Zaterdag 8
November 1913.
No. 8336.
63e Jaargang.
BIJ B L A D.
Stadsnieuws.
Eitgave van de Naainlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
p. J. razsiaisa
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-. Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fx.
franco per post f 1.15. AÖvertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ofricieële- en onteigening»-
advertentifin per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
SOXlTSaxiAOBT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
Bij dit nummer behoort een
Onafhankelijkheid.
In de meeste plaatsen van ons land zijn
thans gevierd de feesten ter herdenking van
de vrijwording uit de Fransche overheersching,
van het feit, dat ons land weer een zelfstandige
Staat werd; in andere zal dit feit over enkele
dagen worden herdacht. Toen in 1863 dit
zelfde geschiedde, deed men dit op 30 No
vember, den dag waarop de Prins van
Oranje voet aan wal zette te Scheveningen
of op dien, welke voor de plaats van inwo
ning was de datum van het vertrek der
Franschen.
Wie zoowel de 50-jarige als de 100-jarige
herdenking heeft beleefd, kan spreken van
het groote verschil waarop het halve en het
heele eeuwfeest is gevierd.
In 1863 leefden nog velen, die den tijd
van zware verdrukking hadden meegemaakt
en konden getuigen van de ellende, geleden
door vreemde overheersching die nooit had
den kunnen vergeten wat het zegt, vrijheid
en onafhankelijkheid te moeten missen.
In 1863 klonk overal een toon van blijd
schap, dat de droeve toestand van vóór 50
jaren was vervangen door dien van vrijheid,
van onafhankelijkheid van vreemde macht.
Maar niet alleen blijdschap bezielde het volk,
ook toonen van dankbaarheid en diep gevoel
lieten zich hooren en menig oude verhief
zijn stem om te danken voor den grooten
zegen van toen en wees er de jongelieden
met ernst op, zich dien zegen waardig te
maken en te verdienen, door waarlijk vrij
en onafhankelijk te blijven.
Dat dit jaar de herdenking van het eeuwfeest
een geheel ander karakter droeg, daarover zal
wel geen verschil van meening bestaanzij
droeg geheel en al het kenmerk van ver
maak. Vandaar ook, dat men bijna overal de
feesten organiseerde in den zomer, die door
zijn lange en mooie dagen tot grooter deel
neming kon uitlokken. De zucht naar ver
maak stond op den voorgrondde herden
king was een geschikte aanleiding voor velen
om door allerlei feesten genot te smaken.
Daarmede wordt niet bedoeld, dat er niet
naar getracht is, ook een ernstigen toon te
geven aan de herdenking van de gebeurte
nissen van vóór honderd jaar. De vele en
groote tentoonstellingen strekken daarvan
tot bewijs Daarmee heeft men getoond, hoe
zeer ons volk op allerlei gebied is vooruit
gegaan hoe de wetenschap tallooze verbe
teringen heeft mogelijk gemaakt in huis en
maatschappijhoe vele nieuwe banen voor
iedereen zijn geopend door de toepassing
van menige uitvinding en ontdekkinghoe
de ontwikkeling van verstand en geest is
toegenomenhoe de kennis overal is ver
spreid. Ja, we bekennen volmondig, we zijn
vooruitgegaan in vele, vele opzichten en
met groote schreden,
Maarof we zijn toegenomen in vrij
heid en onafhankelijkheid? Of we in geen
enkel opzicht achteruit zijn gegaan in die
honderd jaren Of de lessen van het verleden
in onze dagen nog wel worden begrepen en
in practijk gebracht?
Vrijheid en onafhankelijkheid. Ja, de zucht
daarnaar is ons volk als het ware aangebo
ren. Maar op welke vrijheid is he: gestïld?
Op die, welke geen macht boven zich duldt
of op die, waardoor het naar eigen zin en
begeerte kan leven, zonder dwang of wet?
Dat die vrijheid voor velen de ware is,
zien wij dagelijks bij de jeugd. Zou er anders
zóo veel baldadigheid en straatschenderij
gepleegd worden door het jonge volk, dat
vaak met de grootste brutaliteit zijn wandaden
uithaalt
Vrijheid in doen en laten voor zich zelf
wordt algemeen begeerd; naar die van ande
ren wordt niet gevraagd; die moeten maar
voor zich zelf zorgen, doch wel oppassen, dat
zij niet in botsing komen met hetgeen de
groote hoop voor zich aan vrijheid eischt.
Wij weten wel, dat deze soort vrijheid
bandeloosheid is, dat vrijheid in den goeden,
waren zin beteekentvrij zijn van al hetgeen
den mensch ontsiert en verlaagtvrij zijn
van zinnelijke lusten en begeerten, van al
hetgeen hem belet, waarlijk en waardig
mensch te zijn.
Onafhankelijkheid zoo nauw verbonden
met vrijheid, ja, een gevolg daarvan bestaat
niet in het ontkennen van wet en macht,
evenmin in het niet-dulden van gezag of
personen boven zich.
Evenals in het huisgezin boven de kinde
ren de hoofden van het gezin staan, aan
wier wet en gezag door de jonge gezins
leden moet worden gehoorzaamd, zoo moet
men ook in de maatschappij aan wet en ge
zag gehoorzamen, wil er orde en rust heer-
schen. En evenals in het huisgezin de vrij
heid der jongere leden niet wordt belem
merd, (alleen in zoo verre beperkt, als te
groote vrijheid van beweging voor de jeugd
nadeelige gevolgen zou hebben voor haar
zelf of voor anderen) zoo dienen in de groote
maatschappij de wetten om het geheele volk
volle vrijheid te schenken, behalve daar,
waar het, door schending van die wetten,
zijn gepaste vrijheid te buiten gaat, ten na-
deele van zichzelf en anderen. Wie alleen
zichzelven en niet anderen de vrijheid gunt,
is zijn vrijheid niet waard.
Onafhankelijk gevoelt zich de mensch, die
door eigen kracht, door eigen arbeid zich
een plaats in de maatschappij heeft verwor
ven, die de vruchten van eigen inspanning
mag plukken. Wel moest hij eerst een steu
nende hand vatten, die hem den weg tot
onafhankelijkheid wees en hielp betreden,
doch zoodra hij zich sterk genoeg gevoelde
om op eigen beenen te kunnen staan, kwam
hij door eigen inspanning verder, dankbaar
voor den ondervonden steun, die hem eigen
kracht had geopenbaard.
Onze kinderen willen wij opvoeden tot
vrije, onafhankelijke menschen. Laten wij hun
dan toch een goed begrip inprenten waarin
vrijheid en onafhankelijkheid bestaanhoe
echt vrij zij zich zullen gevoelen, wanneer
zij niet staan onder de macht van hun harts
tochten, hun lusten, hun begeerten, wanneer
zij daarvan niet de slaven zijn, maar de
meestershoeveel gelukkiger zij zullen zijn
bij een eenvoudig maal. door eigen arbeid
verkregen, dan aan een weelderigen disch,
dien zij aan anderen hebben te danken en
waardoor zij hun onafhankelijkheid verliezen.
Ongelukkig is bij velen het ware besef van
vrijheid en onafhankelijkheid weinig ontwik
keld en verkiezen zij een gemakkelijk leven
boven een bestaan van arbeid en inspanning,
dat hun onafhankelijkheid kan brengen.
De herdenking van het jaar 1813 wijst
ons nog op een ander feit, dat ceti ernstig
woord tot ons spreekt, óok in het belang
der opvoeding.
Ongetwijfeld getuigen do vele en groote
tentoonstellingen van 1913 van een streven
naar ernst en degelijkheidma?r om die
gelegenheden goed tot haar recht te doen
komen en tot een talrijk bezoek uit te
noodigen, ging men cr toe over, er tal van
vermaken aan te verbindenmoest de ernstige
en degelijke zin van die tentoonstellingen
succes verkrijgen door al die amusementen
om ze smakelijk, genietbaar te maken Is
dat niet een erkenning van het feit, dat
tegenwoordig zooveel wordt gevraagd, jazelfs
gezocht naar vermaak?
En hoe staat 1913 tegenover 1813 wat
betreft hec huiselijke leven, in de inrichting
van het huis, in de eischen van levenswijze,
dagelijksche gewoonten, in den eenvqud, de
ware hartelijkheid en liefde tusschen ouders
en kinderen
Er zijn nog vele gezinnen, die door een
hechten band van hatelijkheid en liefde ver
bonden zijn gezinnen, waar men met elkaar
meeleeft, waar de een voor den ander denkt
en zorgtgezinnen, waar men samen leeft,
waar de avonden, vooral in den winter, thuis
worden gesletenwaar de vader na der
dagelijkschen arbeid rust en opwekking vindt
in de gezellige huiskamer, waar de moeder
haar ijverige hand niet laat rusten, terwijl
zij met welgevallen en een vriendelijken, ge
lukkigen lach haar kring beschouwtwaar
prettige, gezellige kout wordt afgewisseld
door een meer ernstig woordwaar nu on
dan een eenvoudig lied wordt aangeheven
waar ieder zich beijvert, een opgewekte
stemming te doen hcerschenwaar men ver
heugd is met de blijden en een deelnemend
vertroostend woord heeft voor de bedroefden;
waar herinneringen goboren worden, die,
vaak een menschenleven lang, licht, warmte
troost en steun brengen.
Moge zulke huiskamers nog vele gevon
den worden. Zij zijn voor onze kinderen een
groote schat.
Aldus mevrouw A. Idsinga-Scheffer in het
«Maandblad in het belang der opvoeding
van
Brandmelding.
Met ingang van 1 November 1,1. is de
alarmdienst voor de brandweer in werking
getreden.
In de woningen van de meeste brandweer
lieden en een 10-tal agenten van politic zijn
wekkcrschellen aangebracht, welke vanuit hot
telefoon-bureau aan do Utrochtschestraat,
tegenover het politie-bureau, door de
daar aanwezige beambte in werking worden
gebracht.
Tevens geschieden van dat bureau uit de
telefonische oproepingen van do hoofdlieden
der brandweer, politic, enz.
De alarmdienst voor do brandweer is dus
geheel gebaseerd op en houdt innig verband
met den plaatselijken telefoondienst.
Het is daarom, dat hot Gemeentebestuur
een beroep heeft gedaan op de hulpvaardig
heid van de telefonisch aangeslotenen om
bij eventucelen brand hun toestellen beschik
baar te willen stellen en dit kenbaar te mo
gen maken door aan de gevels hunner por-
ceelen van Gemeentcwogc een plaatje, waar
op de letter T, te bevestigen.
Verreweg de meeste aangeslotenen heb
ben aau dit verzoek voldaan, zoodat, lettend
op het steeds toenemend aantal abonnó's,
de alarmpost aan het telefoonbureau en dien
tengevolge brandweer en politie van alle
deelen der Gemeente spoedig te bereiken
zijn.
De bedoelde T-plaatjes moeten nog wor
den aangebracht, doch ook dit zal nu wel
spoedig tot stand komen, evenals do tele
foonaansluitingen van enkele hoofdlieden
van brandweer en politic, welke nog steeds
mondeling moeten worden gewaarschuwd.
Ook is doorlooper.de telefoondienst inge
voerd, zoodat altijd, zoowel bij dag als nacht,
op Zon- en Feestdagen, personeel in het te-
lefoonbureau aanwezig i?
Bij brandmelding aan dat bureau, telefo
nisch in enkele seconden te bereiken, kan
men zeker zijn van spoedige hulp.
Immer vrage men dus bij eventucelen
brand KAN IK HIER IN DE BUURT
TELEFONEERF.N om de telcfoonbeambto
te waarschuwen
uitgekeerd (dus geen f4 of f3, gelijk in
andere berichten werd verzekerd) en dat in
December niet 5, doch 4 uitkceringon van
f 2 zullen plaats hebben.
Reeds aanstaanden Maandag zal in hot
Oranje-park, bij den Parallelweg, een begin
worden gemaakt met de werkzaamheden
voor het rosarium, der Gemeente aangeboden
door de vereeniging «Nos jungunt rosm»,
opdat het aanstaanden zomer geheel gereed zij.
Majoor A. Hogervorst zal voor de veree-
nigingi welke dit kostbaar geschenk aan de
Gemeente deed, met den Gemeente-architect
de voorbereidingen ovorleggen.
Aan het plaatselijk telefoonnet zijn thans
aangesloten met
no. 292 de heer S. H. Massa, Havik 8 en
no. 294 de heer A. E. Blok, Lange Beek
straat 20.
De telefonische aansluiting voor den heer
J. M. Reinboud, Nieuwstraat 14, komt heden
dan wel Maandag tot stand, zoodat dan alle
hoofdlieden der brandweer zijn aangesloten.
Pastoor A. L. F. X. Fock, van de Onze
Lieve Vrouwc-parochie, is benoemd tot deken
van het dekanaat Amersfoort.
Een zeer goed gelijkend portret van luite
nant-generaal G. A. Buhlman, den nieuwen
leger-commandant, is gereproduceerd in het
jongste nummer van »Do Wereldkroniek*,
»Do Prins*, »De Week* en «Het Leven*.
Dc militaire assistent-apotheker E. Jonker
wordt met ingang van 29 November over
geplaatst van het Militair hospitaal hier naa-
's Rijks-magazijn van geneesmiddelen te
Amsterdam.
In eer. gedeelte der oplaag van het vorige
nummer konden we nog meededen, dat bij
resolutie van don Minister van Koloniën me
juffrouw M. L. Russer ter beschikking is
gesteld van den Gouverneur-generaal van
Ned. Indië, ten einde te worden benoemd
tot klerk bij den post-, telegraaf- on tele
foondienst daar te lande.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft krachtens machtiging van de Koningin
ingetrokken het bij de Twccdp Kamer aan
hangig gebleven wetsontwerp tot wijziging
en aanvulling van dc wet tot regeling van
het Middelbaar onderwijs.
Officieus wordt met do mccsto stelligheid
gemeld, dat, geheel in overeenstemming met
de voorloopige maatregelen, door Minister
Talma genomen, aan de 70-jarige pensioen
gerechtigden op 9 December fz zal worden
Omtrent den opera-avond, Maandag in
«Amicitia* te geven door het Nodcrlandsch
opera-ensemble, schroef de «Goesche Ctr.«
I Iet is inderdaad oen mooie avond ge
weest, welke het Nedcrl. opera-ensemblo ons
heeft aangeboden. Vóór de pauze kregen wij
het derde en hot vijfde bedrijf van Gounod's
Faust*. Al dadelijk hadden wij gologen-
heid, den «Siebt-1* van mcj. Stcnnoke te
f rijzen. Een helder, frisch, lichtaansprekend
geluid, dat zich tot iets heel moois zal ont
wikkelen. De «Margaretha* van mej. Lizenda
was een openbaring en vooral in de gevan
genis-scène gaf zij bewijzen van veel drama
tische kracht. Na het schitterend voorge
dragen terzet Margaretha, Faust, Mephis-
tofolcs deed het opgetogen publiek tot
driemaal haten. De «Mephistofeles* van
Orelio is een creatie, zóo welbekend, dat we
slechts in herhalingen zouden moeten ver
vallen door haar te loven. De heer Phlip-
peau had als «Faust* mooie momenten, maar
veel schoons neoft hij ons gegeven in «Trou
badour*. Verdi's werk is zeer goed gozon-
gen door do dames I.izonda (Lconore) die
na haar groote aria in het 10 bedrijf leven
dig werd toegejuicht. Mcj. Dc Woel gaf een
prachtige uitbeelding van Azucena en de
heeren Orelio en Phlippeau droegen het
hunne bij om deze voorstelling tot oen vol
slagen succes te maken. De hoer Schumann
was een uitstekende I'crnand, terwijl do be
geleiding bij don heer II. van Beek in be
kwame handen was. Het tooncel was goed
verzorgdhiervoor nog een afzonderlijk com
pliment.
i Iet reizend gedeelte ier Gemengde zang-
vereeniging «Jacob Kwast*, meer beken 1
als «Dc Wognummcrs*, hooft gisteravond
in dc Groote kerk een 1400 menschen doen
samenkomen, een ongedacht groot aantal,
waar 's middags reeds een heel ander pro
gramma was gegeven te Nijkerk en dus de