Stadsnieuws.
eind, dat het verzet altijd wachtte, werd dit
schrijven hein tot een loutering kon ky tegelyk
oiling geven aan den anderen draüg in hem
tot „Godgelatenheid en stilte".
Vondels „Lucifer" is dan ook genn louter
„Bijbelsch" en „Christelijk" werk. Zonder dat
hem „de grijze fabelen van den Reuzenstrijd" of
het verhaal vau S.ilmoneus of de fuhel van
Faëton door het hoofd gespeeld huddeo, als
symbolisch ware worstelingen tegen de opper
macht der wereld, had hij van de eenvoudige
kerklegenden omtrent Lucifers verzet, afval en
val geen aldus gefigureerd treurspel kunnen op
houwen, waarin een strijd tusschen de oproerige
en de standvastige Engelen geteekend wordt,
ivet wapens, zwaarden en in krijgsorde ge
naarde legers. In de voorstelling van een
«rereld van Goden en halfgoden, waarin de al
macht zelfs van den Oppermachtige beperkt was
i ior de wereldorde, en die elkaar beneden en
bestreden, was een worsteling denkba r als tus
schen Zeus en Prometheus, tusschen Thor en
Lokiin een hemel met een werkelijk almachtig
God is de strijd vooruit beslist; een pogon om
zich op Zijn plaats te zetten ondenkbaar, en een
worstelen met wapengeweld iets wezenlijk on
zinnigs. Maar geen treurspel, geen drama had
kunnen ontstaan, indien Vondel zich aanstonds
en geheel aan deze beschouwing had overge
geven. En ten andere was Vondel, hoezeer ook
ingeleefd in de oude mythologieën en klassieke
overleveringen, te zeer een Christen om vun de
worsteling tusschen hoovaardij en Almacht oen
zóo sterk, z6o doorleefd, zóo gewijd en hoogge
houden spel, als zijn „Lucifer" geworden is, te
Hemel, waar de zaligen, de Engelen en het
Opperwezen zelf toeven. De Engelenwereld was
intusschen, in middeleeuwsch-katnolieke opvat
ting, verdeeld in drie hiërarchieën (rijen) en
elk dezer weer verdeeld in drie koren (orden):
le. Serafijnen, Cherubijnen, Tronen
2e. Heerschappijen, Krachten, Machten
3e. Vorstenheden, Aartsengelen, Engelen.
Een verdeeling, die Vondel door Gabriël, ten
bate van zijn toehoorders en lezers, nadrukkelijk
laat aangeven.
Gij weet hoe 't Engelsdom moet onder
scheiden worden
In drieörhanden rij en negenvoudige orden;
De hoogste in Serafijn, en Cherubijn en Troon,
Die zitten in Gods Raad en sterken zijn geboon,
De middenrij bestaat uit Heerschappijen,
[Krachten
En Machten, die op 't woord van Gods
[geheimraad wachten,
Tot 's raenschen nut, en heil en hulp in 't
[algemeen.
De derde en laagste rij, gewijd uit Vorstenheen
Eu groo'.e Aartsengelen en Engelen, moet
[duiken
Voor 't woord der middenrij,
Deze schikking, in verband met het feit, dat
„Lucifer" herhaulde malen als Aartsengel wordt
aangeduid, zou doen vermoeden, dat de ho >fd-
figuur van het treurspel t»t op éen na delaag-
orde behoort. Doch Gabriël spreekt ervan, dat
God Lucifer ten top van alle hierarchijen ge
plaatst beeft, terwijl Rafaël hom er op wijst,
hoe bij, Lucifer, boven duizenden gekroonde
maken, wanneer hij niet die worsteling geteekend Heerschuppyen (le orde dor middenlij) gezalfd
m tegenover zijn eigen, innigst is tot Gods Stedehouder. En in vers 8348d6
had als begonnen tegei
vereerde Godheid en in verband met wat he
bet opperst wereldgegeven was: de meusohwor-
ding Gods in Christus.
Zijn „Salmoneus" en zijn „Faëton" zijn ver
gelijkenderwijs blasse en bloedlooze werken
gebleven, zonder aanwarming van zijn dieper
devotioneel leven als in zijn „Lucifer" uiting vond.
Is Vondel, behalve door de klassieke wereld
en haar overleveringen, naast de Christelijke,
ook nog beheersoht door de historische gcbcur-
tini8sen en door politieke bedoelingen
Men weet, dat èn Jonekbloed èn Van Lennep
het betoog geleverd hebben, dat „Licifer" zelfs
heel en al niet9 was, of tenininsie voornamelijk,
dan een politieke allegorie op onzen opstand
tegen Spanje.
Ik heb aan deze betoogen nooit veel waarde
gehecht al was het allereerst omdat Jonekbloet
en Van Lennep, ondanks zijn giooie Vondel-
vereering, toch eigenlijk óok beiden veel le
rationalistisch waren om Vondel te begrijpen.
Jonekbloet (ik heb als zijn leerling veel met
hem omgegaan) wits een cerlyk, humoristisch-
satyriek, nuchtur-scherpziehtig, criiiech mensen,
maar de fijnere zieleplooibaarheid om in een
andersdenker en -voeler, als (Vondel geweest is,
zich in te leven, ontbrak hem geheel; en zijn
Vondelbeoordeeling is, zoo goed als die van
Huet en Jorisse., niets dan dat) groole ver
gissing geweest. Rationalisten altemunl, voor
wie het katholiek mysticisme iets griezeligs was,
en die in zulk een complexen g6est als die van
Vondel ganschelijk niet konden komen. Et-
trouwens nooit eenige moeite voor deden, Vondel
uit Vondel en zyn eigen bronnen te verklaren,
maar hem maten met dogmulisehe kunstmaat
van 18e en l'Je-eeuwsehe „kunstphilosophie".
Niet, dat Vondel buiten staat zou geweest zijn,
zich te bedienen vun den allegorisehen vorm
hij zelf erkent in zijn „Berecht", dat hij de
Hoovaardij en Nijdigheid allegorisch doet op
treden in het gespan van den Leeuw en den
Draalt, vóór Lucileis wogen gespannen.
Hij stond trouwens nog dicht genoeg bij de
middeleeuwen ervoor; en had niet Hooft in zijn
vroeg-lTe-eeuwsehe treurspelen nog zeer sterk
geallegoriseerd Maar Vondel, hoewel allerminst
een psychologiscli-analyseerend of persoonlijk-
verbijzonderend diohter, heeft toch wel altijd
zijn lot typen gegeneraliseerde figuren zuiver-
menschelijk en levend willen houden. Dat hij,
al dichtende het eeuwige spel van den eerzueh-
tigen opstandeling, daarbij alles zou hebben
uitgesloten aan reflexen van aardsche bijzonder
heden, hem uit historie en beleving bekend, is
intusschen geenszins aan te nemen. Mij stond
zoo midden in zijn tijd; geen wereldgebeurtenis,
of hij bezong ze; hij was partijgangeren zuiver
objectiveeren was allerminst een 17e-eeuwsche
eisoh. Zoo zal wel W'nllensteins verzet hem door
het hoofd gespeeld hebben (Cramer), en ook
aan onzen opstand legen Spanje zal hij gedacht
hebben, en door deze en dergelijke reflexen van
het leven zijn anders licht te ver van de men-
schen verwijderd „tooneel «les hemels" hun wat
dichter hebben willen bijbrengen, 't Is juist het
veelkleurige, dal zijn werk vaak zijn waarde
geeft en het is dit mensehelijke, waardoor zijn
„Lucifer" in het bijzonder ons boeien blijft als
hèt treurspel van het verzet der Naijverigheid.
Maar dit is alles wat anders dan zij bedoelen,
die hem een politieke allegorie tegen Oranje
hebben willen doen schrijven in een periode,
toen hij zelf juiet na don dood van Pi ins
Willem II (dien hij als wouid-be overweldiger
van zijn Amsterdum niet koD dulden) ook weer
met den Orunjestairi, verbonden aan de afstamme
lingen van den hem sympathieken Jacobus I,
in symputbie kwam.
Ken inleiding tot de „Lucifer" kan niet ont
beren een inwijding van den lezer in den
Ilemelbouw en -verhoudingen, gelijk Vondel
zioh die dacht. Zyn voorstelling van het ilexlal
ih nog geheel die van Ptolomteus en Dante. De
aarde vormt het midden van het wereldruim
er omheen zeven schalen of bogen, waarlangs
de Maan, Mercurius, Venne, de Zon, Mars,
Jupiter en Saturnus in eenparige beweging hun
wenteling volbrengen.
Als achtste schaal of boog komt die der vaste
sterren; als negende, de Kristallen heiuel. En
nog weer daaromheenhet Empyrenm, of de
Hemel van het Volmaakte Licht: der Hemelen
den we als Lucifer's volgelingen in het verzet
genoemd Tronen (3e orde der eerste Rij), Heer
schappijen en Machten. Volgt daaruit niet, dat
we minder aan het woord Aartsengel te hechten
hebben, en ons Lucifer inderdaad moeten den
ken als een Engel van de hoogste orde der
eerste Rij, de uitverkoorne Gods onder de Sera
fijnen -- gelijk de Inhoud hem dan ook noemt
„opperste en.doorluchtigete boveo alle Engelen".
Aan een mindere zouden alle Engelengroepen
zich niet, als hun leider, betrouwd hebbeneen
mindere zou niet zóo fel en hevig zich terug
gezet hebben gevoelt! op het vernemen van Gods
bedoeling, den „Zoon des Menschen" naast zich
ten troon te verheffen, d.i. bóven Lucifer; en
dus tusschen dezen en God zelf een nieuwe
macht stellend. En van e«u mindere zou het
verzet niet zóo vreeselijk. de val niet zóo diep
geweest zijn. Men stelle zich dus niet Lucifer
voor nis een gewoon Aartsengel, maar als inder
daad den opperste van alle Hierarchijen. Ook
dj plaats van Gnbriël, Michaël en Raphnël kan
niet geducht worden onder de Se orde, die der
Aartsengelen. Zij zijn toegelaten tol Gods Raad,
en behuoron dus lot een der eerste drie Orden
(van de eerste Rij) Serafijnen en Cherubijnen,
waaronder geen afvalligen voorkomen. B.lzebub,
aangesproken als „Raad vun Lucifer" en „Prins",
zal tot do 7e orde (of eerste der derde Rei
„Vorstenheden") te rekenen zijn Belial en Apol-
lion tot de gewone Engelen, evenals de Hein el-
teekenen, die deelnemen aua den strijd: de
Leeuw en de Draak als trekkers van Lucifers
wagen; de Reus Orion, Noorsche Beeren, Hydra,
in de beschrijving vau Uriël als meekampende
monsters vermeld.
En heel deze verzet-'worsleling om de laatste
scheppingsdaad, die de geruste Engelen naijverig
maakt op do van God naar zijn beeld geschapen
menscbheid, welke do lagere Engelen verplicht
worden te dienen, en wier toekomslbestemming,
als gezegd, den staat der Opperste Engelen be
dreigt! Naijver dus en zucht tot handhaving
van bevoorrechte positie-, die or.di-r de fraaie
nationalistische leus„de Hemel voor de En
gelen" zich te weer st-llen, en hun doel voor
bijschieten een geschiedenis uit den hoogsten
Ilemel die waarlijk niet mist van de Aarde te
wezen, en ons daardoor als menschelijk, indien
al „opper menschel ijk", te boeien. Vooral door
de kracht van Vondels verbeelding; de vastge
houden stoutheid van zijn verzenvluebtde
levendigheid van do schildering der worsteling;
«Ie pracht van taal en de devotie vun zijn Gods-
eerbeid, tegenover de felheid van verzetstuw.
Ds. E. M. ten Cal e hoopt aanstaanden Zon
dagochtend weer voor te gaan bij de gods
dienstoefening van den Doopsgezinden kriug,
bier.
De henreu B. ter Haar Romeny en C.
Verloop legden aan de Rijks-universiteit te
Utrecht met gunstig gevolg af' het candidaats-
examen theologie.
De heer W. G. Klomp is benoemd fot lid-
werkman, de lieer H. Priem tot plaatsver
vangend lid-werkman van den Raad van
beroep voor do ongevallen-verzekering te
Utrecht.
De akte uuttigo liandwerken werd alsnog
verworven door de jongedames G. A. J. M.
Sluijt'T, A. O. M. Smit, D. Tromp, J. II.
Verhey, C. M. Vinke, M. M. A. van dei-
Waals, J. M. Warmerdam en J. Witteman.
De hoer H. Koning, Ai miemseliestraat 24,
verwierf op «le International» tentoonstelling
voor hotel-industrie, weike te 's-Gruvoubage
wordt gehouden, een verguld zilveren me
daille voor zyu inzending luxe-brood en
beschuit.
De heer J. van Poelgeest, civiel-ingenieur
bij de Gemeente-waterleiding te Amsterdam
en adviseur voor de gemeentelijke waterlei
ding hier ter st"de, is voorgedragen voor
benoeming tot Directeur der Zuid-Beveland-
sche waterleiding-maatschappij, gevestigd te
Goes.
De verkiezing ter voorziening in.4!6
vacatures in de Commissie van toBZicnt
de Vereeniging van officieren tot ond g
ondersteuning in'^gevalvan overlijden zal
plaats hebben op 21 Maart. k
Candida ten zijn: oveiste C.J. H. J.Si.huak
en kapitein A. G. Landaal, overste
Peletier en kapitein-kwartiermeester A. J.
C. Alenson, overste J. Burger en kapitein-
kwartiermeester A. D. de Roos.
De kapitein J. H. Brackman van de Water,
van het 5e regiment infanterie, wordt 1 Mei
overgeplaatst naar het 7e regiment.
Den sergeant J. A. Jansen van het 5e
regiment infanterie, is de zilveren gesp voor
30 jarigen dienst toegekend.
Maandag 20 Maart geven «ie dames Noor-
dewier-Reddingius, sopraan, en P. de Haan*
Manifarges, alt, een liederavond in Amicitio.
Het oordeel der Pers luidt, kort en bondig
nde samenzang dezer twee grenst aan het
wonderbaarlijke".
Wanneer we er nu nog bijvoegeD, dat
Anton B. H. Verhey de begeleiding op zich
neemt, dan kan elk verder woord om onze
stadgenooten op te wekken dit kunstenaars
trio te gaan hooren, gerust achterwege te
blyven.
Minstens tweemaal per
dag moesten kinderen
Quaker Oats eten.
Zij vinden het heerlijk en het
doet hun goed. Proeven bij school
kinderen genomen, hebben be
wezen, dat geen voedsel het weer
standsvermogen zoozeer verhoogt
en meer de spieren versterkt dan
Quaker Oats. Daarom is het voor
Uwe kinderen onontbeerlijk.
Bij de feestelijke herdenking van het
25-jarig bestaan der muziekschool op Zater
dag a.s. zal worden opgevoerd de operette
»Fflfcënmacht", tekst van H. M. v.in 't Kruijs.
De opvoering geschiedt door eenige leerlin
gen van de zangklassen onder leiding van
den Directeur, den heer M. VV. Petri, met
welwillende medewerking van eenige jonge
dames uit Utrecht.
Het ballet en de dansen zijn ontworpen
en ingestudeerd door den heer D. van Bem-
mel, te Utrecht.
Daarna zullen eenige leerliugen, onder
leiding van mej. Werst proeven geven van
enkele oefeningen hytimische Gymnastiek,
naar de methode E Jaques Dalcroze.
Een bal zal den avond besluiten.
Ter gelegenheid van het 121/2-jarige re-
geeringsjubilcum van H. M.'de Koningin is
door den Voorzitter den Oranje-vereeniging
namens de vereeniging aan H. M. een tele
gram van golukwensch gezonden.
Namens H. M. kwam dankbetuiging terug.
De jaarvergadering der plaatselijke afdee-
ling van den Kon. Ned. boud van oud-on
derofficieren, Dinsdagavond gehouden, werd
gepresideerd door den Eere-voorzitter, den
heer J. Busquet Sr.
De Penningmeester had, bij een totaal
ontvangst van f493.51 een goed-saldo van
f 143.19.
By de bespreking van den beschrijvings
brief voor de Bondsvergadering werd na zeer
lange discussie besloten, mee ie gaan met
bet voorstel tot. reorganisatie van de schiet
verenigingen der afdeeling.
Met slechts éen stem werd verworpen een
voorstel om den adspirant-leden (actief die
nende onderofficieren) en d„n donateurs
stemrecht te geven in de afdeeling omtrent
zaken, welke hun directe belangen betreffen.
Zooals bekend, bestond de Vereeniging
Quick op 1 October 1910 twintig jaar. Het
was de bedoeling van het Bestuur geweest,
om dit beslaan op den dag feestelijk te vieren
doch wegens financieele bezwaren moest dit
plan destijds worden opgegeven.
Quick is thans echter in staat op 9 en 16
April 1911 op het terrein Birkhoven te,
Amersfoort seriewedstrijden te organiseeren
waarvoor reeds veel animo bestaai, terwijl
verschillende belangstellenden medailles daar
voor hebben uitgeloofd.
Tot le Secretaris der plaatselijke afdeeling
van de Chi'. Nutionalen Weikmaus Boud is
gekuzon de heer G. Adam Gzn., zulks inde
vacature ontstaan door hei zich niet-herkies-
baar stellen door den heer G. L. van Plate-
ringen.
Vereeniging vall militaire kleermakers
I hii de toimaeht gevestigd te Amersfoort,
is erkend als rechtspersoon.
lsat ons voorzichtig zijn vóór wij hartje
.eggen of denken. Wö kennen de
SUJï den strijd, d.e er in
menig tart gestreden wordt.
Uit San omtrek.
Te Baarn is men begonnen my het plaatsen
van schuttingen bij de zoogenaamde grotjes,
ninde dezen overgang voor het publiek
«f te sluiten, waarmede dus een begin gemaakt
is met de daar l" houwen voetbrug over de
spoorbauo.
De heer J. P. H. M. Meeuw?, kommies bij
Hiiks-belastingen te Bunschoten, wordt rnet
ingang van 1 April overgeplaatst naar Rot
terdam.
De gemeenteraad van Harderwijk beeft
besloten, met het Departement van Oorlog
onderhandelingen aan te knoopen over da
stichting op het kampeer-terrein van een
onderofficiers- en een soldateu-cantine en
eenige bataljons-veldkeukens, en deze by
gunstigen uitslag, nog in dit jaar te doen
bouwen.
De beer J. Hofkamp, onderwijzer aan de
Cbr school te Hoevelaken, is met ingang
van' 1 Juni als zoodanig benoemd aan de
Chr. school te Weesp.
Mejuffrouw P. A. VerleDg. onderwijzeres
aan de Ctir. school aan den Holleweg te
Soest, is benoemd tot onderwijzeres aan de
Chr. school te Steen wijk.
In het vliegkamp bij Soesterberg is Dins-
7 Maart een belangrijke dag geweest. Frits
Koolhoven, reeds geruimen tijd bezig met
het coostrueeren van zijn nieuwen, grooten
tweedekker, type-Farroau, heeft dien dag
zijn machine ingevlogen. Gelijk men weet,
was de kleine eendekker Hanriot voor het
zware gewicht van dezen vliegenier veel te
licht, en moest by wel zijn toevlucht nemen
tot den grooteren biplan. Die eerste proeven
nu zijn opperbest geslaagd. Na eerst eenige
rechte einden afgelegd te hebben, vloog
Koolhoven gedurende 22 minuten boven het
terrein, en dat op een wyze, alsof hij nooit
anders dan in een biplan lucht-reisjes had
gemaakt. Daarna steeg bij nogmaals op, en
vloog 11 minuten met den aviateur Hilgers
als passagier.
Bij gunstig weder zal de heer Koolhoven
zyn oefeaingen voortzetteo, en ook den leer
ling-vlieger De Kanters den biplan-doop
geven. Binnenkort zullen nog drie leerlingen,
waarbij een dame, hun lessen op Verwey
Lugard's vliegkampen beginnen.
Te Goedereede heelt men bet geroep van
den koekoek vernomen, te Lisse is de eerste
kievit gezien, te Hoorn is een zwaluw komen
aanvliegen, en te Vogelenzang is Dinsdug28
Februari het eerste kievitsei gevonden. Dit
is 14 dagen vroeger dan verleden jaartoon
vond men op 14 Maart het eerste kievitsei
in Friesland.
Over het beweren, dat het amendement-Van
Vuuren een nekslag is voorde courses, denkt
het »Hhld." geheel anders dan de Secretaris
van deNed. harddraverij- en ren-vereeniging,
wiens opinie we in het vorige nummer mee
deelden.
Het schrijft o, a.Dat deraces wel dege
lijk kunnen bestaan zonder wedden, bewijzen
de wedsirijden, die een 25-tal jaren geleden
te Bussum werden gehouden, toen de élite
van ons land te Bussum tegenwoordig was
en in groote spanning de courses volgde.
Ook de concours hippiques, die elk jaar
in belangrijkheid toenemen, en waar toch
zeker paardensport te zien is, kunnen het
zonder wedden best volhouden.
Tal van coursesbezoekers beweren, dat op
de renbaan het welden bijzaak is, maar de
veredeling van het paardenras de hoofzaak.
Dit kan nu in het vervolg bewezen worden
uoor trouw bezoek aan de renbaan, waardoor
de *^.8estij,d wordl «n door dit geld voor-
treilelijke hengsten en inerriën aangeschaft
kunnen worden.
In elk geval wordt door dit wedverbnd de
zekerheid verkregen, dat het renbaanpubliek
bestaan zal alleen uit personeD, die de paar
densport liefhebben niet voor een groot
deel uit spelers. Eu (Ut is een groote verbe-
tering.
Ten slotte nog deze vraag: Waarom zou
de paardensport zonder bet wedden óok niet
kunnen bloeien, evenals de roei- en de zeil-
sport en zooveel andere takken van sport,
waarbij nooit gewed wordt?
De beer Air. van iloboken van Hoedekens-
kerke beeft aan de dN. R. Cl." meegedeeld,
H* TiLJ)er u met het 8evallen besluit in
de Tvyeede Kamer, betreffende het aannemen
der nieuwe artikelen van het Wetboek van
b tra f recht, waarbij het wedden op courses
zoowel by bookmakers als by den total.sator
strafbaar gesteld wordt, slechts voor de
maand April courses te «Duii.digt" uitgeschre-
hnrBilM i iMS de wet het «Staatsblad"
S™h Z1 hebben' M'l ook »Duiodigi" voor
goed gesleten worden
