Donderdag 15 Januari 1914. No. 8364. 63d Jaargang. LEPEL VAN HOUTEN'S AMEBSFOOHTSDEE COURANT. Uitgave van de Haamlooze Vennootschap „De Ainersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff". HOOFD-REDACTEUR P. J. 7HEDSRZES. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1. franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings- advertentlên per regel 15 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar bulten worden In rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p Bij advertentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9. BUREAU: lOZtTBQRAOBT 9. Telefoon 19. KENNISGEVING MILITIE. Oproeping ter inly ving. De Burgemeester van Amersfoort, Gezien art. 46, 2e lid van het Koninklijk Be sluit van 5 Augustus 1912 (Staatsblad no. 276) waarbij o. a. bepaald wordt, dat, indien het adres van den loteling en dat van zijn vader, moeder, voogd of curator niet bekend zijn, de oproeping ter inlijving bij openbare kennisge ving moet geschieden, Roept mitsdien Jacobus Hendrikus Robben, loteling dezer Gemeente, der lichtiDg 1914, op, om bij de militie te worden iDgelijfd op Dins dag 20 Januari 1914, des voormidaage 10 unr, te Amersfoort in de Gymnastiekzaal van de Kazerne der Infanterie, aan den Leusderweg aldaar. De inlijving zal plaats hebben bij het 16e Re giment Infanterie. Amersfoort, 13 Januari 1914. De Burgemeester voornoemd, Van RANDVVIJCK. Middenstandsvoorlichtiug. 1. De eerste lezing, uitgaande van den Rijks voorlichtingsdienst voor den middenstand, werd Dinsdagavond gehouden in »De Arende door den heer B. W. C. Emons, architect te Hilversum en lid van die commissie. Zij werd bijgewoond door den Secretaris der Gemeente, éen Raadslid, de Directeuren der Hoogere Burgerschool, der Ambachts school en der Handelsschool, de voltallige Besturen van »Handel en Nijverheid» en van »De Hanze* en een 15-tal middenstanders; in het geheel een 30-tal of nog minder dan de helft der persoonlijke uitnoodigingen, die, naast de algemeene uitnoodiging in alle plaatselijke bladen, werden verzonden. Men zou er toe komen, te veronderstellen, dat de middenstanders, wier'aandacht reeds drie weken geleden werd gevestigd op deze twee lezingen, niet bijster veel belang stellen in hun standsbelangen. De heer L. J. K r o o k, Voorzitter van >Handel en Nijverheid», opende kwart na achten de bijeenkomst en sprak na zijn wel komstwoord den wensch uit, dat het pas ingetreden nieuwe jaar voor de middenstan ders bijzonder rijk mocht zijn aan gezond heid, opgeruimdheid en tevredenheid, welke laatste vooral hij van zóo bijzonder groote beteekenis acht voor den hapdeldrij venden en den industrieelen middenstand. De heer Emons, hierna het woord ver krijgend, zeide, dat hij zou spreken over organisatie van meestercursussen, oprichting van vakscholen, en leerlingwezen. De onderwerpen van deze bespreking zijn mij uit het hart geweld en ik wil trachten u aan te geven hoe ik denk, dat deze zaken In een naar ik hoop niet verre toekomst be- hooren geregeld. Het is noodig, dat de middenstanders zei ven beginnen met te ijveren voor de op richting van vakscholen, die, op enkele plaatsen na, hier te lande nog niet bestaan en, waar ze bestaan, niet zóo zijn ingericht, dat de middenstand in al zijn geledingen er baat bij heeft. Als ik den toestand onder de oogen zie, kom ik niet met zoetigheden of fijne kluifjes. Hier en daar zal ik harde waarheden moeten zeggen en ik verzoek u, daarbij indachtig te zijn aan het spreekwoord van de zachte heelmeesters. Ik hoop, dat gij straks zult doen blijken, het niet met mij eens te zijn en dat gij tal van vragen zult stellen, die ik naar vermogen zal beantwoorden. In de vroegere tijden dan werd het hand werk geleerd in de werkplaatsen, waar de leerjongens werden toevertrouwd aan hen, die meesters waren in hun vak en door hun gilde als meester werden erkend. Dat deze vakopleiding goed was, bewijzen de proefstuk IS GENOEG OM EEN KOP HEERLIJKE CHOCOLADE TE BEREIDEN ken, veelal kunststukken, die nog in grooten getale aanwezig zijn. In het einde der 19e eeuw is deze soort opleiding gansch verdwenen en hoe langer zoo meer is zij toevertrouwd aan zooge naamde patroons, die echter zelf hun vak niet verstonden. De schromelijke achteruitgang van het handwerk heeft doen zinnen op midde len om de vakopleiding te verbeteren en thans zijn er weer kunst- en handwerkplaat- sen, die worden geleid door vakkundige patroons en die met eére mogen worden genoemd. Doch niet alle patroons zijn ook maar een beetje goed onderlegd. Te zeer bestaat de lust om veel en goedkoop werk te leve ren er is geen tijd om een goed werkstuk te makenin bijna elk ambacht voeren thans de machines den boventoon, ten ge volge waarvan menig werkman hoe langer zoo meer wordt een soort onderdeel van de machine, welke hij van den vroegen ochtend tot den laten avond, dag in dag uit, be dient en de waardelooze en stijllooze artike len doen opgeld bij het groote publiek. En wat de vakscholen betreft, is het óok niet alles zóo als het wel behoorde te wezen en ook kon zijn. De programma's dier scholen zijn te zeer gebaseerd op zoogenaamd alge meene ontwikkeling, hetgeen veelal ten ge volge heeft, dat de leerlingen van alles iets weten, doch niets grondig kennen. Ook is het onderwijs te zeer klassikaal, zoodat als 't ware slechts de zeer vluggen en buiten gewoon begaafden er van kunnen profiteeren. Ik acht het mijn plicht, als afgezant van den Rijks-voorlichtingsdienst de patroons er op te wijzen, dat zij zichzelven hebben aan te pakken en zij niet alles moeten verwach ten van het Rijk. De oude patroons kunnen niet meekomen met het huidig vakonderwijs, gesteld al, dat zij weer wilden plaats nemen op de school banken. Zij moeten zich onderling helpen door vakpatroons-cursussen, die ten slotte prijsvragen uitschrijven, en onderlinge vak- tentoonstellinkjes houden, in de jury waarvan vakgenooten van buiten moeten zitting ne men. Zij behooren dus te beoefenen selfhelp in den besten zin des woords en bewijzen geven van saamhoorigheid. Eerst dan kunnen zij, en met reden en ook met kans op succes, steun vragen aan de overheid van stad, provincie en land. De Regeering heeft reeds lang getoond, rekening te willen houden met den midden stand en zijn belangen, doch zij wil, dat hij toone, dat het hem ernst is. Heeft de mid denstand dit getoond dan pas kan hij vragen om bescherming tegen oneerlijke concurren tie, wettelijke winkelsluiting, snel en goed koop recht, invoering van partieele bestek ken, oprichting van handelscrediet-banken, vermindering van Personeele belasting voor bedrijfs- of neringslokalen, oprichting van vak- en handelsscholen, enz. De Regeering erkent ten volle, dat de middenstand is de kern, de ruggegraat der maatschappij, de spil om welke alles draait. Helpt uzelven, doet het spoedig, steekt beide handen uit de mouwen. Werpt van u vakhaat en broodnijd en leert verdraagzaam te zijn tegenover uw vakge nooten, die immers de zelfde belangen heb ben als gij en dus ook uw belangen dienen. Werpt van u de valsche schaamte, erkent uw onkunde, die niet uw schuld is, doch geweten moet worden aan uw onvoldoende vakopleiding. Wilt toch studeeren, aanhoudend en voort durend, en oefent u toch óok in uw val administratie, die ge nooit te licht moogi tellen. Neemt ter hand de oprichting van krachtige vakbonden richt in kleine, doch goede vak tentoonstellingen zorgt voor vakopvoeding voor uw kinderen, die uw opvolgers moeten en zullen worden. De jongere patroons kunnen gemakkelijker de vak-ambachtsscholen en de meester-cur sussen volgen. Maar ook zij moeten de handen vertrouwend ineenslaan Hulp is thans voldoende aanwezig. Hoog staande vakleeraren en zeer bekwame patroons zijn gereed om de examens af te nemen. Indien de specialiseering der bedrijven meer wordt doorgevoerd, zullen tevens haat en afgunst wijken voor waardeering. Door uw medewerking, uw persoonlijk optreden, kan de werkplaats, na ambachts school en vakschool, weer worden de kweek plaats voor het bedrijf of de nering in alle volmaaktheid. Gij kunt geen courant opnemen of ge leest er in meer dan éen advertentie van dezen inhoudGevraagd bekwame werk lieden». Gevraagd; steeds maar gevraagd, om 't even ot het geldt een bakker, een timmer man, een kleermaker, een kantoorklerk, een winkelbediende, een dienstbode, of wat dan ook. Vraagt maar en hoe meer ge vraagt, des te meer zult gij ervaren, dat werkelijk b e- k w a m e werklieden uitermate schaars zijn. En toch wordt in onze dagen al het mo gelijke gedaan om de werknemers, van welke categorie ook, te ontwikkelen. Er zijn goede scholen de opvoeding is veel verbeterd tal van goede sociale wetten zijn ingevoerd er wordt veel gedaan voor opleiding in de werk plaats er zijn vakteeken-cursussen er wordt onderwijs gegeven in boekhoudencr is vak- 1 minst over hun patroons. onderwijs voor meisjes, en wat niet al. Er worden diploma's uitgereikt zonder tal en tóch, bekwame werklieden zijn helaas zeer schaars. Wel vinden we, zeer sporadisch, enkele bekwame jongelieden. Gelukkig de patroon, die ze krijgtgelukkig de jongeman, die bij een bekwaam patroon-vakman komt en leer gierig genoeg is om naast de theorie, van welke hij althans eenig begrip heeft, de practijk van bet vak te leeren. Die leergierig genoeg is en eenvoudig ge noeg. Immers zoo'n jongmensch verbeeldt zich in den regel, reeds een heele bolleboos te zijn. terwijl hij inderdaad niet voldoende practisch is onderlegd om naast den vakman te kunnen staan en met hem mee op te wer ken. Op kantoor, in ambacht of winkel kan hem geen tijd gelaten om ook de practijk zich eigen te maken. Vlug werken is im mers de leuze; de vaak moordende concur rentie dwingt immers tot spoedig en veel en goedkoop leveren. Aan den anderen kant vragen de jongens, die van een vakschool komen, al dadelijk te veel loon en, wat erger nog is, zij verbeel den zich, volslagen vakman te zijn. Geldver- dienen, is hun hoofddoel. Leeren, het vak waarin zij hun levensbestaan zullen vinden in den grond leeren, is niet hun leuze. Geld- verdienen om te kunnen genieten en nog maals genieten. Oók zijn er helaas veel ouders, die hun kinderen de volledige voor-opleiding niet kunnen doen geven vooral uit groote ge zinnen moeten de oudere kinderen al zoo spoedig mogelijk meeverdienen. Maar ook kinderen uit kleine gezinnen krijgen niet altijd de zoo broodnoodige voor-opleiding. Hier schuilt de kwaal hierin, dat tal van ouders uit den arbeidersstand, den kleinen burgerstand, maar ook den hoogeren bur gerstand, leven ver boven hun stand. Dezul ken redeneeren, dat hun kind het tekort wel zal bijspijkeren, dat alles wel terecht zal komen. Voor hen is geld hoofdzaak, hun kind slechts bijzaak. Ik heb zelfs eens van zoo'n soort vader moeten hoorentOch, meneer, maak u toch niet zoo druk. Al dat ploeteren, is tóch niet meer noodig. Er zijn al zoo veel sociale wetter, en er komen er nog meer. We heb ben dus tóch geen kans meer, broodeloos te worden». Is het geen ijselijk teeken des tijds, dat er, niet alleen 's Zondags, doch ook 's avonds van eiken werkdag geen verschil in stand is te zien? Boezeroen en pet ziet men nauwe lijks meer de werkman gaat met een sigaar in 't hoofd naar zijn karwei. Jak en rok zijn verwisseld voor een flodderig confectie-pakje. En het jonge geslacht is bijna heelemaal niet meer te begrijpen. Het begrijpt trou wens zichzelyen en zijn belangen niet en denkt slechts aan pleiziertjes. Vakstudie acht het absoluut overbodig; den drang om vooruit te komen, mist hetslechts sport, café, tooneel, bioscoop hebben zijn aandacht. Vooral de bioscoop, in de donkerte waarvan zij zich heer en dame wanen, worden door het opkomend geslacht druk bezocht. Zeker, van een goede bioscoop-voorstelling kan veel en goed onderwijs, ook vakonderwijs, uit gaan doch er zijn, jammer genoeg, nog bijna geen leerzame films en men aast veel meer op sensationeele voorstellingen, waardoor hartstochten opgewekt en zenuwen geprikkeld worden, doch de liefde tot het vak niet wordt aangewakkerd. Voor di- gelijk zeer twijfelachtig genoegen is er steeds geld, óok bij hen, die beweren, dat zij hun meisje of jongen niet kunnen zenden naar een vakschool. Kan men treuriger verschijnsel van dege neratie bedenken Waar moet dat heen. Het liefst worden de kinderen loopjongen of loopmeisje en hun hoogste wensch is, de boodschappen per rijwiel te doen. En wat ze daarbij leeren Ze zijn met hun neus bij alle nieuwtjes en kakelen heel den dag met jan en alleman over alles en nog watniet het

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1914 | | pagina 1