AMERSF00BTSG1E G0UR1IT.
Dinsdag 13
Februari 1917.
No. 8837 67e Jaargang
Uitgave van de Naantlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. 7REDEKISS.
A MFRSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.—
franco per post/1.15. Adverteutiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer io cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiBn per regel 15 cent. Reclam98 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus
Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KOETEGRACHT 9.
Telefoon 19.
KENNING K VINDEN.
De Directeur van het Centraal Brood
kantoor maakt bekend
Koek-, beschuit- en biscuitfabrikanten,
Houders van inrichtingen, geheel of ge
deeltelijk bestemd voor het verstrekken van
maaltijden aan het publiek.
Koek- en banketbakkers
moeten, indien zij na Maart in aan
merking willen komen voor het verkrijgen
van bloem of meel door bemiddeling van
het Centraal Brood-Kantoor, door dit kan
toor worden erkend.
Belanghebbenden worden daarom uitge-
noodigd, aan genoemd kantoor. Bezuiden-
hout 189 te 's-Gravenhagc, een briefkaart
te zenden, waarop alleen vermeld behoeft
te worden naam en woonplaats en tot welke
der bovenbedoelde caetgorici'n zij behooren.
Na ontvangst vati een dergelijke brief
kaart zal een formulier worden toegezonden,
waarop erkenning kan worden aangevraagd.
Ook personen, niet tot bovengenoemde
groepen behoorende, en geen bakker of
winkelier zijnde, die voor hun onderneming
tarwebloem of meel noodzakelijk behoeven
en deze grondstof onmogelijk door een an
dere kunnen vervangen, kunnen zich op de
aangegeven wijze bij het Centraal Brood-
Kantoor aanmelden, onder opgave tevens
van de reden, waarom genoemde grondstof
voor de uitoefening van hun bedrijf onont
beerlijk is.
De Broodcommissie in de Provincie
Utrecht,
Gezien het schrijven van Z. Exc. den
Minister van Landbouw, Xijverheid en Han
del van 6 f ebruari 1917, no. 114/1843, af-
deeling Rijks bureau voor distributie van
graan en meel,
Brengt ter kennis van landbouwers en
veehouders, dat het met het oog op de
tijdsomstandigheden en de onzekerheid wat
betreft den overzeeschen aanvoer, noodza
kelijk is, granen en veevoederartikelen met
de uiterste zuinigheid te gebruiken en
noodigt hen dringend uit, de nog onder
hun berusting zijnde granen en bounen vat»
den oogst 1918 met groote zorgvuldigheid
te behandelen.
Utrecht, 9 Februari 1917.
De Broodcommissie voornoemd,
FOCKEMA ANDREzE,
Burgemeester van Utrecht, Voorzitter.
HERIJK VAN
MATEN EN GEWICHTEN.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
maken bij deze bekend
a. dat dit jaar voor den herijk van maten
en gewichten zitting zal worden gehouden
alhier in het beneden-voorlokaal van het
gebouw Gemeentelijk laboratorium, Appel
markt 11,
voor verkoopers van nieuwe maten en
gewichten en voor eenige eigenaars van
groote partijen, die een oproepingsbriefje
ontvangen, op Maandag en Dinsdag 19 en
20 Februari 1917.
voor hen wier familienaam begint met
A en C op Woensdag 21 Februari des
voormiddags.
B op Woen^lag 21 Februari des na
middags en Donderdag 22 Februari.
D Vrijdag 23 Februari des namiddags.
E en F Maandag 26 Februari des voor
middags.
G Maandag 26 Februari des namiddags.
H, I en J Dinsdag 27 Februari.
K en L Woensdag 28
M en N Donderdag 1 Maart.
O en P Maandag 5 Maart des voorm.
Q en R 5 namid.
8 en T Dinsdag 6 Maart.
U en V Woensdag 7 Maart.
W, X, IJ en Z Donderdag 8 Maart.
voor apothekers, goud- cn zilversmeden
(fijnere weging) op Maandag 12 Maart.
De duur der zittingen is des voormiddags
van 9 tot 12 uur, des namiddags van 1 tot
3 uur.
b. dat de maten en gewichten schoon,
droog en roestvrij moeten worden aange-
i boden om onderzocht te kunnen worden
I c. dat betaald moet worden voor het
justeeren van gewichten en wel ten bate
j van 's Rijks-schatkist
I d. dat de maten en gewichten, die ge
stempeld worden met het afkeuringsmerk
(een loodrecht op de basis gearceerden drie*
hoek) niet in winkels, enz. teruggebracht
mogen worden
e. dat de maten en gewichten vóór het
einde van het jaar 1917 gestempeld moeten
zijn met de letter M en dat er, bij verzuim
of verhindering om van de onder a ge
noemde zitting gebruik te maken, nog ge-
iegenheid bestaat, maten en gewichten te
laten herijken aan het ijkkantoor te Utrecht
1 des Zaterdags van 9 tot 1 uur.
f. dat de jnilligram-gewichten niet op de
herijkzitting, maar alleen aan de ijkkantoren
herijkt kunnen worden (opzending per post
franco).
Amersfoort, 9 Februari 1917.
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
i A. R. VEENSTRA.
BROODPRIJS.
De Burgemeester der Gemeente Amers-
foort
1 maakt bekend, dat de Minister van I-and-
j bouw, Nijverheid en Handel,
I gezien zijne beschikking van 2 Februari
I 1917, No. 1099/6, o.m. houdende vaststelling
van den maximum-prijs van tarwewater-
brood (gebuild)
heeft goedgevonden, onder intrekking
van vorengenoemde beschikking, voor zoo
ver betreft de vaststelling van een maximum
prijs voor tarwewaterbrood, met ingang van
12 Februari 1917, den maximum-prijs voor
tarwewaterbrood (gebuild) te bepalen op
12.5 cent per 400 Gram, en dien van tarwe
waterbrood (gebuild) gebakken onder rabbi
naal toezicht, op 13 cent per 400 Gram.
Amersfoort, 12 Februari 1917.
De Burgemeester voorneemd,
VAN RANDWIJCK.
De nood stijgt.
j De heer P. Teunissen, de wel zeer be
kwame landbouw-wedemerker van sliet
Nieuws van den Dag», de intimus van den
heer F. Posthuma, dien hij o.a. verleden
jaar kort voor de opening der Internatio
nale school voor Wijsbegeerte zoo menigen
goeden wenk gaf, is niet bijster te spreken
over de maatregelen, welke de hujdige
Minister van Landbouw neemt, dan wel
goedkeurt, op het stuk der distributie.
Onder bovenstaanden titel schrijft hij
Terwijl wij deze woorden schreven, komt
het bij ons op, dat reeds vroeger een der
gelijke titel boven een van deze opstellen
werd geplaatst. sStijgende nood«, heette
het den i;en Juni van het vorige jaar.
Maar wat beteekende de druk waaronder
ons land toen had te lijden, in vergelij
king met thans, acht maanden later? En
wie voorziet, wat er nog in de .1 ckomst
ligt, die nu al sedert ee tar jaren al
1 .aar somberder schijnt te worden? Reden
tot optimisme is er waarlijk niet.
Ook verleden jaar hoorde men hier en
daar van »aardappel-opstooijesc. Bij eenige
relletjes bleef het. Nu staan opnieuw de
rijen wachtenden, driedubbele rijen, voor
de aardappel winkels. En overal waar levens
behoeften worden verkocht, die van Ge
meentewege reeds aan rantsoeneering onder
worpen zijnvoor de grutterijen, de krui
denierswinkels, de brandstoffenwinkels. Te
Amsterdam althans doet het Gemeente
bestuur waarlijk wat het kan, en zelfs meer
dan het, theorefisch-economiach gesproken,
mag maar wie hecht er voorshands nog
waarde aan de regelen der economie uit
de boekjes We zullen later de wereld tóch
opnieuw moeten opzetten.
En de politie onzer Hoofdstad treedt met
onvolprezen beleid en lankmoedigheid op.
Niettemin vielen er reeds ongeregeld
heden voor, al waren die, ook hier ter
stede, van weinig ijeteekenis. De paar
>honger-optochten« laten wij nu daarmaar
enkele malen is men op 't randje geweest
van plundering, hetzij van winkels of van
ladingen. Zulke uitspattingen moeten na
tuurlijk onderdrukt worden waar zou 't
heen, indien ieder zichzelf ging helpen ten
koste van de anderen maar wie zou
durven toornen tegen de menschen, die noch
eten noch vuur in huis kunnen brengen,
hoewel zij het geld ervoor hebben? Men
moet ze maar eens zien, die vrouwen en
kinderen, die uren achtereen in de kou
staan te wachten, om ten slotte nog afge
scheept te worden met het bordje uit ver
kocht», zoodat zij ergens anders achterin
de rij opnieuw hun geluk kunnen gaan
beproeven1 let zijn deerniswekkende too-
neeien, en men mag 't nog prijzen, dat de
menschen die over het geheel ongedacht
geduldig zijn niet nog bitterder klagen
en meestal niet sterk in verzet komen, vaag
wel beseffend, dat dit alles een onvermij
delijk gevolg is van 's werelds verbijstering.
Maar als men leest, dat er menschen dood-
■■riezen in hun huis, dat anderen, die uren
uil geweest zijn om een mandje brandstof,
op straat bevangen worden door de koude,
als men bedenkt dat zij die betalen kunnen
de allerarmsten nog niet zijn, als men boven
dien in aanmerking neemt, dat gebrek aan
kolen en andere benoodigdheden, geenszins
tot de «minder bedeelden» beperkt blijft,
dan vraagt men zich toch af, waar dat heen
moet en of daar niet, op radicale wijze, wat
aan te doen is?
Bitter weinig, naar 't schijnt.
Men ziet wel de fouten in het veriedene.
De grootste is, o.i. deze geweest, dat de
Regeering te lang heeft gewacht met een
torsche Oorlogswinstbelasting.
In Denemarken bijv. was men daar reeds
in het voorjaar 1915 aan bezig; nu pas is
ze bij ons in werking, en iniusscnen zijn
honderden millioenen extra-verdiend en de
«nieuwe rijken» stellen hun luxe ten toon
en leven er op los, al sedert twee jaar,
terwijl naast hen de armoe nijpt. Had de
Staat kans gezien, dadelijk de helft van al
die meevallers voor zich op te cischen dan
kon dat geld nu dienen tot leniging vau
veel nood.
De tweede fout is geweest het niet
i n t ij d s opslaan van voorraden.
De derde het handhaven van een stelsel
loos beheer der levensbehoeften-voorziening
in verband met de uitvoer regeling. Wij
hebben dit onderwerp nu al zóo vaak be
handeld, dat wij er niet meer van zeggen
maar dat er in Den Haag zelfs thans
r>v>g geen enkele hand is, die hier krachtig
wil en durft ingrijpen, is iets ongehoords.
Een grootere lout is dezedat zooveel
menschen alle verantwoordelijkheidsgevoel
zijn kwijtgeraakt. Men verzekert, dat veel
boeren liever hun producten ten halve laten
bederven, in de hoop, ze te kunnen uit
voeren voor grof geld. dan er hun vee mee
te voederen, of ze binnenlands van de hand
te zetten. Zulke dingen komen, in benarde
tijden, altijd en overal ter wereld voor de
zelfzucht van den mensch is onuitroeibaar
en huist waarlijk niet enkel bij de boeren.
Krachtig en deskundig ingrijpen van Staats
wege kon hier echter dwingen en helpen.
Daar heeft zeer veel aan ontbroken.
Grootendeels betreft dit alles echter ge
dane zaken, die geen keer nemen en fouten,
welke begaan en niet meer goed te maken
zijn.
Hoe staat het met het tegenwoordige?
Ieder weet, dat de nood aan twee factoren
moet worden toegeschreven. Ten gevolge
van den oorlog is de normale invoer hevig
gestoord, en ten andere is een onberispelijk
distributie-systeem van den aanwezigen
voorraad nog niet gevonden.
Het is en blijft, dunkt ons, vooral op het
laatste, dat het oog der overheid gericht
moet blijven. Veel zou nu nog te verhel
pen zijn en veel kan nu nog gedaan wor
den om erger onheil af te wenden.
Een kleine greep, naar aanleiding van
tal van vragen die ons worden gesteld
Is het waar, dat er nog steeds een zoo
groot aantal spoorwagens aan het vervoer
onttrokken blijft ter beschikking van de
leger-autoriteiten, terwijl toch de tegen
woordige onvoldoende distributie voor een
aanzienlijk deel wordt veroorzaakt door ge
sloten vaart, wegens aanhoudende vorst?
Zoo ja, moet dan ten slotte het volk ver
hongeren, tegenover de kans, dat de leger
commandant al dat materieel plotseling
noodig heeft Is daar niet wat op te vinden?
Waarom zoo vraagt men ons kun
nen gemobiliseerden niet meehelpen bij d«
distributie De beste manier waarop dat
zou kunnen geschieden, worde door de
mannen van het vak bepaald een feit is
het, dat men zooveel krachten werkeloos
laat, die als tusschenpersonen uitstekend
te gebruiken zouden zijn. Bij den watersnood,
een jaar geleden, vond hun hulp algemeene
erkenning.
Waarom worden niet dadelijk alle voor
de volksvoeding geschikte producten
althans voorloopig vastgehouden tot een
algemeene inventariseering heeft bewezen,
dat er voorshands in onze eigen behoeften
kan worden voorzien Er loopt een ge
rucht. dat thans nog door de te Rotter
dam gevestigde firma Blad massa's zuur
kool, gezouten groenten, enz. uitgevoerd
worden verleden week alleen 24 waggons.
Is dat waar
En nu. terugkeerend tot Amersfoort, zij
op de eerste plaats onderschreven hetgeen
hier boven werd gezegd van siadsbestuur
en politie der Hoofdstadwant ook hier
doen Gemeentebestuur en politie hetgeen
hun slechts even mogelijk is en ook hier
beseft de bevolking volkomen welk een
hoogst zware taak, reven de dagelijksche
beslommeringen, is opgelegd aan het Dage-
lijksch Bestuur der Gemeente.
Maar ooit van hier mag gevraagd kan
het legerbestuur niet gedurende enkele
dagen de beschikking geven over de platte
wagens, die nu al jaar en dag staan in
treinen bij sommige stations. Indien de nood
aan den man mocht komen.dan zijn die wagens
mochten ze nog rollen gauw genoeg
te vervangen. Doch als nu het legerbestuur
die wagens deed gebruiken voor kolenver-
voer van de Limburgsche mijnen en het
uit de troepen niet aan de grens, doch
in het binnenland vrijwilligers vroeg,
bereid om te helpen en bij machte om met
een schop om te gaan, dan zou er heel wat
brandstof kunnen geladen en vervoerd
worden.
Want aan brandstof is thans het grootste
gebrek. Door de slechte bevoorrading bokt
het wel telkens met de levensmiddelen-ver
deeling gisterochtend vroeg bijvoorbeeld
bleken de meeste artikelen voor bon 3 óf
reeds uitverkocht óf nog niet ontvangen
doch met de eetwaren gaat het nog.
De brandstoffen echter komen meest in
verkeerde handen.
Wie niet bar-brutaal is, niet zorgt dat hij
meer brandstoffen bons ontvangt dan waarop
hij recht heeft, geen grooteu mond opzet
en ellebogen en desnoods beenen niet ge
bruikt om vooraan zich te dringen, krij«t
niets, óok al komt hij met gereed geld
bij de hokkebazen.
Een heer, die nergens steenkolen en
wat thans daarvoor doorgaat tegen exhor-
bitant hoogen prijs kon koopen, en er
reeds aan dacht, de boomen uit zijn tuin
te verbranden, kreeg immers te hooren van
zijn werkvrouw: »als meneer soms brand
wil hebben, ik heb nog voor maanden ge-
