Dinsdag 17
October 1911.
No 8018.
61e Jaargang.
Stadsnieuws.
AMERSFOORTSGEE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen firnia A. H. van Cleeff".
p.
HOOFDREDACTEUR:
J. frederiks.
AMERSFt )ORT
Verschijnt Dinsdag Donderdag' en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post ƒ1.15. Advurtentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosieloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
P.ii adverteren v«i< buiten de stad worden <ie incasseer kosten in rekening gebracht.
KOHTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
HET VREDESPALEIS.
Onlangs maakten we melding van de
bittere ontboezemingen van Clément
Vautel in de Matin", waarin hij be
weerde, de vorderingen van den bouw
van het Vredespaleis met groote bezorgd
heid gade te slaan. Na te he' 'ien nage
gaan, welke oorlogsrampen samentrofT .i
met de verschillende phasen van den
bouw eindigde hij„Ik verzoek dan
ook, dat dit paleis zoo spoedig mogelijk
worde afgebroken".
Ligt er niet veel waars in hetgeen hjj
schreef 1
Deze „fine plume" zou zelf niet wen-
schen, dat zijn verzoek werd ingewilligd;
hij typeert slechts, dat, hoe luider en
sterker door de pacifisten om vrede wordt
geroepen en wordt geijverd voor arbi
trage, de oorlogstoerustingen der mogend
heden allengs toenemendat, hoe meer
het Vredespaleis, zoo fraai gelegen in de
Residentie van ons klein land, zjjn vol
tooiing nadert, de vredes-idee, welke het
moet symboliseeren, des te meer wordt
gemaakt tot een desillusie.
Toen, van Juni tot October 1907 de
vertegenwoordigers der mogendheden ten
tweeden male te 's-Gravenhage bijeen
kwamen, waren de beraadslagingen van
dit wereldparlemeut feitelijk een voort
zetting van hetgeen ter eerste vredeA-con
ferentie werd behandeld.
Het resultaat van deze op initiatief
van Czaar Nicoluus bijeengeroepen con
ferentie bestond in het trejen van over
eenkomsten over de rechten en gebrui
ken van den oorlog te land, over de
uitbreiding der grondbeginselen van de
conferentie van Genève tot den zeeoorlog
en over de scheidsrechtelijke bijleggiug
van internationale geschillen door het
Haagsche Hof van Arbitrage.
De tweede conferentie behandelde
hoofdzakelijk de rechten en plichten der
neutrale btaten eu vraagstukken van
het oorlogsrecht ter zee.
Toen de eerste conferentie zou bjjeen
komen, waren er tal van personen, die
niet de allergeringste resultaten daarvan
verwachtten en zelfs de meening waren
toegedaan, dat deze vredesbijeenkomst
zou leiden tot een algemeenen Euro-
peeschen oorlog.
Dat was, natuurljjk, overdrevendoch
niettemin is het eeu feit, dat alle fraaie
beloften en vredesgedachten, op papier
neergescheven, slechts bleven bestaan op
het diplomatieke papier. In werkelijkheid
bleek niet veel van de roerende vredes-
uitingen.
Het wantrouwen der Regeeringen
met de onvermijdelijk daarmee samen
gaande wapentoerustiugen de vaak
tegenstrijdige belangen, en zooveel meer,
zjjn oorzaken, die nog steeds het duur
zame behoud van dea vrede in den weg
staan.
Nochtans komt juist heden het be
richt, dat Duitschlaud en Engeland met
elkaar zjjn overeengekomen de toerus-
tiugen ter zee te staken zoodra de bouw
der thans op stapel staande schepen zal
zijn afgeloopen.
Volgend jaar zal een schitterende stoet
zich opmaken om tegenwoordig te zjjn
bjj de plechtige iuwijding vau het Vredes
paleis. De aan historische gebeurtenissen
reeds zoo rjjke Residentie zal dan binnen
haar veste een grootsche internationale
vredes-betooging kunnen aauschouweu een
welke gedragen zal worden door den
onverzettelijken wil der volkeren naar
vrede en welvaart.
Of deze internationale wensch, zich
mauifesteerend eu uitend bij de opening
van dun Vredesteuipel, in vervulling zal
gaan 1 We hopen het van ganscher
harte.
Moge dan het ruischen vau de Inter
nationale vredesvaan doordringeu tot de
Uegeeringenmoge de zich steeds bree
der ontplooiende bauier van de Vredes
engel tier blijven wapperen, als symbool
van den eeuwigen vrede.
I)e duurte.
Evenals h'it D agelijksuh Bestuur van Rot
terdam, hei-ft ook «lat van Uireclit zich ge
wend tot «enige gezaghebbende lichamen
met verzoek In t te willen voorlichten in
verband niet de algemeen geuite klacht om
trent de duurte der eerste levensmiddeleu.
In de Woensdagmiddag gehouden verga
dering van de Kamer van Koophandel is
door de commissie voor het marktwezen
rapport uitgebracht te dezer zake.
Wjj doen int dat rapport een greep, omdat
het, metnen wij, een der eerste rapporten
is op dit gebied, waarin ten aanzien van de
duurte-quaeslie optimistische gedachten wor
den uitgesproken.
Na een bespreking van den prjjs van ver
schillende levensmiddelen schrjjft de com
missie o. a.
Meu ziet dus, dat inderdaad vele voedlngs-
artikelen eeuig.-zins hooger in prijs zjjn dan
bet vorige jaar. Men verheze echter met uit
het oog, dat de hoedanigheid van dd aller
eerste levensbehoeften belangrijk beter is.
De vraag, waardoor vele levensmiddelen
in pi ijs zijn gestegen, is uiterst moeilijk
voor beantwoording vatbaar. Algemeen wordt
de schuld gegeven aan de langdurige droogte
van den zomer. Toch kan niet worden aan
genomen, dat dit de eenige red-rn van ver
hooging zou zijn, terwijl de gevolgen van
do droogte ook weinig bezwaarlijk blijken.
De stijgiog der prijzen van levensmiddelen
is niet die van éen jaar. Sedert 1898 heeft
men die geleidelijke stijging kunnen waar
nemen. Verschillende factoren kunnen hierop
van invloed zjjn geweest, zooals daar zijn
verhooging van arbeidaloonen, vorming van
trusts gemakkelijker export van landbouw-
artikelen naar koopkrachtige naburige Staten,
toenprnende consumptie door vermeerderde
volkswelvaart, enz.
Al zijn de meeste levensmiddelen iets
hooger in prijs dan korten tijd geleden, zoo
km dezerzijds toch niet worden toegegeven,
dat de toestand onrustbarend is, of zorg be
hoeft te wekken voor de naaste toekomst.
Wordt de vrije invoer niet belemmerd,
dm zal in een mogeljjk tekort van sommige
producten voldoende worden voorzien door
andere landen.
De commissie betwijfelt, of een Gemeente-
bi slnur in staat is, dir-cte maatregelen te
nemen, die tot prijsverlaging van voedings
middelen kunnen leidendaarvoor zijn de
factoren die hiertoe medewerken van te
uiteenloopenden en vè'Strekkenden aard.
Mocht men echter in deze richting een po-
girig^ willen wagen, zoo veroorlooft de com
missie zich, zonder vooruit te willen loopen
op de taak van een evei tueel te dezer zake
te benoemen commissie, op een enkel punt
de aaudacht te vestigen.
In hooidzauk wordt de prijs bebeerscbt
dour de wet vau vraag en aanbodwil men
nu den prijs verlagen, zoo moet getracht
worden bet aanbod te doen toenemen, het
welk op velerlei wijzen kan geschieden door
bevordering van meerdere productie. Bljjft
echter de uitvoer hiermede gelijken tred
houden, dan zou geen prijsverlaging bereikt,
doch alleen vermeerderde volkswelvaart be
vorderd worden.
Alleen in afschaffen van invoerrechten ziet
de commissie een der meest aanbevelens
waardige middelen ora den prjjs der levens
middelen op «en normaal peil te houden,
te'-wjjl afschaffen van accijnzen reeds vanzeif
prijsvermindering ten gevolge heeft. De vraag
regelt zich naar de behoefte en houdt vel
band met meer of mindere welwaurt. Zij
laai zich niet reglementeeren.
Toch zou beproefd kuiiGea worden, het
publiek do lenug in overeenstemming te doen
brengen met de nering, door deskundige
voorlichting omtrent de wjjze waarop men
met het mms te geld de meeste voedings
waarde bekomt.
Aan de hand van de gegevens, in dit rap
port meegedeeld, zal de Kamer aan B. en W.
antwoord sturen.
Do «Nieuwe Financier en Kapitalist" tapt
uit een ander vaatje en sch rijfi
liet schijnt niet aan twijfel onderhevig,
dat de waretiprijzen inderdaad een belang
rijke en snelle rijzing bobben ondergaan,
óuk nl moet bierbjj dadelijk word n aange
stipt, dat neu zich daarvan over 't algemeen
schromelijk overdreven voorstellingen m.akt.
Van vele voorname artikelen zjjn de prijzen
op dit raomoDt lager, althans niet hooger
dan 30 of 40 jaren geleden. Zoo kosten bjjv.
suiker, tirwe, koper en ijzer tnans minder
dan in 1870 of 1880. Aan den auderenkant
zijn ook vele artikelen duurder. Maar in
doorsnede zjjn de pi ijzen der voornaamste
handelsartikelen op dit moment nog steeds
lager dan in de beide genoemde jaren, of
schoon zij sedert omstreeks 1895 de goed
koops! e periode van recente ijjden aau-
merkeljjk zjjn gerezen.
e o irzaak van het duurdere leven moet
dan ook ergens anders worden gezocht.
Er zijn verschillende factoren, waarmee
moet worden gerekend.
Vooreerst: de loonsverhoogipgen.
Hoewel door de algemeene invoering van
werktuigen de omzetting van grondstoffen
in afgewerkte producten goedkooper is ge
worden, is het toch ook buiten kjjf, da
ambachtslieden, losse werklieden en dienst
boden duurder zijn dan voorbeen, betgeen
natuurlijk bjjdraagt tot duurder leveu.
Een verdere factor is gelegen in de hoo-
gere belastingen docr Rjjk en Gemeenten
geheven, voornamelijk vanwege de hoogere
eiscben, welke thans algemeen worden ge
steld ten opzichte van onderwjis, verkeers
wegen, openbare veiligheid, rioleering, ver
lichting, enz.
Voorts Ijjdt het geen twjjfel, dat de huur
waarde van kapitaal door velerlei omstan
digheden is verhoogd bet gevolg daarvan
is: hooger huishuur en hooger rente op de
hypotheken en hot crediet, die zoo velen
behoeven.
Maar wij gelooven, dat éen factor van
meer gewicht is dan alle bij elkaar. Die
factor bestaat uit de hoogere eiscben, welke
thans door alle lagen der bevolking aan het
leven word<-n gesteld. Alleen de bjjna alge
meene >b«hi>efte< aan vacantie en reizen,
eu de transportkosten, noodzakelijk gewor
den door de uitbreiding der steden en bet
wonen in voorsteden, spelen een zeer groote
rol. Het tramkaartje eu de fiets van den
werkman zije behoeften geworden, meer nog
dan de vacaotiereizen der meergegoeden.
Iedereen vraagt meer van bet leven. Het
is niet zoozeer, dat de prijzen iets hooger
zijn zij zjjn thans doorgaans nog steeds
lager dan 30 en 40 jaar geleden maar
iedoreen heeft óf nieuwe óf grootere be
hoeften. Het >volk« eet meer brood, vleegcb,
melk, eieren, kleedt zich beter, woont beter,
is meer ambitieus wat betreft opvoeding
der kinderen, vraagt meer amusementen.
Er is allervrege een hoogere levensstandaard
gekomencn de oorzaak van het >dure leven
ligt dan ook minder in de omstandigheid,
dat de levensbehoeften duurder zijn gewor
den, dan io het feit, dat zjj groot er zjjn
dan voorbeeD.
Dr. H. J. Toxop'ius, predikant bjj de Ev.
Lulhersche gemeeate hier, heeft bedankt
voor het beroep naar Alkmaar.
Denkt men er wel om, dat vóór 1 Novem
ber moet zjjn betaald het laakte gedeelte
van de Personeele >n de Grordbelasting en
de eerste helft der Bedrijfsbelasting.
De heer J. H. Rolauduc Hagedoorn legde
aan de Rjjka-univf siteit te Utiecht met
gunstig gevulg af hel doctoraal examen
Rechts etnnscbap.
Da h°er J. A. C. Faggioger Auer, thans
voorganger bjj den Ned. Protestanten Bond
te Harderwijk, is beroepen bij de Lutherscha
gemeente te Harltngen.
Brigadier-majoor D. Oiten, thans te Utrecht,
hoopt 28 October den dag te berdenken
waarop hij 35 jaar geleden iD dienst trad
bjj de Kijks-veld wacht.
Henk Wolter exposeert thans in de zalen
van «Voor de kunsn te Utrecht. Het grootste
deel van de daar tentoongestelde werken
was ook te bezichtigen in het Stedeljjk
museum te Amsterdam; kunst is bier te
lande geen Begeeringszuak eu dies koopt de
doorsnee-Nederlander ook maar niet.
Op zijn »Speelluyden« en «Leute* hebben
we indertjjd reeds de aandacht gevestigd en
als we nu de stadgenoot en opwekken, eena
naar Utrecht te gaan om van bet werk van
den jongen meester te genieten, dan kan 't
zjjn nut hebben, even te heriuneren, wat ar
over werd geschreven.
Z <o Giovanni in het «Hdbld.cWoltar
h-efc zeer fjjn gevoel voor kleur; er is veel
hebt en helderheid in zijn werk.