Dinsdag 21
October 1913.
No. 8328.
63e Jaargang.
Stadsnieuws.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Ditgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
P. J. 7HSSSRZKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f 1.15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
ZORTZGZtAOBT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
Staangeld voor flessclien.
Er is hier groote ontstemming gewekt
door het feit dat een winkelier zoogenaamd
»staangeld« vroeg voor de flesch waarin hij
zijn waar verkoopt. Daar zijn er, die maar
niet willen gelooven, dat een winkelier óok
moet betalen voor zoo'n flesch, hetzij aan de
fabriek van welke hij zijn waar jam of
iets dergelijks dan wel de flesch zelf
betrekt in welke hij zijn waar moet afleve
ren. »Die man heeft tóch zooveel flesschen
op eentje minder komt het er bij hem niet
op aan* redeneert men danmaar men ver
zuimt, even door te denken en na te gaan
welk een reusachtig kapitaal de flesschen
vertegenwoordigen, die door achteloosheid
niet worden terugbezorgd aan den winkelier,
die, als hij tóch zoo veel flesschen* heeft er
zeker van kan zijn, dat hij er ook heel veel
nooit ziet terugkeeren.
Het is waarlijk niet onbillijk, dat hij voor
het ten gebruike geven van zoo'n flesch
zoogenaamd staangeld heftdat is den kos-
tenden prijs. Wie de flesch terugbrengt,
krijgt het staangeld terug.
En wie haar achterhoudt en bij gelegen
heid van de groote schoonmaak verkoopt
aan een rommelkoopman, maakt zich straf
schuldig; want zij 'tis gewoonlijk een
»zij* heeft dan niet meer of minder dan
diefstal, althans verduistering, gepleegd.
Een spuitwater-syphon en hoeveel zou
den er wel in een kelderhoekjc staan
kost den mineraalwater-fabrikant f 1.25.
Thans wijst weer het .Weekblad voor
den handel in gedistilleerd, enz.* op het
staangeld en schrijft o. a.
Te Delft had een gecombineerde vergade
ring plaats van de leden der vereeniging
.Vergunning*, en van die der afdeeling
Delft van den Bond van mineraalwater
fabrikanten en bierhandelaren, onder voor
zitterschap van den heer A. N. van Hoek.
Door den Algemeenen voorzitter van den
Ned. Bond van mineraalwater-fabrikanten,
enz., den heer Van der Loos, uit Haarlem,
werd de wenschelijkheid tot algemeene
staangeldheffing voor flesschen besproken.
Op zakelijke, onderhoudende wijze zette de
heer Van der Loos uiteen, dat het
plicht voor iederen bier- en mineraalwater-
handelaar is, staangeld te heffen voor in
bruikleen gegeven flesschen. Het verlies aan
flesschen, en dus de derving van winst, is
enorm en ieder die eenige maanden werkt
met staangeld ziet reeds, zonder nog zijn
boeken te raadplegen, dat hij aanmerkelijk
minder flesschen kwijt raakt dan vroeger.
Het is immers geen onrechtvaardige zaak,
dat men zijn eigendom beschermt waar er
door de wet in dit opzicht hoegenaamd
niets gedaan wordt. Het nemen van 5 cent
staangeld voor een flesch die 8 a 10 cent
bij inkoop kost, bewijst ook, dat geen
handelaar een voordeeltje wil putten uit de
staangelden.
Ook van de zijde van het groote publiek,
zeide de heer Van der Loos, is zeer zeker
medewerking te verwachten, wanneer eerst
maar bekend is, welke toestanden er ont
staan zijn. Spreker haalde toen o.a. de vol
gende voorbeelden aanEen meisje komt
bij een bottelaar en vraagt 2 syphons spuit
water voor mevrouw A., waarvan zij den
naam verzonnen heeft. Zij betaalt 20 cent,
gaat om den hoek van de straat, spuit de
syphons leeg en loopt' naar den lorrebaas,
waar zij 45 cent voor de ledige syphons
krijgt. Een kwartje versnoept zij en herhaalt
met de resteerende 20 cent de truc bij een
anderen bottelaar. De waarde der syphons
is fi.30 per stuk. Arme bottelaar; hoeveel
spuitwater moet hij verkoopen, alvorens dit
verlies terug te hebben. Arm land, dat geen
wetten kent om te verhindern, dat op deze
wijze de oneerlijkheid wordt bevorderd.
Nog een voorbeeldEen meisje loopt op
zekeren morgen met 6 ledige bierflesschen
naar een opkooper. Men gaat haar na en
ziet, dat zij deze flesschen verkoopt voor
cent. Op de vraag hoe zij aan die fles
schen komt, vertelt zij, dat vader die den
vorigen dag bij een caféhouder in de buurt
had gehaald, dat de familie het bier had
opgedronken en dat zij nu van die 12 centen
een dubbeltje schoolgeld moest betalen en
2 cent mocht versnoepen. Volgens haar zeg
gen, gebeurde dit wel meer en was dat ook
bij anderen wel de gewoonte.
Bij een opkooper te Haarlem werd in
eenige maanden tijds een aanwinst in diens
pakhuis geconstateerd van 48 000 bier- en
kogelflesschjes. Een half jaar na de invoering
van staangeld moest deze opkooper zijn
.zaak* sluiten. Hij kon geen flesschen meer
krijgen (althans niet onder de 5 cent en dan
was er natuurlijk niets meer aan te ver
dienen); hij kon dus niets meer verkoopen
(omdat de bottelaars zich verbonden hadden,
geen flesschen meer te koopen bij opkoopers).
De man had zoo goed als uitsluitend een be
staan gehad van den handel van verduisterde
flesschen.
Na de uiteenzetting van den heer Van
der Loos werd er gelegenheid gegeven om
vragen te stellen, waarvan druk gebruik
werd gemaakt.
Aan het eind der besprekingen circuleer
de een lijst, waarop alle 23 aanwezige be
langhebbenden bij het vak met hun handtee-
kening verklaarden, binnenkort staangeld
te zullen invoeren.
De heer A. R. Veenstra, aanbevolen ter
benoeming tot Gemeente-secretaris van
Amersfoort, wordt tevens aanbevolen ter be
noeming tot Secretaris van de Gemeente
Vlaardingen.
Voor benoeming tot Rector van het Gym
nasium hier hebben zich 6 sollicitanten aan
gemeld.
Het zou intusschen best kunnen gebeuren,
dat een nieuwe oproeping geschiedt.
De heer A. van Duijn heeft met gunstig
gevolg afgelegd het voorbereidend examen
voor candidaat-Oost Indisch ambtenaar.
Luitenant-kolonel D. W. de Jager, van
het 5e regiment infanterie, wordt 1 Novem
ber bevorderd tot kolonel en belast met het
bevel over een infanterie brigade.
Zie Laatste Berichten.
Reserve-luitenant J. W. Verloop is over
geplaatst van het 20e regiment infanterie
naar het 5e regiment.
Paardenarts dr. R. H. J. Gallandat Huet
zal 24 dezer hier in garnizoen komen en den
dienst bij de Hoefsmidschool overnemen van
paardenarts F. Laméris.
Luitenant J. H. Sonne, van het 5e regi
ment infanterie gedetacheerd geweest bij het
Oost Indisch leger, is gerepatrieerd en inge
deeld bij het 4e regiment infanterie, te Lei
den.
Voor de plaatselijke Vereeniging voor
Hooger onderwijs buiten de universiteit zal
prof. dr. K. Kuiper, van de Gemeentelijke
universiteit van Amsterdam, vermoedelijk in
December vier voordrachten houden over
De poëzie van Homerus en zal prof. F.
Kohlbrugge, uit Utrecht, drie avonden in
Januari spreken over Tafereelen uit de ont
wikkeling der menschheid.
Herinnerd zij, dat ds. Jac. J. Thomson
morgenavond de eerste zijner lezingen zal
houden.
Het hoofdnummer van het nieuwe week-
programma der bioscoop aan de Langestraat
is »In het land van belofte*, zeer tegen zijn
heilspellenden naam in, een drama, in 3
afdeelingen nog wel, maar een, dat van be
gin tot eind boeit en dat kan gerangschikt
onder de blijeindende drama's. Het speelt
CAC*t-0-\
grootendeels in de goudvelden van Zuid-
Afrika en geeft dus alle gelegenheid tot
prachtige natuurtafereelen.
Van de overige drie nummers, alle
comische beeldenreeksen, is .Een treurspel
in een bioscoop* wel het aardigst, zoo om
zijn opzet als om het uitmuntende spel.
De vergrooting der zaal blijkt, nu alles
weer in den gewonen doen is, een aanwinst.
Den Spienhof*, zooals de Brabantsche
EdelAchtbare hem een paar jaar geleden
noemde, is gisteravond niet gekomen.
Jammer voor hem, want bijna alle plaatsen
op den eersten rang waren besprokenjam
mer voor hen, die er zich al op hadden ge
spitst om hem te hooren over prof. Treub
en prof. Bollanden niet zeer tot genoegen
van den heer Gongrijp, die met zijn bekende
welwillendheid zich beijverde alleu, die
plaatsen hadden besproken zelfs uit de
omliggende Gemeenten een vergeefschen
gang naar .Amicitia* te besparen.
Vandaag of morgen zullen we wel hooren
wat de aanleiding is geweest, dat Speenhoff,
op wien men overigens zoo vast kan reke-
1, om 5 uur plotseling afseinde. 'tls stel
lig een geldige reden.
Onder voorzitting van den heer R. Win
kel, uit 's-Gravenhage, werd Zondag in
hotel Reichmann van tien uur tot half acht
gehouden een buitengewone Algemeene
vergadering van den Nationalen bond van
handels- en kantoorbedienden .Mercurius*,
welke werd bijgewoond door den Penning
meester van het Nationaal vakverbond en
door afgevaardigden van 31 der 34 afdee
lingen. Slechts Alfen, Meppel en Zwolle
waren niet vertegenwoordigd.
De Voorzitter herinnerde in zijn
openingswoord aan zekere gebeurtenis in
het Bankwezen, waarbij daghelder is geble
ken de noodzakelijkheid van vak-organisatie
aan het krachtig vakleven in den Bond, die
op 1 Juli 2440 leden telde, wier aantal
inmiddels wies; aan het neutraal standpunt
van den Bond, in welken alleen beroepsbe-
langen gelden en die al hetgeen daar buiten
staat, overwegingen van kerkdijken of poli-
tieken aard, zorgvuldig buiten de Bondszaken
houdt.
De vergadering staat ditmaal in het teeken
van het verzekeringswezen. De Bond bezit
reeds een Ondersteuningsfonds, dat overeen
kapitaal van f20 000 beschikt, een Werk
loosheidsfonds, dat, ofschoon het in zijn 3-jarig
bestaan ruim f 7000 uitkeerde, reeds een
goede f 10 000 bezit, en een Plaatsings
bureel. Daaraan wil de Bond heden toevoegen
een Ziekenfonds en een Weersta ndskas. Hier
door wordt het weerstandsvermogen der leden
en dus van den Bond weer aanzienlijk ver
sterkt. Spr. wees ook op den buitengewoon
bloeienden staat van het Herstellingsoord,
dat over een f 20 000 beschikt.
Vóór de pauze, welke van 12.45 tot '-45
duurde, was aan de orde de Begrooting voor
1914, welke ten slotte ongewijzigd werd
aangenomen, met dank aan den Penning
meester, den heer F. G. Mastenbroek,
te Leiden. Zij heeft in ontvangst en uitgaaf
fn 927, met een sluitpost van f 17. De boven
genoemde Bondsinstellingen worden alle af
zonderlijk beheerd.
Slechts de hoofdzaken uit de soms zeer
wijdloopige discussiën vinden hier een plaats.
De Voorzitter, die tot het laatste oogenblik
de drukbezochte en zeer vermoeiende ver
gadering met krachtige hand leidde, mocht
er in slagen alle voorstellen van het Bonds-
bestuur ongewijzigd aangenomen te zien
meestal met 58 tegen 13 stemmen zelfs
toen een lid van het Bondsbestuur vóór een
der amendementen pleitte, doch alras bleek
minder geoutilleerd te zijn dan zijn mede
leden van het Dagelijksch Bestuur.
Zoo werd de bijdrage van het Onder
steuningsfonds behouden op f 0.50, die voor
het Herstellingsoord op f o.to en die voor
het Neutraal vakverbond op f 0.15 per lid,
terwijl f 500 werd bestemd als eerste inlage
voor de Weerstandskas.
Na de pauze volgden niet minder belang
rijke zaken
Het Reglement van 1908 voor het Fonds
tot verzekering tegen geldelijke gevolgen
van werkloosheid werd herzien en onder
meer in overeenstemming gebracht met de
sedert zijn instelling opgerichte Gemeente
lijke werkloozenfondsen. Bepaald werd, dat
de premie bedraagt f 1fa of f 3 per jaar
naar gelang van het salaris en dat de uit-
keering zal beloopen f 0.50, f 1.00 of f 1.50
per week naar mate van de klasse in welke
men zich verzekert.
Deze herziening vorderde bijna drie uren.
Ruim een uur werd gediscussieerd over
de instelling van een Fonds tot verzekering
bij ziekte en het reglement daarvoor.
Zoo spoedig mogelijk nadat een reserve
is gevormd, zal het fonds uitkeeren, vermoe
delijk reeds met ingang van 1 Januari 1915.
De vorming van een Weerstandskas en
het daarvoor ontworpen reglement vroegen
slechts een kwartier discussie.
Hierna kwam aan de orde de herziening der
Bondsstatuten, mede noodig door het toe
voegen van nieuwe uitstellingen aan den
Bond.
Hierbij werd onder meer ter sprake ge
bracht het toelaten van winkelpersoneel als
lid. De afdeelingen zelve zullen ten deze be
slissen immers in kleine plaatsen, waar de
arbeidsverdeeling nog niet zóo ver kan voort
gezet, komt het voor, dat een employé ach
tereenvolgens winkelbediende, kantoorbe
diende en reiziger is, soms ook wel gelijk
tijdig vooral in zulke gevallen is het hoogst
moeilijk, een scheiding te maken.
Velen betreurden het, dat de Bondsverga
deringen sceeds op een Zondag worden ge
houden.
De Voorzitter: Ik betreur het, dat
zij steeds op een Zondag moeten gehou
den. De Bond is er trotsch op, dat hij on
der zijn leden zeer geloovige mannen telt,
die evenwel met het Bondsbestuur de abso
lute onmogelijkheid inzien, dat op een ande
ren dag wordt vergaderd. Dat het niet mo
gelijk is, op een werkdag te vergaderen, is
nog zeer onlangs gebleken hier, te Amers
foort zelf, waar een Christelijke zusteror
ganisatie een Bondsdag had uitgeschreven,
doch zij, door de veel te geringe opkomst,
het slechts kon brengen tot een gezellige
wandeling.
Wij zitten vervolgde spr. hier waar
lijk niet in overmatig langen arbeidsdag voor
ons genoegen en óok niet-om anderen eens
recht onaangenaam te zijn, doch omdat de
omstandigheden het niet anders toelaten.
Zondagsheiliging laat ook ons in geenen
deele onverschillig. We kunnen niet anders,
al wilden we allen nog zoo graag (applaus).
Laat dit spontaan applaus het bewijs zijn,
dat wij anderer gevoelens wenschen te eer
biedigen (applaus). Dat we het beginsel zijn