Donderdag 7 ffft Mei 1914. No. 8412. 63e Jaargang. Stadsnieuws. AMERSFOORTSCHE COURANT. Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff". HOOFDREDACTEUR Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.— RTTR F A TT franco per post f1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel- P. J. FREDEEIKS abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieÊle- en onteigenlngs- r»-erT< a advertentien per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten ttORTffiöxlAwaT S. AMERSFOORT worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. du t- Bij advertentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9. Telefoon 19. KENNISGEVING. Burgemeester en Wethouders der Gemeente Amersfoort Brengen ter algemeene kennis, dat de gewone jaarlijksche COLLECTE ten behoeve van het FONDS ter aanmoediging en ondersteuning van den GEVVAPENDEN DIENST in de Nederlanden langB de huizen der ingezetenen zal plaats hebben op 14, 15 en 16 Mei 1914, telkens des voor middags ten 9ure. Zij wenscben deze ten dringendste in de be langstelling der ingezetenen van allen rang en stand aan te bevelen. Men vergete niet, dat al moge ook bet getal der overgeblevenen uit de veldtochten van 1880 en 1831 jaarlijks verminderen, daarentegen, ten gevolge der Expedition in onze Oost-Indische Bezittingen, het getal van hen, die op onder scheidene wijze aanspraak hebben op onder steuning, steeds weder toeneemt en vermoede lijk zal blijven toenemen. Bij het op zich zelf verblijdend verschijnsel, in de laatste jaren alom in den lande waarge nomen, eener toenemende belangstelling in alles wat de verdediging des Vaderlands betreft, ver trouwen Burgemeester en Wethouders, dat de opbrengst dezer collecte zal bewijzen, dal men ook meer dan tol dusverre belaDg stelt in het lot van den verminkten en hulpbehoevenden oud soldaat I Moge toch hun, die hun leven veil hebben voor het Vaderland, de overtuiging worden geschonken, dat het Vaderland niet ondankbaar ie, en alzoo de in te zamelen giften er toe bijdragen, om aan meerdere Oud-strijders, die daarop aanspraak hebben, eene tegemoetko ming te verstrekken ter verlichting der zorgen van den ouden dag. Amertfoort, 6 Mei 1914. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, Van UANDW1JCK. De Secretaris, A. R. VEENSTRA. Electrische energie voor Amersfoort. In de Raadsvergadering van 7 April werd, nagenoeg zonder discussie van eenig aanbe lang en zonder hoofdelijke stemming be sloten, een overeenkomst aan te gaan met de Hollandsche Electriciteits Maatschappij, gevestigd te Hilversum, in zake de levering aan de Gemeente Amersfoort van electrische energie zoowel voor licht als voor drijtkracht. Te zijner tijd hebben we meegedeeld de hoofdzaken uit de inmiddels tot stand geko men overeenkomsthet had geen nut, de uit den aard der zaak zeer breedsprakige over eenkomst in haar geheel mee te deelen. Dezer dagen ontvingen we ter zake een ingezonden stuk, waaruit de belangrijkste vragen, die inzender volgens zijn verklaring ook namens anderen deed, hier een plaats vinden. Zoo zou men gaarne worden ingelicht o.a. over dit punt; »de particuliere Gasfabriek moest omgezet in een Gemeentelijke, de particuliere Waterleiding eveneens in een Gemeentelijkewaarom nu óok geen Ge meentelijke electrische centrale». Deze vraag is vrij gemakkelijk te beant woorden. Alvorens een afgerond voorstel tot elec- trificatie in te dienen bij den Raad hebben Burgemeester en Wethouders adviezen in gewonnen en ten slotte de voorlichting ge vraagd van een absoluut onpartijdig deskundige, den heer E. F. Suringar, a d v i- s e e r e n d werktuigkundig en electrotech- nisch ingenieur, te 's-Gravenhage. Wij spatieerden dat woordje «adviseerend» en willen herinneren, dat een tijdje geleden bleek, dat de advisecrende ingenieurs nooit ofte nimmer zich mogen bezig houden met levering, rechtstreeks noch zijdelingszij zijn dus in geen geval belanghebbendzij raden niet aan zekere fabriek, zeker werktuig, ze ker systeem; zij geven hun advies, en daar mee uit. De heer Suringar dan bracht zijn lijvig rapport uit, waarvan wij in een vorig nummer de conclusie meedeelden. Het beslaat 21 blad zijden druks en behandelt op de bladzijden 10 tot ló de vraag, waarom Amersfoort voor- loopig althans, geen eigen electrische centrale kan oprichten. We willen herinneren, dat andere a d v i- seerende electrotechnische ingenieurs in de verschillende vergaderingen, hier ter zake gehouden, hebben meegedeeld, dat een eigen centrale of in een kleine óf in een zeer groote Gemeente rendabel en dus op haar plaats is en wat dit laatste betreft nog het allerbest voor een kring van Gemeenten (de zoogenaamde Ueberland-Zentralen). We bren gen óok in herinnering, dat er een streven bestaat om het tot stand komen van tal van kleine centrales te beperken en te gelijk in de hand te werken het vestigen van groote centrales voor een complex van Gemeenten of zelfs Provinciën, waartoe zelfs, gelijk men weet, een wetsontwerp is ingediend. De heer Suringar heeft dit toegelicht met cijfers, bepaaldelijk berekend voor Amers foort, dat bereids een eigen gasfabriek heeft. Achtereenvolgens geeft hij de cijfers voor stoombedrijf en voor zuiggasbedrijf. Bij stoombedrijf zullen de aanlegkosten (ongerekend den aankoop van grond) bedra gen f 135 000; terwijl een zuiggas-centrale (mede zonder den grond) voor aanlegkosten zal vorderen f 160 000. De heer Suringar becijferde in het eerste gedeelte van zijn rapport, dat nuttig af te geven zijn in het iste jaar 217 500 K.W.U. 3de 277 500 5de 356 300 waarvoor moeten opgewekt onderschei denlijk 2S3 ooo, 350 000 en 436 000 K.W.U. en waarbij de totale bedrijfskosten bedra dragen voor stoombedrijf f 17 300, f 18650 en f 21 550 en voor zuiggasbedrijf f 12 600, f 14 150 en f 16 500. De aanlegkosten voor het net bedragen f S8 000 die voor de stoom-centrale f 135 000, voor de zuiggas-centrale f 160 000; voor controle, toezicht, enz. voor de stoom-centrale f 9000, voor de zuiggas-centrale f 10 000; voor magazijnvoorraad bij beide soorten f 5000. Het gaat niet aan, in dit klein bestek de volledige berekening over te nemen. De belangstellenden kunnen, als zij dit wenschen, het geheele rapport te onzen bureele komen bestudeeren. Een ander punt waaromtrent inzender, nog wel »in het algemeen belang», zou wen schen te worden ingelicht, is, waarom de Gemeente Amersfoort de onderhandelingen afbrak over electrische stroomlevering door door de Gemeente Utrecht. Het rapport beantwoordt ook deze vraag, waar Burgemeester en Wethouders hierom trent schrijven Wij ontvingen ter beoordeeling twee aan biedingen tot stroomverkoopeen van de Gemeentelijke centrale te Utrecht en een van de Hollandsche Electriciteits Maatschappij te Hilversum. Het aanbod van Utrecht gaat uit van een overeenkomst, voor langen tijd te sluiten en is bovendien gebaseerd op ongunstiger verbruikscijfers dan in dit rap port zijn aangenomen. Dien tengevolge komt deze aanbieding niet op de eerste plaats in aanmerking. Toch hebben wij op 18 Februari nog een bespreking gehad met een Wet houder en met den Directeur van het Ge meentelijk electriciteits-bedrijf te Utrecht, welke heeren zich bereid verklaarden, aan Amersfoort een nieuwe offerte te doen. Tot dusver mochten wij nog geen nieuw aanbod ontvangen. Bij die bespreking is ons gebleken, dat het leggen van den circa 25 K. M. langen kabel van Utrecht naar Amersfoort een onover komelijk bezwaar is voor het afsluiten van een stroomleveringscontract op korten ter mijn. Zelfs indien de Gemeente Utrecht be reid is, de Gemeente Amersfoort de bevoegd heid te geven, de overeenkomst na bijvoor beeld 5 jaren op te zeggen, dan zal zij daar aan en van haar standpunt terecht de voorwaarde verbinden, dat de Gemeente Amersfoort de nog niet afgeschreven kosten van den kabel vergoedt. Op deze gronden heoben wij gemeend, met het uitbrengen van ons rapport niet op de nieuwe aanbieding van Utrecht te moe ten wachten, te meer, waar wij intusschen er in slaagden om met de Hollandsche Elec triciteits Maatschappij voorloopig tot een vergelijk te komen. Het rapport eindigt aldus: Het aangeboden tarief kan men, bij ver gelijking van de prijzen, welke elders onder overeenkomstige omstandigheden worden aan geboden, billijk noemen bovendien bezit de voorgestelde overeenkomst het groote voor deel, dat zij na korten tijd kan worden op gezegd. Amersfoort is dus in de gelegenheid om rustig de ontwikkeling van zijn electri- citeitsbedrijf af te wachten en kan dan nog altijd beslissen of het tot oprichting van een eigen centrale wenscht over te gaan. Verder is dit onder de tegenwoordige omstandigheden, bij de onzekerheid omtrent de tot standkoming der zoogenaamde Elec- triciteitswet, het eenige middel om reeds dit jaar de beschikking over electriciteit te ver krijgen, zonder dat Amersfoort zich thans reeds voor langen tijd bindt. Een derde vraag was: hoe zullen de hier gevestigde installateurs worden bejegend? Ook op dit punt een geruststelling, welke den installateurs thans trouwens reeds sedert een paar dagen is bekend. Evenals bij het in exploitatie brengen van de Gemeente-gasfabriek en later van de Ge meente-waterleiding particuliere deskundigen in de gelegenheid zijn gesteld om de de aansluitingen en leidingen uit voeren, zullen ook nu de zoogenaamde electro-tech- nische bureaus's dit onverkort mogen doen, mits zij zorgen voor deskundige uitvoering en deugdelijk materiaaleen zeer billijke eisch. Ten overvloede herinneren we nogmaals, dat de heer Suringar iederen Woensdag in Mei van elf uur tot half vier zitting houdt in de gasfabriek om alle gewenschte inlich tingen te geven. In de Doopsgezinde kerk hoopt aanstaanden Zondagochtend voor te gaan ds. E. M. ten Cate. In de religieus-socialistische samenkomst, welke Zondagavond wordt gehouden in »Ons Huls», zal ds. M. C. van Wijhe, uit Berghem. spreken over: Licht in den chaos (Genesis Ij- Bij de Dinsdag gehouden verkiezing van 10 leden voor het kiescollege der Ned. Hervormde Gemeente werden uitgebracht 486 stemmen, waarvan 4 van onwaarde volstrekte meerderheid dus 242. Van de 9 aftredenden (een vacature-Cruiff) werden herkozen 7 en wel de HeerenP. Boks met 446, H. C. van Dam 245, J. van Doorn 375, J. Kraan 371, D. Veis Heyn 420, mr. C. van Voorst Vader 425, N. Wolfs winkel 392 Voor drie zetels komen in herstemming, de Heeren A. G. Palm 236, G. A. Groote- haar 226, M. A. van Bemmel 238, T. van Hoogevest 233, A. Smeitink 229 en A. Slagt; de beide eerste candidaten van >Waarheid en Vrede» (orth.-eth.) de vier laatsten van Evangelie en Belijdenis» (orth. conf.) Uitgebracht zijn op de heeren A. E. Blok 87, H. E. van Sweden 64 en G. A. L. Spelberg 76 stemmen, candidaten van Ge loof en Liefde». In de vergadering van 2S October 1913, in welke werd behandeld de Begrooting voor 1914, werden de heeren Oosterveen, Kroes en Van Achterbergh in commissie ge steld om de adressen om verhooging van loon der Gemeente-werklieden te onderzoe ken en daarvan rapport uit te brengen aan den Raad. De Burgemeester belastte zich met het Voorzitterschap. Dat zeer breedvoerig rapport is thans ver schenen. Alvorens over te gaan tot behandeling van de vraag of de loonen verbetering eischen, werd van gedachten gewisseld over het stand punt, dat de Gemeente bij de bepaling der loonen behoort in te nemen. Daartoe werden 8 vraagpunten gesteld en nam de commissie haar conclusies. Nadat zij aldus haar houding had bepaald, hoorde zij de belanghebbenden door middel van hun organisaties, wier Besturen zich lie ten bijstaan door adviseurs (zoo de afdeeling van den Ned. Bond van Gemeente-werklie den door de Hoofdbestuursleden Van Hinte en Van der Tempel) en de bedrijfshoofden, welke laatsten allen van oordeel waren, dat, wil de Gemeente over goede arbeidskrachten blijven beschikken, verhooging der loonen noodzakelijk is. Als algemeen minimum wordt f 11.50 per week noodig geachtdit kan klimmen tot'f 14. Van dit beginsel uitgaande, werden voor de verschillende categorieën de minima opge geven alsmachinist waterleiding óthans hulp machinist) t 15, fitter f 15, stoker f 15, schil der f 13, terreinwerker f 11.50, smid f 13, reinigingsman f 11.50, timmerman f 13, met selaar f 13, arbeider f 11.50, handlanger- srnid f 12 en zoutstoker f 13.50 alle met 5 éenjaarlijksche verhoogingen van f 0.50 per week. Hierbij werd de stellige verkla ring gegeven, dat, indien dusdanige regeling mocht worden ingevoerd, in de eerste vijf jaar geen wijziging daarvan behoudens buitengewone omstandigheden zal worden verlangd. Het rapport vervolgt De commissie erkent dit feit en is daarmede als van zelf tot de overtuiging gekomen, dat verbetering van de loonen een onafwijsbare noodzakelijkheid is. De vraag blijft dan nog over: in welke mate verbetering moet plaats vinden, wil de Gemeente naar behooren beloonen en zich de verzekering blijven geven, dat steeds goede arbeidskrachten kunnen worden verkregen Daarnaast dient dan te worden overwogen, op welke wijze de daarvoor noodige meerdere middelen kunnen worden gevonden. Wat het eerste betreft het bleek reeds uit het standpunt, dat de commissie bij de vraagpunten innam is zij van meening, dat het meer aanbeveling verdient, direct een behoorlijke regeling te treffen, die het vraagstuk van de bezoldiging voor de eerste jaren buiten behandeling zal brengen, dan het treffen van een regeling, welke direct na haar tot stand koming om herziening zal vragen. Een regeling, die aan den eerstgestelden eisch voldoet, meent de commissie te vinden, door in te willigen de door de organisaties gevraagde loonen. Zij acht de genoemde cijfers alleszins billijk en is van meening, dat, met toekenning van die loonen, de Gemeente als een goed werkgeefster zal handelen. De commissie ontveinst zich, met dit te verklaren, geen oogenblik de financieele moeilijkheid, die bij aanvaarding naar voren treedt. Zooals reeds werd opgemerkt, be schouwt de commissie verbetering der loonen als een onafwijsbaren plicht der Gemeente, óok in haar eigen belang, en dan mag de financieele moeilijkheid geen belemmering zijn, zelfs niet indien zij door geen ander middel dan belastingverhooging zou kunnen worden opgeheven. De commissie eindigt met voor te stellen, de minimum-loonen vast te stellen als volgt voor de gasfabriek en waterleiding: voorman-stoker f 16, stoker f 15, zoutstoker f 13.50, smid f 13, schilder f 13, voorman- fitter f 16, fitter f 15. handlanger-smid f 12, terrein werker f 11.50 en machinist bij de waterleiding f15; voor de reiniging: voorman f 12.50, werkman f ti.50

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1914 | | pagina 1