bouw ia, doch nog in tijn kindsheid en lang
niet tóo als elder», op zeifa minder goeden grond.
Nochtans hebben we bier to doen niet een ge
tond kind en mag alle buide gebracht aan tijn
verpleger».
Elders ia het net eender geweest, 6ok in het
Westland, wnar ook uitsluitend werd gekweekt
voor de behoeften van de naastbij liggende
groote steden, Den Haag en Rotterdam, doch
waar men óok te juiater tijd heeft ingezien, dat
dit niet voldoende was en men sioh beeft gaan
toeleggen op export, omdat men te veel kweeklo
en overal een goed afzetgebied won. In verge-
lijking met deD tuinbouw te Amersfoort is aie
in het Westland thans een flink jonkman, in de
kracht van syn leven.
De tuinbouw wil in heel ons land wel heel
goed en staat dan ook in het buitenland uit-
muntend aangeschreven. De grond, het klimaat,
het water stellen Nederland in etaat ten volle
te concurreeren, d. i. niet goedkoop, doch beter
•n meer te leveren aau de buitenlandache
markten.
Doch om dien z6o te maken als het behoort,
is noodig ontwikkeling van den kweeker, die
niet kan volstaaD met te doen ais vader, groot
vader en overgrootvader. Stilstand is ook in
deze achteruitgang en kennis in de kern der
zaak.
De Regeering erkende dit en richtte daarom
cursussen op.
Toen drie jaar geleden een cursus in ooft-
teelt t« Kist werd opgericht, vonden de deel-
nemeis bet theoretisch gedeelte onzin. De cursus
begon met 39 man en na twee jaar zagen zelfs
de meest wantrouwigen in, dat goede theorie
de grondslag is voor de practjjk, en verzochten
zij, als toehoorder te worden toegelaten tot den
volgenden 2-jarigen cursus.
Practijk zonder theorie is een huis zouder
fundament, dat omvalt als er onverwacht storm
komt. Die kent en niet kan, is een theoretisch
mandie kan en niet kent, is een practische
vent; die twee moeten samengaan anders ko
men ze toch niet tot 'n end.
Vooral in do laatste jaren komen telkens
nieuwe dingen. Denk aan de bulpmest, die niet
alleen het wapen is om den prijs van stalmest
binnen zekere grenzeu te houden, maar ook
zuiverder is dan stalmest. Spinazie, gemest met
beer, ia niet zeer emakolyk.
Doch men moet loeren omgaan met kunst
mest bet „fietsen" van Chili, het maar-raak-
etrooien, verbrandt de planten.
Rond Amersfoort ia tuinbouw, zelfs betrekke
lijk veel. Is bet nu gewenscht, dien maar zoo
te laten? Hg moet uitgebreid en dit kan. Thans
krggt men „rommel" van elderswaarom bouwt
men niet zelf? En waarom is bier geen opeen
volging van groenten, van Februari tot Decem
ber? Soms er overvloed en maakt men dus geen
prijzenin andere tyden is er niets.
Dat moet veranderen en dit is mogelij. Je
tuinder ook hier moet zjin klanten naar de oogen
kgken en zich niet meer laten vragengroenboer,
wat heb je?
En men vreeze toch niet het spook, dat men
elkaar zal dood-concurreeren. Wel neen we
moeten, op deze beste gronden, zóo lekker tee-
len, dal men heinde en ver gaarn de Amera-
foortsche groenten gaarne koopt. Een ontzettend
groot voordeel is de prachtigo ligging aan een
spoorwegknoop met zóo veel vertakkingen. Ver-
golyk daar eens bij Boskoop, dat niet eens aan
•en spoorweg ligt en toch eenwereldnaam heeft.
Wal kan er nu worden gedaan om den tuin
bouw in Amersfoort en omatreken te bevorde
ren
Wel, de kweekers moeten een cursus volgen
waar do grondslag wordt gelegd voor juister teelt,
waar kennis wordt byeengibracht, waar wordt
besproken boe elders werd en wordt gedaan,
waar wordt onderzocht of de teelt die elders
schatten afwerpt ook hier mogelijk is.
Zoo'n cursus is óf een 2-jarige, voor jongeren;
óf een bijzondere, voor ouderen,die niet twee jaar
lang tweemaal per week kunnen komen.
Daarbij worden proeven genomen op een proef-
veldje, waarbij toepassing en voorlichting hand
aan band gaan; er wordt een proeftuin aangelegd,
met Rijks-hulp, waar kan onderzocht of zeker
gewas bier al dan niet aanslaat; zoo mogelijk
wordt een tuinbouwschool geopend, die in deze
Provincie nog ontbreekt, ofschoon in de Vecht
streek reeds 10 jaar een cursus bestaat, die tel
kens ruim bezet ie, en te Baarn, te Hilversum,
te Bussum en te Kijkerk groote belargstelling
heerecht. Wat natuurlijker dan dat te Amersfoort,
bet zoo gemakkelijk te bereiken centrum, met
tertijd een tuinbouwschool komt.
De heer L. Bouwer, tuinbouwleeraar te
Maarssen, kreeg hierop het woord. Hg zal hier
bet praclische onderwgs geven.
Nu elf jaar geleden opende spr. den eersten cur
sus in de Vechtstreek. Wat was men bang voor
dat woord „cureus". Maarssen, Breukelen, Nieu-
wersluis, Ivoenen, en Vreeland leverden samen
zeven personen, waarbij nog wel twee knechts
van een Bestuurslid. Toch werd met moed aan
gepakt en bet gevolg ie, dat er nu twee cursussen
moeten worden gegeven met 44 leerlingen, van
welke er dezen winter slechts twee absent waren.
In bet geheel volgden thans ruim 500 personen
die cursussen en duarbjj waren 2 grootvaders
met hun zoons en hun kleinzoons.
De ambitie is gekomen en ook gebleven;
slechts twee tuinders in de Vechtpreek volgden
de leasen niet; zij hadden een geldig excuus in
hun meer dan 70-jarigen ouderdom.
Er het gevolg is geweest een verbazende
voortuitgang in de cultures. Middenin de Vecht
streek ia thans een proefveld van 1 bunder,
waar in de practijk wordt herhaald h-tgeen de
heer Van Dijk by zijn theorie ODderweee. Toen
we begonnen, konden we geen boomgaard krij
gen om practiech te snoeien; later betreurde
men dit 'en zeerste.
Te Amsterdam begon de cursus 8 jaar geleden
met 12 leerlingenthans ie hg overladen en
moeten er speciale cursussen gegeven in ooft-
teelt, bemesting, enz.
Een en ander bawjjst voldoende, dat het onder
wgs iu de goede richting wordt gegeten.
Te Amersfoort wordt wel gekweekt, doch
soms te veel en andere oogenblikken te weinig,
zoodat men te weinig profijt trekt van zijn
grond en zyn arbeid.
Er zijn middelen te over om dit te verhelpen.
Zoo heeft de glas-cultuur een gansche omme
keer gebracht. Onder éen raam kunnen drie
verschillende cultures wordeo gewonnen, hetgeen
óok bewyst, dat uit den bodem veel meer te
balen is dan er uit wordt gewonnen.
Hier wordt glas te weinig gebruiktdoch dit
is een geluk, want wie daarmee niet op do
hoogte is, l\jdt fiasco.
Vroeger gebruikte men kleine ruitjes, alleen
tegen de koude men rekende niet met het licht
en de groente groeide dus ijl op. Men nam sulft
donkergroen glas. Thans gebruikt men groote
witte ruiten zonder eponmngen en liefst zelfs
éenruiters.
Maar óok volgt men een andere teeltwijze
dan vroeger en zorgt men beter voor den grond,
het snoeien, de bemesting, enz.
Het spook van over-productie Het afzetge-
gebied is meer dan groot genoeg. Sedert er
spoorwegen zijn, butaan er geen afstanden meer.
De Regeering, die bekwame tuinders wil kwee-
ken, zorgt tevens voor afzetgebied. België en
Duitschland hebben altjjd tekort.
De naam van ons land op tuinbouwgebied
kan hoog gehouden worden mits de jonge
tuinders liet hoe en bet waarom willen leeren.
Is dit he.', geval dan zal Amersfoort worden
een belam tuiabouwveld.
De V o o i i 11 e r dankte nu beide sprekers
en vertrouwde m.oen, dat detuinbouw-cursus-
sen van zee»- t t belang zgn voor de wel
vaart der Gemeen.e.
Iemand vroeg of, nu er zoo groote scbaarfccbte
ia aan groenten, er nog met succeB kan gezaaid
op den kouden grond bijvoorbeeld spinazie.
E- n ander vroeg of voor de beambten der spoor
wegen, die door dienst verhinderd zijn, een
aparte cursus kan ingericht.
De heer Van D g k antwoordde, dat de be
doeling is, de jongeren tweemaal per week te
onderwijzen, éen avond theorie en éen avond
practijk, terwjjl verder speciale cursussen wor
den gegeven in bemestingsleer, groenteuleelt
voor eigen gebruik, enz. bijvoorbeeld eens per
14 dagen, doch steeds 's avonds. Spr. moet
thans reeds 13 avonden per week cursus geven
doch hoopt nog wel schikkingen te maken en
allen te bevredigen.
Zeker echter gaat de 2-jaarlyksche wintercur-
sus door. Beide heeren willen zich gaarne geven
aan en zullen bun best doen voor Amersfoort.
De heer Bouwer meende, dat vooral van
het weer afhangt, wat nog met succes te teelen
is. Als we nog regen krijgen en Ms de herfat
goed is dan kiln spinazie en küouen raapstelen
nog goed wordenin koude bakken misschien
ook Nieuw-Zeelimdsche spinazie en winter-pos-
telein.
Alsnu werd gelegenheid gegeven, zich te doen
inschrijven als cursist.
Behalve zij, die zich reeds aanmeldden bij den
heer Laméris, den Secretaris van het U. L. G.,
gaven zich nog 10 op voor den wintercursus;
voor de speciale cursussen liet» n 25 zich inschry-
ven.
Iemand vroeg, wat nog onder glas kan ge
zaaid en of 't mogelijk is, hier nog proefvelden
onder glas aan te leggen. Enkele teelers zgn
daartoe bereid, op eigen kosten.
De heer Bouwer antwoordde, dat wel het
best zou wezeD, in October te beginnen en dan
direct dit op de eerste lessen behandelen en 't
op een middag zelf te doen. Een half uur prac
tijk is beter din drie uur hier praten.
De heer Van D ij k spoorde eveneons aan,
zoo spoedig mogelijk te begiDnen met den win
tercursus opdat de voorjaarsdrukte niet storend
werke.
Spr. en zijn collega zullen al hun best doen
oud het wel wat achterlijke maar toch kernge
zonde kind zoo flink mogelijk te verzorgen.
De Voorzitter dankte de heeren Van Dijk
en Bouwer, voor hetgeen ze meedeelden en wil
len doen en de heeren Van der Linden en Lamé
ris, die zich zoo veel moeite gaven om deze
cursussen ook bier tot stand te brengen.
Daarop werd de vergadering gesloten.
In het napraatje verklaarden de heeren Van
der Linden en Vink zich bereid, al aanstonds den
teelt onder glas toe te passen zoodat, zoodra de
cursus begonnen is, de leerlingen al dadelijk de
theorie aan de practijk zullen kunnen toetsen.
Wie heeft hier ter stede zoo veel onderne
mingsgeest, dat hg éenruiters in voorraad maakt
Er zal, als er maar eenmaal éen schaap over
den dum is, groote navraag naar komen.
D* Amersfoortscha Muziek-vereeniging, die
reeds de acht concerten gaf, waartoe zy zich
bij bet aanvaar-len van bet Gemeente-sub
sidie verplichtte, zal met bet oog op den
mooien nazomer nog uenige openbare uit
voeringen geven.
De eerste aanstaanden Maandagavond.
Er valt wederom een succes te vermelden;
dat de Delftkcbe Oliefabriek met haar artikel
Slaolie op een tent-ioaslelling behaald heeft,
de jury der Internationale tentoonstelling
van banketbakkerij, kokery en aanverwante
vakken, die van 10 Augustus tot 3 Septem
ber te Arnhem ia gehouden, kende haar de
hoogste onderscheiding, het Eerediploma voor
gouden medaille, toe, terwijl tevens een der
vyf Eerepryzen, o.l. een zilveren medaille,
door den Burgemeester van Arnhem uitge
loofd, aan haar werd toegewezen.
De than* reeds by do 400 leden tellende
onder-afdeeling Amei stoort der V. P. N
heeft heden haar eerste kippenmai kt gehou
den en, 't mag al aanstonds gezegd, met
groot succes.
't Wordt de tyd om kippen die niet meer
ieggen op te ruimen, onk om plaats te krij
gen voor jonge hennen.
Waar hier per week honderden kippen,
die bun plicht hebben gedaan, ter markt
komen en het vooikwam, dat slechts veertig
cent per Kip werd be'aild, meende het Be
stuur der onder-afdeeling, dat het tijd werd
een stokje te steken voor het dry ven der
opkoopers en een einde te maken aan het
nadeel, dat den pluimveehouders werd toe
gebracht.
Daarom riep het de leden, die kippen had
den op te ruimen, op om de dieren te bren
gen op het terreiutje naast het voeder-maga-
zyn in de Muurhuizen.
Heden werden reeds een goede 220 kippen
aangebracht van 2 tot 4 Kilo gewicht;
de zwaar lere hoenders komen van lieverlede.
De middelprys was 42 cent per Kilo levend
gewicht en de bande) was zelfs zeer vlug.
Se.lert begin September is <le Vdegfcbool teSoes-
terberg in vullen gang. Verschillende leerlingen,
waaronder een drietal officieren en een ingenieur,
maken er uitmuntende vorderingen. Wanneer de
weersomstu'dighnden het t--e'at n, wordt er bij' a
iederen ochiend tueschen 6 en 7 uur. en des nijd-
vlugs tussc'ien 3 uur en donker gevlogen. De in
structeur Hilgers, op zijn Vt-rwey i Lugard's een
dekker, maakt geregeld tnooie v'uchten.
Het vlipgkaiup is nu gereed. Hel restaurant is
geheel afgebouwd. Hei park voor de automobielen
is veel ve-beierd. Kr xyu nieuwe loodsen aangebracht
en gedeeltelijk voor de leerlingen, gedeeltelijk voor
toestellen in gebruik genomen. De fabriek is k»nt
en k'aar, en werkt regelmaiig met all» macninerieën.
Voorts is er een garage voor de tram verrezen,
terwijl ook bet Directiegehouw naa»t de fabriek af
gewerkt en Sedert enkele dagen definitief in gebruik
gesteld ie. De tr.mbam is in alle opzichten in orde
de trnmwageus zijn van verbeterde zittingen voorzien,
euz.
Weken en weken heeft de afwerking geduurd, en
datrom beeft de Directie hardnekkig het kamp
gesloten gehouden, omdat er andera nooit een eit.de
im bet afbouwen zou kunnen komen.
D ar na de stormdagen vau In t Circuit de mooie
zomer voorbij ging zonder dal aandeelhouders, ebon
ite's en het overige publiek veel te zien kregen, heeft
dn Directie in overleg met het College van Com
missarissen bepaald, dai de abonnementen over 1911
ook het geheele jaar 1912 geldig zullen zijn, eu in
Dec mber 1911 ingewisseld kunnen worden tegen
nieuwe abounemei.tsktuiten voorts, dutgedureud*
de geheele maand Sept-mber 1911 de volgende be-
paliugen zullen gelden:
A. H.H. Aandeelhouders hebben, behalve vrijen
toegang voor zien zelf, ook recht op introductie van
2 personen, dus ook tot den psddock. Deze bepaling
geldt niet op de officieele demonstraii'dage i, doch
wel op alle andore dagen, waarop leerlingen, leer
meesters en geïnviteerde viiegers op het terrein zjjn.
B. Hecht van vrgen toeg-ng hebben gtdureude
de geheele nmaud September 1911, uitgezonderd op
de olïicieele demonstrnlie.dagen, tot den eersten rang
o.a. alle oflicieree van het Ned, en bet N. I. leger,
vau de Marine en de Kon. Man ch*us"ée. Tot den
tweeden rang hebben toegangalle 1» den vau den
A. N. W. B. op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
alle onderofficieren in uuiforro, alle Padvinders ia
uniform.
De derde rang wordt gratis opengesteld voor
iedereen. Kinderen beneden 12 jaar worden zonder
geleide niet toegelaten.
De Paddock blyft gesloten eu zal alleen toegan
kelijk zgn voor bezoekers van den eersten rang tegen
betaling van f 0.50
Men zie nog de advertentie bierneven.
Maandagavond wordt ook hier, en wel in
»Het Valkje", een openbare vergadering ge
houden, waario de heer J. vau den Tempel,
uit Amsterdam, zal spreken over bet volks-
petitionnement voor algemeen kiesrecht, dat
den volgenden dag aan de Regeermg zal
wordeu aangeboden.
De Zaogverefniging van Toonkunst zal
voor de eerste uitvoering in studie nemen
dDio Legende von der Heiligen Elisabeths
van Franz Liszi, terwijl op algemeen verzoek
voor de tweede uitroe, ing een herhaliug
zal worden gegeven van het .Requiem* van
Sgambati.
Verst -rking van het koor is zeer gewenscht,
vooral wat het aantil <lam.*s bt-trelt.
De repetitiöu worden Mtandag hervat.
Dinsdagavond acht dagen zal in »De
Arende door commandante Ridsdel, leidster
van het maatschappelijk werk van h^t Heils
leger in Nederland, een maatschappelijke
byeenkomst worden gehouden ten bate van
het Jongenshuis hier.
Een 5U-U1 officieren uit de r-ddinga- en
de kindei huizen en een 30-t 1 jongens uit
het Tehuis in sLisiduna" zullen met hun
muziekkorps tegenwoordig zyn.
Een ongezochte gelegenheid om dit werk
van het Heilsleger te steunen.
De recherche te Utrecht meent daar den
man te hebben aangehouden, die ook te
Amersfoort rijwielen stal.
Het onderzoek ls in vollen gang.
De Maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen heeft in onderzoek genomen het
ontwerp van ingenieur A. J. Krieger tot
doortrekking van de lijn Gouda -Schoon
hoven naar Utrecht.
Zijn project voor den buurtspoorweg
Gouda Haastrecht Goejznverwellesluis
üudewater Linseboten Montfoort
De Meeru Utrecht nadert de vol
tooiing.
Door de H. IJ. S. M. is een nieuwe be
paling in 't leveo geroepen, die voor de
reizigers ve, I ona<ngei>aamlieden kan op
leveren en voor het personeel een groote
last is.
Zooals men weet, kan men nog retours
krijgen, indien men op den zelfden dag tfl
terugreis aanvaardt. Men ouivangt dan twee
enk"le reizen waarvan een kaarlje aan de
achterzijde op de onderste helft het retour
stempel draag'. Vergist nu de iimbtooaar
zich en stempelt hij het kaaiije op de bo-
veuste bel It af, dan is het kaartje waarde
ren reiziger, die van dezen maatregel
even weinig afwist, als vermoedelijk alle
andere reizigers, moeel een nieuw kaartje
enkele reis nemen, omdat hem op het an
dere de toegang tot den trein werd gewei-
goi'd.
Tydens de pauze oer repetitie van de
zangvereenigiog „De blauwe vaun" had
gisteravond een j ngen de onvoorzichtigheid,
vuurwerk af te steken.
Het ding vloog uit elkaar en brandde
hem zóo de'rlyk de hand, dat aits Jorissen
er aau te pas moest komen.
By de heden ten Raadhuize gehouden
aanbesteding voor de levering van 400 H. L.
goede vette kachelkolen, Ruhr- dan wel
Limburgsche kool, van 620 dubbele H. L.
korte turf en 1240 dubbele H. L. lange turf
ten dienste van de Gemeente-gebouwen werd
ingeschreven als volgt:
E van IJken korte turf 48 cent, lange
turf 29; J. M. Willemse Ruhr-kolen82Pb.
M. Putman korte tut fSi'/j, langeRuhr-
kolen 75, Lira -urgscbe8 JA. Dooniekarap,
te Leusden, Ruhr-kolvn 83; A. V. L. de
Steenhuysen Ruhr-kolen 84, Limburgs.be 95
cent J. van IJken korte turf "5*2, lange 32;
J, van Giukel korte turf 58, lange 32, Ruhr-
kolen 77 cent.
De levering der turf i« gegund aan K. van
IJkendie der kolen aan Pb. M. Putman,
dm van elk der beide soorten 200 H. L. zal
hebben te leveren.
De grootste vijand van het goede is niet
de liefde lot het kwade, maar dn valsche
schaamte voor het goede.
TTit don Omtrok.
Niet onwaarschijnlijk doordien een 3-jarig
knaapje met lucifeiB speelde, is Dinsdag
middag omstreeks vier uur te Bunschoten
een hooiberg aan den Burgwal in brand ge
raakt.
Daar, door de langdurige droogte zelfs de
Norion-pompen geen water gaven, werd
spoedig ook het vlak bij gelegen woonhuis
aangetast.
De dri" spuitjes vermochten niets, hoe
hard en flink er ook werd gewerkt, en zelfs
die uit Nijkerk en uit Amersfoort kouden
niet verhoeden, dat, behalve het eerst aan
getaste woonhuis van K. Huigen, in vlam
men opgingen de boerderijen van H. Poort
en J. Vedder, zeven kamerwoningen, drie
hooibergen, een houtmijt en een hooischelf.
Eerst gistermiddag om 4 uur was men
den brand meester.
De iuhoedeltjes uit de kamerwoningen zyn
gedeeltelijk gered evenals de levende have.
Slechts twee varkens en en eenige kippen
verbrandden.
De ergst getroffenen zyn niet verzekerd.
Het is treffend, te zien met welk een kalmte
zij de ramp, die zóu onverwacht over hen
kwam, dragen.
De tyding dat een troep Zigeuners in
aantocht was, bracht een soort paniek; doch
de veldwachter eu eenige piekeniers van de
brandweer trokken de ouwHkome gasten te
gen.oet en verjot gen hen van den Eemdyk.
Men seint ons uit Den Haag
H. M. de Koningin z il diiraa tl de vereenig-
de zitting van de Tweede Kttnor der Stiteo
generaal niet openen.
De winkelsluiting te Amsterdam is een feit.
Het Rijk heeft den termijn voor vernietiging
of schorsing ongebruikt voorbij laten gaan
zoodat de verordening volgens de Gemeente
wet afgekondigd kan worden.
Do Middenstandsbond zal 16 October te
Utrecht een buitengewoon congres houden
ter behandeling van het ontwerp-Tanefwet.
voor Padvinder
Padvinders
hoekje.
Za'erdag n. s. oefening voor
alle Padvinders. Te half twee
verzameld nabij het station.
Voor een beperkt aantal
Padvinders bestaat gelegen
heid, dien middag proeven
van bekwaamheid af te leg
gen voor het verkrijgen vau
het ondersoheidingsteeken
klasse.
De Directie van de Maatschappij voor luchtvaart
h»ofl de welwillendheid, alle PniJviiiders in uniform
en die sich natuurlijk behoorlijk kunnen lesitiinee-
ren) kosteloos toegang te verleenen tot den tweeden
ra»».
Wat jelui óok mag interesseeren, is, d»t mr.
Moriariy niet do doodsvijand v«n Sherlock Hol
mes, doch de troepleider der Haagschs P Veen
bijzonder goede schoen beeft bedacht, die bjj den
heer Buttinga reedt verkrijgbaar is.
