Stadsnieuws.
den Staat en tegenover hun medoburgers
trachten te ontduiken, die in hun hart allen
arbeid verfoeien en daarom dan ook slechte
arbeiders zijn.
Wy bestudeeren thans 'overal »het" kan
ker-vraagstuk maar het is hoog tijd, dat het
vraagstuk van de behandeling van dezen
kanker óok eens ernstig onder de oogen
wordt gezien.
Het werkloozen-vraagsluk vraagt, vooral
in den winter, de aandacht van allen. Daar
zijn er onder, die werkelyk gaarne zouden
arbeiden en 't ook kunnen; maar er zijner
helaas ook by, dio om werk vragen en den
Hemel danken, als ze 't niet krijgen, en te
vreden zijn, als de Staat ot een ander hun
de verantwoordelijkheid afneemt voor bun
zelt en hun gezin.
Ze trouwen kosteloosde vrouw wordt
bij do bevalling geholpen kosteloos wordt
het kind ziek, het wordt kosteloos genezen,
het gaat naar de kostelooze school, wordt
daar onderwezen, gekleed, gevoed, gebaad
kosteloosgaat later (als dat nog maar ge
beurt kosteloos naar de ambachtsschool
kortom de ouders schuiven er zich van af.
Ik ben vóór dit alles: scboolvoeding, Wee
ding, badenmaar heeft dit niet ook een
schaduwzijde, en is het dan een wonder, dat
bij de kinderen het plichts- en verantwoor
delijkheidsgevoel later niet bijzonder is ont
wikkeld
Het wordt een chronische volksziekte, even
als vroeger bij de KomeineD, die den volks
gunst kochten voor spanem et circenses"
(brood en spelen).
De ziekte is dus met recht zoo oud als
de weg naar Rome. Maar men zoekt althans
naar de oorzaak en naar de behandeling, al
zoekt men vaak in de verkeerde richtiug.
Natuurlijk, al is het theoretisch waar, daar
er in ons land werk en geld genoeg is voor
allen, een feit is 't ook, dat er verkeerde
sociale toestanden zyn, die dit indepractijk
verhinderen. Maar een feit is eveneens, dat
al zijn hier, als op eiken regel uitzonde
ringen in 't algemeen het gebrek aan
pliebts- en verantwoordelijkheidsgevoel, aan
karakter, de reden is, waarom de eene
mensch strandt, terwijl een ander, van huis
uit in de zelfde levensomstandigheden ge
plaatst, vooruitkomt in de wereld.
Indien bijvoorbeeld alle mannen zelfbe-
heersching genoeg hadden om zuinig te zijn,
niet te drinken en niet te rooken, wat toch
ten slotte maar gewoonte en luxe is, zouden
er al millioenen gespaard worden, die hun
gezinnen ten goede zouden komen.
En waar is de ondernemingslust gebleven
van onze voorvaderen, de jongens van Jan
de Witt? Is er geen plaats voor duizenden
van ous in Oost- en West-Indië, in Amerika
en Canada? Al heeft de uitslag van den
oorlog in Zuid-Afrika ook ten gevolge gehad,
dat dit vroegere groote afzetgebied voor Hol-
landsche spieren, hersenen en kapitaal, thans
bijna is gesloten, ook daar is nog een weg,
als er maar een wil is.
Met een kolonisatie van de bergstreken
in Indië is men nog nooit ernstig begonnen.
Duizenden van ons, met energie en opgewek-
ten zin,, die zich het karakter en den wil
om te slagen hadden eigen gemaakt, zich
geoefend hadden in zelfbeheersching en
matigheid,die reinheid in alle dingen betracht
ten en volhardend waren als een Fries,
zouden daar immers een bestaan kunnen
vinden, als maar het Hollandsche kapitaal
daarvoor los was te krijgen uit den Ameri-
kaanschen dobbelboek.
Nu we eenmaal wetoD, dat het aan ons
zelf ligt, als het blijft, zooals 't was, dringt
zich ook de plicht op, het geneesmiddel aan
te grijpen. En dat geneesmiddel is: reëdu-
catie.
Evenals de zieke, die er met alle geest
kracht voor vecht om »er door" te komen,
veel beter kans heeft dan hy die geen le
vensdoel en idealen meer bezit, moet ook
een kleiu volk, dat groote dingen wil doen,
met ernst en krachtigen wil de middelen aan
vatten om zijn nationale idealen zooveel
mogelijk te verwezenlijken.
En de prikkel voor de geneziDg moet
evenals bij het individu komen van binnen,
uit onszelf.
Wij moeten karakter leeren, de ge
woonte om goed te denken en goed te
bandelen.
Karaktervorming vooral in den critieken
eefrijd tusschen 12 en 18 jaar.
Roosevelt had gelijk toen hij zeide »Wilt
ge iets blijvend goeds doen vour den raenscb,
begin dan, vóór hij een man is. De kans op
succes ligt in 't arbeiden van den jongen
uiet van den man". Ea John Wunamaker zeide
niet ten onrechte: «red een man, en gij redt
éen levenred een jong -n, en ge redt een
beele tafel van vermenigvuldiging".
Da hearen schrijven nog:
En wat nu den jtedaguog goed zal doen
te hooreuwij willen onze jeugd niet ge
bruiken voor proefkonijntj is voor een ot'
ander aan de studeertafel uitgevonden op-
voedingsplanneen, de proel is overal in
de wereld in Groot-I3rittarij-\ de Engeische
koloniën, Chili, Argentinië, Frankrijk,
Duitschland, Rusland, Noorwegen reeds ge
nomen en zóo goed geslaagd, dat zich dage
lijks nieuwe groepen aansluiten en reeds
titans 3 a 400 000 jongens zijn georganiseerd
onder de Scout-vlag.
Het geheim van het succes der beweging
ligt iu do leerstof, welke men den jongens
voorzet en die met den zin voor het avon
tuurlijke, onverwachte, romantische die ons
allen in onze jeugd eigen is, rekening houdt,
en voorts iu de practische wijze waarop de
leerstof wordt behandeld, a. h. w. bezien uit
het oogpunt van den jongen, waarin de leer
meester' of leider zich moet kunnen ver
plaatsen of indenken. Men onderwijst "niet
zoozeer, als dat men de jongens pr toe brengt,
voor zich zelf te leeren, uit gevoel van plicht.
Het onderwijs wordtdus uiet gegeven op een
saaie theoretische manier, maar pructisch, op
e<*n uautrekkelijke, voor jougens »leuk«"
wijze.
Dat dit alles het gewone onderwijs niet
mag storen, sproekt vanzelf. Men leert het
op vrije middageu, Zon- en feestdagen.
Wat zoo'n jongen ook wordt in het leven,
soldaat of geleerde of koopman, overal zal hem
nuttig zyn de kunst van den padvinder in
zyn jeugd te hebben geleeid, nog niet zo->-
zeer om de handigheid en vakkennis, die hy
opdeed als wel om de karaktervorming die
er mee samengaat, de opwekking van pliehts-
en verantwoordelijkheidsgevoel. Iedere zenu
warts, iedere piedagoog zal overtuigd moeten
zijn van de groote opvoedende kracht, welke
van deze beweging kan uitgaan.
En hoe vroeger we daarmede dus begin
nen, des te beter. Een goed „padvinder"
wordt men niet plotseling, niet vanzelf, maar
door langdurige en ernstige voorbereiding.
Zoodra de „Nederlandsehe Padviuders Cou
rant" zal zijn verschenen, hopen we terug
te komen op dit belangrijke onderwerp.
En we liupen, dat zeer vele ouders en ver-
zorgens er toe zullen meewerken om deze
organisatie ook in ons land hoe eer zoo beter
echt populair te doen zijn.
Het Rijk beeft aangekocht het pand naast
het post- en telegraafkantoor, waarin ge
vestigd is de »Amersfourtsche Bink", met
de bedoeling dit mettertijd aan te trekken
bij hef. kantoor.
In Staatsblad 3il is opgenomen de Pand-
huiswet.
Er is dan toch hangend licht geweest,
gisteravond in de Langestraat, al was het
dan ook nog slecht? een éon-kaars lichtje.
't Had geweldig bekijks.
In den i uderdom van even 67 jaar is hier
Zoudagochiend plotseling overleden de heer
J. C. Kleber, tot 1907 deurwaarder bij hel
kantongerecht, die zich in dat moeilijk ambt
door groote humaniteit vele vrienden heeft
gemaakt.
De «Oprechte Haarl. Crt." deelt mee, dat
ds. G. W. C. Vunderink 29 Januari of 5
Februari zal worden bevestigd bij ae Ned.
Hervormde gemeente te Haarlem.
Einde Januari zal hij dus afscheid nemen
van de gemeente hier.
By Kon. besluit is aan den heer J. M. J.
Burgerheil Mulder, Gemeente-onvanger van
Hoevelaken, vergunning verleend, tot 1 Mei
1911 te Amersfoort te blijven wonen.
De hoer S. C. Sporry, luitenant-ingenieur
van het Nederlandsehe leger gedetacheerd
bij het Oost-Indische leger, is belast met de
waarneming der functiënvm Inspecteur der
posterijen en telegrafie daar le lande en in
verband daarmee op non-activiteit gestold.
Majoor-intendant C. M. de Kanter, van de
4e divisie, wordt 1 Feuruari van bier over
geplaatst naar 's-Graveuhage.
Ondanks de beslommeringen voor het Sinter
klaasfeest was Vrijdagavond ook de vierde en
laatste cursus van mr. Werker druk bezocht.
Hij werd weder voor de combinatie van Bond
en Vereeniging voor vrouwenkiesrecht gegeven
in „De vergulde zwaan".
Spr. herinnerde in de vorige bijeenkomst te
hebben aangegeven eenige tegenstellingen en de
grondbeginselen te hebben genoemd van de
Staatspartijen der theocratische school om daarna
te spreken over de vrijzinnigheid na 1S4S en
ten slotte er op te wijzen hoe op het einde der
periode de gedachte zich baun brak, dat de
Staut nog wel meer kon doen en dus het parti
culier initiatief kon steunen dan wel de zaak
zelf ter hand diende te nemen (1857 wet open
baar godsdienstloos onderwijs, 1863 uitbreiding
verkeerswezeu met de exploitatie der Staatspoor-
wegen in handen eener Maatschappij).
Het zuiver doorvoeren van het vrijheidsbeginsel
kon naar de meening van sommigen leiden tot
groote ophooping van kapitaal bij enkelen ten
nadeele van de gemeenschap. De reactie leidde
tot scherpe critiek op dit beleid, de S. D. P.
ontstond en bracht een nieuwe antithese, den
klassenstrijd.
In vrijzinnige kringen roeg men of dit con
s'quent doorgevoerde vrijheidbeginsel niet zekere
herziening behoorde te oudergaan en zóo ont
stond de leer der moderne .Staatsinmenging.
Terwijl te voren in vrijheid het nee plus ultra
van 3tuuUbeleid werd gezieü, meeat de Staats
inmenging, dat vrijelijk ingrijpen vrijstra»t, mils
niet ten bate van enkele klassen, doch ten
voordeele van alle.
Deze leer in Duitschland door Anrens, bier
te lande door Opzoomer gepredikt, vo haar
eerste toepassing in 1S77 door het optreen van
Kappeyne ais Minister.
Kappeyne zeide, dat de privaatrechterlijke
formule behoorde plaats te maken voor de
publiekrechterlijke; waarmee hij bedoelde, dal
niet hel subject, doch de Staat op den voorgrond
moest treden. Hij bedoelde daarmee echter nog
niet, dat de Slaat alle productie-middelen Ier
hand moet nemen.
Niet alle vrijzinnigen konden zich daarmee
vereenigen en van dien tijd dugieekeut dan ook
do inwendige strijd, welke leidde tot splitsing
in twee, later in drie groepen een innerlijke
strijd, welke wel tot uiting kwam in de Kamer,
doch, althans aanvaukelijk, niet tot uiting bij
ce stembus.
Tevens ging hiermee gepaard, dat zij, die
sterkerStaats-inmenging wenschten. verlangden,
dat van Staatswege zaken werdeft geëntameerd
die volgens de oud-liberale leer behoorden tot
het terrein van het particulier initiatief, wensch-
ten, dat de nieuwe groep mede zou deelen in
de voordeden, waardoor grootere belangstel .ng
ontstond voor de Staatszaak, met, als gevolg,
uitbreiding van het kiesrecht en een meer demo
cratisch streven. Nochtans hield men vast aan
het beginsel der vrijzinnigheid en boog dus noch
naar den kant der theocratie, noch naar dien
der democratische richting af.
Deze inwendige strijd werd echter op den duur
zóo hevig, dat in 1884 door de oprichting der Libe
rale unie een poging moest gedaan om de vrij
zinnigen te hereenigen tegenover den steedB was-
senden invloed de ciericale partijen.
Na het rechtsche kabinet-Muckay, van 18S8,
kregen we in 1891 het linksche kabinet-Van
Tienhoven, waarin Tak van Poortvlietde leidende
man was, een sterk voorstander van Staats
inmenging en kiesrechtuitbreiding. De Kieswet-
Tak had als criteria slechts lezen en schrijven
en was dus naar veler meening niets anders dan
algemeen kiesrecht, dat sterk moest worden be-
utreden. De Kieswet-Tak kon dan ook geen
meerderheid verwerven in de KamerKamer
ontbinding volgde en liet kabinei-Vun Houten
trad op, dat de huidige Kieswet bracht.
In ao Liberale unie was echter gesteld de
eisch van algemeen kiesrecht en zoo moest wel
volgen de afscheiding van het meer conserva
tieve element, de oud-liberalen.
Na het kabinet-Vun Houten kwam in 1897
aan het bewind het kabinet-Goeman Borgesius-
Pierson, dat sterk streefde naar Staats-inmenging
(Woningwet, Ongevallenwet, Kinderwetten, Leer
plichtwet).
Nn ommekomst der Kamer-periode geraakte
in 1901 de linkerzijde iu de minderheid en trad
op het kabinct-Kuyper, dat de leuzen der rechter
zijde sterk op den voorgrond bracht, het Christe
lijk beginsel poneerde eu o. a. de subsidiën voor
de bijzondere school aanzienlijk uitbreidde
(bet eerste subsidie voor de bijzondere school
werd toegekend in 1888 door de wst-Mnckay).
Terwijl nu de vrijzinnigheid in de minder
heid was, kwam er wed-rom inwendige oneenig-
heideen doel wenschte op den voorgrond te
brengen de urgentie van het algemeen kiesrecht,
een ander deel vreesde daaruit verstoring van
het inwendig verband. Het Bestuur der Liberale
uuie stond aan de zijde van hen, die kiesrecht-
uitbreiding wensebten en dit had lot gevolg,
dat, in 1903 de minderheid uittrad en zich ver-
eenigde met de Radicalen te Amsterdam tot de
Vrijzinnig-democratische Staatspartij, welke uit
gebreide Staatsinmenging wil, hooghoudende
vrijzinnigheid, maar te gelijk noodig achtend
Staats-organisatie in democratische richting.
De Vrijzinnig-democratische partij gaat niet
uit van het beginsel, dat er slechts gelijkheid
kan zijn, doch van het beginsel, dat allen zooveel
mogelijk moeten deeleD in en genieten vun den
Staats vooruitgang.
DU moest leiden tot een nieuwe regeling van
het Arbeidscontract en een der voormannen,
prof. Drucker, was de outwerper van het Arbeids
contract, dat kans heeft le worden een zegen
voor den arbeid. Dit moest ópk voeren tot ver
zekering tegen rampen van het bedrijfsleven,
dus tegen ziekte, invaliditeit en ouderdom, en
in 't algemeen tot sociale verzekering, en tot
ingrijpen in den vrijen arbeidsdag (motie Aalberse
voor den lienuren-dag).
Dit ingrijpen in de economische arbeidsver
houdingen vormt een streven, dut guat in de
richting der ontwikkelings-voorbereidingdoch
waar de S.D. predikt de onoverbrugbaarheid der
klove tusschen kapitaal en arbeid zegt de V.D.,
dat de Staat door bescherming van den arbeid
den belangenstrijd moet temperen.
De V. D. beoogt meer.
Het komt voor, dat van Staatswege iets wordt
ondernomen, doch geëxploiteerd door anderen
(zooals bijvoorbeeld de Stunts-spoorwegen). De
V. D. meent, dat dit is onttrekken van kapitaal
aan den volksrijkdom en wil daarom, dat de ge
meenschap zelve exploiteere heigeen daarvoor
vatbaar is (spoorwegen, Ned. Bank, waterleiding,
telefoon, lichtfabrieken, enz.).
Da uitgaven daarvoor zijn echter te dekken
doch de gelden daarvoor mogen volgens den
V. D. niet gevonden uit protectie, omdat hier
door de vrije wisseling der producten wordt
belemmerd on vooral de volks-voedingsmiddelen
worden getroffen zy dienen te komen uit directe
belastingen, zooveel mogelijk naar druagkracht
en wel progressief. Ook willen zij evenals
de huidige vrijzinnigheid iu Engeland daarnaar
thans vrijwel streeft verscherpt successie
recht, wederom met progressie eu Stants-erfrecht.,
omdat het kapitaal is verworven uit de ge
meenschap.
De V. D. wil alles voor het volk door liet
volk, óok ten opzichte van bet leger.
Do V. D. wil ten sloLte gemeentelijke werk
zaamheid en niet uitsluitend administratieve
politiek door de Gemeenten beoefend zien.
Als sterkste der vrijzinnige groepen heeft de
Liberale unie veel meegemaakt eu vun liever
leden veel overgenomen o. a. het streven naar
meeruitgebreid kiesrecht,
Ten slotte do Vrij-liberalen, die, oorspronkelijk
enkellingen, zich hebben vereenigd tot een
nieuwe partij, den Bond van vrye liberalen, op
gericht in 1905, die opkomt tegen vermenging
van godsdiensten politiek, ijvert voor vrijhandel,
neutraal onderwijs eu vasthouden aan de be
proefde liberale etnulkunde.
De Presidente dsnkle nu mr. Werker voor
zijn bereidwilligheid en de onpartijdigheid waar
mee hij in deze vier avonden Onze politiek#
partijen heeft gesohetat.
Wie meer van deze dingen wil weten dan uit
d«n aurd der zaak in nog geen volle vier uren
is kunnen gezfyi. schaffe zich den bundel aan
uitgegeven door de Holl&ndia-drukkerij te Buarn
onder den titel „Onze politieke partijen".
Elk der negen deeltjes, bewirkt door eender
hoofdlieden van iedere partij, kost slechts 40
cent; de geheele serie samen slechts drie guldeu
Luitenant L. Schutte, sedert Maart 19()6
van het 5e regiment infanterie gedetacheerd
bij de landmacht in West-lndië, zal begin
volgend jaar repratieeren.
De P.. K. Volksbond zul steunen de actie
der Protestantsch Chr. vereeniging van
handels- en kantoorbedienden tot verkrijgen
van vet voegdewinkMduiting,
De plaatselijke afdeeliug der V. P. N. zal
Woensdag li dezer huar jaarvergadering
houden.
Een poos geleden, deelden we mee, dat
de firma Avis «Sb Co., le 's-Gravenhage, een
constructie heeft bedacht om de luchtbanden
van rijwielen te vervangen dooreen systeem
van stalen veeren, waardoor de velerlei on
aangenaamheden der luchtbanden geheel
worden ondervangen.
Het weekblad Vraag en Aanbod" schrijft
thans daarover:
Het zijn gewone fietswielen op wier velgen
korte spiraalveeren met een bijzonder veer
krachtige!) loopmaniel zijn aangebracht en
zóo vernuftig geconstrueerd, dat men in het
berijden geen verschil met den luchtband
kao constateeren, terwijl zij bestand zijn
tegen veel, dat voor den luchtband nood
lottig is. Reeds zijn een aantal dezer
«spiraalveerbanden" iu gebruik en 't aantal
bestellingen neemt met den dag toe. Delast
van oppompen, lekkages, enz. enz., is daardoor
geheel vermeden en het rijwiel steeds ter
stond tot het gebruik gereed.
Bij het Nederlandsehe leger worden thans
ook proeven met deze banden genomen en ze
zullen ook waarschijnlijk bij het Duitsche
leger worden ingevoerd.
Het is te verwachten, schrijft het blad,
dat de luchtbanden binnen afzienbaren tijd
door deze veerende bandon geheel zullen
worden verdrongen.
Ondanks de pias- en de gietbuien van
Zaterdagnacht waren de voetbalvelden hier
Zundag alle bespeelbaar.
Het eerste elftal van «Quick", dat deo
wedstrijd van 6 November moest overspelen,
omdat de »Zak" had gereclameerd daar in
Quick iemand meespeelde die nog niet ten
volle veertien dagen voorhing en toen door
Quick werd geslagen met 42, heeft nu
gewonnen met 10.
Een veter.ian schrijft ods daarover
Eindelijk is het Quick mogen gelukken een over
winning te behalen.
Was reeds de vorige week te Apeldoorn het Bpel
tegen het sterke Robur et Velocitas zoodanig, <latd6
Apeldoornsche correspondent van „Het Sportblad"
schreef, dat de uitslag (1—0 voor Robur) evengoed
andersom had kunmui zijn, thana wist Quick met
10 te zegevieren, cijfers aie beslist geflatteerd voor
de Zwollenaren zyu.
Reeds dadelijk na den aflrap toonde Quick zich
Zondag op eigen terrein de meerdere. Aanval op
aauvul word', ondernomende rechtsbuiten De Boer
treedt zeer doortastend op en breugt het Z.A.C.-doel
voortdurend in gevaar.
Iu die eerste peri'ide had Quick zeker een paar
doelpunten verdiend. Na ongeveer een kwartier
spelen, komt eindelijk de zoo zeer verdiende leiding
w.inneer Muijs, als van ouds, de beide backs handig
passeert en den bal rustig in bet net deponeert.
Langzamerhand gust ZA.G. dan ook eens een
kijkje op de vijandelijke helft nemen, maar ofschoon
de beide vleugels af cn toe gopd weten op te bren
gen, worden h.iar aanvallen zelden gevaarlijk. Toch
krijgt het achtertrio onz'T stadgenooten gelegenheid
om te toouen wat het vermag. En werkelijk, de
tegenpartij wordt beslikt geen gelegenheid tot scoren
gegeven.
Steeds bl(Jft Quick iets in de meerderheid, steeds
zjjn de aanvallen der vlug-raoDschen gevaarlijk, maar
ook steeds bljjft op bet laatste oogenblik het door
tastende achterwege.
Zoo komt de rust en zoo komt óok bet einde;
1-0.
En nu iets over de spelers van Quick.
De doel verdediger kreeg niet veel mopilyks lebfl'
bandelen, maar wat hij deed, whs van goede kwaliteit-
Vsn de tiacka was Valk voldoeudn, eebter bijkan
niet in do schaduw staan van zyn partner Van
Hnlihe. Deze laatste ia een speler met bijzondere
capaciteiten, die in alle standen de bal goed kan
trappen, het juiste oogenblik van aanvallen uitste
kend weet te beoordeelen en zeer moeilijk is W
passecren.
Van de middenlinie valt de spil Do Boer het
meeste op; ook zijn spel is in vele opzichten „af
echter op hem drukken de fouten van het geheelo
syrteem van spelen van hot elftal het meeste. De
beide wing-balfs zyn lang uiet slecht.
De voorhoede is het zwakke pui.t, do linksbuiten.
Bnisaevain, speelt een taktisch spel, maar moet wat
doortastender zyn; de drie bintienspelers denken om
beurten dat ze het alleen moeten doen. passeeren
dun enkele spelers maar struikelen ten laatste altijd.
De Boer is snel en doortastend, moet eebter al»
jC-chtzbuiten niet schieten maar voorzetten. Hem
