Donderdag 6
Augustus 1914.
No. 8450
63e Jaargang.
Uitgave van de Naamloozc Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cloeff'
HOOFDREDACTEUR
F. J. PREDEP. IKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden ft.
franco per post 1.15. Ad ver ten tien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officiefile- en onteigenings-
advertentifin per regel 15 cent Reclames t—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentifin van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon
KENNISGEVINGEN.
De Gedeputeerde Staten van de Provincie
Utrecht,
Gezien art. 8 van de Instructie voor hun college,
Gezien art. 6 van het Reglement op de in
richting der provinciale Griffie,
Maken bekend,
dat in verbund met de tijdsomstandigheden
de provinciale Griffie, afdeeling Militie, voor-
loopig geopend zal zijn op alle werkdagen van
des voormiddags 9 tot des namiddags 10 unr,
en des Zondags des voormiddags van 0 tot 10
en des namiddags van 1 tot 5 uur
Voorts dat, indien dit in spoedeischer.de om
standigheden noodig mocht zijn, de Griffie na
des namiddags 10 uur telefonisch kan worden
opgeroepen onder no. 2275.
Utrecht, 3 Augustus 1911.
De Gedeputeerde Staten vooiuoemd,
VAN LYNDKN van SAN DENBURG,
Voorzitter.
A. van DOÜRNINCK, Griffier.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt op verzoek van den Minister van Oor
log ter kennis va a belanghebbenden, dat bij de
Tweede Kamer der Staten-Generaal wetsontwer
pen zijn ingedieu, die ten doel hebben
het eene om de mogelijkheid te scheppen de
alsnog bij de militie te land in te lijven lotelin-
gen van de lichting 1914 spoedig in dienst te
stellen en te oefenen
het andere om, met afschaffing van de loting
voor de lichting 1915, de ingeschrevenen voor
die lichting, die in de termen zouden vallen om
aan de loting deel te nemen, te bestemmen ter
inlijving bij de militie en ook te hunnen aan
zien de gelegenheid te openen tot spoedige
inlijving.
Wat de lichting 1911 betreft, wordt te kennen
gegeven, dat de vervroegde inlijving waarschijn
lijk niet zal worden toegepast ten aanzien van
hen, die voor een bereden korps bestemd zijn,
tenzij zij nog nader aan een onbereden korps
mochten worden toegewezen.
Wal de lichting 1915 aangaat, wordt de aan
dacht er op gevestigd, dat naar de omschrijving
van het b*'.rekkelijk ontwerp-artikel de dienst
plicht zal worden gelegd op alle ingeschrevenen,
met uitzondering van hen
le. die voc den dienst bij de militie ongeschikt
zijn bevonden;
2e. die by onherroepelijk geworden uitspraak
voor goed of voor tijdelijk van den dienst zijn
vrijgesteld
3e. die bij onherroepelijk geworden uitspraak
hetzij voor goed hetzij voorloopig vau den dienst
zijn uitgesloten.
Amersfoort, 4 Anguetus 1914.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDW1JCK.
Militie en Landweer.
SCHORSING VAN ONTSLAG UIT DEN'
DIENST EN OVERGANG NAAR
DE LANDWEER.
De Burgemeester der Gemeente Amersfoort
brengt ter openbare kennis:
dat ingevolge Koninklijk besluit van 27 Juli
1914 (Staatsblad No. 329) de overgang naar de
landweer en het ontslag uit den dienst van de
ingelijfden bij de militie, voor wie die overgang
of dat onelag volgens art. 99 der Militiewet zou
moeten plaats hebben, wordt geschorst, en
dat ingevolge Koninklijk besluit van 27 Juli
1914 (Staatsblad No. 330) het ontslag uit den
dienst van dienstplichtigen bij de landweer, voor
wie dal ontslag volgens art. 37, eerste, tweede
of derde lid, der Landweerwet zou moeten plaats
hebben, wordt geschorst.
Als gevolg hiervan blijven al de dienstplichti
gen van do militie en van de landweer, die
wegens diensteindiging ontslagen zouden moeten
worden of van de militie naar de landweer zou
den moeten overgaan, voorloopig tot de militie
of tot de 'andweer behooren en blijven zij ge-
honden om in geval van oproeping in werke-
lijken dienst, hieraan te voldoen.
Op vrijwilligers van de landweer heeft deze
maatregel geen betrekking.
Zij, dia in aanmerking zouden zijn gekomen
om naar de landweer over te gaan, moeten hun
militie-zakboekje voorloopig niet bij den Bur
gemeester inleveren, maar in hun bezit houden
en in geval van oproeping zich naar de in dat
zakboekje voorkomende aanwijzingen gedragen.
Amersfoort, 3 Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDW1JOK.
De Directeuren der melkinrichtingen en zuivel
fabrieken Amersfortia te Amersfoort, De Kleine
Pol te Bunschoten en Coöp. Hoogland te Hoog
land hebben besloten de volgende maximum- I
prijzen voor hunne volgende onvervalschte zuivel
producten vast te stellen
Rauwe melkf 0,09 per Liter.
Gepasteuriseerde melk f 0.10 1
Karnemelkf 0.04
Boterf 1.50
Deze producten kunnen in elke hoeveelheid
en voldoende aan de eischen van zuiverheid en
•oedingswaarde, door den Keuringsdienst hieraan
gesteld, tegen bovenstaande maximum-prijzen
in de geheele Gemeente Amersfoort worden ge-
leverd.
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
GOED VOORBEELD DOKT GOED VOLGEN
De slagersvereenigingen hebben zich bereid
verklaard, tot nader bericht, de volgende maxi- 1
mum-winkelprijzen vast te stellen
Vet spekf0.35 per poud i
mager spekf0.40
reuzelf 0.45
gehaktf0.55
lappenf0.55
vetf0.35 i f 0.50
De Burgemeester vsn Amersfoort,
Van RANDWIJCK.
Mocht men geneigd zijn, eet- en drinkwaren j
onder den gewonen naam te verkoopen met
toevoeging van minderwaardige of ondeugdelijke
stoffen, dan zij men gewaarschuwd, dat de Keu-
ringsdienst van eet- en drinkwarea de namen J
der betrokkenen zal bekend maken.
In do eerste plaats geldt zulks melkslijters.
Amersfoort, 4 Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
van dat kapitaal, de Bank-directeuren, zijn
misschien nóg grooter vijanden van den oor
log dan de leiders der arbeidersbeweging
en die der Sociaal-Democratie. Duitsch geld
is belegd in Fransche huizen, Fransch kapi
taal zit in Duitsche obligaties, de Engelschen
hebben hypotheek gegeven op schepen, die
varen onder Duitsche vlag, en menig Oos-
tenrijksch renteniertje knipt lustig Russische
coupons. Wanneer Londen door de Duitsche
vloot zou worden platgeschoten, zouden niet
alleen vele Engelsche Banken failleeren, j
maar zou ook aan de Duitsche Rijksbank een
belangrijk nadeel worden toegebracht. Brandt
Parijs af, dan zal menige Oostenrijksche firma
bankroet slaan.
De Bank-directeuren hebben dan ook al
het mogelijke gedaan om den oorlog te voor
komen. Menig vredelievend artikel in de bui-
tenlandsche groote pers werd door een Bank
directeur geschreven of geïnspireerd. Tot het
laatste oogenblik zijn vredelievende tele
grammen gewisseld tusschen de Berlijnsche
e» de Parijsche financiers. Helaas, het .ka
pitalisme* bleek hier niet sterk genoeg te
zijn. De oorlog kwam.
Een Parijsch financieel tijdschrift, dat de
zeilde kwestie behandelt, merkt niet onaardig
op>Tot het laatste moment heeft de Fransche
Regeering gestreden voorden vrede. Waarom?
Omdat zij er van overtuigd was, dat de vre
de voor het land voordeeliger was dan de
oorlog, al zou die ook een serie overwin
ningen zijn. En dc Fransche Regecring is tot
die overtuiging gekomen, doordat zij in
nauwe relatie stond met de Bank-menschen*.
Naar mij wordt medegedeeld, dreigt de werk
loosheid hier ter stede in omvang toe te nemeu,
eükel als gevolg hiervan, dat de werkgevers de
beschikking missen over voldoende geldmiddelen.
Tevens verneem ik, dat de burgers en
onder hen vooral de gegoeden weinig geneigd
zijn hunne rekeningen te voldoen, niettegen
staande de middelen daarvoor aanwezig zijn.
Met ernst breng ik onder de aandacht, dat
door deze handelingen de toestand slechts kan
verergeren en bij voortduring aanleiding moet
geven tot ingrijpen.
Daarom noodig ik een ieder met aandrang
uit, om aan verzoeken tot betaling zooveel moge
lijk te voldoen, om daardoor mede te werkeu,
dat de werkgevers de loonen kunnen blijven be
talen.
Amersfoort, 5 Augustus 1914.
De Burgemeester,
Va:, RANDWIJCK.
Het Amersfoortsch Drankweer Comité richt
tot de ingezetenen het dringend verzoek om
vooral in deze dagen het gebruik van alcohol-
v r ij e dranken te bevorderen of althans aan
anderen alcoholhoudende dranken niet aan te
bieden of, wat erger is, op te dringen.
leder werke mee om de hoofden kalsu te hou
den.
Namens hot A. D. C.
KENNINCK, President.
BIANCH1, Secretaris.
Door de ondervonden medewerking en steun
van alle kringen onzer Gemeente, is het ons
gelukt middels de op 3 en 4 dezer gehouden
collecte een bedrag van f 1875.in te zamelen.
Evenwel de te verleenen hulp is groot en
waar de toekomst er donker uitziet, verzoeken
wij dringend allen ingezetenen, die, naar aan
leiding van den oproep van Burgemeester en
Wethouders, geld of levensmiddelen willen
zenden, dit te doen aan ons comité, Kumor 110. 5
ten Stadhuize.
Bij het bepalen van uwe bijdrage verzoeken
wij in 't oog te houden, dat ons comité alleen
vruchtbaar kan werken wanneer de giften in
geld of levensmiddelen ruim blijven toevloeien.
Amersfoort, 5 Augustus 1914.
Het Comité,
RIJKENS, Voorzitter.
LANKA MP, Secretaris.
l)e oorlog.
HET BANK-K APITAAI. EN DE OORLOG.
Men schrijft ons:
Het Bank-kapitaal, of liever de beheerders
DE OORLOG EN DE WETENSCHAP.
Veel astronomen hadden zich mobiel ge
maakt om dezer dagen naar Rusland te ver
trekken. De- aanstaande zon-eclips is daar
uitstekend te zien, vooral in de omgeving
van de Krim. Daar zouden de mannen van
de wetenschap dan samenkomen om het voor
bijtrekken van de maan over de zon gade
te slaan. Door den oorlog kan er nu natuur
lijk niets van komen. Wel heeft een geleerd,
maar waarschijnlijk ietwat Weltfremd ïïransch-
man voorgesteld, dat de mannen van de
wetenschap toch eigenlijk als internationale
troepen moesten worden beschouwd, en dat
de Russische Regeering die niet moest hin
deren, maar daar hebben de Russische auto
riteiten hartelijk om gelachen. Alle expeditie
leden derven nu hun aardig snoepreisje,
de wetenschap mist een mooie eclips, en de
hoofdredacteur van de Astronomische N«ch-
richten* ontvangt geen kopij.
De Potsdammer expeditie schijnt er leelijk
inge'oopen te zijn. Wij zouden zoo meeneii.
dat juist dit korps op de hoogte kon zijn
geweest van den gespannen politieken toe
stand, maar dit blijkt niet het geval. Althans,
de expeditie stuurde haar instrumenten voc r-
uit eerste-klas kijkers, hoekmeet-instru-
menten, enz. en de Russische Re
geering heeft er natuurlijk beslag op laten
leggen. Bij de luchtvaart-afdecling worden
nu de hoekmeet-instrumenten gebruikt, de
artillerie en de marine gebruiken de astro-
non 'rche kijkers. De Potsdaminer sterrewacht
kan zich er echter mee tfoosten, dat zij na
den oorlog alles weer in goeden staat terug
krijgt. Daar staat de Russische Regeering
borg voor, heeft haar de Petersburgsche
astronom sche vereeniging meegedeeld.
HOE LANG KAN DE WERELDOORLOG
DUREN V
De groote oorlog is ongetwijfeld plotse
ling gekomen: maar niet onverwacht. In
1909 voorspelde men hem; 111 1910 en 1911
werden de sombere voorspellingen herhaald;
eindelijk zou 1912 het jaar van den oorlog
zijn. Maar de vrede tïleef bewaard, hoe dik
wijls het ook spande. Ondanks de pessimiste
prognose» van obscure vrouwtjes en ver
lichte politici bleef ook in het .ongeluks
jaar c 1913 de vrede bewaard.
In de jaren 1910 tot 1913 heeft men echter
al het mogelijke gedaan om den oorlog voor
te bereiden. In Duitschland zijn over de
»Weltkrieg' in die jaren niet minder dan
490 dikke en dunne boeken, brochure8
en vlugschriften verschenen, soms tenden"
tieus en sensationeel, soms streng weten
schappelijk en saai. Niet minder dan 490 uit
gaven Is het niet enorm En van al die
uitgaven werd in de bladen melding gemaakt.
Dikwijls waren het hoofd-artikelen, waarin
belangrijke gedeelten werden overgenomen.
Een Duitsche vereeniging, waarvan bet doel
is, de verdediging van het land te bevorde
ren, telde het aantal recensies, enz. in het
jaar 1913, en kwam tot het reusachtig getal
van 18 689. Is het dan wonder, dat het mo-
biliseeren in Duitschland zoo kalm ging
Inderdaad, Duitschland was wel voorbereid.
In Engeland zijn in de laatste vijf jaren
minstens 150 boeken en brochures versche
nen, waarin gesproken werdt over den toe
komst-oorlog. Ook in Frankrijk hebben
militair-literaire auteurs de drukpers kopij
in overvloed bezorgd.
Eigenaardig nu is, dat alle .wetenschap
pelijke*: auteurs het erover eens zijn, dat de
wereld-oorlog niet lang kan duren. Sommigen
spreken slechts van zes weken, anderen van
2 a 3 maanden, enkelen van een haif jaar.
Maar een half jaar schijnt inderdaad het
maximum te zijn. Dan zijn de volkeren op
en snakt ieder naar vrede.
Zou na den wereld-o o r 1 o g de wereld-
vrede daar zijn
DE KOSTEN VAN DEN WERELD
OORLOG.
De bekende Engelsche deskundige Edgar
Garmond heeft in de .Quarterly rieviewc
een artikel gepubliceerd over »De kosten
van den wereld-oorlog*. Naar aanleiding
hiervan komt men tot de volgende cijfers:
Duurt de wereldbrand 6 maanden, dan zul
len de totaal-kosten bedragen niet minder
dan 30 milliard. De handel heeft bovendien
een schade van 3 milliard, terwijl landbouw
en industrie ieder een schade van minstens
2 milliard zullen hebben. De totaal-schade
is dan 37 milliard ende menschenlevens.
De toestand iu Duitschland.
't Was Vrijdagavond omstreeks 8 uur, dat
we het Kurhaus te llarzburg bezochten. In
de stad hing de drukkende spanning en
stilte, die het onweer voorafgaan. Er heerschte
zoowel letterlijk als figuurlijk een benauwende
atmospheer. Nauwelijks in het Kurhaus aan
gekomen, haastten we ons naar de leeszaal
om over den toestand in Holland te lezen.
Het bleek ons, dat ook daar iedereen in
panning verkeerde en alles gereed was om
'e mobiliseeren. Hierop keerden we naar de
conzertzaal terug, waar een Duitsch majoor
het podium had beklommen en in een gloed
volle rede den toestand blootlegde. Nadat
de spreker onder stormachtig gejuich had
geëindigd, zette de Kurkapel de .Wacht am
Rhein* in, die door het diepbewogen pu
bliek staande werd meegezongen. Hierop
weerklonk door de zaal het »Gott ei halite
unseren Kaiser*.
Na een oorverdoovend applaus verspreidde
zich de menigte om de laatst aangekomen
depêches te lezen. We merkten menigeen
op, die een traan wegpinktesommige da
mes schreiden zelfs luid. Nog was er geen
zekerheid, tot zich omstreeks half elf plot
seling in beperkten kring het gerucht ver
spreidde, dat de oorlog uitgebroken zou zijn.
Dadelijk begaven wij ons naar het station
om kaarten te nemen voor den volgenden
ochtend. Hier echter wist men nog van niets,
weldra bleek de heelo oorlogsverklaring dan
ook alleen te bestaan in de phantasie van
een babbelachtige dame en haar dochter.
De spanning bleef voortduren. Zaterdagavond,
toen we ons weder naar het Kurhaus bega
ven, zagen we echter op bijna iederen boom
of schutting liet bevel tot mobilisatie aange
plakt.
De menschen stonden in groepjes het ge
val te bespreken. Velen moesten den vol
genden dag reeds weg, anderen moesten
Zondagmorgen hun paarden voor het leger
afstaan. We zagen heel wat terneergeslagen