Zaterdag 28 Februari 1914. No. 8383. 63e Jaargang. BIJ B L A D. AMERSFOORTSCHE Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff" HOOFDREDACTEUR f. j. raiDiazss. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fi. franco per post /1.15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenlngs- advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9. BUREAU: zortsgraoht 9. Telefoon 19. Bij dit nummer behoort een Is 'tniet zoo? Wat 'n gulden vaak is Och, 'n handvol [sigaren, Wat extra's bij 't brood of 'n rondje in 't café, 'n Fleschje odeur, 'n paar strikjes en lintjes, Soms niets dan 'n dikte in je portemonnaie. Wat een gulden kan zijn 'n Blij [pooplend verlangen. Dat dagen, dat weken te voren begint, 'n Sprookjesgel uk, dat komt schittren en [stralen Vol lichtende vreugde in 't hart van 'n kind. En eindelijkDe dagEn met jubelend [juichen Trekt de optocht der blijden langs straat [en langs plein En oogengeschitter en stemmengeklater En lachen en zingen vult boot en vult trein. '11 Schaterend joelen in bosschen en duinen, 'n Spelen en stoeien in velden, in zee, En 'tkost'lijke maal om't festijn te besluiten, De thuisreis, vermoeid maar voldaan en [tevrêe. En lang nog nadat al de pret is genoten. De blijde herinn'ring aan 't heerlijke feest In 't dankbare harte van ouders en kind'ren Neen méér is 'n gulden voorwaar nooit [geweest. Dat eenvoudige versje, zoo vol waarheid, komt me in de gedachte, nu men mij mee deelt, dat de heer Hoog, leeraar in 't Fransch aan de Hoogere Burgerschool en het Gym nasium, op 12 Maart in de zaal van »Bellevue« een lezing in de Fransche taal zal houden over Alph, Daudet en waarvan hij de op brengst bestemt voor de plaatselijke afdeeling van de Vereeniging voor kinder-herstellings- en vacantie-kolonies Toe, lees dat versje nog eens over en moge menigeen onder den indruk er van het voornemen opvatten om, door op 12 Maart de lezing bij te wonen, een hal ven gulden te willen bijdragen, opdat voor veel Amers foortsche kinderen »d e dag* dezen zomer kan aanbreken. S. FR. Meeting voor Grondwettelijke gelijkstel ling van man en vrouw. In »Amicitia«, waar gisteravond deze ver gadering werd gehouden, als inleiding tot het volks-petitionnement, was bijna geen plaatsje onbezet. Mejuffrouw C. J. E. Lei n web er, Voor zitster van het plaatselijk comité, herinnerde in haar openingswoord aan den vorigen Zondag te Amsterdam gehouden landdag voor het zelfde doel met de daarmee gepaard gaande schitterende betooging, vooral van vrouwen, zelfs bejaarde en oude, die in het openbaar opkwamen voor hun wensch en toonden, dat het hun diepe ernst is, zóo groote ernst, dat het petitionnement onge twijfeld zal slagen. De heer W. van Diesen, uit Amsterdam, verklaarde vervolgens, nooit met zóo veel genoegen als thans gehoor te hebben gegeven aan een uitnoodiging van de Vereeniging voor vrouwenkiesrecht om als spreker op te treden. Nauwelijks een jaar geleden, beweerde Minister Heemskerk dat de groote meerder heid der vrouwen het kiesrecht niet begeerde. De vrouwen gaven daarop een antwoord, dat klonk als een klok door de meeting, in den Dierentuin te 's-Gravenhage belegd en door nagenoeg 4000 vrouwen bijgewoond. Anderen beweerden, dat de vrouw niet rijp is voor het kiesrecht, geen belang stelt in de publieke zaak. Hoe zou ze dat kunnen? Kan iemand zwemmen, zonder ooit in het water te zijn geweest? Geef der vrouw het stembiljet en ze zal toonen hoe zeer groot haar belangstelling is. Zij heeft het trouwens reeds getoond door het Vrouwen-comité tegen de Tariefwet, dat 90 000 handteekeningen verzamelde. De heer Van der Voort van Zijp vertelde in de Tweede Kamer, dat vrouwenkiesrecht voortgaat als een zacht-kabbelende beek. Was dit een provocatie Wenschte dat Ka merlid een suffragette-beweging De Neder- landsche vrouw is daarvoor niet te vinden zij wenscht haar recht te verkrijgen op wet tige wijze, namelijk door een petitionnement. De tijd voor een beweging voor vrouwen kiesrecht is al hoogst gunstig. Minister Cort van der Linden heeft gezegd, dat hij den volkswil wenscht te vernemen. Welnu, de wil des volks kan nu getoond. Aan den heer Reekers, die in de Eerste Kamer eenigszins den spot dreef met het begrip volkswil door te zeggen dat dit was de wil van en kel*. partijleiders en volksmenners, kan en zal nu worden getoond, dat het Neder- landsche volk middels het petitionnement wenscht de Grondwettige gelijkstelling van de beide samenstellende deelen der bevol king, de mans en de vrouwen. Het Kabinet-Heemskerk wilde een soort huis mans kiesrecht geven. Minister Cort van der Linden wil algemeen mannenkies- recht geven en wegnemen de beletselen voor vrouwenkiesrecht. De Vereeniging voor vrouwenkiesrecht is daarmee niet tevreden en dat is volkomen juist. Het kiesrecht-vraagstuk is reeds zóo lang een brandende quaestie en zij kan pas beslecht als algemeen kiesrecht voor mannen j en vrouwen is vastgelegd in de Grondwet. 1 De vrouw moet kiesrecht hebben. Reeds j 7 jaren geleden heeft nu wijlen mevrouw j Haver op het Congres van den wereldbond voor vrouwenkiesrecht in het licht gesteld, dat in alle constitutioneele landen der vrouw het kiesrecht toekomt omdat dit is on recht vaardig èn verstandig, omdat het met i met twee maten zichzelven straft en omdat de vertegenwoordiging in de regeerenJe licha men alzijdig moet wezen. Hoe komt het, dat pas in de laagste tien jaar-in alle beschaafde landen de vrouw het kiesrecht opeischt. Vroeger moest de vrouw weven en breien, stoppen en maze!», zelf brood bakken, zorgen voor de slacht en de winter-provisie. Thans wordt dat beter en goedkooper gedaan door machines en in fabrieken. Het gevolg hier van is, dat de vrouw meer vrijen tijd kreeg. Ook de economische omstandigheden dron gen de vrouw uit huis, dwongen haar heur eigen brood te verdienen. Men kan hierover niet eenstemmig denkenmen kan het af keuren, dat de vrouw concurrente is gewor den op de arbeidsmarktdoch men stelle zich dan ook deze vraagwat is beter, dat de moeder bij den haard blijft zitten en er geen brood in de kast is, dan wel, dat de vrouw meeverdient en er wel brood is. Bijna overal wordt de vrouw minder be taald dan de man, ofschoon zij zoowel wat hoeveelheid als hoedanigheid betreft, het zelfde werk levert als de man. Dit komt omdat de mannen eeuwenlang gewend zijn, de vrouw te zien werken in het gezin zon der loon. De arbeid der vrouw buiten het gezin moet geregeld bij de wet en hetzij vrijgelaten, hetzij verboden; in ieder geval geregeld. Doch dan is het wenschelijk, dat de vrouw zelf invloed kan oefenen op die regeling, welke toch op de allereerste plaats haar raakt. Nog tal van andere groote belangen heeft de vrouw b'.j de wetgeving. Hoe is de toe stand der gehuwde vrouw in Nederland vol gens ons Burgerlijk Wetboek? De mannen van alle partijen erkennen, dat de huwe lijkswetgeving schromelijk onbillijk is en dringend verbetering eischt. Dat dan de vrouw meespreke. De Staat grijpt telkens meer in het gezin. Denk aan schoolplicht, Woningwet, enz. De vrouw wordt echter bewet, doch heeft, al thans rechtstreeks, niet den minsten invloed op het maken der wetten, die het allereerst haar treffen. Een groot geluk is het, dat thans wordt gevraagd om Grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw. Een van de grondregelen van het oude Romeinsche recht luidtalle menschen wor den vrij geboreneen tweedewij zijn slaven der wet om vrij te kunnen zijn. Doch dit wil zeggenwij moeten kunnen mee spreken bij het maken der wetten. Wijdat is allen, vrouwen zoowel als mannen. Een vrouw is óok een mensch en niet een soort huisdier, dat eten kookt, klee- ren heelhoudt en andere nuttige dingen doet en daarom is het noodzakelijk, dat zij mee spreke bij het maken der wetten en uitdien hoofde heeft de vrouw het kiesrecht dringend noodig. Denken we eens aan de gehuwde ambte nares. Is er met éen categorie dwazer ge handeld en gesold Het Kabinet-Kuyper eischte hun ontslaghet Kabinet-De Meester trok dien maatregel in het Kabinet-Heems kerk ontsloeg hen weer het Kabinet-Cort van der Linden handhaaft hen weer. Thans verkeeren we in het stadium, dat de Vereeniging voor vrouwenkiesrecht het initiatief nam voor het volks-petitionnement en zij wil toonen den volkswileen voor nemen, dat hartelijk wordt toegejuicht en flink gesteund. Enkele jaren geleden hebben Vrijzinnig Democratische Bond en S. d. a. p. petitionne menten doen houden; doch thans, oneindig meer dan toen, ligt het veel meer in de sferen der actueele politiek, dat de volkswil zich uite. De S. d. a. p. kan dit petitionnement niet teekenen doch ieder ander kan het en moet het teekenen. Doch dat is niet voldoende ieder behoort bovendien in eigen kring propaganda te maken voor Grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw, opdat als een bazuingeschal weerklinkehet volk wil die Grondwettelijke gelijkstelling. Niemand wenschte van gedachten te wisselen. Om 8.45 verkreeg het woord mej. Martine Kramers, uit Rotterdam, wie het genoe gen deed, dat niemand tegenwerpingen maak te een bewijs, dat ieder het eens was met den eersten spreker. Zijn we ailen Nederlanders Soms wel, bijvoorbeeld voor Strafwet en belasting. De Grondwet zegt wel, dat ieder benoembaar is tot elk ambt, doch de Gemeentewet zegt, dat een vrouw niet benoembaar is tot Bur gemeester of Secretaris de Beroepswet sluit de vrouw uit van den Beroepsraad. Man en vrouw zijn dus geen gelijkgerechtigde bur gers. In verkiezingsdagen worden alle vrou wen en vele arbeiders niet als vol gerekend. Art. 163 Burgerlijk Wetboek geeft den man de volle beschikking over den eigendom der vrouw, dien hij straffeloos mag verdoen, verpanden, vervreemden, verkwistenart. 355 van dat wetboek geeft den man het recht, te beschikken over de verblijfplaats van zijn kind, dat toch óok het kind der vrouw is. Zulke dingen zijn niet meer in overeenstemming met de in onzen tijd gel dende rechtsbegrippen. De 100 Kamerleden hebben het echter zóo enorm druk met geld uitgeven voor leger eu vloot, met het maken van een Trekhon- denwet en andere belangrijke zaken, dat hun geen tijd rest voor de vrouw en de moeder. Had de vrouw het stembiljet en kon zij zor gen, dat de heeren niet weer in de Kamer kwamen, dan zou er, evenals in Australië en in Noord-Amerika, wel tijd wezen om te let ten op de belangen der vrouw. Dan zou er wel komen een betere vakopleiding voor meisjes en jongens beiden, betere zorg voor ouden van dagen, en zooveel meer. Minister Heemskerk zag geen vrouwen beweging; de üeer Van der Voort van Zijp hoorde haar nietde Kamerleden hebben geen tijd. Dit alles moeten we veranderen en daarvoor is het petitionnement. Hoe krijgen we dat gedaan Wel, precies als de mannen het hebben tot stand gebracht. Thans, nu algemeen kiesrecht is ingeluid, is de kans ongewoon goed. In Mei 1909 weigerde de vrij-liberale partij, mee te werken tot algemeen kiesrecht; in 1910 was zij al minder stuurs en meende zij reeds dat het >niet geheel behoefde te worden afgewezen* in November 1912 ging zij, bij de tot stand koming der concentratie, nog een stap verder en noemde zij algemeen kiesrecht voor mannen zelfs een eisch des tijds. Vanwaar die plotselinge verandering? Geen zacht-voortkabbelend beekje, doch een groote, stijgende, steeds aangroeiende vloed deed zich zien. Zóo moet het gaan, wil men zijn kies- recht erkend zien. In 1900 werd geconstitueerd het Comité voor algemeen kiesrecht, waarin zitting hadden vrouwen zoowel als mannen, en dit wenschte Grondwettelijke gelijkstelling. Eiken derden Zondag in Augustus hield het Pro vinciale meetings, den tweeden Dinsdag in September een landelijke meeting. Het is vervangen door S. d. a. p. en Vakverbond en niet meer 's Zondags, doch op den dag van de opening der Staten-generaal wordt thans gemanifesteerd. En S. d. a. p. en Vrijz. Dem. Bond hebben doen houden een echt volks-petitionnement, los van elke partij of vereeniging, en slechts geleid door een partij. Op beide petitiën werden 360 000 handtee keningen verzameld. Ieder 'weet, dat als de Grondwet wordt herzien, aan de orde komt het algemeen kiesrecht. Welnu aan de huidige Regeering moet weder gepetitionneerd opdat aan de vrouwen iets meer worde gegeven dan een kansje. De vrouwen zijn niet meer tevreden met de >wegruiming der beletselen* omdat dit geen vastigheid geeft en dus de eene wetgever wel, een andere de vrouw niet toelaat tot de stembus en dit niet anders is dan een ander blanco-artikel. Wij willen onzen eisch doorgevoerd heb ben wij willen onze Grondwettelijke rechten; wij willen, dat de vrouw de zelfde rechten heeft als de man en dat ook aan de vrouw worde gegeven algemeen kiesrecht. Op de groote meeting te Amsterdam, op 15 Februari, zijn wel niet sprekers van alle partijen opgetreden, doch wij weten, dat geen enkele partij blind is voor de teekenen der tijden. Die meeting heeft reeds veel uitgewerkt; doch het is niet voldoende, dat dien éenen dag een groote massa volks bijeen was. Nu moeten wij optreden met éclat, niet als bij de vrouwen-petitie tegen de Tariefwet, welke zonder eenig vertoon plaats had wij moe ten gezien en gehoord worden. Het is daarvoor noodig, dat de thans 16521 leden der Vereeniging voor vrouwen kiesrecht eens wat doen, dat zij met lijsten gaan tot nog niet overtuigden. Dat is zoo opvoedend; ieder lid wordt daardoor propa gandiste en laat varen dat wanhopige en gedrukte, dat velen aankleeft. De Vereeniging voor vrouwenkiesrecht is een strijdende vereeniging, die wil toonen wat ze kan en wat ze durft. Als de Grond wet is herzien, duurt het weer een vijftig jaar eer zij andermaal wordt herzien. Het mag niet gebeuren, dat de vrouw nog weer een halve eeuw long niet dan een kansje heeft. In 1910 wilde de Liberale unie het kies recht geven aan ongehuwde vrouwen als ze trouwden gaven ze vermoedelijk zóo'n doorslaand bewijs van domheid, dat ze het kiesrecht evenmin waard waren als zekere uitgesloten mannen, die met een zachter woord zwakzinnigen worden genoemd in 1910 breidde de unie haar grenzen geleidelijk

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1914 | | pagina 1