bij de benoeming van een lid der Commissie
van toezicht op het Lager onderwijs.
In een rechtsche vacature (Vels-Heijn)
werd voorzien door de verkiezing van een
socialist.
Deze benoeming is bedenkelijk, ze is niet
deugdelijk te motiveeren en zal bij de rech
terzijde gerechte ontstemming wekken.
Ook berust zij niet op het stelsel der
evenredige vertegenwoordiging.
Ging men daarmede te rade, dan was een
halve socialist nog te veel.
In het pas gepubliceerde Verslag omtrent
den toestand van het Lager onderwijs in de
Gemeente Amersfoort in het jaar 1913 vin
den wij vermeld, dat op 1 Januari 1914 in
deze Gemeente waren 7 openbare en 8
bijzondere scholen. De openbare scholen
werden bezocht door «990 leerlingen, de
bijzondere door 2191 leerlingen.
Deze cijfers spreken, en ze zeggen meer
dan een lang betoog.
Wilde men met alle geweld een lid-werk
man, dan was een man van rechts aange
wezen.
Er was bij de behandeling dezer zaak weer
veel dat om opheldering vraagt.
Waarom steunden bijv. de rechtsche leden
niet den heer Wolterbeek bij zijn pogen om
uitstel
Het kerk-concert, Donderdagavond door
mejuffrouw F. H. de Ligt (sopraan) uit
Utrecht, en de heeren G. van den Burg
(orgel) en H. A. Vierdag (viool) beiden van
hier, in de Luthersche kerk gegeven ten bate
van het plaatselijk steun-comité is een schit
terend succes geweest.
Het met zorg gekozen en met onmisken
bare artisticiteit ten gehoore gebracht pro
gramma heeft zóo velen doen opgaan naar
het vriendelijk kerkgebouw, dat het geheel
was gevuld. Het 25-tal dames, dat zich be
lastte met den voor-verkoop der kaarten,
heeft daarbij zóo geijverd, dat het er nog
meer had kunnen plaatsen, als de kerk maar
grooter ware geweest.
Het geldelijk succes is, dal aan het steun
comité kon worden afgedragen f 141.20.
De plaatselijke afdeeling van den Bond
van Ned. Onderwijzers stond f 25 af voor
het steun-comité en hoopt in de gelegenheid
te zijn, later weer een bijdrage te geven.
De beide zwemclubs hebben weer een
waterfeest georganiseerd, morgen te houden
andermaal voor het steun-comité.
Het programma vermeldtschoonspringen
voor dames, schoonspringen voor heeren,
estafette-races tusschen leden van de
Utrechtsche Zwem Club, Neptunns en A. Z.
8c P. C., en ten slotte waterpolo tusschen
U. Z. C. en A. Z. P. C.
Moge ook thans weer een flinke bijdrage
kunnen afgestaan aan net steun-comité.
Bekend als we zijn met de nooden en met
hetgeen Amersfoort kan doen om die nooden
te helpen lenigen, passen we het »charité
bien ordonnée* zooveel mogelijk toe.
Dit is een stellig geoorloofde zelfzucht.
Doch thans moeten we een uitzondering
maken op dien regel, hoe veel hier ook
wordt gevraagd en ook wordt gegeven.
Te Oldebroek is, zooals we bereids meld
den, een kamp ingericht voor Belgische
vluchtelingen (burgers, geen soldaten). Er
zijn een zestal groote houten barakken op
geslagen, die anders dienst doen als paar-
destallen. Iedere barak is door schuttingen
van meer dan manshoogte verdeeld in af-
deelingen, welke aan de voorzijde door een
juten gordijn worden afgesloten, zoodat als
't ware kamertjes zijn gevormd. In iedere
afdeeling is plaats voor vijf personen, en het
is de bedoeling, zooveel mogelijk de gezin
nen bij elkaar te doen blijven. De vluchte
lingen slapen op stroo, dat echter dik ge
strooid is, terwijl voor de noodige dekens is
gezorgd.
Er is thans plaaU voor 840 personen, ter
wijl men door bijbouwing van barakken dit
kan uitbreiden tot ongeveer 2000. Men heeft
reeds voor een 30-tal dagen voedsel voor
radig.
Doch dr. Hendrik Muller, de Regeerings-
commissaris, die uit Zuid-Afrika maar al te
goed deze vluchtelingenkampen kent, vraagt
de hulp van allen, die aan oud, doch vooral
heel goed iets kunnen missen. Hoogst welkom
isalles, maar zijn vooral een paar kin
derwagens of sportkarretjes, opdat de moeders
niet den ganschen dag de kleintjes behoeven
te dragen.
Moeders en lezeressen, ziet uw kasten eens
na en stuurt wintergoed, dat ge kunt missen,
aan mevrouw Van den Bergh, Wilhelmina-
straat 5.
Ieder wat en ge toovert weer eenige blij
heid bij hen, die zóo zwaar werden bezocht.
Omtrent de oorzaak van den beperkten
treinenloop, naast een betrekkelijk kleinen
voorraad brandstof, schrijft het «Nieuws van
den Dag<
Niemand kan te voren zeggen, van welke
zijde het gevaar zal komen en waar en naar
welke zijde ons leger wellicht front zal
moeten maken. Doet zich de noodzakelijk
heid daartoe voor, dan zal onze betrekkelijk
beperkte strijdmacht uit de aanvankelijk
naar verschillende zijden gekeerde opstellin-,
gen binnen den kortst mogelijken tijd moe
ten kunnen worden samengetrokken op het
bedreigde front.
Daartoe is het meest intensieve en snelle
gebruik onzer spoorwegen een onmisbare
voorwaarde, waaraan slechts kan worden
voldaan, indien het voor het troepenvervoer
vereischte materieel te voren bij de daartoe
het meest geschikte stations gereed staat.
Wel kan, naarmate de toestand zich meer
teekent, een deel van de gereedgestelde
treinen worden prijsgegeven en het vrijko
mende materieel beschikbaar worden gesteld
voor het publiek verkeer. Dit is reeds her
haaldelijk bij gedeelten geschied en zal tel
kens, wanneer het raadzaam zal worden
geacht, opnieuw geschieden.
Ten overvloede zij hierbij aangeteekend,
dat de militaire autoriteit geheel doordrongen
is van de groote economische belangen, die
verbonden zijn aan het spoedig herstel van
een goed en geregeld spoorwegverkeer en
dat zooveel doenlijk naar uitbreiding van dat
verkeer wordt gestreefd, waarbij uit den aard
van de zaak aan de adviezen van de spoor-
vvegbesturen overwegende invloed wordt toe
gekend. Maar aan den anderen kant laat de
verantwoordelijkheid van het militair gezag
niet toe zoolang het gevaar voor inmen
ging van Nederland in den oorlog niet uit
gesloten is zich te ontblooten van een
hulpmiddel, dat onmisbaar is om het doel
treffend strategisch gebruik der strijdmacht
mogelijk te maken.
De Donderdagavond onder voorzitting van
den heer J. B u n n i k gehouden vergadering
van de Hanze-afdeeling werd bijgewoond
door 37 leden en den adviseur, deken A.L.
L. X. Fock.
Na de vergadering op de gewone wijze
geopend te hebben, herinnerde de Voor
zitter aan het overlijden van Paus Pius X, die
voor de Katholieke middenstanders zoo heel
veel heeft gedaan, gelijk in het Bondsorgaan
zoo treffend is uiteengezet, en aan het ver
kiezen van den nieuwen paus, Benedictus XV,
sprak een woord van groote dankbaarheid,
dat, wa$r bijna geheel Europa in vuur en
vlam staat, in het kleine Nederland de rust
alweer terugkeert, zóo zelfs, dat kan worden
vergaderd. Als wel vanzelf spreekt, is de
onrust ook voor den middenstand hier te
lande niet zonder gevolg gebleven doch een
verblijdend verschijnsel is, dat de midden
stand, die door de algemeene crisis in het
gedrang kwam, zich enger heeft aangesloten.
Wat aansluiting vermag, is Maandagavond
ten Raadhuize gebleken, waar, door de
eminente leiding van den Burgemeester, ten
bate van de middenstanders een reuzeq-suc-
ces is behaald.
De notulen van 16 Juli werden gelezen
en ongewijzigd goedgekeurd, met dank aan
den 2e Secretaris, den heer L. J. Hemels.
Volgde de installatie van den heer L. J.
K r o o k als lid.
De heer B. H. K u i p e r vroeg of den
Burgemeester ook kennis was gegeven van
het houden van deze vergadering, zóo, dat
hij haar had kunnen bijwonen evenals hij
tegenwoordig was bij de vergadering van
«Handel en Nijverheid* in welke de locale
Middenstands-credietbank werd opgericht.
Ware hij tegenwoordig dan zou hij beter op
de hoogte kunnen komen met de Hanze-bank.
De Voorzitter antwoordde, dat de
Burgemeester wel werd ingelicht, doch niet
bijzonder uitgeuoodigd.
De ie Secretaris, de heer J. A. J.
L o h m a n n, voegde hieraan toe, dat de
Burgemeester de vergadering van H. N.
meer bijwoonde om de sprekers van den
Rijks-voorlichtingsdienst, terwijl deze ver
gadering niet anders is dan een gewone
ledenvergadering van de Hanze-afdeeling.
De heeren Stenfert en Van Dits-
huizen brachten hierna verslag uit onder
scheidenlijk van de Bondsvergadering der
Hanze in het aartsbisdom Utrecht, op 23
Juli te Apeldoorn, en van de Algemeene
vergadering der Hanze-bank, op 26 Mei te
Apeldoorn gehouden.
Hun werd dank gezegd voor hun uitge
breide rapporten.
De hoofdzaken werden reeds meegedeeld
in de gelijktijdige courantenverslagen en be
hoeven duS niet herhaald.
Aan de orde waren de Mededeelingen.
De Voorzitter meende, dat nu alle
winkeliers zoo gedwee en eenstemmig zijn
overgegaan tot de 8 uurs-sluiting dit een
prachtige gelegenheid is om te komen tot
9 uurs-sluiting.
De ie Secretaris en spreker waren daartoe
bij den Burgemeester, want alleen van hoo-
gerhand kunnen bepalingen gemaakt om die
vervroegde winkelsluiting voor allen door
te voeren.
De Burgemeester deed toezegging, deze
zaak ten spoedigste te zullen bespreken in
het college van Burgemeester en Wethouders.
H. N. heeft óok zoo kolossaal geijverd
voor deze goede zaak en zal zeker ook be
reid zijn, in combinatie mee te werken met
De Hanze. De Zaterdagavond en de uitzon
deringen voor St. Nicolaaa- en Kersttijd blij
ven behouden (applaus).
Wat de quaestie van het kruideniersgilde
betreft, het volgende. De Bonds-vrijgestelde
is thans benoemd, doch wanneer zal hij naar
Amersfoort kunnen komen Daarom gaf het
Bestuur er de voorkeur aan, inlichtingen te
vragen te Utrecht. De Utrechtsche vereeni-
ging nu is bereid, hier een vergadering te
beleggen met kruideniers, bakkers en aan
verwante vakken. Moge deze bijeenkomst,
welke zoo spoedig mogelijk wordt gehouden,
zoo druk mogelijk wordt bezocht. Oproeping
zal alsnog plaats hebben.
De heer Van Ditshuizen, Agent der
Hanze-bank, kreeg hierna gelegenheid om
te spreken over het hoogst actueele vraag
stuk, dat van het Middenstands-crediet, dat
meer dan ooit te voren de belangstelling
vraagt en ook heeft.
De Regeering bood thans de helpende
hand aan de kern en de spil der samenleving,
mits deze ook zelf de hand aan den ploeg
slaat. De Regeering vond thans de schakel
tusschen de geldmarkt en de geldbron, de
Nederlandsche Bank.
De Neutrale Bank, welke gelukkig thans
ook hier is gesticht, zal zich, evenals de
Hanze-bank, aansluiten bij de Generalebeide
zijn dus volkomen gelijk. De tot stand koming
dier Neutrale Bank juichte spr. van ganscher
harte toe en het verheugde hem niet minder,
dat de R. K. Bank het voorbeeld gaf.
Toch betreurde spr. het, dat er R. K. zijn
geweest, die nog nooit éen stap hebben ge
daan voor hun eigen Bank en die voor de
Neutrale het vuur uit hun sloffen liepen. Zou
een R. K. werkman, die een eigen zieken
fonds heeft, gaan ijveren voor een ander
ziekenfonds? Welnu de Hanze-bank is het
ziekenfonds van de R. K. middenstanders.
Dat de Hanze-bank niet minder soliede is
dan de Neutrale zal worden, blijkt wel hieruit,
dat zij, zelfs in 't hevigst van de crisis, heeft
kunnen voldoen aan alle aanvragen. Het
Hanze-lid, dat het tegendeel heeft uitgeba
zuind, heeft schandelijk gelogen.
Spr. spoorde de Hanze-leden aan, hun eigen
Bank meer daadwerkelijk te steunen.
Om tot hulp van kleinhandel en klein-
industrie aan gereed geld te komen, schreef
de Hanze-bank thans een 4J/2 pCts. obligatie-
leening uit van f 100000 in aandeeltjes van
f 100, waarvan er elk jaar 50 worden uitge
loot. Met moeite zijn daarvan 7 aandeeltjes
geplaatst, 5 bij een niet-middenstander en
slechts 2 bij Hanze-leden, terwijl voor de
Neutrale in een paar dagen bij de 300 aan-
deelen werden genomen.
Spr. wekte de aanwezigen op, aandeeltjes
te nemen.
Een lid merkte op, dat voor de Neutrale
Bank slechts 20 pCt. moet gestortware
dit ook bij de Hanze-bank het geval, dan
zou zeker de obligatie-leening spoedig vol-
teekend zijn.
De Voorzitter antwoordde, dat het te
doen is om gereed geld. Er is tijdelijke
geldschaarschteieder is echter vrij om met
familieleden, huisgenooten, kennissen geza
menlijk zoo'n aandeeltje te nemen.
Volgde de Rondvraag.
Een lid zeide, dat er thans veel wordt
beweerd, dat er geen geld en weinig koop
kracht is. Wel in zeer flagranten strijd daar
mee is, dat stadgenooten belast en beladen
uit Utrecht terugkomen. Vooral in deze
moeilijke tijden is het zeer gewenscht, dat
men koopt in de stad zijner inwoning.
Een ander gaf in overweging, te doen
als in andere plaatsen, waar een circulaire
werd gezonden aan allen die in het adres
boek waren vermeld, houdend verzoek, reke
ningen te betalen en bij stadgenooten contant
te koopen. Veel zou kunnen gedaan door
saam te werken met H. N. en met het
Gemeentebestuur.
Weer een ander merkte op, dat, als
het al waar is, dat vooral de Amersfoortsche
vrouwen veel te Utrecht gaan winkelen, er
ook heel veel met de locaaltjes uit de richting
Nijkerk te Amersfoort komen koopen.
Een lid vroeg waarom te Utrecht wordt
gewinkeld. Is het daar goedkooper? Dan
moeten de winkeliers te Amersfoort toonen,
datzij volstrekt niet duurder zijn, hetgeen
ook kan, omdat zij niet op zulke hooge lasten
zitten als hun vakgenooten te Utrecht.
De Voorzitter meende, dat men van
hier veel te Utrecht ging winkelen om het
aangename reisje en het prettig uit-je.
Een lid bewees, dat tal van artikelen
hier ter stede goedkooper en ook beter zijn.
Enkele zijn echter duurder, omdat de omzet
daarvan in een groote stad ook veel grooter is.
Te Utrecht betalen contant, die hier 2 en
zelfs 3 jaar crediet vorderen. Men gaat daar
ook heen in clubjes, vroolijk en opgewekt
en daardoor kooplustig, terwijl men hier
alléén komt en hoogst zuinig is. Gelukkig is
volkomen waar de uitspraak, dat de kleine
plaatsen rond Amersfoort de kurk zijn waarop
de winkeliers en de geheele stad drijven.
Het etaleeren mei prijzen heeft óok zijn
bezwaren. Spr. weet, dat zelfs te Nijmegen
wordt gekocht, omdat dan de buren niet
weten hoe weinig een nieuw costuum heeft
gekost. Het is wel te betreuren, dat vooral
vrouwen van ambtenaren zulks doen; van
ambtenaren, die de lusten genieten, zou men
toch mogen aannemen, dat zij tevens bereid
zijn, de lasten te helpen dragen.
Bovenal houde men de hand aan het con-
tant-verkoopen, dat nu onder den drang der
omstandigheden flink is ingeburgerd. Wie
contant verkoopt, kan goedkooper verkoopen
wie contant koopt, zal ook minder koopjes
halen. Beide partijen zijn er dus mee gebaat.
Voor hen, die tractement of pensioen per
maand ontvangen, houde men zich aan
maand-rekeningen.
De Voorzitter deed toezegging, dat
het Bestuur deze zaak nader zal overwegen
en, in samenwerking <met H. N., zoo spoe
dig mogelijk met een voorstel zal komen.
De heer F. H o u b a e r zeide, dat de
hoofdschotel van deze vergadering was de
Hanze-bank. Komen de leden van de Hanze-
bank, die zich zal aansluiten bij de Generale,
in de zelfde conditie als die van de Neutrale,
welke het vijfvoud van het gestort kapitaal
als crediet kan geven Is een aandeelhouder
van f 100 hoofdelijk aansprakelijk voor f 100
plus 20 pCt We weten niet waar we in deze
tijd naar toe kunnen gaanniets staat meer
zeker, niets staats meer yast-
De heer Van Ditshuizen antwoordde,
dat de Ned. Bank dit surplus van 20 pCt.
eischt. Het zal met die aansprakelijkheid
echter niet zoo'n vaart loopen. De Hanze-
bank heeft nog niet éen strop gehad met
het crediet-gevenzij is soms hinderlijk
voorzichtig. De Centrale Bank die in laatste
instantie beslist over de credietwaardigheid,
zal stellig even voorzichtig wezen.
Een lid vroeg hoe het staat met het
vraagstuk van het thuisbezorgen van het be-
stelgoed, in de vorige vergadering ter sprake
gebracht.
De Voorzitter antwoordde, dat door
de stagnatie in den treinenloop het Bestuur
heeft gemeend te moeten wachten met ver
dere stappente doen. Wel is gebleken, dat het
meerendeel der leden, ook van H. N.,
zich wil aansluiten bij dezen besteldienst.
Zoodra mogelijk zal de zaak weer ter hand
worden genomen.
De vergadering werd hierna op de ge
bruikelijke wijze gesloten.
Onder voorzitting van den Burgemeester
werd gisteravond ten Raadhuize weer een
vergadering gehouden van deelhebbers in
de locale Middenstands-credietbank, welke
werd bijgewoond door 63 aandeelhouders,
vertegenwoordigend 204 aandeelen.
Velen vergrootten het aandeel aandeelen,
dat zij reeds hadden genomen.
De Voorzitter stelde voor, het voorloopig
comité te doen bestaan uit 7 leden.
Er werd onmiddellijk overgegaan tot stem
ming, waarbij werden uitgebracht 90 stemmen.
Bij eerste stemming werden gekozen de
heerenmr. C. graaf Van Randwijck en
A. R. Veenstra, beiden met 84N. Veis
Heyn 80, W. G. van Dam (Blankenheim-
straat) 76, notaris Joh. Knoppers 73, Joh. H.
van der Meiden 70 en L. J. Krook 63.
De op laatstgenoemden volgende verwierf
14 stemmen, terwijl op een 15-tal anderen
12 tot 1 stem werd uitgebracht.
Het voorloopig comité werd gemachtigd,
de functies onderling te verdeelen en alle
stappen te doen, welke verder noodig zullen
blijken.
Voorzitter is mr. J. C. graaf Van Rand
wijck, Onder-voorzitter de heer N. Veis Heyn,
Secretaris-Penningmeester de heer W. G.
van Dam.
Wie nog aandeelen wenscht te nemen,
kan zich aanmelden ten Stadhuize.
Bij «Staatscourant* no. 206 zijn gevoegd
de herziene Statuten van den R. K. Volks
bond «St. Joris*.
De heer P. Kortland heeft als Directeur
van het kinderkoor «Kindervreugd* opge
volgd den heer H. van Rheenen, die be
noemd is tot onderwijzer te Utrecht.
Aan de Centrale eierveiling der V. P. N.
zijn gister aangevoerd 27 543 kipeieren, die
verkocht werden voor f4.50 tot f7 per 100.
Eendeieren golden f4.90, kalkoeneieren f6.
De 124 jonge hanen werden verkocht voor
24 tot 31 cent per Kilo, de 31 oude kippen
voor 33 a 39 cent, 1 oude haan voer 34 cent,
15 jonge en 8 oude eenden voor 26 cent.
De markt was levendig, met veel animo.
De trekking van de tweede klasse der
406e Staatsloterij vangt aan 14 September
a.s., terwijl de verwisseling der klassikale
loten vóór of op 11 September a.s. moet
plaats hebben.
De lantaarns van auto's en rijwielen
moeten volgende week uiterlijk om zeven
uur, die van de overige voertuigen op "t
laatst om half acht goed helder branden.
Morgen is hier alleen geopend de apotheek
van den heer Th. C. V. ter Maat, Hof 2.
Toen 't dezen zomer erg warm was, heeft,
uit eigen beweging, een der groothandelaars
voor dien éenen dag het lossen van zooge
naamd gestort goed het in een schip los
geladen graan wat hooger betaald dan
den gebruikelijken prijs.
Thans, nu 't ook voor den groothandel
zoo'n moeilijke tijd is en 't voor ieder die
werk kan krijgen plicht is dit aan te nemen,
e i s c h t e n de lossers dien opslag.
Het loon was 10 cent per man en per last
en daarmee werd een dag geld verdiend van
