boutteelt, o.a. van Tutein NoltheniuS en Rijcke-
vorssel; boeken over eletrotechnleko".r
kunst, o.a. van Walter Crane en van Van
der Kloot Meijburg.
Voorloopig staan ze in de serre bij de
tijdschriftenzaal.
De jongste afdeeling van »Onze vloot*,
hier Maandagavond opgericht, telt reeds 87
leden.
Luitenant mr. dr. H. J. A. van Son had
gistermiddag een even aandachtig als talrijk
gehoor toen hij in de achterzaal van Maison
De Kloet* aan genoodigden en leden van
het comité voor Amersfoort en omstreken
van het Nederlandsche Roode Kruis vertelde
van zijn ervaringen als Secretaris der Ne
derlandsche Roode Kruis-ambulance in Servië
gedurende den tweeden Balkan-oorlog.
Toen de trein 24 Juli dezes jaars Serajevo
verliet, had niemand den indruk, dat men
reisde in een land waar negen maanden
achtereen een vreeselijke oorlog had ge
woed pas bij Simla kwamen de eerste tee
kenen, dat men een land naderde, dat door
velen werd gemeden en nog merkbaarder
werd de werkelijke toestand toen werd over
gestapt in een nieuwen trein, bestaande uit
éen wagen 3 e klasse, van buiten witgekalkt
en inwendig rijkelijk gedrenkt met carbol,
welke voortdurend op die wijze werd ge
desinfecteerd en het eenige snelverkeersmid-
del was met Belgrado, de Witte stadalthans
in naam, want toen de ambulance er kwam,
waren de straten wel opgebroken doch niet
opnieuw geplaveid, omdat alle jonge man
nen waren opgeroepen voor den krijgsdienst.
Aan het station Simla stond een onafzien
bare rij draagbaren, waarbij enkele land
storm-soldaten van den 3den ban in hun
boerenkleeren en weldra kwam van den
anderen kant een convooi van 1000 dooden,
zieken en gewonden dooreen een afgrijselijk
gezicht, dat eenigermate werd verzacht door
het gemompel Roode Kruis* van enkele
zieken en gewondeneen zeer gewaardeerd
welkom en een aansporing om hulp te ver-
leenen.
Die hulp was werkelijk verdiend en ook
zeer noodig, want Servië heeft nog geen
eigen medische faculteit, geen eigen artsen,
geen gediplomeerde verpleegsters of verple
gers en moest dus vragen om vreemde hulp
van artsen, die zich flink daarvoor lieten be
talen. Het belangloos aanbod van het Ned.
Roode Kruis, dat het had leeren kennen
uit den eersten Bal kan-oorlog, aanvaardde het
gretig, te meer omdat de Nederlandsche
ambulance rijk was uigerust en uitmuntend
ingericht.
Met trots heeft de Nederlandsche vlag ge-
.vapperd van het hospitaal te Belgrado. Ne
derland heeft hier andermaal getoond, dat
ook een klein land groote dingen kan zijn.
De ambulance was berekend op 150 ge
wonden, doch er zijn er veel meer gekomen.
Chef was dr. Lingbeekzijn echtgenoote be
stierde het huishoudelijk deelverder waren
er 2 chirurgen, 1 arts, 2 semi-artsen, 6 ver
pleegsters, 4 verplegers, een jurist als se
cretaris, en een kok. In de 16 kisten wer
den behalve het instrumentarium en een
Röntgen-installatie met 400platen, o.a.mee
gevoerd 100 opvouwbare ijzeren bedden met
matras, 100 veldbedden, 300 kussens, lakens,
dekens, ondergoed, gecondenseerde levens
middelen, keukengerief, tafels en stoelen,
een timmerkist, enz.
De levensmiddelen werden veelal gekocht
op de markt vlak bij het hospitaal en 'ge
kookt op een petroleum-fornuis.
Elke Servische soldaat was voorzien van
een Utermohlen-snelverband, welk Neder-
Iandsch fabrikaat onschatbare diensten heeft
bewezen.
Tot hospitaal werd ingericht de kazerne
van het 7e regiment infanterie, een modern
gebouw van 3 verdiepingen met zeer ruime
vertrekken, bijna alle voorzien van water
leiding en electrisch licht.
Drie dagen later, na den slag bij Kouma-
novo, waarbij van een compagnie van 200
man er slechts 25 overbleven, kwam het
eerste convooi. In die drie dagen hadden de
Zusters alle zalen duchtig schoon gemaakt,
tot groote verbazing der Serven, die maar
niet konden begrijpen dat vrouwen dit zelf
deden, en waren alle zalen gereed, elk inge
richt met 27 bedden. Ook operatie-zaal en
apotheek mochtpn worden gezien. De
pakkisten werden daarvoor ingericht als
kasten.
Omdat het gebouw zoo ruim was, verzocht
de Regeering 300 a 400 man op te nemen
hetgeen geschiedde.
's Avonds om 11 uur kwamen de eerste
170 patiönten, gewonden en zieken. Hun
teekenen, hun tranen van dankbaarheid,
nadat zij, die soms dagen achtereen op het
slagveld hadden gelegen, waren verkwikt
door een bad, waren meer dan alle eerbe
wijzen en dankbetuigingen.
Dc dienst was spoedig geregeld. Eén
Broeder werd aangewezen voor den nacht
dienst, twee Zusters voor de verbandkamers
en de overige Zusters en Broeders kregen
ieder een zasT.
Weldra m ->est ook een derde verbandkamcr
worden ingericht ten behoeve var. reeds
ontslagenen, die zich weer aanmeldden om
hun verbanden te laten nakijken.
Spreker vertelde nu van de bezoeken van
familieleden, van het moedertje dat 3 dagen
reisde om haar zoon, een typhus-patiönt, zelf
te kunnen bijstaan, van het kereltje dat iedere
week aan zijn zwaargewonden vader moest
toonen wat hij in de afgeloopen week had
geleerd, van het bezoek van den Kroonprins
en zijn broeder, van de viering van den
Koninginnedag door toedoen van den Neder-
landschen consul, en van de goede zorgen,
die de Servische dames wijdden aan het
middageten voor de Westerlingen.
Volgens voorschrift van de Regeering
kregen de patiönten 's ochtends soep met
brood, 's middags soep met tomaten of uien,
eieren en wijn en 's avonds soep, alles in
zeer voldoende hoeveelheid.
Serven, Bulgaren en Montenegrijnen bleken
goede, brave, kinderlijk-naieve menschen
spr. kon zich niet begrijpen hoe zij in staat
waren te rooven en te moorden, waarvan
men hen vooral in den Servisch-Bulgaarschen
oorlog betichtte. In de ziekenzalen waren zij
allen broeders. Zij schreven lange brieven
naar huis en maakten nog langere gedichten
bij wijze van dankbetuiging.
Allen hielpen mee om hun genezing te
bevorderen en ook hierdoor behoefde men
slechts hoogst zelden over te gaan tot am
putatie. Tot 15 October werden 1100 pa
tiënten, van welke er slechts 8 stierven, ver
pleegd door de Nederlandsche Roode Kruis-
ambulance, die het langst van alle is open
gebleven.
Vooral de Serviërs zijn zeer soberdagen
lang kunnen zij leven op wat brood met
uien en zij hebben een verbazend uithou
dingsvermogen éen hunner stond 16 uren
achtereen in den trein, met als eenige hart
versterking af en toe een sigaret.
Hun mooiste trek is de groote vaderlands
liefde zoowel bij de mannen als bij de vrou
wen. Servië, nog slechts betrekkelijk kort
vrij geworden van de Turksche overbeer-
sching, moest een uitweg naar zee heb
ben welnu in elf maanden heeft men daar
voor twee oorlogen gevoerd en men zal sla
gen, zelfs ondanks het sarren en plagen en
stoken en liegen van Oostenrijk, dat, om het
Pan-slavisme tegen te gaan, opeens Albanië
aan de Albaneezen wil geven, aan een volk
dat leeft van roof en plundering en niet eens
een eigen taal heeft.
Spr. onthield er zich met opzet van, na
men te noemen, doch moest een uitzondering
maken voor mevrouw en dr. Lingbeek om
hun openlijk dank te brengen voor de voor-
treflijke leiding en de onbeschrijflijke opof
fering om het den 19 leden der ambulance,
die drie maanden op elkaar waren aange
wezen, aangenaam te maken en hun zware
taak zooveel mogelijk te verlichten.
De ambulance dan vormde het 18e reser
ve-hospitaal te Belgrado waren nog een
modern ingericht militair hospitaal en een
eveneens zeer goed stedelijk ziekenhuis. In
het laatste werkte een zeer volmaakte Russi
sche Roode Kruis-ambulance van 58 perso
nen Rusland is de groote beschermer van
alle Slaven.
Servië verzuimde in vredestijd een Roode
Kruis-verpleging in te richten. Het heeft,
als gezegd, geen gediplomeerde Zusters en
Broeders, doch, blijkens aan de verschil
lende ambulances verleende vrijwillige hulp,
zeer goed materieel om daaruit Zusters en
Broeders te vormen. Velen baden om hulp
en voorlichting.
Vooral bleek die fout te Nish, waar veel
cholera- en typhus-gevallen zich voordeden
doch alles geweldig vervuild was en waar
slechts waren 2 doctoren, 1 doctores en 4
oude hospitaal soldaten voor 400 patiönten.
Servië heeft vergeten, dat het doel van
het Roode Kruis is, de taak van den mili
tairen geneeskundigen dienst te verlichten
en dat het zich die taak moet eigen maken
in vredestijd. Wel heeft het reeds in 1876
een Roode Kruis opgericht, dat thans kan
beschikken over 2.5 millioen franc, als ge
volg van de groote vaderlandsliefde, den
wensch tot hereeniging met de Slaven en
de hoop op vrijwording van het terecht ge
hate Oostenrijk.
Doch het heeft geen cent gebruikt van
dat kapitaal en zelfs weinig van de rente,
En vooral het heeft nagelaten, jonge vrou
wen en jonge mannen in vredestijd te oefe
nen voor hun oorlogstaak.
Na de annexatie van Bosnië en Herzegó-
wina, in 1908, hebben de Serven een geheim
fonds bijeenbebracht, dat thans 2 millioen
franc rijk is, voor den bevrijdingsoorlog
doch weder hebben zij nagelaten Roode
Kruis-colonnes op te richten en te oefenen.
Laat dit een les zijn ook voor ons land.
De belangstelling voor het Roode Kruis
is hier niet grootmen vindt het werk mooi,
prijst het zelfs, doch vraagt nog veel te wei
nig zich afkan ikzelf ook iets doen t
Gelukkig zijn er thans comités op tal van
plaatsen in den lande en worden jonge vrou
wen en jonge mannen bereid bevonden, de
opleidingen te volgen en het geleerde bij
vredesrampen dienstbaar te maken voor hun
medeburgers.
Ook met geld kan men dit mooie werk
steunen, ook met kleine giften ieder wiens
hart spreekt, doe het zijne.
Spr. hoopte de belangstelling voor het
Roode Kruis te hebben verlevendigd of
wakker geroepen.
Mr. J. C. graaf Van R a n d w ij c k,
Eere-voorzitter van het comité, dankte nu
mr. Van Son voor de aangename wijze
waarop deze had verteld van zijn belangrijke
ervaringen.
Hij is propagandist geweestmoge door
te teekenen op de lijst, welke bij den uit
gang der zaal ligt, blijken, dat hij velen
heeft overtuigd van het goede werk, dat
het Roode Kruis beoogt.
De bijeenkomst, te klokke vier uur aan
gevangen, werd hierop even na vijven ge
sloten.
De plaatselijke afdeeling van de Vereeni-
ging voor vrouwenkiesrecht stelt zich voor,
morgen 21 November in »het Valkje* een
openbare vergadering te beleggen, waarin
de heer en mevrouw MasfeldtDe Witt
Hubers. uit Utrecht, hun gecombineerde
voordracht Vrouwenrecht en Mannenplicht*
ten gehoore zullen brengen. Ze deden dit
reeds in meer dan vijftig groote en kleinere
plaatsen in ons land en werden overal met
sympathie begroetniet het minst door den
eigenaardigen tot nu toe weinig gekenden
vorm, waarin ze hun denkbeelden uiteenzetten.
De heer Mansfeldt verdedigt op historische,
ethische en sociale gronden het goed recht
der vrouw om ook op maatschappelijk en
politiek gebied als met den man gelijkwaar
dig te worden behandeld, en geeft aan welke
voordeelen daardoor aan de gemeenschap
moeten toevallen. Mevrouw Mansfeldt illu~
streert dit door het vertolken van verzen en
prozastukken van Multatuli, Henriëtte Roland
Holst e.a., geheel in aansluiting met de zake
lijke beschouwing van haar man, en dit dus
niet als slotstuk van den avond maar steeds
als aanvulsel of toelichting van een deel zijner
rede, waardoor een aangename afwisseling
ontstaat.
Na een inleiding van den heer A. Hoo-
gendijk Jzn. is in een te Utrecht gehouden
vergadering opgericht een »Raad van beheer
en toezicht op het gebied van de pluimge
dierte en konijnenteelt in Nederland*. Het
doel der vereeniging is: het brengen van
eenheid onder de aangesloten vereenigingen;
het ontwerpen, vaststellen en erkennen van
standaards van pluimgedierte- en konijnen
rassen het houden van merken-bureaux
het vaststellen van algemeene voorschriften
voor tentoonstellingen en wedstrijdenhet
houden van toezicht op tentoonstellingen en
wedstrijden het aanleggen en houden van een
bibliotheek en archief.
Twaalf pluimgedierte-vereenigingen, uit
verschillende deelen des lands waren in de
oprichtingsvergadering vertegenwoordigd.
Men schrijft ons
J.l. Donderdag werd iu de Huishoudschool
de laatste practische en theoretische les in
landbouw-huishoudkunde aan boerendochters
gegeven door mej. Van der Knoop en den
heer Hylkema. Door den heer Van Dijk was
reeds den vorïgen avond de laatste les gege
ven. Aanwezig waren het Dagelijksch Bestuur
der afdeeling Amersfoort van het U. L. G.,
de Algemeene secretaris van dat genootschap,
de Commissie van toezicht en de Directrice
der Huishoudschool, benevens de Rijks-land-
bouwleeraar.
De eerste tweejarige cursus is gevolgd
door meisjes uit Woudenberg, Leusden,
Hoogland en Soest, en uit de zeer trouwe
opkomst tot het laatste oogenblik blijkt
afdoende, dat dit onderwijs zeer is gewaar
deerd door de deelneemsters.
Na afloop der les werden de leerlingen en
de leerares op hartelijke wijze toegesproken
door de heeren Tromp van Holst, Voorzitter
der afdeeling Amersfoort, en Van Daalen,
Rijks-landbou wieeraar, die tevens dank
brachten aan het Bestuur en de Directrice
der Huishoudschool, en aan mej. Van der
Knoop veel goeds toewenschten bij de aan
vaarding van haar nieuwen werkkring in
Friesland.
Na een opwekking om te trachten, vol
doende deelneemsters te vinden voor een vol
genden cursus, vertrokken de genoodigden.
Mevrouw Bramwell Booth, echtgenoote
van den huidigen generaal van het Leger
des Heils in Nederland, zal morgen een be
zoek brengen aan het Jongenshuis van het
Leger, aan de Koninginnelaan.*
Tal van afdeelingen van het U. L. G.
hebbcu amendementen ingediend op het
voorstel tot wijziging van het Reglement.
In hoofdzaak komen deze hierop neer, dat
men medezeggenschap wil laten aan het
Hoofdbestuur, dat bestaat uit de afgevaar
digden der 30 afdeelingen, terwijl men
wenscht, dat het Dagelijksch Bestuur de
zaken voorbereidt en leiding geeft.
Geheel dus naar de bedoeling van de
afdeeling Amersfoort.
Het ontwerp-reglement komt Zaterdag in
behandeling.
Onder de advertentiön komt voor het
week-menu van de Onderlinge keuken.
Aanstaanden Zondag geen competitie-
voetbalwedstrijden.
Bij de ten overstaan van notaris Joh.
Knoppers gehouden veiling van 6 woon
huizen en 4 winkelhuizen aan Parallelweg
en Pijpers-straat werden deze voor f 18 100
gekocht door de Gebroeders Ruitenberg.
De juffrouw, die hier een rijwiel huurde
doch verzuimde het karretje terug te bren
gen, is thans geknipt,
Na volledige bekentenis te hebben afge
legd, is zij ter beschikking gesteld van de
justitie te Utrecht.
Zij is de zelfde, die een poosje geleden
eveneens onder verdenking van poging tot
oplichting in voorarrest gebracht, uit het
politie-bureau hier wist te ontvluchten door
een sedert welvoorzien bovenlicht.
Den 20 Maart 1912 overleed hier, na en
kele dagen ziek te zijn geweeet, de 28-jarige
J. de K., die in Januari te voren in het
huwelijk trad met Joh. de K., vroeger huis
houdster bij De Br., een stillevend boer on
der Zwammerdam.
In April 1913 zou zij hertrouwen met G.
H, Het huisje onder Leusden was reeds ge
heel ingericht, toen plotseling het huwelijk
werd uitgesteld men zegt, dat De Br. haar
dreigde te zullen dooden indien zij her
trouwde.
De buren spraken er van en de recherche
ging op onderzoek uit.
Het schijnt, dat inmiddels De Br. heeft
verteld, dat de vrouw haar eersten man om
het leven heeft gebracht. Het lijk werd op
last van de justitie te Utrecht opgegraven
en alsnog gerechtelijk geschouwd.
Ten einde het justitieel onderzoek niet
te bemoeilijken en om te voorkomen, dat
mogelijke bewijsstukken zouden worden ver
nietigd, weigerde de politie elke inlichting
en verzocht zq, over de on-dits te zwijgen.
Intusschen wordt bericht, dat gisteravond
de vrouw en een man zeker niet de
boven aangeduide H., die zooeven hier nog
was te Brummen zijn gearresteerd en he
den gevankelijk naar Utrecht geleid.
Voor den Krijgsraad te Arnhem hebben
terechtgestaan twee soldaten, gedetacheerd
bij de tuchtklasse der infanterie te Amers
foort, beschuldigd van poging tot diefstal van
twee rijwielen in den nacht van 29 op 30
Augustus 1913. Toen dien nacht omstreeks
12 uur twee sergeanten thuis kwamen, zagen
zij twee soldaten en een burger-corveeër ko
men in de richting van de rijwielen, zich be
vindende onder de kap van een der infan-
terie-kazernes. Eender soldaten had een rij
wiel bij zich, de andere had er tweeéen
voor zich en éen voor den burger-corveeër.
Een hunner trachtte zich met het rijwiel
buiten de kazerne te verwijderen maar nau
welijks zat hij op het zadel of een band
knapte.
Bij het onderzoek bleek, dat beklaagden
reeds te voren op dien dag de rijwielen
hadden gemonsterd. Zij zelf gaven op, dat
zij een eindje wilden gaan rijden, maar ont
kenden zich aan poging tot diefstal te heb
ben schuldig gemaakt.
De Krijgsraad heeft niet wettig en over
tuigend geacht, dat de wegneming is ge
schied met het oogmerk van wederreeliter-
lijke toeüigening en hen vrijgesproken, maar
stelde de stukken in handen van den com
mandeerenden officier, ten einde te beslissen
omtrent krijgstuchtelijke bestraffing.
Troosters zijn er in overvloedmaar hel
pers Pessimisten zeggen, dat de verhouding
is als van duizend op éen.
TJlt den Omtrek.
Men schrijft uit Soest
Met het plaatsen der palen voor de elec-
trische straatverlichting van de Birkstraat is
een aanvang gemaakt, zoodat ook deze
hoofdverkeersweg binnenkort verlicht zal
kunnen worden.
Alsdan zal de Rijks-straatweg van Baarn
tot Amersfoort electrisch verlicht zijn. Een
prachtige verbetering. Soest gaat op het ge
bied var. verlichting andere Gemeenten voor.
Met dank aan alle vrienden, deelt het
»Suriname-comité 1863 1913* mede. dat de
feestgave aan de Surinaamsche zending, door
giften en verkoop van boekjes en sluit/egels
bijeengebracht, bedraagt (na aftrek van alle
gemaakte kosten de som van f15032.88.
Het Bestuur der Broedergemeente te Para
maribo zal later bekend maken voor welk
speciaal doel deze gift wordt besteed.
VOETBAL.
Quick ontmoette Zondag op Birkhoven de
oude tegenstander Z. A. C., uit Zwolle. De
roodbaatjes hebben den geheelen wedstrijd uit
stekend gespeeld en daar ook Z. A. C. een
flinke partij speelde, was er weer eens van
een mooien wedstrijd te genieten.
Quick mist Briöt Sr. en De Bruijn en
brengt de volgende combinatie binnen de
krijtlijnen doelSmit, achterKeetcll en
Warnaermidden Ittmann, Paul en Hen
driks vóórJentink, Van Rhijn, Brasser,
Mingels en Böhtn.
Dadelijk nadat de bal aan 't rollen is ge
bracht, brengt Z. A. C., dio den sterken wind
