jaws msm
Advertentiën
film »De leeuwen vau Heliogabalusa e» zeer
treffend »De opiumschuiver», de droeve ge
schiedenis van een Fransch marine-officier
die verslaafd raakt aan liet verwoestend
heulsap.
Het eerste elial van Quick mocht hier
Zaterdagmiddag op Birkhoven m.t 3—U win
ner van het Utrechtsch studenten-elftal.
Haar tweede elftal werd Zondag met 6—2
geslagen door het derde van Allen Weerbaar.
De wedstrijd van haar derde tegen het
tweede der Maarser voetbal-vereeniging
mosst twintig minuten vóór tyd door de plas
regens worden afgebroken. De stand w.s
toen 2—2 gelijk. Zeer spoedig wordt deze
kampioen-wedstrijd hier overgespeeld eu 'l
zal dan nog meer spannen.
Het eerste elf tul van H. V. C., dat te Zeist
speelde tegen de Z. V. V., zag den wedstrijd
óok dicht vóór 't einde afgebroken door den
geweldigen regen. De stand was toen 0—1.
Haar tweede ontving hier D. O. O. uit
Utrecht en leed een 12 nederlaag. Bij rust
was de stand 1—1.
Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan
der sociëteit »Vereeniging® zal daar van 25
Mei tot en met 3 Juni een groot Internati
onaal kegel-concours worden gehouden, even
als in 1907 om zeer kostbare prijzen en
weder op 6 banen.
Mr. S. G. van Weideren baron Rengers
aanvaardde bet Algemeen voorzitterschap
de heer P. Jo?. Hamers zal weder le Secre
taris 2ijo.
Even na achten opende gisteravond de heer
J. Visser Jr., Directeur van het Rijks-opvoe
dingsgesticht, de vergadering welke was uitge
schreven door de Christelijk-Hietorische kiesver-
eeniging en welke werd gehouden in De Arend"
en bijgewoond door een 50-tal personen.
Met een gevoel van blijdschap heette spr. hen
welkom, die het barre weder hadden getrotseerd
en vooral het geachte Kamerlid, wiens overkomst
hooglijk door de vereeniging werd gewaardeerd.
Men zegt, dat de beginselen de wereld waar-
deeren en stellig is dal zoo, doch daarbij is het
in onzen tijd, met al zijn verwarring en misver
stand, eeu onafwijsbare eisch, de beginselen juist
te kennen.
Na te zijn voorgegaan in gebed, verleende spr.
het woord aan den heer J. R. Snoeck Hen-
k e m a n s, lid van de Tweede Kamer voor
Amsterdam II.
De Christelijk Historische Unie is nog joug,
opgericht den 9 Juni 1908 door de samenBmel-
t.ng der Chr. Hist, partij en den Frieschen Chr.
Hist. Bond. Dit maakt wellicht, dat niet ieder
zoo op de hoogte zal zijn van haar program.
Artikel 1, het fundamenteel artikel daarvan,
drukt het hoofd-beginsel inderdaad zeer volkomen
en zeer goed uit en luidt:
De regel waarnaar het gezag in den Staat moet
worden uitgeoefend, is de in de H. Schrift ge
openbaarde ordening Gods, onverschillig welke
de personen zijn, die lijdelijk met cenige Staats
bediening zijn beiast.
Deze ordening behoort op staatkundig gebied
in alles richtsnoer en toetssteen te zijn.
Ter beoordeeling op staatkundig gebied van
de vraag, wat die ordening Gods is, worde gelet,
niet alleen op de stellige uitspraken der H.
Schrift, maar ook op het oordeel der Christelijke
kerk en op de leiding Gods, waargenomen inde
geschiedenis der volken.
Als er nu smalend wordt gesproken van het
voorop stellen der antithese en het vermengen
van godsdienst en politiek dan laten we de
menschen maar pratenwant het is onze innige
overtuiging, dat !n alle dingen we ons uiteluilend
hebben te richleD naar de vaste regelen, die God
ons heeft gegeven.
Een vaste regel voor alle gebeurlijkheden kan
niet afgeleid uit de Schrift, doch wie ernstig
wil, zal toch in Gods woord den rechten weg
vinden.
Niemand heeft bet recht, tot een ander te
zeggen: ik heb het ware licht van God ont
vangen. Doch wij Chr. Hiet. wenschen onsBlechts
te veroenigen met hen die leiding vinden in
Gods woord.
Maar is het dan wel zoo noodig de antithese
zóo op den voorgrond te stellen? Het antwoord
op deze vraag kan slechts luidenin onzen tijd
is dit beslist noodzakelijk, omdat in Staat en
maatschappij, in politiek en letterkunde ettn be
slist vijandige geest zich openbaart en daaraan
paal en perk moet gesteld. Daarom moet het
woord, dat vroeger werd beperkt tot de binnen
kamer, in onze dagen worden verkondigd van de
daken.
Een vjjftig jaar geleden, in den tijd van het
hooghartig liberalisme, werd bij de schoolwet-
Kappeyno gezegd, dat de minderheden desnoods
maar onderdrukt en alle godsdienst van de
scholen geweerd moest worden, waardoor het
Chr. volksleven werd ondermijnd.
De Duitsche sociaal-democraat Von den Ben
del schreef nog kort goleden de arbeidersklasse
heeft geen geloof noodig, wij! ze het weten
bezit. Dat is oen opzettelijke poging om het
Godsgeloof bij het volk te ondermijnen.
De Vrijzinnig-democruat dr. \V. Meijer, nog»
wel eershalve bevorderd tot doctor in de Wijs
begeerte, zegt in zijn geschrift „De nntithese
aanvaard" Het Cbr. beginsel is weer de grond
slag van onze wetgeving geworden (enz.)zóo
ver hebben wij het door onze laksheid en flauw
hartigheid laten komen.
Uit dergelijke citaten blijkt, dat er slechts
twee richtingen zijnde eene zweert bij de
menschelijke redede andere erkent, dat er nog
iets hooger is.
Omstreeks 4 jaar geleden vierden de Dage-
raads-mannen hun feest te Haarlem mr. S. van
Houten was daarbij en daar werd verkondigd,
dat hun atheïstische beweging zooveel heeft
bijgedragen tot bevordering der sociaal-demo
cratie in Nederland.
Een sociaal-democratisch moralist als de
Duitscher H. Menger zegt in een beschouwing
over het huwelijk, dat de heidenen en de muzul-
mannen de ware, zuivere huwelijksliefde niet
kennen. Maar door zulke uitspraken worden de
zaken op huD kop gezet; want wie er naar
luistert, vraagt zich afhoe word ik gelukkig
en niethoe maak ik gelukkig. En echtbreuk
wordt door dezulken goedgepraat.
Is 't wonder, dat, nu men tracht zulke din
gen ingang le doen vinden en propageert een
leer, die met onze Chr.. beginselen in flagrante!»
strijd is, wij dit trachten te keeren?
Over het onderwijs zegt ons pogram
voor zoover bet Lager onderwijs van over
heidswege wordt gegeven, behoort de school le
voldoen aan de eischen eener Chr. opvoeding.
Waar de toepassing van dit beginsel in een
land met eeu historisch verleden als het onze
(en met d» daaruit ontstane toestanden) zwarig
heden ontmoet, worden deze het beBt uit den
weg geruimd door het onderwijs in handen der
locale overheid te laten, waarbij deze rekening
dient te houden, inet de godsdienstige richtingen
der locale bevolking: aan de ouders of degenen,
dte daartoe door dezen zijn aangewezen, recht-
mutigen invloed te verzekeren op den gang van
het onderwijs; aan de bijzondere school de
zelfde financieele ondersteuning te geven als aan
de openbare.
Het publieke gezag behoort op den gang en
de ontwikkeling van het gansche volkouderwijs
in zijn twee geledingen toezicht te houden en
is verplicht, het krachtig te steunen. Die eteun
worde evenwel niet verstrekt aan scholen, waar
de8bewu8t zedelijkheid en eerbeid voor de wet
worden ondermijnd.
In ons land zijn nog duizenden kinderen, die
gedwongen worden, gebruik te makeo van de
openbare school en daar niets boort n van Gods
woord,'terwijl het toch waarlijk niet noodig is,
met hen dogmatiek te behandelen. Waarom
zou het af te keuren zijn dat in dorpen, wier
bevolking overwegend Cbr. is, de openbare
school een Chr. karakter had?
Van het kiesrecht zegt ons program
De kiesrecht quiiestie is weer min of meer
aan de orde; het parool voor de Btembus van
1913 zal wel zijnalgemeen kiesrecht.
Vraagt men mijhoe beeft de Kieswet ge
werkt in ons volkslevendan ia mijn antwoord
onomwonden gezond-democratiscb.
Ik erken ten volle, dat de wet belangrijke
gebreken heeft: bijvoorbeeld de kiezerskweek,
doordien het kan voorkomen, dat iemand een
ander f50 leent opdat deze spaarbankkiezer
kan wordeD. Doch de Grondwet verbindt nu
eenmaal zekereu welstand en geschiktheid aan
het kiesrecht en de norm is dan ook zóo ge
steld. dat bijna ieder normaal ontwikkelde kan
komen tot het kiesrecht.
Van 1898 tot 1911 is het aantal kiezers boven
25 jaar dan ook toegenomen met 33 pCt. en
het wast nog steeds. Te Enkhuizen waien in
1910 reeds 93 pCt. der mannen boven 25 jaar
kiezer en ook te Hoorn en te Lochem is reeds
vrijwel algemeen kiesrecht. Als het in andere
districten anders is gesteld dan ligt dit voor
een deel aan de economische toestanden, uiaar
stellig óok aan laksheid van hen die zich niet
aangeven.
Te Amersfoort kan men kiezer worden als
men een huÏB bewoont van een huurwaarde
van fl.50 per week of als men een weekloon
heeft van f5.50 en wie slechts fl belasting be
taalt, wordt reeds ambtshalve op de Kiezerslijst
geplaatst.
Doch juist met die belustingen wordt vee?
gesmokkeld; in Den Haag zijn als 't ware ge-
heele Btraten aan te wijzen, waar de belasting
wordt on'doken.
Een uitdrukking als „Mammons-kiesrecbt"
is dan ook onjuist.
Men scheldt de Chr. Hist, dikwerf als: con
servatief stelletje; maar wie zich Chr. wil noe
men, kiln of mig niet conservatief zijn. Waar
God door allerlei zaken toont, dat er nieuwe
dingen en nieuwe tfjden zijn, zou het zijn een
zondigen tegen God als een zich noemend Chris
ten daarmee geen rekening hield. Is niet reeds
de aartsvader Abraham uitgetogen naar een
vreemd land en heeft niet het conservatisme in
kerk en Staat zich verzet tegen de kerkhervor
ming
De Chr. Hist. Unie heeft dan ook nooit doen
blijken van conservatisme. Iets anders D.dutzy
raaur niet zoo aanstonds warm loopt voor aller
lei nieuwe dingen, doch eerst bedachtzaam na
gaat of het nieuwe ook goed kun zijn.
Zóo de Kinderwetten, die aantastten het va
derlijk gezag en de ouderlijke macht. Geen Chr.
Hist, heeft zich verzet tegen de wetten.
Zóo de Zedelijkheids wet, waartoe de Chr. Hist,
vau ganscher harte hebben meegewerkt, terwijl
zij er zich over verheugen, dat thans reeds die
wet blijkt tot zegen te zijn voor ons volk.
Trouwens art. 10 van 'het Chr. HiBt. program
luidtZij is verplicht te waken voor de open
bare zedelijkheid, door van het terrein des open
baren levens te weren al hetgeen te dien aanzien
in strijd is met de duidelijke ordening Gods.
De Chr. Hist. Unie werkt samen mot de anti-
revolutionnaire partij, wier beginsel en wier
organisatie merkelijk verschilt van eerstge
noemde. Dr. Kuyper, de geniale leider, heeft
kracht gezocht in het isolement; doch het woord
der Schrift: „gij zijt het zout der aarde" dreigde
door dit krachtig isolement in het gedrang le
komen; immers het is plicht, het Chr. beginsel
te brengen op de markt des levens en er wuren
dun ook mannen, met name de heer De Savornin
Lohinan, die niet konden van zich zetten het
denkbeeld, dat de krachtige organisatie der a.r.
niet zou belemmeren het opbloeien der Chr.
beginselen. Dc Chr. Ilist. zullen zich dan ook
niet zóo sterk orgauisoeren uls de u.r., zullen
ook niet de macht veroveren, doch zullen zich
bepalen tot het wekken van het levenwekkend
beginsel. De a.r. partij is de meer strijdbare, de
Chr. Hist, de zachtere, meer doordringende
maebt.
II, Chr. HUI. n.» W'U l„„
R, K. SluUpnhj. ''•'lïtnbe;cifou„l ïijll ktrk
aanstoot geeft. '"u Sf.IlliBen
als d e kerk en ander»Jankendleiu
doch al aBDBtonds iiioeternie ons
wezen worden, dat de K. K- bteau psriy
land nooit iets heeft anj.rs
eischen voor kerk-overhoerschmg. ftepinan
Stoot "namen! ja «H»
haal wat dhrinler du» m™« K»
denko slechts aan den ftUwi s 'U'
Hervormden en Gereformeerden, <ih ud ,r
zich en om beurten opeischen liet wart g
En concludeert lut jongste
Beukelaar», du het dus noodig i*, d«'O*
ie verbreken, dan stel ik duar'8 ierAj,.|,
niethet verbond waarin allo Gods u-lijders /.Mi
vereenigen, moet blijven JiOFtcntJigo.
Het samengaan der drie groote I .1
moot on .al tlan ook worJon grt«dh»M.
tegenover het driest ongeloof k.m
Vta-id',' du" de rechtsohe coalitie zwak-
beid toont om zekere muati«gelen tot
brengen. Ook dit is onjuist, gelijk de atlueole
P' Na^eiUwdve eeuw van liberale overheersing
hebben wij thans ons derde «cehtsche MiniBterie.
OGcboon veel eer-t moest berst* d, hebben we
reeds veel reden tol g'OOle dankbaarheid.
leder erkent, dat de L iger-omlorwyswef.en va l
dr. Kuyper een zegen zijn voor het Nederlaml-
sche volk; zelfs door liberalen wordt dit ui «n
buiten de Kamer beaamd. Et» dit hebben we te
danken aan de reehtsche coalitie, die luit voik
bevrijdde van een 30-jarigen druk.
Minder geeft men het zelfde toe nopens tut
Hooger onderwijs, omdat men te z-er vreivde
bevoorrechting der Vrije universiteitwelnu,
ons volk heeft recht op vrij Hooger onder wij a
naast het officieels. En «lit goede heeft de vrije
universiteit dun toch gedaan, «lat prof. lsiestui-
veld een standaardwerk ons verschafte over Chr.
armenzorg, dat nog altijd ontbrak. Alleen uit
dien hoofde zou ook «le Hooger-ondcrwijswot
kunnen worden genoemd een goede wet, die
voor ons volk veel nut heeft gedaan.
Van dit Ministerie zijn nog aanhangig het
Bouwwetteke, de ouderdoms- en invaliditeits
verzekering, en de Tariefwet en Rijks-inkom
stenbelasting.
Tegen de schoolbouwwet, thans bij de Tweede
Kamer aanhangig, worden weer allerlei protesten
ingebracht en o. a. wordt-gezegd, dat hetStaats-
geld niet mag gebruikt voor onderwijs, dat den
toets niet kan dooi.staan. Tegen dergelijke uit
latingen dient geprotesteerd; in een goed ge-
ordenden Siaat moeten de ouders zijn gewaar
borgd, dat hun kinderen worden onderwezen
op een wijze, die naar hun opvatting nuttig
en noodig is. Waar de Staat millioenen gaf
voor dan bouw van openbare Lagere scholen is
het een recht, dat hij bijdraagt in dien van
bijzondere scholen. Voorgesteld werd 1.25 jiCt.
te geven voor de bouwsom een amenduiueiU
strekt om die bijdrage te verhoogen lot 2 5
pCt. Dat is toch geen „aanval op do openbare
kas", gpen „subsidie-honger" en het zou onbil
lijk zijn als de linkerzijde het vvelteke niit aan
nam.
Nu de Chr. scholen 30 a 40 jaar beslaan,
ontslaan ouderdomsgebreken en de eischen der
Regeering zijn te hoog dan dat men nieuwe
scholen kan bouwen uil eigen middelen. Geeft
het Rijk 1.25 of 2.5 pCt. van de bmwkostcn
dan kan er geleend voor de vernieuwing.
Het tweede punt van practisclie politiek i3
de ouderdoms- en invaliditeits-verzekering. Niet
alle Chr. Hist, denken' hierover eenstemmig,
doch de overgroote meerderheid zal meegaan
met het voorstel omdat er achter zit een daad
van Cbr. rechtvaardigheid.
De wet kan niet aan eiken werkgever op
leggen, te voorzien bij invaliditeit of ouderdom
van menig werkgever is dit niet te vergen.
Doch wel kun den gezamenlyken werkgevers
worden opgelegd, zich te vereenigen en uil den
gezamenlijke» pot te voorzien in deze dingen.
Maar ook de werknemer moet bijdragen en
zulks tot yerh loging van zijn verantwoordelijk
heidsbesef.
Het is intussohen jammer, dat deze dingen
eenïgszins zijn vastgekoppeld aan de Ziektewet
omdat reeds uit eigen kracht en initiatief wordt
voorzien bij ziektegevallen. Intusschen is dit
samenkoppeleu reees sinds jaren geprezen ais
hoogste .Staatsmansplicht en is het dus moeilijk
voor den Minister, hiervan af te wijken. Du
Ziekteverzekering zal daarom misschien oók
wel worden geaccepteerd.
Nog een woord over hot Tarief, d.i. hot recht
van invoer, bij wolk practise!» ontwerp hel Chr.
beginsel eveneens domineert.
Laat u toch niet bang maken, dat idles zoo
duur zal worden; klompen bijvoorbeeld, die dan
weer hier te lande worden gemaakt. Menig
buitenlandse!» fabrikaat zal do invoerrechten
zelf betalen omdat do Nederlander een goed
betaler is.
Niet éen Chr. Ilist. zal er toe meewerken,
dat rechten worden geheven op het meelzij
willen zelfs niet wage n, dat dit duurder wordt.
Een tarief kun zóo hoog worden opgevoerd,
dat men als 't ware een muur zet rond het
volk, waarover de buitenlander nht kan klim
men, gelijk dit in Amerika ia gebeurd doch
dit zou beslist onchristelijk zijn en is dus uit
Chr. beginsel al te keuren.
Dit is reeds te zeggon, dat de betrekkelijk ge
ringe verhooging van enkele artikelen en de
Kamer zal nog wol heel wat Veranderen niet
zal strekken tot schade van het Nedurlaudscho
volk.
De wet op de inkomstenbelasting la zelfs door
een liberaal belasting-specialiteit «oprezen.
Als deze beide financieele wetten worden tot
stand gebracht dan is ook op financieel gebied
veel goeds gedaan voor ons volk.
Mijn conclusie kan dan ook luiden: op iedere...
bit. der w. tgowne kan, Lij «nwrikbar», gel.or.rz,en,,,
heul am üo.ls geboden, liet heil van hot volk «or-
oden dcov hftiullK.v'mg van hol
,|rn gezoet»I b giuiHch het Nedorlanu-
Ohr. lioKPixel, l°l 'W'
echo volk. w#„ ))vt eeu hoogst aangename
Den heer v i(,n ,|0 vergadering
plicht na«u'na_y" zijn hooiende redo, klare
''n' Jetline7en hot zoo joist aangeven der fijnen
Tde Chr Hist, pa-tij ziel» beweegt,
waarin de U rim,el t-vrrden zijn mol
De cur. 11 ,|ie plaats is te Amcrs-
een be.'cbri-.lui P1'j|opcn We, dat deze avond
fooi1 wfkol»k,llv' o, mei. onze golf deren zat
1> 7' f ,6, Ui vè st aks onze eigen plast,
komen vCrsterki n, np«»>
innemen. vragen to stellen, maakte
D« heer j(l n,(l t0 beantwoorden,
n c'.i' r i van du bepaling, dut men eerst nis
1 1 lil,nut.' lm ven onder zoogenaamde
S:'Krr"rhl n /«I el zij o, dat li. t Iljjlc zekeren lecf-
voorr. chl' li mi J •.<dwu HteU 0ok llet huwen
"J XrW.n is grhoiohn san enkele bepalingen,
vul. oltieiei.n s .g krmten bezien,
Dczo •- .e .I r m. il iiMv overh. id.clie wel luinr
iï.lVmUa.'n'zil h.bUm oiu sommige bepalingen
de werk lied. n san de Ceolralu magszijne te Amster.
lor, <lut zij des Zaterdags om 3 uur nasr lima km -
deiOven ua tienen sloot hierna do Secretaris de
bijeenkomst met gebed.
Is 't nog mailt, to herinneren »an ,lo
lezing welke de heer J. l'rijda Lz., uit ui-
recht hier Donderdagavond houdt op uitnoo-
.H.ing ven .Handel en Nijverheid.
Ho advertentie hierncvcti geeft ulle bijzon
derheden aan omtrent plaats en uur en
toegang.
Den volgenden avond word», mede in do
sociëteit »Verccniging«, oen vergadering ge»
houden voor de hier op ta richten Openbare
leszaal en bibliotheek.
Van verschillende omwonenden der Uan-
gegracht ontvangen we klachten over hel
reinigen eener slachtplaats in den ufgeloo-
pen nacht, waardoor zij geweldigen hinder
ondervonden.
De Gezondheids-commissie, welke me>le
hiervan in kennis i? gesteld, zal wtl weii.ig
au,lei s kunnen zeggen danreeds jaren
ijveren we voor e1» openbare slachtplaats,
zói ingericht, dat de omwonenden geen
dergelijke» overlast kunnen hebben.
Zondagavond omstreeks 10 uur geraakte
iemand uit Putten, die voor genoegen naar
hier was gekomen, op den We verssingel in
twist met een huzaar.
Het cinl wa*, dat hij met een of ander
-tuk glas zóo aan het hoofd werd verwond,
dit dokter Morren heelkundige hulp moest
veileenen.
De dader die werd aangehouden, was wel
't meest ontdaan en heeft diep l couw over
het gebeurde.
Aan het Commissariaat van p'ditie zijn
voor <le rechthebbenden terug to bekomen
een sabelkwast, een armband en een beursje
met geld, allo op den openbaren weg ge
bonden.
Onder politie-toezieht weid heden het
cadaver van een ziek paard voor consumptie
onbruikbaar gemankt.
Duur de politie is proces-verbaal opge
maakt
wegens overtreding der Arbeidswet tegen
verschillende werkgevers die hun lij-ten,
staten, enz. niet behoorlijk hadden ingevuld
wegens overtreding der flijwieiwot tegen
den chauffjur van auto 11 3634, die op den
IIoogeweg, doch binnen de kom der Ge
meente, gevaarlijk hard reed
tagen twee bewoners vnn woonwagens, die
zonder verlof van Burgemeester en Wet
houders, met hun voertuigen verblijf hi. Iden
in de Gemeente
tegen verlof- en vergunninghouders die in
hun lokalen de vereisebte voorschiiften niet
hadden voorgehangen.
De Rechtbank tu Utrecht veroordeelde
gister een jong werkman, die hier een agent
van politie door een steenworp aau den arm
verwondde, tot drie maanden.
Wie onrecht heeft le verduren, beschume
de menschen niet door zijn woorden, maar
door zijn werken.
TTerhaaldetijk ontvangen wij het verzoek
advertenties by de familieberichten te
plaalsen of een andere opgegeven ruimte er
voor te reserveeren.
Hoewel wij „eer gaarne met „e,zoeken
oen »,T' 8,e""'
Hrmw lf •"•«•«•MM Riet
MEEDS worden gewaarborgd.
Wie iels verschuldigd is aan
- ot te vorderen iiee't van
mejuffrouw W. E. S. va» ECK den 30
Januari te Amersfoort overleden, golievo
duur nu opgaaf „ail
