Dinsdag 5
Augustus 1913.
No. 8296.
62e Jaargang.
Op reis.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Conrant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FRSSSSZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post fi. 15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieSle- en onteigening»-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
BUREAU:
ZOHTEGIUCBT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19
Aan onze abonné's die tijdelijk elders,
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven,
wordt op aanvrage, en met duidelijke
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van porto
toegezonden.
Ook niet-geabonueerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van
de „Amersfoortsche Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
TAYLOR.
De naam Taylor is thans op de lippen, of
althans in het hoofd, van vele fabrikanten.
Het is de naam van een Amerikaansch
ingenieur, die zich tot taak heeft gesteld, de
nog altijd meest gebruikelijke arbeidskracht,
namelijk de menschelijke, te volmaken. Zoo
als andere ingenieurs er hun werk van maken
om de machinale arbeidskracht steeds weer
te verbeteren en aldus de productie over
vloediger, het bedrijf rendabeler te maken,
zoo is Taylor van oordeel, dat men tot dus
ver nagenoeg geen aandacht heett geschon
ken aan het vraagstuk der meest rationeele
benutting van de menschelijke arbeidskracht
en men juist langs dien weg in kolossale mate
zonder uitbreiding, ja met sterke inkrimping
van het aantal arbeidskrachten, de productie
overvloediger en het bedrijf rendabeler kan
maken. Hij heeft hierover een dik boek ge
schreven, getiteld »De grondslagen van
wetenschappelijke bedrijfsleiding*en hij
heeft het niet gelaten bij de theoretische
uiteenzetting zijner denkbeelden, doch ook
practisch getoond, dat zijn opvattingen juist
zijn, door in eenige bedrijven den arbeid
nieuw te organiseeren. Hij heeft hiermede
zulke verbluffende resultaten bereikt, dat zijn
naam in een ommezien een wereldvermaard
heid heeft verkregen en hij in het eene be
drijf na het andere is geroepen om, na
grondige studie van den daar verrichten
arbeid, zijn voorschriften te geven omtrent
de wijze waarop die arbeid voortaan ver
richt moet worden. Zoo is het Taylor-systeem
binnen weinig tijds reeds de aanduiding ge
worden van een geftel nieuwe richting in
de bedrijfsorganisatie, een richting die nog
geenszins als een afgesloten geheel beschouwd
kan worden, maar die toch in een snelle
ontwikkeling leidt tot telkens nieuwe vond
sten en resultaten.
Het Taylor-systeem komt hierop neer. De
ingenieur was vroeger als bedrijfschef werk
zaam in een Amerikaansche onderneming
en deed daar de ervaring op, dat de arbei
ders leng niet produceeren hetgeen zij bij
intensieve inspanning en juiste benutting hun
ner krachten zouden kunnen produceeren.
Hij merkte op, dat ieder arbeider onder zijn
werk lang niet geregeld doorwerkt, maar
telkens stopt om eens een overbodig praatje
te maken of even uit te blazen ofnoodeloos
heen en weer te loopen. Ook kwam hij tot
de overtuiging, dat alle arbeiders veel te
veel tijd besteden met zoogenaamd naden
ken over den arbeid, dien zij te verrichten
hebben, een tijd die zijn inziens voor de
eigenlijke productie als verloren is te be
schouwen. En eindelijk nam hij waar, dat
alle arbeiders bij hun werk veel meer be
wegingen maken dan voor het werk zelf
strikt noodig zijn, dat zij dus eigenlijk een
deel van hun arbeidskracht gebruiken niet
om in de productie zelve nuttig effekt voort
te brengen, maar louter als overbodig en
dus schadelijk bijwerk.
Van die overwegingen uitgaande, kwam
Taylor tot het volgende resultaat. Voor een
bepaald soort arbeid koos hij éen arbeider
uit met niet overmatige, maar goed ontwik
kelde lichaamskracht en met een goed stel
hersens. Dien eenen arbeider instrueerde hij
precies hoe hij zijn arbeid moest verrichten
zonder ook maar éen seconde nutteloos be
steden tijd te hebben. Wanneer die éene
arbeider dan het door training tot een hooge
mate van oefening in zijn arbeid had ge
bracht, stelde hij hem als voorwerker aan
het hoofd van een ploeg, met de opdracht
om door de arbeiders van die ploeg den
zelfden arbeid in juist het zelfde tempo met
juist de zelfde bewegingen te doen verrich
ten. Wie van de arbeiders van zoo'n ploeg
dien aldus versnelden arbeid niet kon mee
maken, werd uitgeschoten en vervangen, en
aan ander, meer voor hem geschikt werk
gezet. Als hij dat andere werk niet kon of
niet wilde doen, werd hij ontslagen.
Op de zelfde wijze organiseerde Taylor
achtereenvolgens alle overige arbeidsver-
richtingen in de zelfde fabriek en het resul
taat was verrassend. Elk arbeider bleek in
den zelfden tijd 2, 4, ja 6 maal meer arbeid
te kunnen verrichten dan volgens de oude
werkwijze en zoo kon de fabriek met veel
minder arbeiders voor het zelfde werk toe,
had, ook indien zij het loon per arbeider,
als gedeeltelijke vergoeding voor de veel
grootere inspanning, aanmerkelijk verhoogde,
een veel mindere totale loonsom te betalen
en was dus in den concurrentiestrijd even
goed een stuk sterker dan haar mededing
sters geworden, alsof zij een verbeterde
machine had ingevoerd, die haar concurrenten
nog misten.
Inderdaad dringt de vergelijking met de
machine zich op, omdat het in het oog valt,
dat bij dit werksysteem de menschelijke
arbeidskracht evenzoo aangevat en behan
deld wordt als dé machinale, en het eigen
lijke oogmerk is om, met behoud van den
mensch als arbeider, dien mensch toch zoo
veel mogelijk in zijn werken op een machine
te doen gelijken, er den zelfden regelmatigen,
onverpoosden gang aan te verzekeren, het
denken over den arbeid uit te schakelen en
te vervangei. door gedachtelooze training.
Een enkel staaltje uit Taylor's boek om
een indruk te geven van de wijze waarop
zijn systeem werkt. Het geldt een bepaald
soort mijnarbeid. Daarvoor stelde hij, na
nauwgezette studie van alle benoodigde ver
richtingen, de volgende voorschriften vast
Begin van den arbeid 6 uur.
Gereedschap halen 400 Meter ver, benoo-
digd 5 minuten, aankomst 6.05 uur.
Gereedschap in ontvangst nemen, 2 minuten
weg, 6.07 uur.
Naar de cokeshal, 600 Meter ver, 8 minu
ten, aankomst 6.15.
Laden van 21 wagens cokes, per wagen
3 minuteneen ledige wagen halen 1
minuut2 minuten pauze samen per wagen
6 min. Voor 21 wagens 21 maal 6 minuten,
is 2 uur en 6 min. Einde van dit arbeidsdeel
8.21 uur.
Terug naar de hal 8 min., wordt 8.29
gereedschap afleggen 1 minuut, wordt half
negen.
Van half negen tot 9 uur schafttijd.
9 uur: naar de mijnhal, benoodigd 4
minuten, wordt 9.04 uur.
Laden van 21 wagens, enz. enz.
Een ander voorbeeld betreft de wijze
waarop het uitzoeken van onvoldoend afge
werkte stalen kogels voor de assen van
rijwielen werd versneld. Het is een werk,
dat door meisjes geschiedt en Taylor geeft
aldus aan hoe men het beter kan organi
seeren
Een letter wordt op eenigen afstand van
de arbeidster zichtbaar opgesteld. Zoodra zij
ziet welke letter het is, moet zij op een knop
drukken en dan wijst een toestel aan hoe
veel tijd zij heeft noodig gehad om de letter
te herkennen. De arbeidsters die nu den
minsten tijd noodig hebben om de letter te
herkennen, zullen ook den minsten tijd noo
dig hebben om de fouten aan de askogels
te herkennen. De fabrikant moet dus door
zijn sorteerdsters eerst een proef laten ma
ken en dan hén aan het sorteeren zetten,
die zoo goed als geen tijd noodig hebben
om iets te ontdekken.
In het boek wordt medegedeeld, dat door
deze toepassing het eindresultaat was, dat 35
meisjes deden hetgeen vroeger 120 meisjes
deden en het werk nog twee-derde maal zoo
zuiver werd uitgevoerd als vroeger. Boven
dien werd nog de tien-en-half urige arbeids
dag teruggebracht tot acht-en-half uur en de
Zaterdagmiddag vrijaf gegeven.
Intusschen maakt Taylor een deel van
zijn systeem van de noodzakelijkheid om de
verkorting van den arbeidstijd en de ver
hooging van het loon binnen zeer matige
grenzen te houden. Hij geeft aan, dat de
fabrikant aanvankelijk hierin iets verder kan
gaan, omdat het vaak noodig blijkt, door
zulke aantrekkingsmiddelen den tegenzin der
arbeiders in de versnelde werkwijze te over
winnen. Maar dan zal men later toch het
loon weer moeten inkorten en den arbeidstijd
weer moeten verlengen. Want Taylor's op
vatting is, dat de arbeider van nature geneigd
is tot lijntrekkerij en door een te korten
arbeidsdag en een te hoog loon vadsig wordt
en dat men die neigingen moet tegengaan
om den, technisch gesproken, volmaakten
arbeider van hem te maken, dien het Taylor-
systeem van hem wil maken en om het doel
van het systeem de uitbreiding der pro
ductie per arbeider, de besparing van arbeids
loon en de verhooging der bedrijfswinst
ten volle te verwezenlijken. Natuurlijk moet
de arbeider ook weer niet te lang werken
en te weinig verdienen, meent onze ingenieur,
want dan verliest hij de liefhebberij in zijn
werk en wordt hij daardoor ook alweer min
der waard voor de productie. Het komt er
ook hier op aan, het preciese punt te vinden,
waarop men den arbeider brengt tot de
hoogste inspanning.
De nieuwste toepassing van het Tyalor-
systeem is een zeer eigenaardige. Zij be
staat in de aanwending van de kinemato
graaf in het industrieele bedrijf.
Wanneer voor een bepaalde soort arbeid
een bepaalde arbeider getraind is op zóo
onovertroffen wijze, dat hij zijn werk inden
minimalen tijd verricht die denkbaar is, wordt
van zijn arbeidsverrichtingen een kinemato-
grafisch beeld opgenomen. Deze film wordt
dan gedurende den arbeid der overige arbei
ders, wien zij tot voorbeeld heeft te dienen,
in de werkplaats vertoond en de arbeiders
hebben dan hun werk met precies de zelfde
bewegingen en in precies het zelfde tempo
te verrichten als de bioso ;ische model-arbei
der, die hun voorbeeld is.
Dit procédé heeft het groote voordeel, dat
men de arbeiders van een zelfde werkplaats
geleidelijk kan brengen tot versnelling van
hun werk. Immers de film kan, naar belie
ven, langzamer of sneller worden afgedraaid.
Men vangt aan, haar in niet al te snel tempo
te vertoonen, doch versnelt dat tempo onge
merkt en de arbeiders zullen haast onge
merkt leeren, hun werkwijze te versnellen
tot zij het vereischte tempo hebben bereikt.
Op die wijze is het gelukt een werk, dat
vroeger 37 minuten vorderde, te volvoeren
in 9 minuten. De loonsverhooging, die Taylor
voor deze grootere productiviteit van den
arbeider per man voorslaat, bedraagt onge
veer 30 pCt, De vergrooting der bedrijfs
winst is dus zeer aanmerkelijk.
Wij zullen aan de beschrijving van dit
nieuwe stelsel, dat een ongekend snellen
zegetocht heeft gemaakt door tal van Ame
rikaansche fabrieken men is in de Ver-
eenigde Staten wel gewend aan snel wer
ken weinig toevoegen.
Slechts deze opmerking, dat er twee groote
moeilijkheden zijn, die een eenigszins alge-
meene toepassing van het Taylor-systeem
in den weg staan.
Vooreerstwaar zal men heen moeten
met de talrijke arbeiders, die deze vermelde
wijze van werken niet kunnen bereikenen
ten andere met hen, die broodeloos zullen
worden door het overbodig worden van veel
arbeiders door de zoo belangrijke vergroo
ting van het productievermogen per per
soon.
Staat niet te vreezen het kweeken van
een schrikwekkend werkloozen-proletariaat,
dat immers door de maatschappij moet wor
den onderhouden indien dit niet meer ge
beurt door de bedrijven.
Op de tweede plaats schijnt er gevaar te
dreigen voor hetgeen dr. A. Kuyper als
Minister in de toelichting van zijn ontwerp-
Arbeidswet noemde >het arbeidsvermogen
der natie c. De geweldige intensifieering van
den arbeid zal den arbeider zóo snel verslij
ten, dat hij reeds op jeugdigen leeftijd
wanneer zijn kinderen nog niet in staat zul
len zijn, hun eigen brood (laat staan dat
voor de ouders) te verdienen zijn gezin
niet zal kunnen onderhouden. Daarmee zou
de geheele bestaansmogelijkheid der nijver
heid in gevaar kunnen komen.
Intusschen, het systeem is nog te nieuw
dan dat reeds een oordeel kan gevormd om
trent zijn eindwerking.
Zeker is het, dat het een ware omwente
ling zal kunnen teweeg brengen in het indus
trieele leven indien het zich zóo doorzet als
het aanvankelijk, althans in de Vereenigde
Staten, schijnt te zullen doen.
De onverschilligen en de luien zullen er
vooral van lusten.
Aangiften bij
den Burgerlijken Stand.
Sedert de invoering hier te lande van den
Burgerlijken stand, in 1811, werd huwelijks
aangifte gedaan op Donderdag of Vrijdag.
In gevolge de Wet van 20 Juni 1913 is
gebroken met die voor velen lastige bepa
ling. lastig vooral voor inwoners van buiten
gemeenten, die niet zoo dicht bij het Raad
huis plegen te wonen.
De wijziging van het Burgerlijk Wetboek,
welke gister in werking trad, brengt mee,
dat niet meer Zondagochtends, doch reeds des
Zaterdagsmiddags de voorgenomen huwelij
ken door aanplakking worden bekend ge
maakt, niet meer door enkele vermelding
der namen, doch onder opgaaf van de namen
en de voornamen zoowel van de aanstaande
echtgenooten als van hun ouders. Voorts
moeten nog worden vermeld de beroepen,
den ouderdom en de woonplaatsen van al
deze personen. Een en ander maakt, dat des
Zaterdags een groote publicatielijst wordt
aangeplakt, die niet in gereedheid kan wor
den gebracht wanneer de Vrijdag als >aan-
teekendagc blijft gehandhaafd.
Als zoodanig zijn nu de Dinsdagen en de
Woensdagen aangewezen, telkens des namid
dags van balf 2 tot 3 uur.
Eer we een maand verder zijn, is deze
nieuwe regeling alweer oud en ingeburgerd.
De eerste weken echter mag het trouwlustig
publiek nog wel eens aan de veranderde
dagen en uren worden herinnerd.
Zooals ieder weet ieder Staatsburger
kent immers de wetten des lands op zijn
duimpje moet aangifte van geboorte ge
schieden binnen drie dagen na de geboorte,
Vandaar, dat vaders of anderen (doktoren en
vroedvrouwen bijv.) die niet meer tot Maan
dag met de aangifte kunnen wachten, ver
plicht zijn 's Zondags op het uur van aangifte
zich te spoeden naar den Burgerlijken Stand.
Ieder die in dat geval verkeerde, kent het
ongerief om juist in zulke dagen op Zon-of
feestdagen genoodzaakt te worden tot een,
soms verren, tijdroovenden tocht naar het
Gemeentehuis.
Dit zal niet meer noodig zijn. De Zondag
en daarmede gelijkgestelde dagen worden
niet meer medegerekend voor den termijn
van drie dagen. Vallen binnen dezen termijn
een Zondag, de Nieuwjaarsdag, de Christe
lijke Tweede Paaseh- en Tweede Pinkster
dagen, de beide Kerstdagen, de Hemelvaarts
dag of de verjaardag des Konings, dan kan
met de aangifte nog worden gewacht.
Aangiften van overlijden worden niet aan
een termijn gebondenalleen voor personen,
die in een gesticht overlijden, bestaat de be-
paling tot aangifte binnen 24 uren na het