Zaterdag 14
November 1914.
No 8492.
64e Jaargang.
m
Stadsnieuws.
AMEESFOORTSCHE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff
HOOFD-REDACTEUR
P. J. frederiks,
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.—
franco per post f 1,15. Advertention I6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officie&le- en onteigenings-
advertentiên per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
ZOHTZGRACBT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
KEN N 1 S G K V I N O.
KOSTKLOOZE INENTING.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
Brengen ter algemeene kennis, dat des Woens
dags van iedere week, des namiddags ten drie
uur, in een der lokalen van het voormalig Werk
huis, aan den Westsingel alhier, gelegenheid tot
kostelooze ineuting wordt gegeven.
Vestigen er voorts de aandacht op, dat bij de
aanmelding het verloonen van een geboortebe
wijs of trouwboekje geweuscht is.
Amersfoort, 13 November 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
Be Bur ge au ester,
Van BANDWDCK.
Be Secretaris,
A. It. VKENSTBA.
bivakmutsen en buikgordels.
Voor bivakmutsen voor onze troepen te
velde en in en vóór de forten en stellingen
schijnt heel veel sympathie te bestaan. Al
vroeg gisteravond kregen we bezoek van
heel wat dames en jongemeisjes die, we
zouden bijna zeggen, het naadje van de
kous wilde weten.
En óok de mededeeling, dat mevrouw
L. Meines/. Crebas, Lange Bergstraat 22,
bereid is, de zoogenaamde Balaclava-muts
in ontvangst te nemen en te verzenden.
Een afbeelding er van hangt voor in
Veenendaal's boekhandel.
Als er even hard wordt gebreid als een
poosje geleden aan de sokken dan zullen
onze jongens te velde in 't bezit zijn van
zoo'n werkelijk practisch hoofddeksel eer
de winter in al zijn gestrengheid optreedt
en, als ze daar zoo, ten prooi aan wind en
vorst, op post staan, de nijvere vrouwehanden
zegenen, die hen zóo goed voorzagen.
liet Hoofdbestuur van het Ned. Roode
Kruis zond inmiddels het volgende schrijven
aan het comité voor Amersfoort en omstreken
Nu de gure winterdagen zullen intreden,
bestaat er bij ons leger dringend behoefte
aan warme onderkleeding.
Door den Militairen engeeskundigen dienst
wordt ten zeerste aanbevolen het dragen van
huikbanden.
Het wil het Hoofdcomité van het Neder-
landsche Roode Kruis voorkomen, dat het op
zijn weg ligt, te trachten een zoo groot
mogelijk aantal van die banden bijeen te
krijgen en daarvan het leger, vooral de
manschappen te velde, te voorzien.
Daar hiervoor ongeveer 300 000 banden
benoodigd zullen zijn, zullen alle vrouwen
van het land gemobiliseerd moeten worden
tot vervaardiging en verstrekking daarvan,
om dat aantal vóór i December a.s. bijeen
te krijgen.
Het is daarom, dat het Hoofdcomite de
vrijheid neemt bij uw Comité sterken aan
drang uit te oefenen om te trachten den
door U te bereiken kring van vrouwen op
te wekken tot het maken en leveren van
die banden; de vervaardigde bij een door
uw Comité aan te wijzen lid in te zenden
«n deze daarna voor i December a.s. op te
zenden aan het Centraal magazijn van het
Nederlandsche Roode Kruis, Lange Voor
hout 18 te 's Graven hage.
Mevrouw Van den Bergh, Wilhelmina-
straat 5, en mevfouvv Van Ittersum, Bernul-
phusstraat 1, zullen heel gaarne die gordels
in ontvangst nemen, welke heel practisch zijn,
heel gemakkelijk te vervaardigen en heel
goedkoopvoor 25 cent kan men de molton
nen lap, geheel op de grootte geknipt; koopen
bij mejuffrouw Van Wageningen of bij de
firma Hamers, beiden aan de Langestraat,
en men heeft ze slechts even te zoomen en ze
zonder verwijl te bezorgen, want de dames
zouden ze gaarne niet later dan 25 November
naar het Centraal-bureau te 's Gravenhage.
Voor 30 cent leveren beide firma's den
buikgordel, kant en klaareen kleine uitgave
dus, welke niet in de papieren loopt.
Voorschot voor het benarde
deel van den .Middenstand.
Niet genoeg, meent »De Standaard* kan
er op aangedrongen, dat hoe eer zoo beter
worde overgegaan tot het beschikbaar stel
len van een voorschot ten behoeve van dat
deel van den kleinen middenstand, dat het
hoofd niet meer boven water kan houden,
bij fabriek, ambacht en winkel.
In drieërlei sorteering zien we thans dezen
middenstand zich deelen.
Er is een groep die bij den oorlogstoestand
niet verloor, maar won, hetzij doors'ijging
in de prijzen, hetzij door meer aftrek.
Er is een tweede groep, die in haar ge
wonen doen bleef en in geen enkel opzicht
hulp van noode heeft.
Maar er is een derde groep, die de grond
stoffen duurder zag worden en den aftrek,
soms tot op stilstand, minderen. In tal van
kleine zaken zag men zich hierdoor reeds
niet in staat, de gewone wissels van gele
verde grondstofFen te honoreeren. Bij enkele
is hierdoor reeds geen ontvangst van grond-
stoffen meer mogelijk. En de aftrek slonk
op zóo verontrustende wijze, dat het arbeids- I
personeel op zwart zaad kwam te staan en
er bijna geen weekgeld meer voor het ge- j
zin is af te zonderen. Dit geldt vooral kleine
zaken in wat kleeding, ameublement, siera-
dien en huisraad behoeften betreft. Ook de
grootere ondernemingen op dit gebied lijden 1
wel bitterlijk aan leege winkels, maar bij
de groote ondernemingen faalt het niet aan
kapitaal om 't uit te zingen. In nood, in i
pertinenten nood daarentegen verkeert een
geheele schare van kleine zaakjes, bij fabriek, 1
ambacht en winkel, en hun nood roept om
voorschot.
Gegeven geld zou hier weggegooid wezen.
Keert straks de vrede weer, dan zal er naar
hetgeen deze groep op de markt brengt een
dubbelsterke vraag wezen, zal de verdienste
weer vlot gaan, en zal men zeer wel in
staat wezen, het voorgeschotene terug te
geven. Het ontbreekt voor het oogenblik
alleen aan contanten.
We wezen er daarom reeds op, hoe voor
het ontvangen van zulk een voorschot, de
firma's van deze groep, die in noodstand
verkeereu, zich op solieden voet vereenigen
moesten, om saam, in bond, het voorschot I
van de Regeering aan te vragen.
Het zou dan gaan als met Woningwet.
Ook daar is voorschot ingevoerd op an
deren voet natuurlijk, omdat men bij bouw
een onderpand krijgt. Maar zulk onderpand
zou hier gelegen zijn in de ondernemingen
zelve, zoo uit de boeken bleek, dat ze ge-
durende een te bepalen aantal jaren, vóór
den oorlog, goed waren uitgekomen.
Ook bij de scholen wezen we op zulk een
zich vereenigen van velen om aan het Rijk
de noodige soliditeit aan te bieden.
Dit nu zou ook hier kunnen doorgaan.
De kleine middenstand, die 't hier geldt,
mag niet in den steek worden gelaten.
welkè werklieden, die in hun later leven in
een lager bezoldigden .werkkring worden
overgeplaatst, en daardoor een gedeelte van
hun loon verliezen, niet hun pensioensgrond
slag zien dalen.
Vervolgens vroegèn ,eenige leden om ook
sommige categorieën van ambtenaren, 111
zijdelingschen Gemeentedienst, niet van tie
toepassing der wét uit te sluiten.
Men zal van 't j^ar heel vroeg'moeten be
ginnen met zijn Sinterklaaspakjés te doen
verzenden en de post za! gelegenheid dienen
te geven tot het aanbrengen van een teeken,
zooals bij Nieuwjaarsbrieven gebruiklijk is.
Want ten gevolge van de mobilisatie zal on
mogelijk alles in een "paar clagen af te doen
zijn.
Reeds verzocht de Administratie der poste
rijen en telegrafie aan den opperbevelhebber
van land- en zeemacht oip, in verband met
staande Openbare leeszalen in den lande een
f17000 is bezuinigd, terwijl nieuw op te
richten over 1915 geen Rijks-subsidie zullen
ontvangen.
We herinneren nog even aan ledenverga
dering van de Leeszaal op aanstaanden
Maandagavond, en aan de lezing van dr.
To.xopeus in den Protestantenbond op aan
staanden Dinsdag.
Men zie de advertèntie.
De meeningen zullen wel zeer verdeeld
zijn over de vraag of het thans wel de tijd
is voor bijeenkomsten van meer feestelijken
aard, waarbij tranen worden gelachen, doch
even eenstemmig van oordeel zijn de zeer
velen, die Donderdagavond de »Soirée au
profit des internés beiges a Amersfoort* bij
woonden, dat hetgeen werd geboden buiten
gewoon goed was. De zaal van »De Arend*
het toenemend verkeer; gebrek aan geschool- j was tot in de uiterste hoeken gëvuld met
de krachten en de komende drukte met St.- I een zeer gedistingeerd publiek, dat niet
Nicolaas e.11 Nieuwjaar, den landweermannen, moede werd te luisteren en te applaudissee-
die tot het dienstvak behooren, verlof te.ver- ren, zoodat het doel - geld bijeen te bren-
leeneti. Maar de opperbevelhebber heeft geij voor het aanschaffen van leermiddelen
daarop afwijzend beschikt. Slechts het aller- zoo niet volkomen bereikt, althans een heel
noodzakelijkste personeel zal ter beschikking j eind benaderd is.
worden gesteld, met dien verstande, dat het j 't Was een cabaret-avond van zeldzame
op den eersten oproep onmiddellijk moet distinctie, niet alleen omdat zeer begaafde
terugkeeren. Bovendien zal ieder geval op
zichzelf worden beschouwd.
stadgenooten meewerkten, maar ook door
het - optreden van de fine fleur., onder de
Belgische artisten, welke thafis hier vertoeven.
Onbetaalbaar was de soldaat van het 9e
linie regiment E. Thiers Genval, in zijn bur
gerlijke positie een welbekend poète-rhanson-
nier des cabarets de Montmartre, die niet
die uw hulp óok niet kunnen ont
beren.
Zendt 11 iu bijdragen of uw Ine-
zeijainyo" aan ligt sleun-eoiuilé,
ten Slailhuize, kamer no.
I
Vergeet het gewone niet. Voor
de uitgewekenen wordt best ge- ifê} j alleen grappig kan doen en kan zeggen,
zorgt!maar Iaat dit niet goschic «4« fanktvoord in h«
01 programma, een mooi vers kan schrijven en
den ten koste van de stadgenooten, W dat meest<.rlijk u.ist voor te drage„.
Fourier Aernout du Theatre Déjazet, gaf
hem weinig toe en wist zijn grappen en
woordspelingen, die lang niet algemeen ten
volle werden genoten, op onverbeterlijke
wijze te lanceeren.
Luitenant Ghiot schitterde vooral in den
Chant liindou*, prachtig, van voordracht;
Merlot, den baryton, hopen we meer te
hooren en Frans Tange, den type van den
Vlaamschen zanger, en I lonnay den sublie-
men clarinettisten allen.
Hetgeen de heeren Boland en Van der
Meulen als pianisten presteerden, was in éen
woord prachtig evenals het samenspel van
Le trio Hollando-Belge, den cellist luitenant
Kensière, de violiste mejuffrouw Stoetzer en
den pianist Van der Meulen, en dat van I.e
duo Amersfortien, den Nederlandschen luite
nant Wefers Bettink en mejuffrouw Bloem.
't Was zóo vol en de stoelen stonden
zóo dicht bij elkaar, dat er niet over kon
Terecht hebben «Mandel en Nijverheid*
en «De Hanze* zich aanstonds opgemaakt
om te bevoegder plaatse te bewerken, dat
niet alle geïnterneerde officieren en minde
ren van hier vertrekken, waartoe, in verband
met de opkomst der lichting 1915, het voor
nemen bestaat.
Het gemis van het eigen garnizoen wordt,
meer dan menigeen wel denkt, vergoed door
de aanwezigheid der Belgische militairen gedacht om in de pauze even de zaal te
en ook door de inkoopen, welke voor de *T 1
minderen worden gedaan door hen, die ze
verlaten. De Nederlandsche soldaat Akker
mans verkortte die pauze aanmerkelijk door
Bij het afdeelingsonderzoek der Pensioen
wet voor Gemeente-ambtenaren werd in het
algemeen geen bezwaar ingebracht tegen het
voorstel tot openstelling voor Gemeente-amb
tenaren van de gelegenheid om zich alsnog
aan de werking van de Pensioenwet voor de
Gemeente-ambtenaren 1913 en van de We-
duwenwet door de Gemeente-ambtenaren
1913 te onttrekken.
Men achtte echter gewenscht een aanvul
ling ook voor de tijdelijke Gemeente-ambte
naren met een bepaling, dat, bij gemis van
een formeele aanstelling in een Gemeente
lijke betrekking, als zoodanig geldt «een
stuk uit den tijd der dienstvervulling, waar
uit va't de aanstelling rechtstreeks of zijde
lings blijkt*.
Ook wenschte men een bepaling, volgens
in steeds grooter aantal komen bezoeken. I met bewonderenswaardige vlugheid uit eenige
couranten een stuk of wat antimakkassers
van bijzonder fraaie teekening te scheuren
en door andere verbluffende staaltjes van
vingervaardigheid.
I ln 't kort het programma was buitenge-
I woon rijk aan afwisseling en had slechts éen
j nadeel, namelijk, dat het wel wat te
lang was en te veel gaf, zoodat pas tegen
kwart over elf men huiswaarts ging, intus-
1 schen verbaasd, dat het al zóo laat was ge-
worden.
Van de 27 candidaten, die in October
deelnamen aan het examen voor surnume
rair bij den dienst der Grondbelasting slaag
den er 8 en onder hen de oud-leerling der
Hoogere Burgerschool D. van de Heg, die
dit jaar het eind-diploma der school verwierf.
De akte vrije- en orde-oefeningen der Gym
nastiek werd alsnog behaald door de jonge-
1 dames M. 1'. van der Knoop en M, C. G.
J. Spelten.
In October van dit jaar werden door de j Xu «Toonkunstnieuws» niet verschijnt, zij
Openbare leeszaal en bibliotheek, Beukenlaan hier meegedeeld, dat de afdeeling Utrecht
2, uitgeleend 2693 banden, tegen 1160 in aanstaanden Dinsdagavond «Die Jahreszeiten»
de zelfde maand van 1913. geeft, met mevrouw Noordewies-Reddingius
De couranten- en tijdschriften/aal had 1744 en de heeren Van Oort en Schulze.
bezoekers, tegen 1139 in 1913de studie' 1
zaal 320, tegen 396 vorig jaar.
Voor de leeszaal aan de Beukenlaan werd
De «Alliance franeaise» heeft een extra-
bulletin uitgegeven.
Voorzoover de voorraad strekt, kunnen
ervan koste
loos bekomen bij den Secretaris, Korte-
y uur/.uuvci UC IIWIIIMU OU
oorspronkelijk een verhoogd Rijks-suusidie belangstellenden een exemplaar
1 van f 200 uitgetrokken, voor die aan de i jQOS ^ek
1 Kampstraat een hooger subsidie van f 190. „racht y.
I Door de tijdsomstandigheden zijn die ver-
1 hoogingen teruggenomen van de Staats-be-
grooting voor iyi5, op welke voor de be-
Maurits Wagenvoort, de bekende schrijver,
die thans hier ter stede vertoeft, zal Dins-