
van het ooreebt, werkelijkheid geworden door
de beruchte Muntwet 1901? Heb ik niet. bij de
indiening van die wet, twee Open brieven aan
de leden van onze Staten-Gener tal gericht, onder
toezending, uit Batavia, van een exemplaar aan
ieder lid, in welke Brieven ik de zaak opnieuw
verklaarde en we s op het cynische onrecht,
dat gepleegd ging worden Minister Pierson
trok er zich niets van aan, en slechts ongeveer
een dozijn leden van de Tweede Kamer ver
klaarde zich voor een amendement op art. 3,
al. 2, dat door mii was aangewezen als het hart
van de quaestie.
Hiervoor had de considerans van het wetsont
werp echter iets anders, iets onbeduidends ge
noemd. De wijze waarop Pierson zijn wetsont
werp verdedigde, blijft interressant, 'k zou haast
zeggen „classical bv its nonsense". Pierson was
er zich ten voile "van bewust, dat hij zeggen
kon wat hij wilde; men had er uu eenmaal
geen verstand van. Men zie hieromtrent mijn
boekje„Ons Koloniaal beleid in de naaste
to-komst; wat verwacht Indië van het Chris
telijk Ministerie 1902.
Én waarom onze groote financieele en, in ge-
dachtelooze navolgiDg van deze, ook de andere
groote bladen zich niet verzet hebben De geld
aristocratie is groot, machtig, wys en goed. Wat
die wil, dat willen zij ook. „My country, right
or wrong, my country!" zeggen de echte Jingo-
Engelschen. Of mijn vaderland geiijk heelt dan
wel ongelijk, het doet er niet toe; ik ben voor
mijn vaderland. Of de hooge geldadel gelijk
heeft of ongelijk, het doet er niet toe; wij die
nen zijn partij. Sterke staaltjes hiervan zou ik
kunnen aanhalen uit ons land, doc-h ik mag
niet te uitvoerig worden en daarbij 't is niet
mijn doel, bitterheid te wekken.
Ik schreef in „De Standaard" van 17 Septem
ber 1.1. over het Ontwerp-Muntwet voor Ned.-
Indië
Heeft onze Pers het rech'., de wet pijnloos
in het leven te zwijgen Ter wille van het
recht en van het belang vao Indië stel ik be
langstellenden voor, die rechtstreeks of indi
rect (journalisten e.a invloed kunnen oefenen
op de aanstaande behandeling van bet ontwerp
N.-I. Muntwet om op éen of meer avonden een
bespreking te houden, een voordracht, waarna
vragen, op- en aanmerkingen en bestrijding toe
gelaten en gewenscht zijn. Wie prijs stelt op
zulk een bespreking, zende een briefkaart aan
ondergeteekende, dan zal, bij genoegzame be
langstelling, nader kennis gegeven worden waar
en wanneer die bespreking zal gohcuden worden.
Beleefd verzoek aan de andere groote dagbladen
van Amsterdam, dit over te nemen't ia abso
luut geeD partijzaak".
Voor zooverre ik weet, nam geen groot blad
in Amsterdam het stukje over; onze journalisten
hebben geen voorlichting of gedachtenwisseling
omtrent de munt-wetgeving noodig, 6ok niet,
waar die kosteloos te k-ijgen ia; my country
right or wrong, my countryDat is voldoende.
Wil men landbouw en industrie, hier en in
Indië, helpen, dan geschiede dit, liever dan door
protectie, door terugkeer, zonder schokken, tot
den ziiveren standaard of tot den dubbelen
standaard zonder vaste waardeverhouding, zoo
als door mij is uiteengezet in „Gewone dwaal
begrippon op muntgebied" en tlderB, het laatst
(voor Indië) in „Een ontwerp-N.-I. Muntwet".
Om daartoe to komen, moet het juridische stand
punt, waarvoor ik altijd, maar te vergeefs, ge
streden heb, op den voorgrond treden. Bij den
grooten strijd over de muntregeling in Argentinië
werd het rechtsbeginsel, tot verwondering en
ergernis van de partij der groote huitenlandsche
geldinstituten, steeds vooropgezet. Dan moeten
wij ons weten te verheffen boven legenden
en v a 1 s c h e leuzen.
Slechts op éen valsche stelling, elders door
my uitvoerig behandeld („Gewone dwaalbugrip-
pen"), wil ik hier nog even wijzen De aanmauk
van valsch zilvergeld van precies het zelfde ge
halte als ons echt zilvergeld, waarop onze tegen
woordige muntregeling zoo'n groote premie stelt
(meer dan 100 pCt. zuivere wiust) gebeurt niet
of anders toch m zeer beperkte mate.
Die gerustellcnde leuze kan ons verrassingen
brengen I Het zal absoluut niet te verwonderen
zijn, wel het tegendeel, als te gelegener of liever
te ongelegener, tijd blijkt, dat de Ne lerlandscbe
Staat voor miliioenen en millioenen bedrogen is.
Valsch geld maken van eohto specie is niet
moeilijk, geeft enorme winsten, ie, bij prima
werk, niet te constaleeren, is misschien wel,
misschien n.et strafbaar (dit schijnt niet vast
te staan), is misschien ook niet in China of
Zuid-Amerika bij de wet verboden.
Doch hierover zou een heel artikel noodig
zijn.*) Ik geef dit weinige alleen om den lezer
aan te toonen, hoe noodig het is, dat het ont
wikkelde publiek zich eindelijk eens iets
gaat aantr kken van een tot dusverre zoo geheel
verwaarloosd en toch zoo allerbelangrijkst vraag
stuk.
Er zit iets pynlijks in, to zien hoe een Mi
nister, hoog geacht bij partijgenoten èn tegen
standers, zich er toe leent om een zóo slechte,
schandelijke wet als onze Muntwet 1901 nu een
maal is, definitief geldig te gaan maken voor
het groote schoone Rijk over den Oceaan, waaraan
wij zooveel verplichtingen hebben en dat iets
beters verdiende dan hit blijvend de kans te
onthouden om eens tot grooten bloei te komen.
Is de intelleotueele vader van het goudstelsel
voor Indië, rar. N. P. van den Berg, misschien
ook de intelleotueele vader van het aanhangige
wetsontwerp, door zijn artikel in „De Economist",
jrg. 1908, blz. *285, mtt de valsche leuze,
dat eenheid van munt tusschen moederland en
koloniën noodig is Is inr. N. P. van den Berg
nog niet tevreden met het economische onheil,
dat hij, 25 jaren geleden, over Indië heeft ge
bracht Moet ook voor de toekomst in deze
richting gezorgd worden
Zelfs Pierson heeft voor Indië den gouden
muntvoet niet gewenscht, heeft later, in 1901,
ook niet de vasttelling daarvan voor Indië
willen doen gelden.
Moet dit nu tóch gebeuren
M. J. WIESSING.
Amsterdam, October 1910.
Dat ik, op verlangen, bereid ben te leveren
aan eeu of ander groot blad, onverschillig of bet
tot de kerkelijke dan wel tot de v ijzinnige richliug
behoort. Schrijver dezes rekent zich tot geen der
politieke partijen.
In een adverteutie in dit nummer wordt,
juist met het begin van den komenden zomer,
te huur aangeboden de bad-inriuhting.
Erger nog is, dat de eigenaar zich bereid
verklaart, het gebouw voor andere doeleinden
in te richten.
Zou daaraan nu niets te doen wezen
Want zoolang de igeu waterleiding niet
in exploitatie is, kan Amersfoort niet builen
een zóo goede badinrichting als nu dreigt
te worden opgeheven.
Het bor.-itbeelu van Johan van Oldenbtr-
neveldt, dat thans te Brussel is om in brons
te worden gegoten, zul vermoedelijk in De
cember gereed zijn.
üt 't ook in den winter wordt onthuld op
ht t tocb nogal luchtige Stationsplein
De tieni'ittenbockj-s der N. C. S. zjjn thai.s
ook geldig op het traject Atnersfoorl-Nun-
speet.
De heer H. Wiegman, thans kommies le
klasse van 's Rijks-directe belastingen, mocht
heden onder groote belangstelling den dag
herdenken waarop hij '25 jaar geleden iu
's lands dienst t"ad.
De voorman-rangeerder T. Broekman hoopt
16 dezer den dag te herdenken waarop hij
'25 jiur in betrekking is bij de H. IJ. S. M.
De heeer H. E. Ëlbertsen is benoemd tot
assistent te Gcndringende heer H. A. J.
Lunter tot assistent te Hamers veld.
Kolonel P. S. H. Wolterbeek is gekozen
tot Voorzitter der Commissie van toezicht
op het Liger onderwijs.
Mr, P. L. Baudet is teuuemd tot lid der
vas'e keuriugs-commissie voor rozen te Am
bt rdam.
De keuringen zullen worden gehouden
iederen twe« den Dinsdag dor maanden Maart
tot November.
Het 16-jirig dochtertje van een stadgenoot
moest vorige week een kleine chirurgische
operatie ondergaan de huisdokter vond het
't best, dat een sped dist te Amsterdam die
zou verrichten en zoo toog hij met zijn rneiske
naar de Hoofdstad de chirurg verrichtte de
kunstbewerking en daar vader tóch verlof
en als spoorweg-ambtenaar vrij r-izen had,
zou del' amili» te O verveen woi den bezocht.
Te Haarlem werd de a insbntwg gemist en
vader besloot, in de wachtkamer te wachten.
Het meiske haalde een boek voor den dag
en ging daarin wat zitten bladeren tot opeens,
nadat, o! snoodheid, haar vader oen paar
taartjes voor haar had gekocht, een juffrouw
haar een bedrukte kaart op het beek leguo
en tegelijk verdween.
Nog eer de vader den inhoud der kaait
had gelezen, zeide hij„Maakt u maar niet
ongerust; ik ben haar vader".
Daar kwam het Ireintje voor O verveen, doch
vader en dochter mochten niet instappen. Twee
agenten kwamen aan weerszijden van hom
en twee, eveneens in uniform, aan weers
zijden van zijn dochter st lan en onder geleide
van een rechercheur ging bet nu naar het
Commissariaat van politie, op klaarlichten
dag on de halve stad door, ofschoon de heer
M. aanstonds zijn reisbiljet en eenige andere
legitimatie-papieren toonde.
An h ff ommissiriaat gekomen, kon de
heer M. die vroeger te Haarlem als
ambtenaar woonde verschillende personen
noemen, die alle» weiden ontboden en ver
klaarden, dat hij werkelijk in gezelschap wus
van zijn dochter.
Na ruim een uur mocht hij lerugkeeren
naar het station.
Van eenige verontschuldiging, geen sprake.
't Was inmiddels to laat geworden voor
eeu bezoek aan de familie te Overveen en
dus besloot vader een kennis te Amsterdam
te bezoeken.
De teiugreis van Haarlem naar Amsterdam
geschiedde zonder sloornis; doch toen vader
en dochter het station te Amsterdam wilden
verlaten, stonden ook daar rechercheurs en
ook daar werd een gang gemaakt naar een
der politie-bureaux. Een tejephonisch gesprek
met de politie te Haarlem muakle tenslotte
een eind aan het min-aangename avontuur.
Toen ook bleek, dat de juffrouw van het
stalionswerk te Haarlem alle stations
aan de lijn had gealarmeerd en dat overal
politie gereed stoud om deu boosdoener op
te vangen.
Stalionswerk is een zeer lofwaardige zaak
doch het lijdt geen twijfel, dat het met
grooter tact dient uitgevoerd, zal het de
sympathie behouden, die het zoozeer verdient.
Het spreekt vanzelf, dat de heer M. het
er niet by laat.
Luitenant H. A. Luppes, van het 5e regi
ment infanterie overgegaan naar het Oost-
Iudisch leger, en de bij dat leger nieuwbe
noemde officier van gezondheid dr. O. Siaud
Dhai zullen 19 November per »Tabanan"
naar Oosl-Jndië vertrekken.
Den '26 November gaat luitenant-kwartier-
meesier H. Jonker daarheen.
De militaire-hulpapoihfker E. Jonker wordt
1 December overgeplaatst van het hospitaal
te Utrecht naar dat te 's-Gruvenhage.
Generaal-majoor A. Hoog-boom, inspecteur
van het militair onderwijs, bezocht gister
den cursus bij het 5a regiment infanterie.
Met een stam-kapilaal van f750 is opge
richt e.sn Militair tubercnlose-lonrls, «lat
wordt beheerd door drie officieren en drie
onderofficieren van het 11e regiment infan
terie en bestemd is om eervol uit den mili
tairen dienst ontslagen, vrijwillig gediend
hebbende onderofficieren en minderen van
de landmacht, die geen of een zeer klein
Staats-ponsioeu genieten en wier ouders of
naaste betrekkingen onvermogend of onge
negen zijn om de kosten van verpleging in
het sanatorium „Oranje-Nassau-onrd" geheel
of gedeeltelijk te dragen, geldelijk te steunen,
indien zij vt i langen, iu dat sanatorium te
worden opgenomen.
Inlichtingen geeft kapitein Th. J. Halle-
graeff, te Ede.
De plaatselijke ahleelmg van den Kon.
Ned. bond van oud-onderofficieren hi- ld
Dinsdagavond onder presidium van haar
uieuwen Voorzitter, den heer A. Hassing,
een goed bezochte vergadering.
Besloten werd, 19 November e- n propa-
ganda-avond te houden met dames en geïn
troduceerde!).
Als commissie-leden voor het St-Nicolaus-
fee t der kinderen van leden en donateurs
verklaarden zich bereid op te treden de
heeren R. Meyer, E. Lahaye en G. vati Doorn
de heer H. l\ Valkenburg en zijn dochter
zullen het muzikale gedeelte verzorgen.
De lieer D. van Buuren, Voorzitter der
schietvereeniging „Wilhelmina", schetste den
at beid van deze onder-fdoeliug, die zoowel
moreel als financieel zeer veel voor «le af
deeling doet en deed uitkomen, dat zonder
deze onderafdeeling er niet zooveel dona
teurs zouden zijn als thans het geval is.
De heer Valkenburg spoorde de leden aan,
de afdeeling door een meer juist vereoni-
gingsleven en rneer altruïsme beter to doen
beantwoorden aan haar doelhet verleeuen,
van kameraadschappelijke» steun.
Door bijzondere omstandigheden moet
het verslag van het concert, gisteravond in
„Amicitia" gegeven en dat goed werd bezocht,
blyven liggen tot het volgende nummer.
Pastoor B. Wijker, van do Oud-Katholieke
gemeente hier, heeft iu eer. verg ««lering van
het Oud-Katholiek Ondersteuningsfonds, te
U recht gehouden, verteld- van do reis, welke
hij met prof. F. Keuninck maakte naar Polen
en bun tegenbezoek aan de Mariavieten.
Als bijzonderheid mag wet aangestipt, dat
mgr. dr .1. J. van Thiol, thans bisschop van
Haarlem, de gastheeren tot verbazing van
zijn landgenooteu toesprak in vloeiend
Poolsch.
De plaatselijke afdeeling van het «Kruis-
verhond", hot R. K. matigheids-genootschap,
vergaderde gisteravond, in hoofdzaak om te
bespreken den beschrijvingsbrief der verga
dering van den Hoefdraad, welke 29 Novem
ber te Zutfen wordt gehouden en zal worden
bijgewoond door den heer P. J. Th. Dieges als
vertegenwoordiger der afdeeling Amersfoort.
(lók werd behandeld de beschrijvingsbrief
voor do liallj larlijksche bijeenkomst «Ier
propaganda-commisslö »St. Martinus", welke
aanstaanden Zondagmiddag kwart na eenen
hier wordt gehouden.
Voor de periodieke Bestuursverkiezing
werden aanbevolen do heeren P. J. Th. Die
ges, Amersfoort II. Janssen, Bussumdo
dames Gever, Ub fin C. P. Th. Wel
ter-', Amersfoort allen aftredend. Voor de
vacature werd gecandidoerd de heer C.
Snellen, te Hilversum.
De benoeming van een geestelijk adviseur
kan weldra worden verwacht.
Ook in deze maand zal geen vergadering
worden gehouden van de vereeniging «Han
del en Nijverheid1'.
De eerste Nuts-avond in den komenden
winter is vas'gesteld op aanstaanden Maan
dag.
Voordrachten van deu heer A. Nieboer,
uit Soest, afgcwi-seld door muziek en zang.
Zondag t*. voren een volksavond. Zie
daarvoor de biljetten en bespreek een plaatsje.
Het eorste elftal van Quick, welks wed-
strijd tegen Z. A. C. uit Zwolle ongeldig is
verklaard, ontvangt hior Zondag het eerste
van Velox, uit Wageningen.
Het eerste der H. V. C., tvelks doelverde-
diger nog niet geheel weer in conditie is,
krijgt het eerste van D. S. G., uit Deventer,
le gast.
Mdii verzoekt ons plaatsing vnn het volgende:
Ia Kr.-i8napolaky, te Amsterdam, vergaderden
Zondagmiddag ongeveer 150 polishouders van Loti-
sico, onder voorzitterschap van den heer VV. Suth
erland, uit Den Haag, die op «igen intiatief deie
vergadering had bijeengeroepen
Deze deelde mede, dat een circulaire vnn den
directeur van Loü-ico, den beer Haighton, onrust
heeft gewekt, omdat daarin het prestige van de
onderneming door den ondernemer zelf wordt onder
mijnd. Spr. deelde mede, dat het hem na veel moeite
gelukt was een onderhoud to verkrygen met den
heer Haighton en gaf verslag van zijn b-.-zoek, o.s.
dat deze heer hem verweten had, dat hij den bal
eau '.iet rollen had gebracht. In hot g sprek maalde
de heer Haighton zich af en toe zeer boos. Ten
slotte verklaarde de laatste, dat de bezoeker hein
verveelde en „het hem niets schelen kon, omdat
hij toch binnen was". (Gelach.) Het is volstrekt niet
spr.'s doel, iets tegen Loiisico te ondernemen. Toch
acht hij het noodig, dat er een bond worde gesticht.
Gewenscht is hit zeker, dat er nieuwe series worden
uitgegeven, doch dan kan toch zeker een, zy het
ook kleine, rente worden toegekend aan de oblign-
tiehouders.
Een andere spreker stelde de vraag of eeri onder
zoek is iug. steld naar de veiligheid van de poli-s- o.
De voorzitter achtte e n dergelijk onderzoek de
taak van een Bond, wien zeker eer inzage in de
boeken zal worden gegund, dan éen polisöouder. Uit
een rechtskundig oogpunt noemde de heer Haighton
de positie der polishouders veilig uit een finaucieel
oogpunt kon hy echtor geen positief antwoord geven.
Nog werd door een der aanwezigen geklaagd, dat
vele polishoudera, die eigen geld trokken, er niet
van in kennis worden gesteld, dat zij een klein be
drag to goi d hebben.
Men bleek ter vergadering algemeen van oordeel,
dat een bond zou kunne,) trachten voordeelen en
rechten voor polishouders te bedingen.
Op een vraag vnn eeu polisbouder, dio ongeveer
f30 g,-stort had, a-m deu voorzitter wat nu raadzaam
was: met de brmling door te gnnti of de betaling
ie staken, ried deze net aerate, onidnt van onsolidi-
toit nog niets met zekerheid is gebleken en men in
het tegengestelde geval zeker groot verlieB lijdt.
Eenige spreksrs noemden de bedreiging van den
heer Haighton „een gemeenen truc" om van de
zwakke polish- >udera goedkoopde polis terug te krijgen.
Bij acclamatie werd uitgemaakt, dat er redou be
staat, i» ts te doen.
Iemnnd, pus uit Indië gekomen, wees er op, dat
ia ait. 35 van een voorloopig prospectus wordt be
loofd 4 pCt. terwyl in art, 35 van hit geleverde
s:ttk zelf wordt gesproken van 3 pCt.
Besloten werd een commissie te benoemen, die
niet tegen Lotisico zul ugeeren, doch de belangen
der polishoudere zal behartigen.
„Is hier ook een polisbouder, die advocaat is
vroeg de voorzitter.
Niemand meldde zich aan.
„Die zijo wel wijzer I" riep een stem. (Daverend
en langdurig gelach).
ToG oprichting van een Bond van polishoudera
werd a-in het eind der vergadering besloten.
Alle aanwezigen stortten etn kleiu bedrag, om
tegemoet te komen >d de gemaakte kosten van
drukwerk en zaal buur.
Nog werd medegedeeld, dat eeu 300-tal blijken
van instemming mot deze vergaderingen waren
ingekomen. Voorts verzocht men ons te melden,
dat het bijeenroepen van deze vergadering niets f®
maken heeft met zekere annonces .egeo Lotisicow
de dagbladen.
In het voorloopig comité namen zitting He beeren'
W. Sutherland, Den Haag; J, P. G. Groen en J-
Kloos, Amsterdam; It. Tuusohel, Zeisten Z. I'rins;
voorts J. M. Haye, Btisaum, welke lantste zich met
de correspondentie belastte.
Het doel is, rog eenige polishouders uit anders
Gemeenten uit to noixiigen en te trachten «I®
Koninklijke goedkeuring to verkrygen.
Aan du Centrale bot ei mijn werd Dinsdag
aangevoerd 4900 Kilo ongezouten en 2225
Kilo gezouten fabrieksboter onder Rijks
controle.
Do prys was f 1.18 a f 1.29-
