Donderdag 7 Jy® 1915.
No 85'4 A-atM 64e Jaargang
AMEECFOOPlTUCEE COURAHT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR Verschijnt Dmsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden BIIBI,
franco per post ƒ1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel- A u
P J" FUSDSRIES abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag .kosteloos. Legale, officieêle- en ontelgenlngs-
advertentlfin per regel 15 cent Reolames 5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten SORTSGRAOHT
\MFRSFOORT worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 1 o cent.
Bij advfirtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVING.
liureineesler en Wethouders van Amersfoort
Gelet op art. 37 der Drankwet,
Brengen ter openbare kennis
dat bij hen is ingediend een verzoekschrift om
verlof tot verkoop van sterken alcoholhouden
den, anderen dan sterkedrank, voor gebruik ter
plaatse van verkoop, door JOHANNES AREND
STOOPEND A AL, schilder en behanger, wonende
alhier, in de voorlokaliteil van het perceel
L'trechtachestraat no. 19 te Amersfoort,
dat binnen twee weken na deze bekendmaking
eenieder tegen het verleenen van het verlof
schriftelijke bezwaren by Burgemeester en Wet
houders kan inbrengen.
Amersfoort, 5 Januari 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
C. V. U. en C. V. V.
Het is waarlijk geen wonder, dat bij het
groot aantal comité's, dat om strijd helpt
voorkomen dan wel lenigen de gevolgen
van de geweldige gebeurtenissen welke ten
vorigen jare ook over ons land zijn gekomen,
men het eene verwart met het andere en
niet juist kent elks doel en ieders werkkring.
Naar het alphabet verschillen de comité's,
wier initialen we hierboven schreven, slechts
heel weinig; in hun arbeid is op menig
punt zó o veel overeenstemming, dat 's mid
dags zelfs Bestuursleden van beide samen
komen om over de gemeenschappelijke be
langen te beraadslagen.
Maar toch óok is er in dien arbeid weer
een heel groot verschil. Het Comité voor
uitgewekenen, dat óok den voorrang
heeft omdat het werd ingericht drie maan
den vóór het Comité voor vluchtelingen,
heeft een als 't ware met den dag veran
derend arbeidsveld.
Er zijn er, die ten onrechte meenen, dat
het strekt om den vluchtelingen af en toe
een extraatje te bezorgen. Dat is geenszins
het geval, om de zeer eenvoudigereden.dat
het ook volstrekt niet noodig is.
Het Comité voor vluchtelingen heeft
de zware taak, te zorgen voor de vluchte
lingen, voor welke het Rijk uitkeert 30 cent
per dag voor iederen volwassene of elk kind
boven zeven jaar en 15 cent voor elk kind
beueden dien leeftijd. Het is al meer gezegd,
dat die vluchtelingen in ieder opzicht zoo
wel hygiënisch ais meer materieel zóo
goed worden verzorgd, dat zij waarlijk geen
extraatjes behoevenhetgeen natuurlijk niet
wegneemt, dat, indien deze of gene hun
boterham eens wil garneeren of een ander
hen wil helpen aan wat »kaff< de
vrouwen zijn allen geweldige koffiedrink-
sters daartegen volstrekt geen bezwaar
is. Maar nóg eensdc vluchtelingen ont
vangen door de goede zorgen van het comité
al hetgeen zij noodig hebben volop.
Het Comité voor uitgewekenen heeft
de verzorging op zich genomen, op zich
moeten nemen, van de overige Belgen, die
thans hier vertoeven en om velerlei redenen
niet kunnen worden gerekend tot de voren
genoemde vluchtelingen. Voor eerstbedoelde
categorie geeft het Rijx geenerlei uitkeering
zij komen dus geheel ten laste van het zoo
genaamde kwartjes-comitc.
Al meer is in dit blad gewezen op deals
't ware telken dage zich uitbreidende taak
van dit comité, dat medio Augustus werd
opgericht en kort na het betrekken van het
vluchtoord te Oldebroek reeds zijn eerste
gasten kreeg; doch het schijnt nuttig, er nog
eens weer over te schrijven.
Met de Belgen, die uit Visé en omgeving
werden verdreven, kwamen er hier te lande
bijna gelijktijdig menschen uit Walenland en
enkele Vlamingen; meest bemiddelden, die
te Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage
zich vestigden, maar óok een groot aantal,
dat alles plotseling in den steek had moeten
laten en slechts het allernoodigste en een
bitter klein beetje geld kon meebrengen naar
het hun meestal volkomen vreemde land»
dat zich haastte, hun toevlucht te verschaffen
en zich beijverde, hun het over hen gekomen
leed zooveel mogelijk te doen vergeten. Al
vzij spoedig kwam uit onze groote steden
het bericht van den stroom van minder wel-
gestelden, die zich over hen uitstortte en eer
het te laat was, werden middelen beraamd
om dien stroom zooveel mogelijk te verdeelen
over het geheele land.
Zoo kreeg ook Amersfoort zijn deelwe
waren er op voorbereid het moest en dus
kon het ook, en we ontvingen steun van
allerlei zijden en op allerlei wijzen, zoodat
deze menschen, en in October de beteren
onder de vluchtelingen, konden ondergebracht
in huizen en kamers, waar hun het gezins
leven zooveel mogelijk werd teruggegeven.
Kort daarna werd de hulp van het comité
gevraagd voor een gansch andere categorie.
Immers toen de Naamlijsten der geïnter
neerden ook in België bekend werden, kwa
men avond aan avond tal van vrouwen en
familieleden van geïnterneerden naar Amers
foort, dat, door zijn ligging in het centrum
des lands, zoo'n goed rustpunt biedt voor
hen, die de kampen meer Noordelijk in ons
land gaan bezoeken.
Onder deze bezoeksters voor het over-
groote meerendeel z;jn 't vrouwen zijn
er enkelen, die op de heen- en op de terug
reis slechts éen nacht hier vertoeven maar
de meesten blijven eenige dagen.
Sommigen hebben nog wat geld, hetzij
ze hun boerderij konden aanhouden of in de
steden in betrekking wisten te blijven en
komen alleen in zoover ten laste van het
comité, dat ze gebruik maken van de ge
legenheid tot nachtverblijf ten huize van
burgers, die hun tegen redelijken prijs een
goed bed en esn behoorlijk ontbijt verschaf
fen. Hun, die amper geld genoeg hebben
om de thuisreis te aanvaarden, wordt koste
loos nachtverblijf verschaft in de gymnastiek
zaal der school aan de Koningsstraat.
't Is zoo gauw gezegd: men geeft hun
nachtverblijf. Maar 't is zoo moeilijk gedaan.
De armen komen hier verkleumd en dood
moe aan. Velen waren reeds dagen en halve
nachten onderweg eer ze de grer.s bereikten
langs allerlei sluippaadjes en telkens opge
schrikt door geweerschoten, die ieder oogen-
blik vallen als de grenswachten aan beide
zijden iets verdachts tneenen te hooren.
Veelal vertoeven zij den eersten nacht op
Nederlandschen bodem te Maastricht of daar
in de omgeving en meestal pas tegen den
avond, echter dikwijls ook na middernacht,
komen ze in »Het Valkje». 't Is een heel
werk voor de heeren, die geheel belang
loos dat mag wel eens herhaald, omdat
van zekere zijde wordt uitgestrooid, dat zij
een daalder daags ontvangen voor hun liefde
werk trots weder cn ontij den zooge-
naamden «stationsdienst* doen, hen ,-.t han
den te houde.. van gewetenloozen, die als
haaien zwermen om een gestrand schip cn
trachten deze schipbreukelingen te explui
teeren. Maar eindelijk bereiken ze dan toch
de veilige haven en na ,wat verkwikt te zijn
door een kop warme koffie komen ze wat
tot kalmte en bezinning en dan is strijk en
zet de eerste vraag »hoe vroeg kan ik naar
't kamp», gevolgd door: «wanneer kan hij
24 uur permissie krijgen t.
Geen wonder. Dien »hijhebben ze dik
wijls niet gezien sedert begin Augustus,
veelal zelfs niets meer van hem gehoord.
Eerst de Naamlijst gaf hun zekerheid, dat
hij nog in leven is en in veiligheid.
Heel wat moeilijker nog is de taak, welke
het comité heeft met de vrouwen van geïn
terneerden, die niet terug kunnen, vrouwen
die ir. zeer goeden doen waren, doch wier
huis is verwoest, wier verwanten óf dood óf
ook gevlucht zijn en die naar Amersfoort
t wamen omdat hun echtgenoot daar blijft
zoo lang de oorlog nog zal duren. Aanvan
kelijk hielpen zij, met ontzeggmg van heel
veel, zichzelven doch van lieverlede geraakte
hun spaarpotje leeg en moesten ze wel aan
kloppen bij het comité, te meer omdat het
Belgische Gouvernement, hoeveel pogingen
het comité ook aanwendde om hierin te voor
zien, niet uitkeert het kostwinnersgeld, waarop
deze stumpers recht hebben. Hun leed is heel
wat zwaarder dan dat van de echtgenooten
der beambten der Belgische spoorwegen
en van den post-, telegraaf- en telefoondienst
onder de vluchtelingen, die of en toe althans
een deel van hun salaris ontvangen.
Het comité is er, dank zij allerlei mee
vallertjes, tot dusver in geslaagd, allen te
verschaffen hetgeen zij noodig hebbendoch
het heeft, 'noe ongaarne dan ook, zich ge-
nbopt gezien, geen nieuwe beschermelingen
aan te nemen.
En iederen dag weer komen nieuwe aan
vragen in; eiken middag weer moeten de
Bestuursleden weer aanhoord verhaien vol
kommer en wee, die maar al te waar blijken
en het bijna onmogelijk maken, geen nieuwe
verbintenissen op wellicht langen termijn aan
te gaan.
Hun die contribueeren voor het comité
voor uitgewekenen zouden we dringend in
overweging willen geven om, als zij nog
iets kunnen missen nadat zij hebben bijge
dragen voor bet plaatselijk steun-comité
het is immers vanzelf sprekend, dat onze
eigen stadgenooten het allereerst onze hulp
behoeven - het C. v. U. niet ontrouw te
worden.
En den neringdoenden middenstanders, die
zoo zeer profiteeren van het bezoek der Bel
gen, zouden we met vooral niet minder aan
drang willen toeroepenzonder iets van uw
winst af voor het C. v. U., opdat dit ten
goede komt aan hun landgenooten.
Alle beetjes helpen.
Hoe het Dames-subcomité tan het Amers-
l'oortsch .Steun-comité werkt.
Toen begin Augustus 1914 de oorlog uit
brak en daarmee op allerlei gebied nieuwe
toestanden ontstonden, was Amersfoort een
der eerste plaatsen van ons land, waar een
steun-comité voor de slachtoffers ojj eco
nomisch gebied van die toestanden werd op
gericht. Jammer war, dat daarin geen plaats
werd ingeruimd aan de Amersfoortsche
vrouwen, maar het duurde niet héél lang of
deze leemte werd gevoeld, vooral toen aan
de Bestuursleden duidelijk werd, dat, behalve
aan de mannen, ook aan de vrouwen werk
moest worden verschaft, opdat zij, die tot nu
toe nooit gewend waren geweest, van giften
en gaven te lerven, niet zouden worden ge
kwetst in hun eergevoel en zouden worden
neergetrokken tot de sfeer der bedeelden.
Toen werden twee vrouwen in het Bestuur
van het steun-comité gekozen cn werd daar-
neven een sub-comitr van dames gevormd,
dat zich meer in 't bijzonder bezig houdt met
de quaestie der werkverschaffing aan vrouwen,
en uitdecling van kleeding.
Te voorzien was, dat er al spoedig onder
de bevolking gebrek aan kleedingstukken
zou komen, omdat de werkloosheid groot is
en de lootten, die het steun-comité kan uit-
keeron, evenals de toelagen aan dc gezinnen
van gemobiliseerde militairen, aanmerkelijk
lager zijn dan de gemiddelde verdiensten
dezer personen. Zij zijn juist toereikend voor
het allernoodzakelijkst levensonderhoud, maar
strekken niet ver genoeg om nieuwe kleeding
stukken aan te koopen en ook het knap
gekleed gaan is een middel om het verpau-
periseeren te voorkomen.
Naar aanleiding van deze overwegingen
besloot bovengenoemd sub-comité te begin
nen met een oproep aan de burgerij om uit
kasten en laden te halen, wat daar aan klee-
ren. zoowel onder- als bovengoed, lag cn
maar eenigzins gemist kon worden. Deze
oproep had tot schitterend resultaat, dat. toen
de dames cenigo dagen later zelf met de
karren huis aan huis rondgingen, zij met
zulke bergen goed werden begiftigd, dat het
haar stoutste verwachtingen overtrof en zij
er haast geen berging genoeg voor hadden.
Niet wetend of er onder al dat gedragen
goed ook soms kleeren zouden zijn. van be
smettelijke patiënten afkomstig, werd aan de
Gemeente gevraagd, dat alles kosteloos te
willen laten ontsmetten; deze was daartoe
bereid en bij gebrek aan censt edel ijken ont-
smettingsover, gebeurde dit in een daartoe
door een der comité-leden welwillend afge
staan vertrek. Alléén dat ontsmetten dnurde
6 dagen en nachten.
Het Burger-Weeshuis was zoo vriendelijk,
eenige zolders beschikbaar te stellen om den
voorraad uit te zoeken cn te bergen, maar
al spoedig bleek, dat die lokaliteiten niet
geschikt waren. De commissie had n.I. groote
plannen en stelde zich ten doel om elk stuk,
dat zij wilde uitdeelen, slechts «schoon en
heel" af te geven, niet alléén omdat zij meende,
dit zoowel aan degenen die het zou ontvan
gen, als aan haar zelve verplicht te zijn. maar
ook omdat in dit principe de mogelijkheid
harer werkverschaffing lang. «Schoon" sluit
in zich, dat er gewasachen en gestreken moet
worden»hecW, dat naaisters, stopstrrs, kleer
en schoenmakers noodig werk zullen kunnen
verrichten. Zoo rijpte het plan om in eigen
beheer dit alles te laten doen, op voorbeeld
van dc Kleeding-commisaic te Amsterdam.
Daarvoor was evenwel een flink huis met
gelegenheid tot berging, tot naaisters-atelier,
tot uitdecling enz., noodig en daarvoor was
de Gemeente zoo welwillend, aan het sub
comité in bruikleen af te staan een haar
tocbehoorend, momenteel leegstaand, win
kelhuis.
Al het gekregene werd nu in rubrieken
gerangschikt, nl. a mannen- en jongenson
dergoed. b vrouwen- jn meisjesondergoed,
c mannen- en jongensbovenklceren, en d
vrouwen- en meisjesbovenkleerenook de
commissie verdeelde zich in vieren en elke
afdeeling kreeg het zelfstandig beheer over
haar eigen goed sub a kreeg daar nog
bij al de aanwezige kousen, sub b het bed-
degoed en sub c de>choenen. Elke afdeeling
is in een aparte kamer van het huis onder
gebracht zij heeft ook haar eigen maga-
zijnboek, waarin elk stuk genummerd staat
ingeschreven daarachter komt dc datum
waarop het wordt uitgegeven, met vermel
ding aan wie. Op deze wijze krijgt men
een gemakkelijk overzicht van hetgeen het
magazijn bevat, óok van hetgeen dreigt uit
geput te geraken en dus opnieuw moet
worden aangemaakt. Voor dit laatste doel
kreeg het comité een subsidie van f too van
het Amersfoortsche steun-comité, dat tevens
zorgt voor dc uitbetaling der werkloonen.
Uit elk der afdeelingen is éen lid benoemd
in dc controle-commissie op het atelier, ter
wijl een der andere dames zich beschikbaar
heeft gesteld om aan de vrouwen, die haar
eigen huis niet kunncr. verlaten om op 't
atelier te komen werken, werk uit te geven
en het afgemaakte weer in ontvangst te ne
men. De schoenen worden ook door dc
schoenlappers in hun eigen huis gerepareerd
nadat, voor het beoordcelcn van de repara
ties en de werkloonen, een paar schoenma
kersbazen dus vakkundigen zijn ge
raadpleegd en het benoodigde leer door hen
is ".itgesnederi en van een inslagstempel
voorzien.
Natuurlijk zijn er bij de bovenkleeding-
stukken verscheidene, die het reparceren niet
meer waard zijn, doch ook deze komen nog
te pasin zoover zc niet gebruikt worden
oin cr andere mee te verstellen, worden er
kinderschool- en huispantoffeltjes van gemaakt,
die zeker In menig gezin een welkome toe
gift zullen vormen en menig paar koude
voetjes zullen verwarmen. Zoo gaat er zelfs
geen snippertje van verloren en wordt ook
het oudste nog gebruikt.
De uitdecling geschiedt éénmaal 's weeks
elk gezin, (lat er voor in aanmerking wenscht
te komen, moet zich wenden tot het Steun
comité; een der vrouwelijke leden daarvan
heeft het huisbezoek op zich genomen, waarbij
met de vrouw des huizes wordt overlegd
wat er noodig is. De hutsbezoekster schrijft
