Zaterdag 17
Januari 1914.
No. 8365.
63e Jaargang.
Stadsnieuws.
iUERSFOORTSCEE
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FRESEHZES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en ZaterdagavondAbonnement per 3 maanden fx.—
franco per post f 1.15. Advertentién 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenlngs-
advertentlën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels A.25. Bewijsnummers naar buiten
worden In rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentién van bulten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht.
BUREAU:
KORTXGXtAOST 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
KENNISGEVING.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter algemeene kennis, dat, volgens
mededeeling van den Minister van Oorlog, op
15 Januari 1914 en, zoo noodig, op eenige vol
gende dagen een schietproef zal worden gehouden
met zwaar geschut in de stelling van den Hel
der van fort „ERFPRINS".
Gedurende deze schietproef is de zee ODveilig
tUBBchen de ware richtingen W. Z. W. en
N. N. O. (135») tot op 6000 M. van het fort.
De onveilige sector zal worden aangegeven
door twee stel op het fort geplaatate bakens,
waarvan éen, voorzien van 2 dwarslatten, de Oob-
telyke grens en éen, voorzien van 1 dwarslat, de
Westelijke grens aangeeft.
Op de dagen dat gevuurd wordt, zal vanaf
het fort een roode vlag waaien, die drie uur
vóór het begin van de oefening halfstok en éen
uur vóór de oefening geheel voorgeheschen
wordt. Bovendien zal op den avond vóór en
op de dagen dat gevuurd wordt een waarschu
wingsbord geplaatst worden op het terrein van
den Gemeentelijken vischafslag te Nieuwediep.
Indien een stoomvaartuig tot waarschuwen
of Bleepen aanwezig is, zal, indien de oefeningen
zulks toelaten, aan kleinere vaartuigen desge-
wenscht hulp worden verleend om uit den on-
veiligen sector te komen.
Amersfoort, 16 Januari 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Vi
an RANDWIJCK.
Zal het gaan dooien?
Schrikt niet, lezers. Op het oogenblik, dat
wij dit schrijven Vrijdagmiddag 4 uur
precies vriest het nog 7 gr. F. te Am
sterdam en de lucht is vlekkeloos blauw.
Wij willen slechts een twaalftal wetenschap-
pelijke weerregels ten beste geven, een do
zijn »dooi-stellingen«, en vonden het hoofdje
»Zal het gaan dooien geschikt om er bo
ven te plaatsen. Velen toch, die zich anders
niet interesseeren voor de grillen der luch
ten, turen nu den halven dag naar de wind
roos, observeeren de lucht, zien op den ther
mometer en kloppen tegen het weerglas.
Wanneer het gaat dooien
1. Wanneer de wind den Oosthoek ver
laat. Hij mag N. O. zijn of Z. O., maar de
letter O moet erin blijven. Bij Noordenwind
is geen mooi vriesweer te wachten, en loopt
de wind naar Zuid, dan zitten wij spoedig
in den mist. Voor alle ijs-liefhebbers is de
letter W natuurlijk allervreeselijkst.
2. Windstilte is een slecht voorteeken.
3. Een ruige vorst gaat eveneens dooi
voorat
4. Wanneer de geluiden van een buiten
gewoon grooten afstand tot ons doordringen,
is de winter spoedig voorbij.
5. Wanneer de sterren abnormaal fonke
len, kan men óok spoedig dooi verwachten.
6. Een cirrus-bewolking (windveeren) die
den zonneschijn nog slechts weinig tempert,
is een voorbode van zacht weer.
7. Sneeuw br°ngt dooi.
8. Wanneer de dalingssnelheid van den
barometer toeneemt, is een spoedige dooi
waarschijnlijk.
9. Het neerslaan van den rook wijst op
weersomslag.
10. Verliest het straatplaveisel z'n lichte
tinten, dan h de inval van den dooi zeer
spoedig te wachten.
11. Wanneer na 's middags 2 uur de
thermometer niet daalt, zullen de bloemen
spoedig van de ruiten zijn.
12. Een stijgend dauwpunt gaat een stij
gende thermometer vooraf.
niet op 1 Mei a.s. gereed is, zal de Minister
verplicht zijn, niet slechts te komen meteen
voorstel tot het heffen van extra-opcenten op
de Vermogens- en de Bedrijfsbelasting, doch
hij zal ook van andere belastingen :o en meer
opcenten moeten heffen.
Hier zullen wel bedoeld zijn de Grondbe
lasting en de Personeele belasting.
De invoerrechten en de accijnzen werden
nadrukkelijk uitgezonderd.
Een paar uren na deze mededeeling ver
scheen de maandstaat der Rijks-middelen, die
een ongedacht gunstigen indruk maakt, te
meer omdat in het afgeloopen jaar vrijwel
alle middelen hebben bijgedragen tot een
hoogere ontvangst dan werd verwacht.
Zoo gaven de directe belastingen 31 ton
meer dan de raming en 26 ton meer dan in
1912 en de indirecte 12 ton meer dan werd
geraamd en 23 ton meer dan in 1912.
Door de extra-bate der jubileum-zegels is
de ontvangst uit de posterijen f146 000
hooger dan de raming en f 1 37000 hoo-
ger dan in 1912.
De »suikerpot« behoeft niet alleen niet
aangesproken, doch er zullen nog 37 tonnen
gouds aan worden toegevoegd. Toch zal de
suikcraccijns nog niet kunnen worden ver
laagd.
Bij Kon. besluit van 6 Januari is bepaald
dat bij de voorschriften, waaronder aan do
Gemeente Amersfoort oen voorschot van
ten hoogste f 13 500 wordt verleend voor
het bouwen van 88 woningen door de stich
ting Volkshuisvesting II, zal worden gevoegd
deze, dat de Raad schrappe de door hem
19 Juni 1913 gestelde voorwaarde, dat zon
der goedkeuring van Burgemeester en Wet
houders de huur niet mag worden ver
hoogd.
De heer G. J, van Vleuten, sedert 7 Janu
ari 1909 klerk ter Gemeente-secretarie, is
benoemd tot adjunct-controieur der Gemeente
belastingen.
Ter benoeming tot onderwijzer(es) aan
school C zijn aan den Raad voorgedragen
de heer J. Pannekoek, te Vaassen mejuf
frouw G. A. Mojet, te Gameren en mejuf
frouw R. W. Schmoutziguer, te Deventer.
Naar »De Eembode* meedeelt, heeft kape
laan F. Paping Zondag in de Lieve Vrouwe-
kerk te Utrecht een beroep gedaan op de
offervaardigheid der parochianen ten behoeve
van de voorgenomen stichting der St. An-
tonius-parochiekerk in het Leusderkwartier
hier, met het resultaat, dat f 580 werd
ingezameld, terwijl nog werd toegezegd een
gift van f 250 ter eere van St. Antonius.
De heer I. van Spiegel, thans onderwijzer
aan school C, zal Februari den dag mogen
herdenken waarop hij 25 jaar geleden in
functie trad aan <je Jongensschool, Heeren
straat.
Menschengeschlechtes, die Eiszeitendr.
Eduard Krause, Die Werkt&tigkeit der Vor-
zeit; de zelfde, Die Anfilnge der Kunst.
Teckeningen van bisons uit het Vezère-
dalIjstijd, naar PenckReconstructie van
een bisonjacht; Werktuigen en wapenen uit
de RendierperiodeGeraamte en graf bij
Mentone6 Tafeln zur vergleichendcn
Anatomie des Kopfes von Mensch und Go
rilla; Projektionen der Schadelumrisse fos*
slier und moderner Menschenrassen.
De Minister van Financiën heeft Donder
dag in de Tweede Kamer, bij de algemeene
beschouwingen over zijn Begrooting de weinig
aangename mededeeling gedaan, dat, met het
oog op den toestand van 's lands financiën,
belasting-verhooging niet kan uitblijven.
Wanneer de nieuwe Rijks-Inkomstenbelasting
Op 46-jarigen leeftijd overleed in het
Militair hospitaal te Utrecht kapitein T. C.
van Erp, van het 3c regiment infanterie,
vroeger hier in garnizoen.
De heer W. G. de Haas werd aan de
Rijks-universiteit te Utrecht bevorderd tot
semi-arts.
Luitenant L. J. Moggenstorm, van het xóe
regiment infanterie, is benoemd tot luitenant
adjudant bij bet 2e bataljon van dat korps.
De nieuwgevormde Krijgsraad in het mili
tair arrondissement Arnhem zal aanstaanden
Dinsdagmiddag worden geïnstalleerd.
Voor hen, die zich naar aanleiding vau de
lezingen van prof. Kohlbrugge nader omtrent
de door hem behandelde stof wen'schen te
oriënteeren, liggen op de studiezaal van de
Openbare leeszaal (Beukenlaan) onderstaande
boeken, opstellen, platen en kaartendr. M,
Hörner, Urgeschichte der Menschheit; dr. A.
Heilborn, Der Menschdr. Joh. Ranke, Die
Vorgeschichte der Menschheit; dr. H.
Klaatsch, Entstehung und Entwicklung des
Onder voorzitting van den heer A. M.
Tromp van Holst werd hier gister een
ledenvergadering gehouden van de afdeeling
Amersfoort en omstreken van het Utrechtsen
Landbouw Genootschap, welke 0 a. werd
bijgewoond door den heer C. K. van Daalen,
Rijks-landbouwleeraar, en den heer H. B.
Hylkema, Rijks-zuivelconsulent in de Pro
vincie Utrecht.
De notulen van 7 November werden gelc-
n en ongewijzigd vastgesteld, met dank
aan den Secretaris, den heer A. J. Looxma
van Weideren baron Rengers.
De Voorzitter deelde naar aanleiding
van de notulen mede, dat de Algemeene
vergadering van het Genootschap werd ge
houden op 20 December en dat het daar
vastgestelde Reglement weldra aan de leden
zal worden toegezonden.
Den 2 Februari wordt weer een vergade
ring gehouden te Utrecht en daar moet
gekozen een nieuw Dagelijksch Bestuur, be
staande uit ,5 leden. Voor de vacaturen van
Voorzitter zijn candidaat gesteld (nict-alpha-
betisch) de heeren W. H. de Beaufort, te
Maam, en W. F. van Beeck Calkoen, te
Cothenvoor Onder-voorzitter, de heeren A,
J. baron Rengers, te Amersfoort, en II.
Plomp, te Zeist.
Als gevolg van het in werking treden van
het nieuwe reglement zal de afdeeling voortaan
door slechts éen lid worden vertegenwoor
digd in het Hoofdbestuur.
Daarvoor wordt gekozen de beer J. K.
Knottenbelt (Vinkenhoef), nadat de heer
Bloem, die tot dusver mede zitting had in
het Hoofdbestuur, in overweging had gege
ven, den heer Knottenbelt aan te wijzen als
afgevaardigde der afdeelir.g.
Aan den heer Bloem werd dank gebracht
voor het vele, dat hij als Hoofdbestuurslid
voor de afdeeling hielp tot stand brengen.
Als afgevaardigde naar de Algemeene
vergaderingen werd voor 1914 gekozen de
heer Bloemals zijn plaatsvervanger, do
beer C. Geertsema (Leusden).
Voor de melk-cursussen, welke In Mei en
Juni te Leusbroek, Soest en Stoutenburg
zuilen worden gegeven, hebben zich zóo
weinig belangstellenden aangemeld (slechts
een 14-tal) dat de aandacht van de hoofden
der landbouw-wintercursussen nogmaals hier
op zal worden gevestigd. Is er, ondanks het
zeer groote nut, geen belangstelling, dan zal
men geen f 150 uitgeven.
Het jaarverslag van den Secretaris wordt
opgenomen iu het orgaan en werd daarom
niet voorgelezen.
De Penningmeester kon geen verslag doen
omdat nog niet van het Rijk is terugont
vangen hetgeen voor de cursussen werd
voorgeschoten, ofschoon dit reeds 9 Juni is
teruggevraagd.
Tot leden der financieele commissie wer
den benoemd de heeren De Jong, Makker
en Geertsema.
Indien er voldoende belangstelling is, zul
len gezamenlijk worden aangekocht mangel-
wortelzaad, pootaardappelen en zaaihaver.
De heer Van Daalen wees er op hoe
gruwelijk de landbouwers worden bedrogen
met dergelijk zaaigoed, dat er op'toog heel
mooi uitziet. Hij heeft monsters genomen en
doen onderzoeken aan het Rijks-landbouw
proefstation, waar bleek, dat 96 pCt. (zegge
zes-en-negentig procent) onvruchtbaar was.
Wie zoo iets kocht, betaalde dus twintigmaal
te duur.
De Rijks-landbouwleeraar hield
vervolgens een causerie over keuring van
gewassen te velde, In welke hij deed uit
komen, dat in de laatste jaren de opbrengst
der akkers zeer is verhoogd door gebruik
van hulpmcst, door het toepassen van betore
werktuigen, door betere verpleging dor ge
wassen, maar vooral door het bezigen van
zorgvuldig gekozen zaaizaad, gewonnen van
gezondo planten, die werden geteeld op
prima velden.
Om zulke betrouwbare zaaizaden te ver
krijgen, is. naar het voorbeeld van Friesland,
ook in Utrecht ingesteld een beoordeelings-
commissie voor keuring te vcldo, welke
reeds 45 II. A. heeft onderzocht, waarvan
27 H. A. kon goedgekeurd.
Het omstandig verslag wordt opgenomen
in het orgaan van het u. L. G. en spreker
bond de belangstellenden op het hart, daar
van vooral kennis te nemen.
Hierna was aan de orde de rondvraag.
De Sccrotaris bracht ter sprake het
oprichten cener
coöperatieve boterfabriek
te Amersfoort en vroeg wat voordceliger is
voor den landbouwer, zelf kaas en boter tc
maken, dan wel melk te leveren aan een
coöperatieve zuivelfabriek.
De Rijks-zuivelconsulent ant
woordde, dat deze vraag voor deze strook
wel bijzonder belangrijk is.
Uit don aard der zaak kon hij geen be
slissend antwoord geven. De gegevens zijn
te zeer plaatselijk aan dat daaruit een con
clusie in algemecnen zin kan worden ge
trokken.
Alleen bij do fabriekmatige zuivelbereiding
heeft men hot volkomen in de hand, het be
drijf in sommige tijden van het jaar geheel
om te leggen en dus een gedeelte van het
jaar alleen boter, een ander gedcclto ook
kaa to maken. De landbouwer heeft ook niet
in de hand de hoeveelheid melk, die zijn
koeien zullen geven.
Vandaar, dat de fabriekmatige bereiding
van zuivelproducten een grooten voorsprong
heeft op de bereiding door de boerderij,
Het gaat er óok om, betere kaas te ma
ken, dat is uit de melk tc halon al^ hetgeen
er uit te halen is.
Dc gang der zuivelbereiding in Friesland
en Noord-Holland, onze zuivcl-prcvinciën bij
uitnemendheid, heeft anngotoond, dat dc fa
briekmatige ocreiding de allerbeste is, óok
omdat dc bedrijfs-onkosten aanzienlijk dalen.
Zelfs fabriekjes, waarin dc melk van 80 tot
100 koeien van 4 a 5 in dc buurt wonende
boertjes wordt verwerkt, maken een goede
rekening.
Evenwel verdient de oprichting van der
gelijke kleine fabriekjes geen aanbeveling,
omdat de grootere fabrieken oneindig beter
kunnen ingericht. Denk maar eens aan do
koelinrichtingen, die beslist noodig zijn om
het product bestand te doen zijn tegen de
invloeden van bet weder.
De productie-kosten in het boerenbedrijf
moeten aanmerkelijk hooger zijn dan de
landbouwers wel weten. Zij behooren alles
te berekenen, niet alleen hun tijdverlies,
maar óok den takkc»;fc"S welken zij gebruiken
om het water te koke-v En zij moeten niet
zeggen »Ot mijn vrouw kost tóch niets*.
Als do vrouw eens een paar weken ziek
wordt en men moet een gehuurde kracht
gebruiken, die te gelijk het product niet met
zóo veel zorg bewerkt als de eigen vrouw of
de eigen dochter, dan leert men wel, dat
dezen wel degelijk geld waard zijn en dat
men hen dus niet buiten berekening mag
laten.
Het zou zeer in het belang van de land
bouwers-veehouders in den omtrek van Amers
foort zijn als het afdcclingsbestuur cr hen toe
kon krijgen, do bedrijfsonkosten eens precies
op te schrijven en de bcdrijfsuitkomsten eens
tot den laatstcn cent te doen nagaan door
iemand, die cr verstand van heeft en die
meteen eens naging of zij, met hun uit den
aard der zaak gebrekkige werktuigen, wel
alles uit do meïk halen, dat er uit gehaald
kan en ook moet worden,