Advertentiën.
LIJNZAADKOEKEN
Soyaboonen-koeken
KERMIS 1912.
CENTRA A IA
leert ons, over ileti machlsstaat heen, tetug
te zien naar den tijd waarin de vrouw een
gansch andere plaats in de maatschappij
innam dan thans, nu zij die plaats komt
hervragen.
Al hetgeen de vrouw meer gelijkwaardig
doet zijn met den man komt der maatschappij
ten goede. Wie altijd wordt achter gesteld,
bevoordeelt de beschaving niet, om 't even
of zij is een vrouw uit de achterbuurt dan
wel een onderwijzeres, om 't even of zij
opvoedt in eigen kring dan wel de kinderen
van anderen.
Niemand maakte gebruik van de gelegen
beid om vragen te stellen of tegenwerpingen
te maken en zoo werd de zeer leerzame
avond reeds te half tien gesloten.
De eerste vergadering in dezen winter
van de plaatselijke afdeeling der Ned. Na
tuurhistorische vereeniging, eveneens Donder
dagavond gehouden, mocht zich verheugen
in een zeer druk bezoek.
Een 85-tal opgezette vogels, benevens tal
van nesten met eieren, een belangrijke eier-
verzameling en zeer mooie plaatwerken waren
te bezichtigen.
Verder werden een joo-tal bijna alle zeer
fraaie lichtbeelden, waarbij de allernieuwste
opnamen van vogels, nesten en eieren, op
het doek geprojecteerd, terwijl bovendien een
240-tal stereoscoop-platen met een aantal ste-
reoscopen door verschillende hecren, vereeni-
gingen en leden beschikbaar gesteld, dezen
Vogelavond tot een echten kyk-avond maak
ten.
Aan het slot werd een korte en interes
sante voordracht gehouden over het trekken
der vogels.
(leen wonder, dat het ledental klom door
het toetreden van genoodigden. wien deze
per/ik al aanstonds naar meer smaakte.
In het jongste nummer van de geïllu
streerde weekbladen Wereldkroniek* eu
>De Weekt is o. m. opgenomen het commu
niqué over de bestrijding van besmettelijke
hoenderziekten, dat verleden Zaterdag van
wege het Bestuur der onder-afdeeling- Amers
foort en omstreken van de V. P. N. werd
verzonden naar een groot aantal bladen.
111 bovengenoemde weekbladen is het ver
duidelijkt door drie zeer scherpe kiekjes,
waarvan er een voorstelt de inspuiting tegen
Klein'sche ziekte van 426 hoenders op de
boerderij van li. Horst te Hamersveld en
de derde de hoenders onmiddellijk na de
inenting lustig weer hun graantje pikkend.
Vooral het tweede is ook om zijn groe
peer i ng al zeer gelukkig.
De Roomsch Katholieke spaarkas voor
Amersfoort en omstreken zal i November
samensmelten met de R. K. Spaarbank, hier.
De Vereeniging van drogisiten (apotlie
kers-assistenten), gevestigd te Arnhem, heeft
zich bij zeer breed gemotiveerd request ge
wend tot den Minister van Binnenlandsche
Zaken, Daarin wordt te kennen gegeven,
dat de vereeniging het ten zeerste zou be
treuren, indien in de nieuwe Wet op de
uitoefening der artsenijbe/eidkunst geen be
palingen werden opgenomen, waarbij de be
voegdheid van drogisten-apothekers-assisten
ten wordt erkend en vastgesteld.
Op grond van verschillende overwegingen
acht de vereeniging het een eisch des tijds
om zoo spoedig mogelijk aan ons volk te
geven een wettigen, deskundigen drogisten
stand en verzoekt zij den Minister een twee
tal harer Bestuurders in audiëntie te willen
ontvangen, om hun gelegenheid te geven
voor nadere mondelinge toelichting van
haar meening, dat hoe eer zoo beter aan
drogisten-apothekers-assistenten een wettig
bestaan moet worden gegeven, overeen
komend met hun bekwaamheid en billijke
verlangens, en aansluitend bij hun histo
risch ontstaan.
We herinneren nog even, dat de gelegen
heid om zich aan te melden tot deelneming
aan den Handels-avondcursus der Middel
bare Handelsschool aanstaanden Maandag
middag om half drie wordt gesloten.
Er is reeds veel belangstelling, doch het
is voor Directeur en leeraren natuurlijk van
zeer veel belang, dat er geen achternakomers
zich aanmelden en de definitieve regeling
der lessen niet op 't laatste oogenblik moet
gemaakt.
loggen's wafelbakkerij is thans voor den
twintigsten keer gedurende de kermis hier.
Wel een bewijs, dat hij door zijn uit
muntend gebak en keurige bediening het
vertrouwen ook van Amersfoort heeft weten
l)e lantaarns van auto's en rijwielen moe
ten volgende week uiterlijk te kwart na vij
ven, die van de andere voertuigen niet later
dan 0111 kwart voor zessen zijn aangestoken.
Het Hoog militair gerechtshof veroor
deelde gister den korporaal van het ie re
giment huzaren, die, toen hij 21 Juni wacht
commandant was zich van de wacht verwij
derde en in het regiments-bureau rond f 600
stal, tot 1 jaar en f> maanden gevangenissraf,
met ontzegging gedurende s jaar.
Een blijmoedige stemming is een hetboom,
die allerlei zware lasten helpt oplichten.
TTit don Omtrek.
Een ietwat h?denkelijk bericht komt uit
Barneveld.
Door de politie is proces verbaal opge
maakt tegen een paar knechts van een poe
lier aldaar, die er zich. met behulp van den
hond var, hun patroon, speciaal op toeleg-
den aan anderen toebehoorende katten te
vangen en te dooden. Niet onmogelijk zou
het zijn, dal deze dakhazen later, van de
huid ontdaan, onder den naam van echte
langonreu te koop werden aangeboden.
In »De Kampioen-, is opgenomen de uit
slag der beoordeeling-van den wedstrijd in
stations-versiering, uitgeschreven door den
A. N. W. B. en aan welke 148 stations-chef»
deelnamen.
Daaruit blijkt, dat verwierven Maarn een
isten prijs, f30 Ermeloo-Veldwijk een 4den
prijs, bronzen medailleen Soesterberg een
eervolle vermelding.
Zeist heeft den strijd aangebonden legen
de ontsiering van het landschap door recla
me-borden.
De Gemeenteraad heeft met algetneene
Stemmen aan de Verordening op de straat
politie toegevoegd een artikel, luidende
Het is verboden in de kom der Gemeente
langs den openbaren weg reclame-borden
te plaatsen ot te hebben, tenzij zij bevestigd
zijn aan den gevel van een gebouw en «iet
meer dan 10 c.M. vóór den gevel uitsteken,
Door Burgemeester en Wethouders kan
worden toegestaan, zoogenaamde uithang
borden haaks aan gebouwen te bevestigen,
mits die borden geen grootere oppervlakte
hebben dan 0.25 M-\, aangebracht worden
op minstens 3 M. boven der. grond en de
teekening daarvan vooraf door Burgemeester
en Wethouders, of in hooger beroep door
den Raad, is goedgekeurd.
En de politie haastte zich, het artikel in
toepassing te brengen, zoodat reeds een
massa-opruiming van borden heeft plaats
gehad.
Vervolg, zie Bijblad.
WENKANEN 1,4AN.
W O R M E R V F. E R.
Opgericht 1765,
Koninklijke Fabrieken.
Voedert mv vee met de zult'ei'e 11111 rive
merk de „Ster*' en W, I.„ en
merk W. L.
uitmuntende door hoog eiwit- en vetgehalte
en voedingswaarde.
KKItK-DIl'LUMA Parijs IIMK).
NEGEN GOUDEN MEDAILLES
(JalV-rextaiiraiit
Lansestraat CSX.
Gedurende de kermlsweek
inleidend woord te zeggen, il.it de wintcr-
arbeid ditmaal niet zou aanvangen met een
onderwerp, dat uitsluitend het vraagstuk
van het vrouwenkiesrecht raakt doch met
een meer algemeen onderwerp, dat slechts
zijdelings verband houdt met het streven
der Vereeniging. Spr. wekte nog op, tot de
afdeeling toe te treden de lauwen, die daar
door vurige voorstandsters zouden worden,
en de tegenstanders, die door hun toetreden
zouden worden bekeerd van hun meening.
■lat vrouwenkiesrecht is een gril van oude
jongejuffrouwen, en zouden ervaren, dat
vrouwenkiesrecht is een eisch des tijds, hier
rn daar en elders opgekomen en door geen
macht ter wereld tegen te houden; een
eisch, aan welke gevolg zal worden gege
ven. al is 't dan wellicht ook niet in onzen
levenstijd.
l'rof. dr. Eerdmans begon met de
Voorzitster gerust te stellen door te verkla
ren, dat hij wel degelijk zou spreken over
vrouwenkiesrecht cn herinnerde, dat hetgeen
we rond ons zien niet anders is dan de ont
wikkeling der vrucht, welke de samenle
ving heeft doorgemaakt en dat achter den
tijd, dien wij beleven, een lang procédé van
gebeurtenissen ligt. De positie der vrouw
in de huidige wereld staat dan ook nog
altijd onder den invloed der reeds lang ver
vlogen tijden.
Wij zijn er aan gewend geraakt, dat in
onze samenleving het begrip recht en zede
lijkheid tot ons komt in den vorm van wet
ten, uitgevaardigd door de wetgevende macht.
Naast die geschreven wet echter leeft een
veel grooter gebied, waarvan de rechtskracht
vooral niet minder is de publieke opinie,
het ongeschreven recht, dat veel ouder is
dan het geschreven recht, hetwelk eerst ont
stond toon ile samenleving een zekeren graad
van ontwikkeling had bereikt.
Wanneer de vrouw op dit oogenblik zoekt
een stem te verkrijgen in het publieke leven,
opdat ook haar stem gelde, dan is dat niet
vreemd.
In onzen beschaafden Staat is de toestand
ontstaan, dat een deel der bevolking door te
kiezen invloed oefende op de regeling van
den Staat, doch daaraan ging vooraf een tijd
waarin niet werd gekozen. Beide vormen
zijn den mensch opgedrongen door de zuiver
menschelijke eigenschap om te willen heer-
schcn.
De eigenlijke vorm is de familie, waarin
de gedeelten, die zich tegen elkaar afgrenzen,
nog behooren tot de familie en het spreekt
wel vanzelf, dat in den oertijd de vrouw,
als belangrijk en integreerend deel der
familie, recht had op medezeggenschap. Dat
de vader het hoofd des gezins. der familie,
der stam is, is wellicht niet de oudste vorm
naast het patriarchaal recht heeft men althans
het matriarchaal recht, dat misschien wel
liet oudste is.
Voor ons is het moeilijk, ons in te denken
in een samenleving waarin de vader in een
gansch andere streek woont dan zijn vrouw
en zijn kinderen. Toch treft men dit nog
heden ten dage aan in onze Ocst-Indische
bezittingen, waar de veelgenoemde »adat«
nóg de verwanten, veelal de ooms, aanwijst
als de natuurlijke beschermers van het gezin,
dat zich echter wel degelijk groepeert om
de moeder.
Omgekeerd spreekt het wel vanzelf, dat,
waar de moederheerschappij niet meer be
staat, de vader woont bij het gezin, waar
door de beteekenis der vrouw minder en
haar rol een minderwaardige wordt.
Deze toestand van meer eng familieleven
is allengs vervangen door den huidigen. De
aard van den mensen is nu eenmaal, dat hij
zijn bezit tracht te vermeerderen en geheel
tracht in te grijpen in het bezit en de be
langen van andere familiën, hetgeen op den
duur wordt uitgebreid tot groepen of stam
men en steeds heviger wordt. In dien toe
stand vinden we echter nog geen macht, die
het gewoonterecht kan verdedigen, desnoods
met den sterken arm. Bij de Arabieren bij
voorbeeld is een der oudsten de familie-vader;
een onwillige kan hij wel verwijderen, het
wel lastig maken, doch straffen kan hij niet.
Bij wat verdere beschaving zien we het
gebeuren, dat dergelijke groepen afhangen
van enkele machthebbers, van heerschers,
die een soort lijfwacht vormden, welke
dwang kon bijzetten aan eenig bevel.
Dit bijvoorbeeld vinden we in het oude
Israel na den strijd met de Philistijnen en
de bewoners var. Palestina, waar we wel
degelijk aantreffen koninkjes met een lijf
wacht, die kracht bijzet aan de macht.
Waar nu dergelijke geheelen ontstaan, be
gint zich te vormen een Staat, een andere
organisatie, die ook een ander recht kent en
waarin enkelen zorgenvoorde veiligheid (ter
wille van den oogst, het geregeld verkeer,
enz.) en anderen lasten opbrengen om die
veiligheid te beloonen.
E11 al heel spoedig zien wc nu gebeuren,
dat men uittrekt naar andere volken, welke
een wet wordt opgelegd onder toezicht van
militaire ambtenaren. Maar dan ook begint
het natuurrecht der vrouw gansch cn al te
verdwijnen. De machthebbers gan:i slechts
te rade met sommige voorname mannen, in
den regel voornaam om hun bezit.
En lezen we niet in het Oude Testament,
dat de Zuid-Arabische Koningin van Seba
oen bezoek brengt aan Salomoeen zeer
sterk bewijs voor de reeds veranderde positie
der vrouw.
Van lieverlede zien we dan ook de vrouw
verdwijnen uit het publieke leven en haar
een telkens mindere plaats innemen tot ze
eindelijk, in plaats naast haar man te staan,
is verworden tot een geslachtelijk wezen en
haar beteekenis als gelijkwaardige al meer
verdwijnt.
I11 de Tien geboden lezen we nog: Eert
uw vader èn uw moeder. In Exodus, het
oudste wetboek, heet het nogleven voor
leven, buil voor buil, striem voor striem.
Wie een vrouw doodt, moet evenzeer ge
dood, óok al is 't een man. Doch een poos
later, als de Staat zich heeft ontwikkeld van
een half nomaden-wezen tot een Koninkrijk,
is 't al anders. In Leviticus XVII is het
leven van een vrouw slechts 30 sikkelen
waard, tegen dat van een man 50 sikkelen.
In den ouden toestand der liodsvereering
komt volgens Samuel de familie in den tem
pel, man èn vrouw. Later, als alleen nog
maar de tempel te Jeruzalem bestaat en
overal elders synagogen (bidplaatsen) zijn.
cn ook thans nog. zit de vrouw achter
traliewerk.
In de oude verhalen gaan de vrouwen
vrij uit, geheel als gelijken van de mans
we lezen reeds in den tijd van Christus.dat,
bij een groot ongeluk, zelfs de meisjes
uit huis zijn geloopenthans komen de
vrouwen in het Oosten slechts hoogst zelden
uit het hun aangewezen gedeelte van het
huis.
In de Babylonische wetten treffen we
reeds het verschil aan. Als een zoon tot
zijn vader zegt >gij zijt mijn vader niet*
dan wordt hij geteekend, gebonden en als
slaaf verkochtzegt hij tot zijn moeder »gij
zijt mijn moeder niet* dan wordt hij even
zeer op het voorhoofd gcteekeiul, doch niet
als slaaf verkocht. Als een vrouw haarman
verloochent, dan wordt zij gedood door ver
drinking als een man zijn vrouw verloo
chent, dan betaalt hij 10 sikkelen boete.
Het is niet toevallig, dat de vrouw bij de
Moslems nog heden ten dage een zóo droe
vige positie inneemt en dit alles werkt nóg
11a in onze maatschappij.
Wie zich begeeft naar het Duitsche Rijk
komt in een gansch andere, meer antieke
Staatsinrichting dan bijvoorbeeld in het meer
democratisch gezinde Engeland. En verge
lijk eens de positie van de Duitsche, wier
man niet zijn vrienden zu Biere gaat, met de
Engelsche vrouw.
Wij, Nederlanders, staan zoowat middenin,
meer sympathiek gestemd voor het Engelsche.
Nog sterker spreekt de vergelijking met
de vrouw in het despotische Rusland, of
wanneer we zien naar Noorwegen, het
kleine land met zijn hecht familie-leven, en
naar Denemarken, waar de regeerings-idee
nog meer geschoeid is op de Oud-Europee-
sche leest.
Onze Staat is niet meer, als in de straks
geschetste tijden, een zuiver veiligheids-in
stituut, dat onze samenleving regelt en in
ieder opzicht ingrijpt in ons familieleven, cn
in dien Staat komt de vrouw vragen om de
rechten, die haar thans vee! meer toekomen
dan in den vroegeren, meer militairen tijd.
Het laat zich niet ontkennen, dat de vrouw
dit moet doen, omdat haar positie lang niet
meer de zelfde is als vroeger en zij in weer
wil daarvan niet de zelfde rechten heeft als
de overige Staats-burgers.
Vroeger had het meisje «een bestemming*
en wel het huishouden, van haarzelve dan
wel van een ander. Doch dit is- anders ge
worden.
Krachtens haar ontwikkeling vraagt de
vrouw thans meer dan vroeger om gelijk
gerechtigdheid, omdat zij zich, door de soci
ale noodzakelijkheid gedrongen, qualiteiten
heeft eigen gemaakt, die haar niet doen
achterstaan bij den man.
Ten andere is, door den vooruitgang der
medische wetenschap, de levensduur der
vrouw aanmerkelijk verlengd. Vroeger stierf
een groot deel der vrouwen in het kraam
bed herinner U slechts, dal al onze groote
mannen twee, drie. zelfs vier keer gehuwd
zijn geweestdat was destijds gansch ge
woon. En als dat het geval was onder de
machtigen der aarde, hoe moet het dan wel
zijn geweest onder de meer eenvoudigen en
de armen.
Ook zijn in onzen tijd van verkeer de
levensmogelijkheden en levenseischen gansch
anders en veel hooger dan bijvoorbeeld in
een welbekende Hollandsche stad in de
Middeleeuwen. Hierdoor zijn de kosten van
het leven aanmerkelijk gestegen, zóo zelfs,
dat wij voor een groot deel leven van het
geld, door onze voorvaderen bijeengebracht.
Maar dit ook heeft tot gevolg geringe plaats
voor de vrouw in het gezin, ten gevolge
waarvan zij wel een plaats moet zoeken
in de maatschappij.
Spr. herinnerde nu aan de zoo ongelijke
rechtsbedecling der vrouw, die niet mag
getuigen, enz.; de mannelijke advocaat heeft
stemrecht, zijn vrouwelijke collega niet, maar
wel haar klerk of de man die haar kachels
aanmaakt.
De band tusschen kiesrecht en beschaving
te winnen.
Zijn vierde lustrum wil hij vieren door
zijn goeden naam nóg meer algemeen in
gang te doen vinden.
De Kennemer sportclub wil hier morgen
acht dagen, dus 27 October, op de baan van
»Birkhoven* groote nationale en internatio
nale harddraverijen doen houden over 700
tot 800 M. om prijzen van f173, f73 en f23.
Aan het Commissariaat van politie zijn
voor de(n) rechthebbende terug te bekomen
eeuige Lotisico-loten.
Directie BOESNAG.
Grootü Specialiteiten mot medewerk iug
van late klasse Artlsteu.
WW lederen avond NIEIJWK operette».
- ZIE 4 ANI'I.Ahltll,JETTEN.
Aanbevelend, J A ],()MAN.
