Zaterdag 20 jj£p% Juni 1914.
No. 8430.
63e Jaargang.
B IJ B L A D.
Icosleloos-
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. II. van Cloeff
HOOFD-REDACTEUR
F. J. 7B&DEHIES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1
franco per post /1.15. Advertenticn 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel -
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleële- en ontelgenlngs-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—3 regels /t.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers to cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
EORTZGRACBT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19
Bij dit nummer behoort een
Wie zich met ingang
van 1 Juli doet in
schrijven als abonnd,
ontvangt de tot dien
datum verschijnende
nummers
Lichamelijke opvoeding.
Sedert lange jaren is in Nederland geen
feit van zooveel beteekenis voor de opvoe
ding der jeugd voorgekomen als het bouwen
van het stadion te Amsterdam, en dit in ve
lerlei opzichten. Het zij mij vergund, hier
omtrent een en ander op te merken.
Allereerst het feit van de oprichting zelve
het feit, dat de stad Amsterdam niet alleen
een terrein kosteloos in gebruik gaf. maar
ook de ophooging ervan, de omheining, enz.
betaalde. Wie een tiental jaren geleden een
dergelijk verzoek tot Burgemeester en Wet
houders had gericht, ware onineedoogenloos
naar huis gezonden. Dan het bouwen van
een stadion, dat 3 a 4 ton gouds kost. Hoe
is het geld bijeengebracht, in korten tijd,
zonder veel moeite, dank zij de overtuigings
kracht, dank zij den vasten wil van een Voor
zitter, die voor mij de verpersoonlijking is
van het gezegde where there is a will, there
is a way».
En nu kan Amsterdam rechtmatig trotsch
zijn op dat fraaie stadion, dat aan flinkheid
van bouw, sierlijkheid van lijnen paart; trotsch,
want als straks de Olympische feesten te
Amsterdam worden gehouden, behoeven de
Nederlanders geen critiek van vreemden te
vreezen. Integendeel, ik ben overtuigd, dat
allen volmondig zullen uitroepen «bravo, dat
is mooi». En zal er in het begin allicht ge
mopperd worden Nurks leeft nog over
slechte toegangswegen, over onvoldoende
tramlijnen, enz., dat doet absoluut niets ter
zake; Amsterdam heeft een prachtig stadion
en Nederland heeft een eersten stap gezet op
den goeden weg.
Achter het stadion is nog een uitgestrekt
terrein in gebruik bij de Maatschappij »Het
Sportpark»daar worden tennisbanen aan
gelegd, enz. maar hieraan dient een andere
bestemming te worden gegeven, zulk een,
welke een tweede en hoogst noodzakelijke
stap dient te zijn op den goeden weg die
tot een gezonde en Hinke opvoeding van de
Ncderlandsche jeugd leidt op dat terrein
moeten Regeering, Provincie en Gemeente
een instituut voor lichamelijke opvoeding
stichten, een centraal-instituut waar de man
nen worden opgeleid, die aan de Ncder-
landschc jeugd zullen leeren, hoe en waarom
men het lichaam moet eeren en sterken, hoe
en waarom men aan openlucht-spelen moet
deelnemen, hoe en waarom het volk, dat
zijn lichaamskrachten verwaarloost, reddeloos
te gronde gaat.
Aan het hootd van dit instituut moet een
bekwaam man staan, dis een ernstige studie
heeft gemaakt van de wijze, waarop toekom
stige leeraren voor de lichamelijke opvoe
ding in Amerika en Zweden worden opge
leid.
Men mag vóór of tegen Zweedsche gym
nastiek zijn, doch niemand zal ontkennen
dat de Zweden en de Amerikanen, wat alge-
meene lichaams-opvoeding betreft, nummer
éen zijn; ik geloof vast en zeke.,dat,indien
men 50 Zweden of Amerikanen tegen een
gelijk aantal Engelschen of Duitschers stelt,
teneinde hen een tiental vaardigheidsproeven
te laten afleggen, de Zweden glansrijk zullen
overwinnen, en algemeene ontwikkeling
is toch maar de hoofdzaak bij de lichame
lijke opvoeding. Welnu, Zweden had zijn
stadion net gebouwd toen het onmiddellijk
den eersten steen legde voor zijn gebouw voor
een instituut voor lichamelijke opvoeding.
Vóór dien tijd hadden meest officieren de
leiding op zich genomen. Nu krijgen zij een
centraal-instituut voor leerarende cursus
zal er eenige jaren duren en de jongelieden
zullen onderwezen worden in al hetgeen met
de lichamelijke opvoeding in verband staat,
theoretisch en practisch voor de laatste
maakt men gebruik van het stadion.
Waar is nu een tweede man te vinden
als de Voorzitter van het «Sportpark», die
beseft welken grooten dienst hij zou ver
richten aan ons volk, indien zulk een insti
tuut tot stand kwam? Weg met bezwaren,
weg met oude tradities, weg met politiek.
Het is een algemeen belang, dat dringend,
zeer dringend moet worden aangepakt, niet
op z'n elf en dertigst, maar zooals het sport
park is opgerichthet moet, het zal
In een commissie omtrent school en sport
werd lang en breed geredeneerd over de
wenschelijkheid, dat jongelieden onder toe
zicht spelen zouden beoefenen maar over
de noodzakelijkheid om degenen, die het
toezicht zouden oefenen, te onderwijzen hoe
dat moet geschieden, werd niet gesproken.
»Mijn zonen denken tegenwoordig aan niets
anders dan aan voetbal» dat is de jam
merklacht van vele ouders. Eilieveaan
wie de schuld De jongens hebben het voet
balspel met zooveel geestdrift aangepakt,
omdat zij behoefte hadden aan een open
luchtspel, dat al hun krachten in beslag nam
en omdat het goedkoop is. Waarom is hun
dat spel niet onderwezen Waarom hebben
de ouderwijzers de leiding niet in handen
genomen? Hoevele onderwijzers spelen met
de jongens mede Op de kostscholen van
voorheen (No&rthey, Noordwijk, enz.) waren
de Engelsche leermeesters steeds de vrien
den van de jongens, omdat zij met hen
cricket en voetbal speeldenop een zeer
enkele uitzondering na bleven de Hollandsche,
Fransclie en Duitsche meesters hieraan
vreemd.
Wij moeten in Nederland aan alle scho
len verplicht onderwijs in de lichamelijke
opvoeding en verzorging zien te krijgen.
Hoe is het ter wereld mogelijk, dat de ge-
zaghebbenden op dit gebied nog steeds
voortgaan, aan het geestelijk onderwijs alles
ten koste te leggen, en het lichamelijk onder
wijs zóo schandelijkte verwaarloozen? Lichame
lijk onderwijs, dat niet enkel moet bestaan
in het uitvoeren van eenige gymnastische
bewegingen, maar dat de opvoeding en ver
zorging van het licha„.n moet omvatten,
want daardoor wordt ook het zedelijk be
wustzijn verhoogd.
Gaarne breng ik hier hulde aan den heer
M. Hom, directeur ter Iloogere Burgerschool
met 5-jarigen cursus te Schiedam, die in
1 p 13 het openluchtspel als verplicht
leervak in zijn lesrooster opnam. Daardoor
zijn de vrijstellingen van gymnastiek zoo
goed als geheel verdwenen.
Hoe prachtig geestelijke en lichamelijke
opvoeding samen kunnen gaan leert ons
Amerika in allerlei opzichten aan de uni
versiteiten mogen geen jonge mannen in een
vertegenwoordigenuc ploeg van hun jaar of
hun academie uitkomen, indien zij niet voor
hun examens zijn geslaagddaarentegen kan
bijvoorbeeld aan de academie van Princetown
niemand een graad behalen, indien hij niet
Kan zwemmen.
Wat zouden de ouders het toejuichen, in
dien in Nederland geen jongen zich met een
vertegenwoordigend voetbalelftal mocht oefe
nen of daarin spelen, indien hij was blijven
»zitten« Welnu, ouders, wordt dan wakker
op dit gebied, blijft niet bij de oude sleur,
moppert niet alleen, maar helpt krachtdadig
mede om in Nederland een anderen toestand
te doen geboren worden.
Nog een aardig voorbeeld uit Amerika.
Te New-York City waar scholen zijn van
duizenden kinderen, heeft men de quaestie van I
het vrije kwartiertje tusschen de schooluren
op verstandige en zaakkundige wijze opge- 1
lost. Op een gegeven oogenblik geeft de I
hoofdonderwijzer het bevel >versche lucht».
Ramen worden opengezet, de kinderen gaan
achter hun lessenaar staan en voeren gedu
rende drie minuten eenvoudige ademhalings
oefeningen uit.
Welk is het eenige doeltreffende middel
om jongens die traag en onwillig zijn tot
leeren aan te zetten Strafwerk School
blijven Privaatlessen Het zal in 90 van de
100 gevallen het kwaad verergeren; maar
leert hun spelen, leert hun vermaak scheppen
in lichaamsoefeningen, en als zij dien smaak
te pakken hebben, zal er geen doelmatiger
straf voor hen bestaan dan hun te verbieden,
aan wedstrijden deel te nemen. En luie jon
gens, die vadsig zijn en thuis >hangen« Is
het hun schuld, of komt het doordat het
spelen, de lichaamsoefeningen, hun op een
dorre, geestdoodende wijze zijn onderwezen
En de jongens die enkel aan voetbal doen
en denken Leert hun, dat er ook andere
spelen zijn, die vlugheid van geest en lichaam
vereischen, dat het specialiseeren slecht is
voor een goede lichaamsonttfikkeling en dat
het zwemmen, het roeien, enz. even veel
genot verschaffen kan.
Volgens deskundigen bevindt zich de beste
school voor »physical culture» waar jonge
lieden hun opleiding tot leeraren ontvangen
te Springfield, Mass. Zij is gesticht door
de Young Man's Christian Association; van
alle landen der wereld zijn daar jongelieden
heengegaan om hun diploma te verkrijgen.
De school is in twee declen gesplitst, het
eene waar de opleiding geschiedt voor het
secretarisschap van industrieele en andere
ondernemingen (secretarial course), het tweede
waar jongelieden worden gevormd tot leer
aren in lichaamsopvoeding en verzorging
(physical course) waarvan een onderdeel
vormt de »boy's work course,» waarin meer
in het bijzonder het werk behandeld wordt,
dat verricht moet worden in verband met
jongens-vereenigingen, clubs, enz. Al dit
onderwijs wordt gegeven met het oog op
een hooge zedelijke ontwikkeling. Op het
oogenblik zijn er 220 studenten. Eenige jaren
geleden werd door den directeur, dr. Mc.
Curdy, aan den toemaligen Voorzitter van
den Ned. bond voor lichamelijke opvoeding
aangeboden, gedurende drie jaren twee
Nederlanders gelegenheid te geven om vrij
van kosten (ook van inwoning) de cursussen
te volgen, enkel met dit beding, dat de jon
gelieden van goed zedelijk gedrag moesten
zijn. De Voorzitter vroeg aan het Ministerie
van Binnenlandsche Zaken een bedrag van
f 3000 aan om daarmee de reis en verdere
onkosten te betalen. Dit werd geweigerd
er was geen geld voor beschikbaar
Zoolang in Nederland door de schoolauto-
riteitcn de geestelijke ontwikkeling als het
hoogste goed wordt beschouwd en de >phy- j
sical culture» (de lichamelijke opvoeding en
I verzorging) wordt verwaarloosd, zoolang zal
de Regeering tonnen gouds uitgeven voor
j het eerste doel en enkele guldens weigeren
voor het tweede,
j Er is toch wel eenige verbetering waar
j te nemen, zal men mij tegenwerpen. Zoo
het Centraal instituut te Utrecht en dat der
onderwijzersvereeniging te Amsterdam. Bel-
de echter geven een te onvolledigen cursus
in «physical culture»; deze moet theoretisch
en practisch veel uitgebreider zijn. De zaak
moet flink en krachtig aangepakt worden,
j Geen halve maatregelenonderwijst op de
J scholen theoretisch en practisch, wat noodig
is om een goede gezondheid en een opge-
j. wekten levensgeest te verschaffen. Daardoor
wordt eenzijdigheid, overdrijving en ook lui
heid en vadsigheid tegengegaan. Zoodoende
krijgt men vlug, aardig en vaderlandslievend
volk, dat zijn plichten met opgewektheid zal
vervullen, en waar èn lichaam ón geest ge
zond en harmonisch ontwikkeld zijn, zal het
in eer en deugd zijn hoogste idealen trach
ten te bereiken.
Of moet Nederland tot een zesderanga
mogendheid afdalen en verre, verre achter
staan bij Zweden, Noren, Denen en Finnen?
Hoe zal ik onderteekenen »Vox clamans
in deserto» of «Despereert niet»? vraagt
Van T. in »De Gong» waaraan we met toe
stemming dit artikel ontleenen, dat zoo ac
tueel is, nu ook hier een speel- en sportplaats
in voorbereiding is.
Het wetsontwerp tot verlenging van den
termijn voor Gemeenten van inzending der
gegevens met betrekking tot den inkoop voor
pensioen van voor 1 October 1913m Gemeente
lijke betrekkingen bewezen diensten wordt
binnen eenige dagen aan H. M. de Konin
gin gezonden, met verzoek om machtiging,
het ter overweging aan den Raad van State
aan te bicden.
Bij den Pensioenraad zijn op ditoogen
blik 300 a 400 pensioen-aanvragen, maar de
Pensioenraad kan deze niet afdoen, daar hem
de gegevens van de zijde der Gemeentebe
sturen niet worden verstrekt.
Aan de Tweede Kamer is een adres ge
zonden door het Hoofdbestuur van het Ned.
Onderwijzersgenootschap, waarin wordt ge
zegd
dat hot met belangstelling heoft kennis ge
nomen van de wijzigingen, welke bij nota van
wijziging door de Regeering zijn aangebracht
in het wetsontwerp tot wijziging dor Leer
plichtwet;
dat het de voorgestelde wijzingen, op wel
ke met nog andere wijzigingen door het
Hoofdbestuur bij adres van 13 December
1913 is aangedrongen, zeer zeker een ver
betering van de Leorplichtwot acht;
dat het echter met leedwezen ziot, dat niet
tegemoet is gekomen aan de volgende wen-
schen
a. de leerverplichting worde met twee
jaar verlengd en eindige nimmer vóór het
einde van den cursus,
b. kinderen van hen. die een vaste woon
plaats missen, zijn gedurende een bij de wet
bepaald aantal jaren leerplichtig in dien zin,
dat zij gedurende een bepaald nantal school
tijden het onderwijs moeten bijwonen,
c. leerlingen, die bij het Lager onderwijs
of bij het herhalingsonderwijs den geregel-
den gang bemoeilijken, moeten kunnen wor
den verwijderd,
d. de artikelen 13, 14 en 15 vervallen,
0 de portvrijdom worde uitgebreid tot de
correspendcntie van de hoofden van scholen
met de onders cn verzorgers der leerlingen
en de hoofden van scholen onderling,
e. het herhalingsonderwijs worde verplicht
gesteld gedurende het tijdvak van twee ja
ren, onmiddellijk volgende op het eindigen
vag den leerplicht wat het gewone onderwijs
betreft
g. aan dc Gemeentebesturen worde de
verplichting opgelegd, voedsel en klceding
te verstrekken aan schoolgaande kinderen
voor wie daaraan behoefte bestaat
redenen, wnatom het de vrijheid neemt,
onder verwijzing naar de motivceringcn in
voornoemd adres, aan de Kamer beleefd te
verzoeken, mede te werken tot een dusdanige
wijziging der Leerplichtwet, dat ook boven
genoemde wenschen in vervulling komen.
Op den Waterloo-dag heeft wel niet de
vlag van n Lieve Vrouwe-torcn gewap-
nerd des meer in de kleine straten bij
het Bloemendal, doch haar prachtig carillon,
's avonds bespeeld door den heerC. A. Kal-
veen, hïeft din toch officioel herinnerd aan
het zoo belangrijke feit in onze geschiedenis.
Burgemeester en Wethouders schreven
onder dagteekening van ti Juni aan den
Raad
Aan ons voornemen om bij dc Begroo
ting voor 1914 een voorstel te doen tot
verbetering der salar' -ering van het perso- -