Zaterdag 5 October 1912.
No. 8168
62e Jaargang.
Stadsnieuws.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
J. FHSSZHZES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdagen ZaterdagmiddagAbonnement per 3 maanden /1.—
franco per postƒ1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertcntiën per regel 15 cent Roolames 1—5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummer» 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht.
XORTXGlUkOKT O.
Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVING.
KIESRECHT.
I)e Burgemeester der Gemeente Amersfoort
brengt, met het oog op de aanstaande stem
ming tor vorkiezing van oen lid van den Gemeen
teraad, aan belanghebbenden in herinnering het
bepaalde bij de artikelen 57, 58 en 154 der
Kieswet, luidende:
Art. 57. Personen, bij wie en bestuurders van
bijzondere ondernemingen en instellingen, waarbij
mannen, die den leeftijd van vijf en twintig
jaren hebben bereikt, in dienstbetrekking zijn,
zijn, voorzoover niet hij algemeenen maatregel
van bestuur vrijstelling is verleend, verplicht te
zorgen, dat ieder van dezen, die bevoegd is tot
de keuze mede te werken, gedurende ten minste
twee achtereenvolgende uren lusschen acht uren
des voormiddags en vijf uren des namiddags
daartoe gelegenheid vinde.
Art. 58. Personen en bestuurders, in het voor
gaand artikel bedoeld, zjjn, voorzoover arbeid
wordt verricht in fabrieken of werkplaatsen ver
plicht te zorgen, dat in het arbeidslokal, en zoo
ar meerdere arbeidslokal en zijn, in liet grootste
of wel in meer dan éen atbeidslokaal, gedurende
twee werkdagen vóór en op den tot stemming
bepaalden tijd op eene zichtbare wijze is opge
hangen eene door hen of van hunnentwege onder-
teekende lijst, de uren in het voorgaand artikel
bedoeld, voor elk afzonderlijk of groepsgewijze
of voor allen gezamenlijk vermeldende.
Art. 154. Overtreding van de artt. 57 en 58
dezer wet wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste veertien dagen of geldboete van ten
hoogste vijf en twintig gulden.
Bovenbedoelde algemeene maatregel van be
stuur, welke is vastgesteld bij Koninklijk he-duit
van 24 Mei 1901 (Staatsblad no. 109) luidt nis
volgt
Art. 1. Vrijstelling wordt verleend aan de in
art. 57 der Kieswet bedoelde personen en be
stuurders van bijzondere instellingen en onder
nemingen ten aanzien van bij hen in dienstbe
trekking zijnde personen, welke uit hoofde van
die dienstbetrekking op den dag der stemming
lusschen de in vermeld artikel genoemde tijd
stippen niet gedurende twee achtereenvolgende
uren vertoeven iu de Gemeente, op welker Kie
zerslijst zij voorkomen.
Art. 2. Vrijstelling, al9 omschreven in het
voorgaand artikel wordt voorts verleend aan
geneeskundigen en apothekers ten narfzien van
bij hen in dienstbetrekking zijnde personen,
alsmede aan personen en bestuurders van bijzon
dere instellingen en ondernemingen ten aanzien
van by hen in dienstbetrekking zijnde zieken
verplegers.
Amersfoort, 4 October 1912.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWI.IOK.
- Nu, verkoop het mij dan.
Hoeveel biedt je er voor?
- Een kwartje.
Eén kwartje Laat naar je kijken.
Twee kwartjes. Dan zal ik er nog eens over
denken.
Neen, dat kon Jantje toch niet doen. Ver
beeldt je, dan zou hij in geen veertien dagen
iets kunnen koopenhij was zulke dikke
vrienden met de juffrouw uit den melk-salon
waar hij zijn twaalfuurtje gebruikte.
En toch kon hij op het laatst de verlei
ding niet weerstaan. Hij riep Adriaan terug
en zei
- Nou vooruit dan. Daar heb je de twee
kwartjes.
De toovenaar bedacht zich nu geen oogen-
blik en leverde Jantje den poot over, hem
echter in het geheel geen inlichtingen gevend
omtrent het gebruik.
Binnen een paar minuten was Janneman
nu achter het geheim als hij maar even aan
een pees trok, gingen de vier tecnen naar
believen op en neer en, och heden, wat was
het pleizier er gauw af. Hij had graag
Adriaan nu nóg eens aangesproken om het
gebeurde ongedaan te makenmaar dat
durfde hij toch niet. Wat zou die Adriaan
hem uitlachen
En dus bleef Jantje leelijk opgescheept
met zijn kalkocnpoot. Veertien dagen lang
zou hij alle dagen om twaalf uur droog brood
moeten eten of kon bij desnoods zijn brood
doorspoelen met een slokje koud water.
Hij heeft die les zijn leven lang onthouden
en telkens, als hij op het punt was, weer
den eenen of anderen dwazen koop te sluiten,
dacht hij aan dit geval.
Het schijnt toch maar een waarheid te
blijven, dat men slechts door schade en
schande wijs wordt en dat men al heel dik
wijls zelf schuld is aan zijn teleurstellingen.
Misschien zou ieder onzer wel een dergelijk
voorbeeld uit eigen ervaring kunnen noemen
en kan het ook wel eens zijn nut hebben,
eens even te blijven stilstaan by zoo'n dwaas
heid, ten einde er in het vervolg niet weer
een dergelijke te begaan.
O11» belang.
Ter overdenking.
Een jongentje, dat nu al lang een groote
man is geworden, herinnert zich nog altijd
een wreedc teleurstelling uitzijn jeugd, waar
aan hijzelf geheel en al schuld was en die
hij zichzelven op den hals heeft gehaald.
Als tienjarig ventje was hij door zijn ouders,
die in Indië woonden, naar Holland gezon
den en op school gedaan. Eiken Zondag
om de veertien dagen mocht hij naar een
tante en hij bracht dan twee kwartjes week
geld mee, d.w.z. dit was dan de dubbele
portie van twee weken; want zoo'n op zich
zelf staand jongmensch heeft wel eens wat
meer noodig bij voorkomende gelegenheden.
Toen hij nu op een goeden Maandag weer
was teruggekeerd naar school, had een van
zijn kameraden een kalkocnpoot, waarmee
hij een heel kunststukje uithaalde; hij liet
n.l. den poot bewegen, alsof het ding leefde.
Hoe hij dit aanlegde, begreep de tienjarige
volstrekt niet; alleen zag hij wel, dat de
groote kameraad den poot in beide handen
hield en vervolgens met de rechterhand vier
teenen zóq deed op en neer gaan, of het
vingers waren van de menschelijke hand.
De kleine was letterlijk verbluft hoe de
ander dit toch wel aanlegde om zoo'n dooden
poot te doen leven.
Hè, geef mij dat ding, vroeg ons ventje
op smeekenden toon.
Jou dat ding geven riep de groote
jongenkan je begrijpen.
grootste magistraten de volgende bewering
>Het is in (de hoofdstad van) Nederland
zóo, dat alleen de werkman en de kapitalist
bij ernstige ziekte in staat zijn, zich te doen
behandelen door de meest bekwame profes
soren de middengroepen bezitten te veel
om kosteloos behandeld te worden (zooals
de werkman) en ze zijn niet vermogend ge
noeg om de vereischtc medische behandeling
te betalen (zooals de kapitalist).*
Het kan daarom zijn nut hebben, ook in
breeder kring, belangstelling voor het En-
felsche artikel te wekteen, en ook in Neder-
and den middenstand nog meer wakker te
schudden voor het werkelijk belang van hem
zelf cn de gebeelc natie, gedachtig aan de
reeds meer door mij gebruikte woorden
faire de la force avec de la faiblesse*.
I11 het jongste nummer van »De Midden
standsbond c wijst de Bondsvoorzitter, de
heer J. S. Meuwsen, op een -artikel uit het
October-nummer van «Pearson's monthly*,
dat ten titel heeft «The crushing of the
middle class* de verdrukking van den
middenstand.
De Bondsvoorzitter geeft er een bewerking
van, aangepast aan Nederlnndsche toestan
den en heeft er de oorspronkelijke illustraties
bij opgenomen.
Achtereenvolgens bespreekt hijDe pak
ezel der Maatschappij. Vermeerderde uit
gaven en on verhoogde inkomens, De belas
tingen van den middenstand, De duurdere
prijs der levensmiddelen, De gevoelloosheid
voor den middenstand, De gelukkige werk
mansstand, De onafhankelijkheid van den
werkman, en Het geneesmiddel.
Van de vier illustraties stelt de eerste voor
den middenstander tusschen de cylinders
van den belastingmangel. «De kapitalist
voelt geen belastingdrukde werkman be
taalt geen belasting*, luidt het onderschrift.
De tweede verbeeldt een door een be
drijfsongeval getroffen werkman, «Zoodra
de werkman ziek is of niet verdient, komen
van vele zijden talrijke vrienden hem bij
staan. Zij bieden henj aan vrije geneeskun
dige hulp, kostelooze medicijnen en dito
opname in een ziekenhuis, vrij voedsel,
brandstof en zelfs geld, terwijl de midden
standerslechts éen vriend heeft als
hij ziek is of als hij geldgebrek heefthet
pandjeshuis of den woekeraar, die hem wel
door de crisis heenhelpen, maar hem zulke
hooge renten berekenen, dat daardoor tevens
zijn onherstelbare ondergang wordt veroor
zaakt*.
Op het derde plaatje is afgebeeld de mid
denstander als moderne Atlas. «De midden
stand heeft de lasten te dragen voor hét
oprichten en in stand houden van tuchtscho
len, ziekenhuizen, scholen, werkhuizen en
asylen. Van geen dezer instellingen maakt
hij gebruik*.
Het vierde plaatje eindelijk toont den Man,
die het gelag betaalt. »Na lederen twist tus
schen kapitaal en arbeid is het de midden
stand, die het gelag te betalen heeft. De
voortdurende loonsverhoogingen der arbei
ders veroorzaken een duurder worden van
alle artikelen en drukken het zwaarst op
den middenstand, wiens inkomsten de zelfde
blijven*.
liet geneesmiddel luidt als volgt
De middenstand moet in de leer gaan
de arbeiders-vereenigingen, het goede uit
hun organisaties voor zich er uit halen en
de verkeerde praktijken cn de vergissingen
dezer vereenigingen ter zijde laten.
liet blijkt noodig te zijn, dut er eindelijk
in Engeland een man opstaat, die den mid
denstander als het ware voortdurend in het
hoofd hamert de bekende uitspraak van
Euclides: «het geheel is grootcr dan een
gedeelte* en duidelijk en klaar het bewijs
levert, dat hetgeen onmogelijk is voor den
enkelling, voor een organisatie van velen
wel bereikbaar is.
Het eerste werk van den middenstand
moet dus zijn, zich te organisecren en daar
naast zich wat opofferingen te getroosten
door te breken met het systeem van onder
ling wantrouwen en een betere gedachte
te krijgen van zijn mede-middenstanders.
Dan zal de middenstand ook voor zich rech
ten kunnen doen gelden iets, dat hem nu
onmogelijk is.
Het verschil is maar, dat de werklieden-
stand spreekt van »o n s belang* en de mid
denstand van »m ij n belang*.
Laat het betere deel van den middenstand
de oelangen van dien stand goed leeren
inzien en voor ons land een organisatie
brengen, waardoor de leeuw van de arbei
ders-organisatie in vrede en in overeenstem
ming neerligt naast het lam van den mid
denstand.
De heer Meuwsen voegt hieraan toe
Tot zoover het F.ngelsche artikel.
Wij laten natuurlijk de beweringen van
den geachten schrijver geheel voor diens
rekening, omdat wij niet in staat zijn, te be-
oordeelen hoe de toestanden in Engeland
zijn.
Bij aandachtige bestudeering van hetgeen
door den schrijver beweerd wordt, zal men
echter tot de overtuiging komen, dat ook
hier te lande verschillende misstanden be
staan, die overeenkomen met de boven ge
schetste Engelsche verhoudingen.
Zoo hoorden wij onlangs van een onzer
II.M. de Koningin-Moeder, vergezeld van
H.D. Grootmeester jhr. S. M. S de Ranitz
en H.D. Hofdame E. G. barones Van Ittersum,
kwain gisterochtend om 10 uur door Amers
foort op haar auto-tocht van Soestdijk naar
Maarsbergen, waar zij het eerste opvoedings
gesticht der Ned. Hervormde kerk voor jon
gens opende, welke plechtigheid o.a. werd
bijgewoond door dc hoeren J. Visser Jzn..
Directeur van het Rijks-opvoedingsgesticht,
en H. Gordeau Jr., Directeur van het Kin
derhuis «Aldegondc*.
Even over eenen kwam H.M., op haar
terugkeer van «Valkenheide*, hier weer door.
H.M. zal aanstaanden Dinsdagmiddag
«Soestdijk* verlaten en na een verblijf in
Italië van drie weken den 18 October te
's-Gravenhage terugkeeren.
De Minister van Financiën heeft, teneinde
het toezicht voor de Grondbelasting op de
woeste gronden, geen buiten-, moeras- of
braakgronden zijnde, nog beter tot zijn recht
te doen komen, een voorschrift uitgevaardigd,
waarbij o.m. is bepaald, dat de ambtenaren
van den actieven dienst der directe belastin
gen enz. schetsen ep calqueerpapier moeten
maken van die gedeelten dor Gemeenteplans,
waarop met rood onderstreepte perceelen
(woeste gronden) voorkomen.
De Minister heeft den Commissarissen der
Koningin verzocht de Burgemeesters te willen
uitnoodigen, maatregelen te nemen, dat aan
de hiervoren genoemde ambtenaren daartoe
gelegenheid worde gegeven.
Burgemeester en Wethouders hebben hun
goedkeuring onthouden aan een voorstel der
Commissarissen van de Amersfoortsche Tram
weg Maatschappij om het tarief per rit te
verhoogon van 5 cent tot 6 cent per rit.
Het oude versje zegt, dat warme regen iif
September den boeren rijke zegen brengt
dat September dit jaar kouder is geweest
dan eenige Herfstmaand sedert 1849 heeft
het Kon. meteorologisch instituut ons mee
gedeeld dat er veel neerslag viel, wees de
regenmeter uit.
Tiet heet, dat slecht weer zulk uitgezocht
weer is voor de tram.
En toch is. over dc heele lijn, Septem
ber van dit jaar slechter dan de zelfde
maand van 1911.
De tram vervoerde in de afgeloopen maand
10 836 betalende passagiers, of 1279 minder
dan verleden jaar. De vervoeropbrenget was
daardoor f57.35 minder en bedroeg in totaal
f 544-35- He totale ontvangsten waren even
eens f544.35, zoodat er In 't geheel geen
nevenontvangsten waren, terwijl verleden
jaar September de totale opbrengst f601.70
was. hetgeen, bij nu vergeleken, weer een
nadeelig verschil maakt van f 57.33.
De opbrengst per dagkilometer was f 10.08,
of f 1.06 minder.'
De klok der St. Joris-kerk, die Zondag
24 Maart bij het luiden voor de godsdienet
oefening van onder tot boven scheurde en
eenige weken geleden naar de firma Van