Dinsdag 6
Januari 1914.
No. 8360.
63e Jaargang.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Uitgave van do Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van CleefT'
HOOFDREDACTEUR
F. J. 7RSOERZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post ƒ1.15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officiefile- en onteigenings-
advertentifin per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentifin van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
ZOHTXQ1LACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
KENNISGEVINGEN.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat,
blijkens schrijven van den heer Commissaris
der Koningin in de Provincie Utrecht van den
29 December 1913, 4de afdeeling, no. 1966,
in de Gemeente Rhenen een geval van schurft
bij schapen is voorgekomen.
Amersfoort, 2 Januari 1913.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op art. 264 der Gemeentewet,
Doen te weten, dat het 2e aanvullings
kohier dér
Straatbelastiug
over het dienstjaar 1913, goedgekeurd door Ge
deputeerde Staten van Utrecht, in afschrift
gedurende vijf maanden op de Secretarie der
Gemeente voor een ieder ter lezing ligt.
Amersfoort, 5 Januari 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VKEN8TRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat,
blijkens ontvangen bericht van den Commissaris
der Koningin in deze Provincie, van den 30
December 1913, 4e Afdeeling, no. 1973, in de
Gemeenten Kockengen en Abcoude-Proostdij ge
vallen van miltvuur zijn voorgekomen.
Amersfoort, 5 Januari 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Gemeente-ontvanger van Amersfoort
herinnert bij deze aan de spoedige vol
doening der verschenen termijnen van Inkom
sten-, Straat- en Hondenbelasting, dienst 1913.
Amersfoort, 6 Januari 1914.
De Gemeente-ontvanger voornoemd,
IC. van nnn BURG.
Onze straatnamen.
Nu te avond of morgen de onleesbare
geelgesausde houten naambordjes zullen
worden vervangen door geëmailleerd ijzeren
naamsaanduidingen, mag er wel eens op ge
wezen, dat met de spelling der straatnamen
af en toe niet onaardig de hand wordt ge
licht.
Om maar enkele voorbeelden te noemen.
Hoe moet worden gespeld de naam der
straat, die van den Arnhemscheweg langs
»Beekenstein« naar Achter Luiaard leidt;
met of zonder n
Officieel bestaat er geen Lange Bergstraat
de voormalige Watersteeg is herdoopt in
Bergstraat, zonder meer. Sedert de Korte
Bergstraat ontstond, is ook de naam Lange
Bergstraat in zwang gekomen en het zou
werkelijk aanbeveling verdienen, dien naam
op het straatbordje te bezigen.
Moet de naam der Blo(c)klandstraat met
of zonder c gespeld
De Hellestraat dankt haar naam aan het
Heylig-grachtje, enz. Zijn Hellingstraat en
Hellingsteeg r.ict juister dan de huidige wijze
van spellen Wie zal den Heiligenweg te
Amsterdam verbasteren in Helweg
De Koningsstraat heet naar Pieter Conincx,
die op den hoek woonde, en heeft dus recht
op een s meer in haar naam.
Is 't niet goed, te zorgen, dat een vreemde
ling zich niet kan vergissen die hetzij op
den Lageweg, hetzij op den Laaglandschen
weg moet wezen Om de zelfde reden werd
de Soesterdwarsstraat herdoopt in Brouwer
straat en kreeg de Stationsdwarsstraat den
naam Wilhelminastraat.
Zou de Molenstraat, bij de Hoogere Bur
gerschool, niet beter weer Gasthuismolen
straat kunnen genoemd, ter onderscheiding
van de Molenstraat, die nu nog tot Leusden,
doch in een afzienbaren tijd óok tot Amers
foort behoort
De Nachtegaalstraat wordt, ondanks haar
verdooping ingevolge het adres harer toen
malige aanwonenden, nog steeds Nachtegaal-
steeg genoemd.
Hoe moet de naam Oldenbarneveldt ge
speld op de straatbordjes van de gelijk
namige laan en het gelijknamige straatje,
welk laatste tegelijk met de Drieringenstraat
werd verheven van steeg tot straat?
Op het voetstuk van het bostbeeld staat
de naam gespeld met dt; hetgeen juist is.
De Pieter Pijpers-straat heet naar den be
kenden dichter magistraat Pijpers. Toch staat
op het bordje Pijper-straat.
De Wijers-straat is genoemd naar den
oud-Burgemeester Wijers. Zelfs in officieele
stukken wordt ze Weijers- of ook wel Wijer
straat genoemd.
Om van Weistraat, Bloemweg, Dalwegen
dergelijke maar niet te sprekenalsof er
geen bekende, zelfs beroemde vrouwen en
mannen in Amersfoort's geschiedenis te vin
den zijn, wier naam zeer goed kan gebezigd.
Voor dit laatste is echter een naamsver
andering bij Raadsbesluit noodig. Het eerste
kan geschieden door in tijds aan den leveran
cier der naambordjes de juiste spelling op
te geven.
Rocken door kinderen.
Een poosje geleden heeft de Commissie
van toezicht op het Lager onderwijs te Baarn
een onderzoek doen instellen naar den om
vang van het rooken door scholieren in die
Gemeente, waarbij bleek, dat bijna 34 pCt.
een enkelen keer, af en toe, dan wel geregeld
rooken. Onder die rookers zijn 14 kinderen
van 6 tot 7 jaar, 20 van 7 tot 8, 36 van 8
tot 9, 54 van 9 tot 10, 65 van 10 tot 11 en
75 van 11 tot 12 jaar.
Als een dergelijk onderzoek ook hier eens
werd ingesteld, dan zou wellicht óok blijken,
dat io pCt. der jongens van het eersteleer
jaar, de laagste klasse der scholen, verre van
vies zijn van pijp, sigaar of wat vooral
voor kinderen het allernadeeligst is van
sigaret.
De kwaal schijnt algemeen te zijn in ons
land.
Dr. Banning, arts te Nijmegen, wijst er
thans weer op in »Sobriëtas«.
Mogen de woorden van dezen ernstigen
vakman gehoor vinden bij ouders en ver
zorgers.
Het spreekt vanzelf, dat hij, de bekende
drankbestrijder, in »Sobriëtas» óok waar
schuwt tegen drankgebruik door kinderen.
Daaromtrent schrijft hij onder meer:
Welk standpunt de hygiënisten ten op
zichte van hot alcoholgebruik door volwas
senen ook mogen innemen, voor kinderen
-- ook groote kinderen geldt het alge
meen gebodgij zult geen alcohol drinken,
dus ook geen wijn of bier
Er is in het groeiende lichaam geen or
gaan, dat door alcohol dus ook door bier
en wijn niet nadeelig wordt beïnvloed.
En vooral de hersenen, de in onzen tijd bij
kinderen reeds afgejakkerde hersenen, ne
ten het ontgelden.
Laat het dan »maar< bier zijn van 2 a 4
pCt., dat 's middags aan kinderen wordt voort
gezet een halve I.iter bevat toch altijd nog
10 a 20 Gram alcohol, dus juist zooveel als
in een glas jenever aanwezig is
Waarom dan toch moeten deze kinderen
worden opgevoed in door ervaring ei; we
tenschap veroordeelde drinkgewoonten
Waartoe is het nuttig om kinderen, die
feest gaan vieren als inhaerent daaraan te
leeren beschouwen het gebruik van alcohol
houdenden wijn Waarom geen alcoholvrije
wijn Duurder is deze niet. Kinderen (bij
volwassenen met hun door alcohol en tabak
bedorven smaak is het anders) vinden dezen
wijn even aangenaam, zoo niet aangenamer,
als de door gisting van heerlijk voedzame»
drank tot ontledingsproduct gemaakten slaap
drank.
Bedenkt eens, dat niet-gegist druivensap
een voor gezonden en zieken niet hoog
genoeg te schatten gave Gods in voedings
waarde bijna gelijk staat met melk. j
Het hoofd van een uitstekend geleid pen
sionaat, waar sinds véle jaren de geheel-ont-
houding wordt doorgevoerd, verzekerde mij
onlangs nog, dat daaraan volstrekt geen be-
zwaren verbonden zijn. De ouders vinden
het best en de kinderen genieten allerlei
uitstekende vruchtensappen. En dat het op
inrichtingen voor jongens ook al niet te
moeilijk doorvoerbaar is, bewijzen andere
kostscholen.
Een ander kwaad, dat niet minder diep is
ingeworteld en dat zonder den minsten twij
fel binnen korter of langer tijd óok zal moe
ten wijken voor den drang, die van de mo
derne hygiëne uitgaat, is het rooken door
kinderen.
Over het rooken door volwassenen kan
verschillend geoordeeld worden voor kin
deren echter is het te eenen male onverde
digbaar.
Het feit, dat men aan het tabakvergif
de nicotine gewent, pleit volstrekt niet
voor zijn onschuld, evenmin als dit het ge
val is bij alcohol, opium of morphine.
De eerste sigaar veroorzaakt in den regel
ernstige vergiftigingsverschijnselen van den
kant der hersenen, der maag en der inge
wanden.
Dat is de proef op de som.
Nicotine behoort tot de zwaarste vergiften
en dit vergif dienen wij reeds op den leef
tijd van 12 en 13 jaar toe aan onze kin
deren.
Wat zijn we toch de kluts kwijt geraakt
en hoe lang zal het nog duren vóór weer
het gezond verstand de overhand zal krijgen.
Hoofdpijn bij kinderen is dikwijls afhanke
lijk van rooken in 't publiek of in 't geheim.
Vaak leidt het rooken tot spijsverterings
stoornissen, zenuwachtigheid, afwijkingen in
de normale hartsvverking. Zelfs kan lang
durig tabaksmisbruik leiden tot blindheid.
Van een beperkte vriendenclub zag ik er
een paar maatschappelijk verongelukken,
twee door alcoholmisbruik vroegtijdig ster
ven, een door alcohol en nicotine blind
geworden.
Zulke vergiften leeren wij onze kinderen
gebruiken
En hoe wordt er gerookt Zie eens in
zulk een recreatie-zaal, waar vijftig of hon
derd jongens zitten te dampen. Daar loopen
rond candidaten voor long-tuberculose. Een
zeker percentage zal er aan bezwijken. Als
er dan absoluut gerookt moet worden, waar
om dan niet in de buitenlucht of op de
wandeling
In Engeland is om óen voorbeeld te
geven sinds de Wet van 1 April 1900
(Children-act) aan eiken knaap beneden de
16 jaar verboden, te rooken. De politie heeft
het recht, hem dat te verhinderen en de
tabak in beslag te nemen. Zelfs mag aan
knapen geen tabak worden verkocht. In
Noorwegen is zelfs strafbaar het geven van
een sigaar of sigaret aan een knaap en de
politie heeft de bevoegdheid, den jongen
tabak, pijp of sigaar te ontnemen.
Zulke verbodswetten zijn, gezien het on
verstand van kinderen en volwassenen, ook
voor Nederland gewenscht.
Of zij komen zullen
Maar zoolang deze er niet zijn, kunnen
de drankbestrijders, naast den strijd tegen
den alcohol, toch ook dien anderen vijand
der jeugd, de nicotine, te lijf gaan. Zij kun
nen het eene doen en behoeven het andere
niet te laten.
l>e veiligheid op de
spoorwegen.
Men schrijft ons van deskundige zijde:
Het jongste spoorwegongeluk in ons land
heeft weer heel wat pennen in beweging
gebracht. Iedereen meent de oorzaak van dt:
ramp te weten. Was de trein niet zoo lang
geweest, of hadden er slechts zware wagens
in geloopen, dan zou geen ongeluk gebeurd
zijn.
Het spreekt van zelf, dat de oorzaak van
de ramp niet zoo gemakkelijk te vinden, en
dat een leek niet de aangewezen persoon is
om in deze het publiek voor te lichten. Zeker,
het kan voorkomen, dat de leek het aan
het rechte eind heeftmaar dan heeft men
te doen met een toeval. In het algemeen
zal alleen de vakman zich een juist overzicht
kunnen geven van de dingen, die gebeurd
zijn.
Het spreekt van zelf, dat bij het ongeluk
bij Beilen verschillende noodlottige omstan
digheden hebben saamgewerkt. Ware er dub
bel spoor geweest, dan had men een ander
systeem wissel gehad, waarschijnlijk had er
zelfs heelemaal geen wissel gelegen, dus het
ongeluk ware niet gebeurd. Was de trein
half zoo kort geweest, dan waren de laatste
rijtuigen niet omgekanteld. Ook zwaar mate
rieel was op de rails blijven staan. Maar.
hiermee is nog niet bewezen, dat enkel spoor,
lange treinen en licht materieel uit den
booze zijn. Wanneer de directie der Staats
spoorweg-maatschappij eenigszins had kun
nen vermoeden, dat door het gebruik van
licht materieel een spoorwegongeluk had
kunnen gebeuren, dan had zij ongetwijfeld
dit materiaal laten slopen. Laat het publiek
toch begrijpen, dat ook de Maatschappijen
door zoo'n spoorwegongeluk een gevoeligen
slag krijgen. De theorie »de Maatschappijen
kan het toch niets schelen» is absoluut ver
keerd. Denk maar eens aan de enorme schade
loosstellingen waartoe zij worden veroor
deeld.
Heeft de Maatschappij dan geen schuld
Ja zeker, beslist. Maar niet, omdat zij
enkel let op hnancieele voordeelen en des
noods enkele menschenlevens opoffert aan
een kwart procent dividend meer. Zeker, de
rails zijn dikwijls slecht en de gemiddelde
leeftijd van een rijtuig of een machine is
wellicht grooter dan een gemiddelde men-
schenleeftijd, doch onze spoorwegmaatschap
pijen doen alles om den weg zoo goed
mogelijk te houdenin geen enkel land
worden de wagens zoo dikwijls van nieuwe
assen voorzien, in geen enkel land komen
zóo weinig spoorwegrampen voor als in ons
land.
Maar éen zaak vergeten onze spoorweg
maatschappijen en vergeet ook de Staats-com-
missie van toezicht op de spoorwegen, n.l.
dat er in de laatste jaren een nieuwe weten
schap is ontstaan, die men het best Veilig-
heidsleer zou kunnen noemen.
Die veiligheidsleer wordt in het buitenland
druk beoefend. Er worden dikke boeken
over geschreven, en een spoorweg-ingenieur,
die niet aan veiligheidsleer heeft gedaan,
krijgt in het buitenland een betrekking.
Hier wordt de veiligheidsleer wij zullen
de wetenschap zoo nu maar blijven noeme;
absoluut genegeerd. Men redeneert ook
de autoriteiten redeneeren helaas zoo als
ieder zijn plicht doet, behoeven er geen on
gelukken te gebeuren, en als er dan tóch
een ongeluk gebeurt, hoewel niemand zijn
plicht heeft vergeten, dan is dit de schuld
van het materieel, het noodlot, enz.dan
heett niemand schuld. Door veiligheidsleer
was het ongeluk óok niet voorkomenZijn
plicht te weten, dat is de clou van de veilig
heidsleer.
Onzin FraseAls een machinist,
door een duizeling getroffen, door een sein
rijdt, en er ontstaat een botsing, heeft de
machinist dan niet zijn plicht gedaan En
vergeet de baanwachter zijn plicht, als zijn
wissel weigert, en hij, tijdelijk versuft, den
trein op het verkeerde spoor laat rijden
Evenals de gezondheidsleer, de psychologie,
de weerkunde of de economie is de veilig
heidsleer een jonge wetenschap, die beoefend
moet worden en aan de universiteiten dient
te worden gedoceerd.
De veiligheidstechnici zullen der maat
schappijen groote diensten kunnen bewijzen.
Door hun vindingen kan het gevaren-per-