u September 1914.
No. 8461.
63e Jaargang.
.AlïERSFOOBTSCHE COURANT.
ïtgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firina A. H. van Cleeff
hoofd-redacteur
P. J. raiDiaisa
amersfoort.
franZ en Zaterdaêmond- Abonnement per 3 maanden fi.—
abonnempnt rpH h'5" Advertei*k®n 1-6 «"egels 6° cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
Ct,e' 7aarvan tarlï °P. aanvraaK koatelooe. Legale, offidefile- en ontelgenlnga-
worderin rpCtnreg k '5 cent Reclame. «-5 regela /i.aS. Bewijsnummer, naaï buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de Incasseerkosten ln rekening gebracht.
BUREAU:
ZORTSGXUOBT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
kennisgevingen.
JACHT.
Utrecht°'WMi88Mi8 d0f Koningin in de p">vincie
cli«efc -het- be,8luit„ van Gedeputeerde Staten
dier Provincie d.d. 2G Augustus 1914, 4de af-
ueenng, no. 6/
Gelet op artikel 11 der Jagtwet
Brengt ter kennis van belanghebbenden, dat,
in verband met de plaatselijke omstandigheden
Gemeenten 6 eenten gedeelten van
Achtlionhoven, De Bildt, Brenkelen-Nfienrode
ten Oosten van het Merwedekanaal, Brenkeien-
St. Pietere, Bonnik, Cothen, Driebergen ten
zuidwesten van den Rijksstraatweg van Utrecht
naar de Grebbe, Houten, Jutphaas behalve het
gedeelte ten Westen van de Reinensteinschesteeg,
,angbroek ten Zuidwesten van den weg langs
de Langbroekerwetering, Loenen ten Oosten van
net Merwedekanaal, Loosdrecht, Maarssen ten
Oosten van het Merwedekanaal, Maarsseveen,
Maartensdijk, Odijk, Oudenrijn ten Oosten van
den laatschen dijk, Rijsenburg ten Zuidwesten
van den Rijksstraatweg van Utrecht naar de
Grebbe, Ruwiel ten Oosten van het Merwede
kanaal, Schalkwijk, Tienhoven, Tuil en 't Waal,
Utrecht, Vreeland, Vreeswijk, Werkhoven, West
broek, Wijk bij Duurstede, Zeist ten Zuidwesten
van den Rijksstraatweg van Utrecht naar de
Grebbe, Zuilen
a de jacht op waterwild zal worden gesloten
op Maandag SI Auguatua a.o ..«—a—
gang en tot nadere aankondiging gesloten blijft;
b de jacht op klein en grof wild tot nadere
aankondiging niet zal worden geopend.
Een en ander slechts wat betreft de jachtbe
drijven, vermeld in art. 15 litt. c en d der
Jagtwet.
Utrecht, 27 Augustus 1914.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
VAN LYNDEN VAN SANDENBURG.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de
Raad dezer Gemeente zal vergaderen op Dins
dag den 1 September aanstaande, des avonds te
acht ure.
Amersfoort, 28 Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van de ingezetenen dezer
Gemeente, dat de door den Directeur van
's Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht exe-
cutoor verklaard kohier no. 2 van de
Bedrijfsbelasting
over het dienstjaar 1914/1915 aan den Ontvanger
van 's Rijks directe belastingen alhier is ter
hand gesteld, aan wien ieder verplicht is, zijnen
aanslag op den bij de wet bepaalden voet te
V°Ge°daan en op de daarvoor gebruikelijke
plaatsen aangeplakt te Amersfoort den 29
Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
WAARSCHUWING.
BESMETTELIJKE 'ZIEKTEN.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gelet op de missive van den Commissaris der
Koningin in de Provincie Utrecht,d.d. 29 Augus
tus 1914, 4e Afdeeling, no. 2880, houdende me-
dedeeling, dat volgens de Militaire gezondheids
commissie in de stelling van Amsterdam en
in de Nieuwe Hollandsche Waterlinie ineenige
Gemeenten gevallen zijn voorgekomen van de
^„..i.uik.^i.kteTYPH0IDEA
ten gevolge van het gebruik schadelijke melk,
waarschuwt met aandrang in geen geval
„ahruik te maken van rauwe melk.
e Amersfoort, 31 Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Oorlog en middenstands-actie.
Onder dezen titel schrijft de heer J. Das
Dz., Algemeen Penningmeester van den
Ned. Middenstandsbond, Voorzitter van den
Molenaarsbond en Algemeen Penningmeester
van de Boaz-bank, in het jongste Orgaan
van den Middenstandsbond:
Een lange voorrede te houden over het
geen we bedoelen te_ schrijven, achten we
volmaakt overbodig.
Elk'onzer heeft aan den lijve gevoeld hoe
in een paar dagen het geheele economische
raderwerk in de war is geraakt, en elk voor
zich zal moeten erkennen, dat hij heeft mee
gewerkt om den boel nog verder in de war
te helpen.
Ihans, nu de gemoederen wat gekalmeerd
zijn en er weer gelegenheid komt om kalm
een en ander te overzien, moeten wij, met
dank aan God, erkennen, dat ons land en
ons volk gespaard zijn voor de verschrik
kingen van den oorlog, en wij, voor'zoover
wij het kunnen bekijken, wel geld, doch
geen bloed zullen behoeven te offeren.
Een groote factor, meenen wij speciaal te
moeten* bespreken om reden dit in hoofdzaak
den Middenstander-winkelier raakt, namelijk
de noodzakelijkheid, dat ook onze vrouwen
bekend zijn met onze zaken, en alhoewel in
sommige gevallen niet absoluut noodig, dat
ook de vrouw den geheelen dag achter de
toonbank staat, het zeer beslist noodig is,
dat zij nu en dan zich in den winkel vertoont
en mee helpt de klanten van de gewenschte
artikelen te voorzien.
Hoe velen onzer leden zullen in dezen tijd
van algemeene mobilisatie niet plotseling
aan vreemS^ü"teSêerfmoeten" overlaten"
Hoevelen, wier vrouwen absoluut niets van
de zaken afwisten, zullen nu moeten afwach
ten, hoe in veel gevallen de jongste be
dienden (want de ouderen zijn veelal óok in
dienst) hun zaken behartigen, en, indien zij
hun vrouwen stelselmatig buiten hun zaak
hebben gehouden, missen zij nu alle controle
en moeten hun zaken overgeven als een
schip zonder roer, te midden der woeste
golven.
Laat ons daarom uit deze moeilijke zaak
althans deze duurzame les leeren, dat wij
zoo spoedig mogelijk onze vrouwen en
dochters goed op de hoogte brengen van
den geheelen loop onzer zaken. Laten wij
hun leeren, hoe zij met het koopende publiek
moeten omgaan.
Terwijl wij hun tevens aanwijzen met wien
het gewenscht is zaken te doen wat den
inkoop betreft. Wij hebben toch allen onder
onze leveranciers, firma's waar je desnoods
je jongsten zoon naar toe kunt sturen, doch
wij hebben er óok onder op welke men ge
regeld scherp moet letten.
Er zijn er onder, die altijd de zaken stipt
en correct afhandelen, doch óok, die men
altijd moet narijden en controleeren.
Vergeten wij niet, dat hetgeen thans plot
seling ons allen is overkomen door den oor
log onzer buren, morgen elk afzonderlijk
kan treffen in den vorm van ziekte of
sterfgeval.
Daarom herhaal ik kort en bondig: mede
middenstanders en vooral mede-winkeliers,
maakt je vrouwen en dochters mobiel. Denkt
er aan; wij hebben thans een voor velen
dure les.
Mogen wij bereid zijn, vóór een eventueele
herhaling komt.
Rest ons nu nog een enkel woord over
de vraagHoe staat de middenstand als ge
heel tegenover het credietvraagstuk
Men kan vrijwel aannemen, dat de mid
denstand, als geheel, op dit oogenblik in zeer
moeilijke omstandigheden verkeert.
De oorzaken dezer moeilijkheden zijn vrij
wel terug te brengen tot tweëerlei.
In de eerste plaats het feit der contant
stelling door onze leveranciers, hetwelk ge
volgd werd door het vanzelf sprekende feit,
dat ook wij wederkeerig onze afnemers
moesten contant stellen.
In de tweede en niet mindere plaats kun
nen wij als oorzaak der ellende noemen het
opzeggen van het crediet door kassiers.
Gelukkig zijn er zeer gunstige uitzonde
ringen, die hun cliënten zoo billijk mogelijk
hebben behandeld, doch er zijn helaas maar
al te veel, die hun cliënten, met heel veel
onderpand als zekerheidsstelling, «geholpen*
hebben tegen het bagatel van 12 pCt. Men
noemt dit dan helpen. Nu ja, men wordt wel
eens meer geholpen van den wal in de sloot.
Wat nu de contantstelling betreft, hieraan
schijnt gelukkig een einde te komen.
Reeds hebben vele fabrikanten en grossiers
berichten aan hun afnemers gezonden, dat
deze extra ordinaire maatregel is opgeheven
en dat aan hen, welke vóór den oorlog ge
regeld betaalden, ook nu weder op de ge
wone wijze zal worden geleverd.
Ook wat het Bankcrediet betreft, schijnt
er eenige verbetering te komen, althans,
naar wij vernemen hebben die Banken, welke
zulke buitengewoon hooge procenten reken
den, zoo maar eens liefst 2 pCt. afgeslagen.
Gelukkig zijn er ook Bankinstellingen
geweest, welke een bijzonder gunstige uit
zondering maakten en de kerk bij de schuur
lieten.
Of de oorzaak dier verlaging verband
houdt met de actie van den middenstand,
weten wij niet; doch dit weten wij wel, dat
de middenstand als zoodanig, in den persoon
van onzen Voorzitter Meuwsen, bijgestaan
door enkele andere kopstukken der midden
standsbeweging, in deze dagen reuzen
werk heeft gedaan.
Besprekingen hier en daar hadden het
gevolg, dat ook de Regeering zich met het
moeien,"namelijk'mèt deze vraag: hoe kunnen
wij. Regeering, den middenstand tegemoet
komen in .deze dagen van crisis.
Zooals wij vermoeden, dat wel aan allen
bekend zal zijn, is op advies der Regeering
opgericht de lang verwachte Neutrale Mid
denstands Centrale-Credietbank.
De Nederlandsche Bank, het consortium
uit den geldhandel, diverse financieele spe
cialiteiten, en eenige bekende vooraanstaande
mannen uit de Middenstandsbeweging hebben
gehoor gegeven aan het verzoek der Re
geering en zich bereid verklaard om voor-
loopig het werk te doen en zorg te dragen,
dat de wagen op gang komt.
Dinsdag 1S Augustus heeft bovengenoemde
commissie een vergadering uitgeschreven te
Amsterdam in «Kras*, welke zeer druk be
zocht was en waar ondubbelzinnige blijken
gegeven werden van waardeering zoowel
van de Regeering, als van het werk der
commissie die in zifik een korten tijd zóo
veel en zulk goed werk had verricht.
De opzet der Algem. Nederl. Crediet Bank
is als volgt:
Kapitaalvoorloopig tien millioen
gulden.
Aandeelen 500 gulden, verdeeld in onder-
aandeelen van f 100, waarop gestort 20 pCt.
Leden of aandeelhouders kunnen zijna
personen, b Vennootschappen van koophan
del, c rechtspersonen.
Het ligt in de bedoeling, aan de aange-
gesloten vereenigingen zoo noodig het tien
voudige crediet te verstrekken van het door
haar genomen bedrag aan aandeelen. Met
dien verstande, dat men voor 20 pCt. aan
sprakelijk blijft boven het bedrag, dat men
in werkelijkheid heeft opgenomen.
Bijvoorbeeld een vereeniging heeft aan
aandeelen genomen 10 000 gUlden. Zij zou
dan recht hebben in normale omstandigheden
op een crediet van 10 maal 10 000 is
100 000 gulden. Neemt zij nu op 10 000
gulden dan is zij aansprakelijk voor 12 000
gulden.
Is de aanvragende vereeniging eene coöpe
ratieve vereeniging met onbeperkte aanspra
kelijkheid, dan kan haar te verkrijgen cre
diet het tienvoudige van haar genomen
aandeelen nog overtreffen. Het spreekt van
zelf, dat Statuten, enz. behoorlijk in orde
moeten zijn en dat soliditeit der vereeniging
boven bedenking verheven moeten wezen.
Wij hopen op de werking der Bank, haar
verdere samenstelling, Statuten, enz. enz.
spoedig verder in te kunnen gaan, doch kun
nen voorloopig dit wel constateeren, dat deze
Bank zeer waarschijnlijk zal tegemoet komen
aan zeer vele middenstanders, welke thans
zonder hun schuld in moeilijkheden maakten.
Aan het slot van deze korte bespreking
een woord van hartelijken, welgemeenden
dank aan de Bankinstellingen, die in deze
moeilijke dagen getoond hebben de midden
standers niet in den steek te laten, maar hen
te steunen zooveel als mogelijk was.
18-205.
Verleden jaar om dezen tijd werd er wel
eens een andere cijfer-conbinatie genoemd.
Hetgeen hier boven staat, beteekent alleen,
dat het aantal aandeelen in de Locale mid-
denstands-credietbank ai is gestegen van
18 tot 205. Donderdagavond :8, Vrijdag
avond steeg de cöte met 33 en gisteravond
met 140.
In de Raadszaal dan was gisteravond een
50-tal belangstellenden, ook niet-middenstan-
ders.
De Burgemeester opende even na
achten de bijeenkomst en sprak als zijn
meening uit, dat de verjaardag der Koningin
moeilijk beter kon gevierd dan door het
doel na te streven, waarvoor deze vergade
ring is belegdden middenstand, de rugge-
graat der maatschappij, een Hinken rugge
steun te geven. Mocht het in verband met
de Gemeentewet ietwat vreemd lijken, dat
Burgemeester en Wethouders de ODroeninc-
bijeenkomst een vervolg is van de vergade
ring van «Handel en Nijverheid*, welke
B. en W. uit belangstelling bijwoonden. Den
avond daarna hadden zij een samenspreking
met den Patroonsbond in de bouwvakken,
meer om den omvang van het bouwbedrijf
en de mate van werkloosheid in den komen
den winter na te gaan. Als vanzelf kwam het
credietwezen ter sprake ener werden 13
aandeelen genomen.
De opzet van de Bank is stellig nu wel
bekend uit de verschillende couranten-ver
slager.. In 't kort komt zij hierop neer: met
steun van de Regeering, Ned. Bank en con
sortium van den geldhandel is opgericht
een Generale middenstands-credietbank, de
zoogenaamde Bank van dr. Bos. In aanzien
lijke Gemeenten zal een Centrale Bank, in
grootere Gemeente een locale Bank worden
opgericht, terwijl kleine Gemeenten zich
kunnen combineeren tot dergelijk localen.
Banken als de Groninger centrale, die van
de Hanze en die van Boaz besloten zich aan
te sluiten bij de Generale.
De aandeelen zijn f 500, verdeeld in onder-
aandeelen van f 100, waarop moet gestort
f 20.
Dr. Bos meende, dat de Generale moet
beschikken over een millioen en de locale
te Amersfoort over f 100 000 nominaal of
f 20 000 in aandeelen van f 20, hetgeen een
een crediet zou zijn van een half millioen;
voor Amersfoort een zeker niet te groot be
drag. 't Is wel niet de bedoeling van de
Amersfoortsche middenstanders, dat zij een
locale doen oprichten te Bunschoten of te
Soest.
Waar door de mobilisatie de uitersten van
links en van rechts schouder aan schouder staan
aan onze grenzen is het plicht van den mld-
denstand, zich óok mobiel te maken, even
zeer schouder aan schouder te staan en niet
al te zeer de kat uit den boom te kijken,
hetgeen trouwens gerust kan nagelaten, zoo
wel omdat de locale Bank een eigen zaak
wordt van de middenstanders ter plaatse als
omdat men niet behoeft af te wachten of
de kassier wel goede zaken drijft.
Een der aanwezigen merkte op, dat
ook iedere vakvereeniging een locale Bank
kan oprichten.
Een ander meende, dat een locale Bank
alléén kan slagen als zij zoo sterk mogelijk
is. Daarom geen versnippering van krachten,
geen groot aantal bankjes in de zelfde plaats
ieder met hun eigen administratie-kosten,
doch éen instelling over welke alle midden
standers al hun zaken doen.
De Voorzitter herinnerde, dat de heer
Kropveld het zelfde aanvoerde, mee
deelde, dat de Groninger centrale ook dejio-