Dinsdag II
Augustus 1914.
No. 8452.
63e Jaargang.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFDREDACTEUR
p. j. r&SDSRzzs.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en ZaterdagavondAbonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f 1.15. Advertenticn 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officiefile- en ontelgenings-
advertent'fin per regel 15 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentifin van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
ZORTEGRACHT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVINGEN.
De Gedeputeerde Staten van de Provincie
Utrecht,
Gezien het Koninklijk besluit d.d. 10 Juni
1914, no 22, waarbij de heer mr. dr. F. A. C.
graaf Van Lynden van Sandehburg, met ingang
van 1 Augustus 1914 is benoemd tot Commis
saris der Koningin in deze Provincie;
OveUregende, dat ingevolge art. 21 der Pro-
vinémt wet hierdoor eene vacature is ontstaan
in de vergadering der Staten van deze Provincie
voor het kiesdistrict Amerongen, in welke va
cature Behoort te worden voorzien;
Gelet op de artifcplen C en 7 der Provinciale
wet
Gezien de Wet van 5 November 1852 (Staats
blad nu. 197) houdende regeling van de verdee-
lwg der Provinciën in kiesdistricten, ter benoe
ming der leden van de Provinciale Staten enz.,
zooale die laatstelijk gewijzigd is bij de Wet van
31 December 1904, (Staatsblad no 469)
Hebben goedgevonden:
le. Te bepalen, dat de verkiezing van een lid
dsr Provincial* Staten van Utrecht, in het kies
district Amerongen, zal geschieden op Vrijdag
den 28 Augustus 1914, zullende de stemming,
zoo noodig, geschieden op Donderdag den 10
September 1914, en de herstemming, zoo noodig,
op Dinsdag den 22 September 1914
2e. Dit besluit te zenden aan den Burgemeester
der Gemeente Amerongen ter kennisneming en
verdere uitvoering, zullende bet wijdere ter al-
gemeene kennis worden gebracht door afkondi
ging in het „Provinciaal-blad" en door opne
ming in het „Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk
Dagblad" en in de „Amersfoortsche Courant".
Utrecht, 3 Augustus 1914.
De Gedeputeerde Staten voornoemd,
Van LYNDEN van SANDENBURG,
Voorzitter.
A. van DOORNINCK, Griffier.
Uit een ingesteld onderzoek is mij gebleken,
dat verschillende bakkers hunne broodprijzen
kunstmatig verhoogen door het gewicht te ver
minderen, en zulks niettegenstaande de bestaande
prüzen veelal vrij hoog mogen worden genoemd.
Met ernst moet ik tegen elke verhooging van
prijs of vermindering van gewicht op ditoogen
blik waarschuwen en breng in herinnering, dat
de maximum-prijs voor gewoon, goed doorbakken,
gaar wittebrood (bereid uit volle melk) 22 cent
per Kilogram is.
Streng toezicht zal worden gehouden en even
tueel zullen de namen der betrokken bakkerB
worden bekend gemaakt.
Amersfoort, 9 Augustus 1914.
De Burgemeester van Amersfoort,
Van RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter openbare kennis, dat bij bun be
sluit van 7 Augustus 1914 aan M. H. J. van
LENT, te Amersfoort, en zyne rechtverkrijgenden
voorwaardelijk vergunning is verleend tot
het plaatsen van een ruwe-oliemotor van 1.5
P. K. voor het dryven van verfmolens in het
Erceel aan de Valkestraat No. 31, op het perceel
dastraal bekend Gemeente Amersfoort, sectie
E no. 4007.
Amersfoort, 8 Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA. 1
Van groenten was de marktprijs heden
ochtend
Snijboonen 10 tot 15 cent per honderd.
Princesseboonen 4 tot 6 cent per honderd
Aardappels (boerenjongens) f 1.75 per halve
H. L. of 8 maal 5 kop.
Als men voor winst berekent respectieve
lijk 8, 2 en 3 cent, weet men, welke de ver
koopprijzen moeten wezen.
Amersfoort, 11 Augustus 1914.
De Burgemeester van
Amersfoort,
VAN RANDWIJCK.
Het behoeft geen betoog, dat daardoor de
handel geheel ontwricht is geworden, zoodat
alle firma's niet anders dan a contant ver-
koopen.
In aansluiting met de publicatie van het
EdelAchtbaar Hoofd dezer Gemeente meent
de Kamer opmerkzaam te moeten maken,
dat de Hooge Regeering besloten heeft, geen
moratorium af te kondigen en dat dus voor
iedereen de verplichting blijft bestaan om
hetgeen hij schuldig is op tijd te betalen.
Zij vestigt in hun eigen belang de aan
dacht van alle neringdoenden, zoowel kleine
als groote, op het feit, dat zij zoo spoedig
mogelijk aan hunne verplichtingen moeten
voldoen, willen zij niet de nadeelige gevol
gen ondervinden.
Zij vertrouwt tevens, dat de financieele
instellingen in deze hunne medewerking
zullen verleenen.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken voornoemd,
J. GEK. KLEBER,
Voorzitter.
H. P. VAN IIASELEN,
Secretaris.
Amersfoort, 10 Augustus 1914.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
alhier heeft met groot leedwezen den loop
der gebeurtenissen gade geslagen en niet
het minst de algemeene paniek, waardoor
bijna iedereen werd beheerscht, een paniek,
die, naar zij meent, wel wat ongemotiveerd
was en die velen in de meening bracht, dat
zij nu niet meer noodig hadden om aan hunne
verplichtingen te voldoen om op tijd te
betalen.
Natuurlijk dient hier een groot onderscheid
gemaakt tusschen de welgestelden, die thans
niet kunnen betalen omdat zij hun activa
niet kunnen realiseeren dan met geweldig
verlies, en zij die niet willen betalen,
ofschoon zij contant geld in overvloed hebben.
Eerstbcdoelden zullen den bestaansstrijd
der neringdoenden zooveel mogelijk verlich
ten zoodra zij daartoe maar in de gelegen
heid worden gesteldlaatstbedoelde» hebben
hun egoïsme thans weg te bergen liefst
voorgoed en moeten, willen zij weer
worden aangezien voor fatsoenlijke menschen,
betalen hetgeen ze schuldig zijn, opdat het
leger van werkloozen niet nóg meer worde
vergroot door het ontslaan van personeel,
het tijdelijk sluiten v«n zaken, of hoe dan
ook.
In dezen tijd heeft Let volk achter de
weermacht er óok voor te waken, dat het
zijn verplichtingen nakomt, er voor te zorgen,
dat er niet éen onbetrouwbare schakel is in
de keten, welke niet mag worden verbroken,
wil aan het land niet nóg grooter nadeel
worden toegebracht.
Komt, zoekt uw rekeningen eens op en
betaalt zeal is 't ook maar ten deele.
gemobiliseerd. Dat werpt een eigenaardig
licht op de officieele verzekeringen van het
tegendeel.
Doet uw plicht.
Vrijdag 31 Juli, de dag waarop militie en
landweer, plotseling werden gemobiliseerd,
kwam er uit den aard der zaak veel ontstel
tenis in menig gezinden daaraanvolgenden
Zaterdag heette het, dat de bankbiljetten
waardeloos zouden worden, dat de spaar
banken hun verplichtingen niet zouden na
komen; allerlei andere ijselijkheden werden
ten beste gegeven en door zelfs zeer ver-
standigen als zoetekoek geslikt.
»Hou wat je hebt», riep meneer Kopkwijt;
»Van mij geen cent* echode juffrouw Her
senloos. Er zijn er, die op een hun aange
boden quitantie schrevenBetaalbaar Maan
dag na de crisis*.
Verleden week hebben we het openlijk in
een vergadering hooren uitspreken, dat ambte
naren het doet er nu niet toe of zij hun
tractement, dan wel een voorschot daarop,
juist op tijd ontvingen van het Rijk, de Pro
vincie dan wel van de Gemeente of andere
groote lichamen alsof dat zoo maar ver
oorloofd is, zelfs hun huur schuldig bleven.
Leger en landweer zullen hun plicht doen
tot het uiterste. Aan ons de taak om velen
van hen die uittrokken hun plicht niet nóg
moeilijker te maken dan hij reeds is.
Ik ken een zakenmannetje, dat, plotseling
onder de wapenen geroepen, aan zijn jonge
vrouw met twee kindertjes, waarvan een nog
wel ziek, slechts éen tientje kon achterlaten.
Zoodra hij in zijn garnizoen was aangeko
men, schreef hij aan zijn vrouw toch vooral
quitanties te laten innen, desnoods zelf te
gaan.
Morgen brengen in plaats van soms reeds
heel oude vorderingen het geldt hier nog
wel een zoogenaamde luxe-zaak (voedings
artikelen zijn de eenige, die men hier niet
tot »luxe« rekent) te voldoen, zendt men de
quitanties onbetaald terug. En men ontziet
zich niet, een grooten mond op te zetten
over de onbeschaamdheid* van den mid
denstander die beleefd vraagt om zijn
eigen geld.
Alsof daarvan het gezin kan leven, het
personeel kan uitbetaald, het patiëntje kan
krijgen hetgeen het noodig heeft, het lijden
van het vrouwtje niet nóg wordt vergroot.
Meer dan schandelijk uit zich bij sommigen
de zelfzucht, juist in een tijd waarin gemeen
schapszin zoo heerlijk naar voren treedt en
het eenige middel is om het hoofd te bieden
aan den druk der omstandigheden.
Gij, die nu op het geld blijft zitten, be
denkt toch, dat er a n d e r e r geld bij is,
dat het meer dan ooit zaak is, te betalen
hetgeen gij schuldig zijt, dat het plicht is
om eens na te gaan of ge de soms heel
groote zorgen van uw leveranciers niet kunt
verlichten door oude rekeningen te betalen
en de betaling maar niet uit te stellen tot
»na de crisis*.
Aan wien de schuld
Vadertje*, de Russische Czar, de man van
het Vredespaleis is er grooter aanfluiting
denkbaar heeft een Oranjeboek doen
uitgeven over de diplomatieke onderhande
lingen, vóór het uitbreken van den oorlog
gevoerd. Daarin staat de bewering, dat Duitsch-
land het laatste bemiddelingsvoorstel van
Grey beeft afgewezen.
Deze bewering is onwaar, wordt uit Ber
lijn geschreven; Duitschland heeft in tegen
deel het laatste voorstel van Grey gesteund,
opdat Oostenrijk-IIongarije in onderhande
ling zou treden onmiddellijk na de bezetting
van Belgrado en Servisch grondgebied. De
te Weenen op deze wijze met nadruk on
dernomen bemiddeling is echter door de Rus
sische mobilisatie illusoir gemaakt.
Verder beweert de Russische Regeering,
dat de Duitsche Regeering, terwijl de onder
handelingen in vollen gang waren, de mobi
lisatie aanving, een ultimatum stelde en den
oorlog verklaarde.
Ook deze voorstelling is onjuist. De Rus
sische Regeering keert den gang van zaken
om. Nog Donderdag, den 30sten Juli, werd
de Russische Minister van Buitenlandsche
zaken door den Duitschen gezant er van in
kennis gesteld, dat de bemiddelingspogingen
van de Keizerlijk Duitsche Regeering wer
den voortgezet en dat het antwoord op den
laatsten door de Duitsche Regeering te
Weenen ondernomen stap nog niet was ont
vangen.
De den volgende ochtend bekend gewor
den mobiliseering van de geheele Russi
sche land- en zeemacht moest onder deze
omstandigheden in Duitschland te meer als
een uittarting worden opgevat, aangezien de
chef van den Russischen Generalen staf
eenige dagen voordien aan den Duitschen
militairen attaché had verzekerd, dat in ge
val van het overschrijden van de Servische
grens door de Oostenrijkers slechts aan de
Russische, maar niet aan de Duitsche grens
zou worden gemobiliseerd.
De Frankfurter Zeitung* van 7 Augustus
schrijft
Er hebben in deze dagen diplomatieke
manoeuvres plaats, die ten doel hebben
Duitschland als den verstoorder van den
vrede voor te stellen. Geen onbevooroor
deeld mensch kan er aan twijfelen, of het
was Rusland, dat ons tot dezen oorlog heeft
gedwongen, hem door zijn mobilisatie onver
mijdelijk maakte en door zijn militair ingrijpen
feitelijk is begonnen. Al hetgeen over de
houding van Frankrijk bekend werd gemaakt,
had slechts ten doel Duitschland als de
aanvallende partij voor te stellen.
Uit berichten in Engelsche bladen blijkt,
dat de Russen ook aan de Duitsche grens
reeds een week vóór de Duitschers hebben
Het Bestuur der classis Amersfoort van
de Ned. Hervormde kerk heeft tot de ker
keraden een schrijven gericht, waarin onder
meer wordt gezegd:
»Zoo noodig worde er tot leniging van
tijdelijken nood samenwerking gezocht met
Gemeentebesturen, met particulieren, met
vereenigingen, met andere kerken. Mede
door uw toedoen kome er dan georganiseerde
barmhartigheid. Men wete van elkander wat
er geschiedtmen werke elkander in de
hand.
>In vele Gemeenten zijn militairen gele
gerd. Opent voor hen tijdelijke Tehuizen
vergoedt hun het gemis van huiselijke om
geving spoort aan tot gastvrijheid voor mi
litie en landweer. Kloeke mannen en vrou
wen zullen u hierbij gaarne ter wille te zijn.
Verstaat u met hecren kerkvoogden over het
beschikbaar stellen van plaatsen in de kerken
ten behoeve van soldaten, die tot onze kerk
behooren of de godsdienstoefeningen er van
willen bijwonen. Treft ook hierin zulke rege
lingen, die hun ten goede kunnen komen.
Misschien worden er in uw omgeving
ambulances, enz. gereed gemaakt. Men zij
tijdig verzekerd, dat predikanten bereid
zijn tot de geestelijke verzorging dergenen,
die deze noodig mochten hebben, enz.
Laten wij wakker zijn in alles en zorgen,
dat ieder van onzen dienst ten volle verze
kerd zij. Wij weten, dat onze hulp is in den
naam van Hem, van wien onze vaderen zongen
Mijn schild en mijn betrouwen
Zijt Gij, o God, mijn Heer*.
In overleg met den Minister van Oorlog
zijn door den aartsbisschop van Utrecht be
noemd tot aalmoezeniers te Amersfoort de
kapelaans B. G. C. M. Hafkemeijer en J. B.
F. Ilooglugt.
Ook in de Ned. Hervormde kerk is Zon
dag een gebeds-ure gehouden voor den nood
dezer tijden.
Om twee uut hield ds. W. J. Meiners een
godsdienstoefening voor de Hervormde mi
litairen op het voorterrein der Infanterie-ka-
zernesde R. K. militairen gingen om half
drie naar de kerk op het Zand.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag te
's-Gravenhage een vergadering geopend van
vertegenwoordigers van verschillende ver
eenigingen, die op haar uitnoodiging zullen
samenwerken om plannen te beramen en
uit te voeren opdat aan de benarde omstan
digheden waarin velen verkeeren, zooveel
mogelijk het hoofd worde geboden.
H. M. schonk f20 000.
De heer W. van den Donker werd bevor
derd tot adelborst ie klasse.
De heer P. J. Landman, decorateur bij
den heer P. van Veen Jr., verwierf de
Lagere akte Handteekenen.
De in Mei 1913 op zijn verzoek gepen-
sionneerde generaal-majoor R.J. graaf Schim-
melpenninck heeft zich weder ter beschikking
gesteld en is in dienst gesteld als adjudant
van H. M. de Koningin.
Bij Kon. besluit van 7 dezer is o. a. be
paald, dat van het Ned. Roode Kruis den
rang hebbenvan majoor de divisie-commis
saris, van majoor de rechtsridders der Jo-
hanniter- en der Malthezer-orde, van kapi
tein de artren met verantwoordelijke leiding,
van ie luitenant de overige artsen, van ser
geant-majoor de gediplomeerde hoofdver
plegers, van sergeant de ploegcommandanten
van transport-colonnes, van soldaat de gedi
plomeerde helpers dier colonnes.
Nog altijd komen giften in voor het plaat
selijke comité van het Ned. Roode Kruis,
evenals aanbiedingen voor persoonlijke hulp
verleening.