Donderdag 25
Maart 1915.
No. 8547.
64e Jaargang.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Ainersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD REDACTEUR
P. J. 7RSSZRZS8.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.—
franco per post /1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenlngs-
advertentiön per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar bulten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advfirtentien van bulten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht. rostbus 9.
SORTSQRAOSZ 9.
Telefoon 19
KENNISGEVING.
WIJZIGING DER KIEZERSLIJST.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Amersfoort
maken bekend, dat de op heden door hen,
door afvoering en toevoeging ingevolge de
Wet tot tijdelijke afwijking van de Kieswet,
gewijzigde Kiezerslijst, benevens de alpha-
betische lijsten der namen en voornaqien van
hen, die met betrekking tot eene of meer
der verkiezingen van de Kiezerslijst zijn af
gevoerd en daarop zijn gebracht, van 23
Maart tot en met 21 April a.s. ter Secreta
rie der Gemeente voor een ieder ter inzage
worden nedergelegd en, tegen betaling der
kosten, in afschrift of afdruk verkrijgbaar
worden gesteld.
Tot en met 15 April a. s. is een ieder be
voegd, bij het Gemeentebestuur verbetering
van de gewijzigde Kiezerslijst te vragen, op
grond dat hij zelf of een ander, in strijd met
de wet, daarop voorkomt, niet voorkomt of
niet behoorlijk voorkomt.
Het verzoekschrift kan op ongezegeld pa
pier worden gesteld.
Amersfoort, 22 Maart 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Op weg naar den vrede.
Knoopen.
De vredesstemmen -beginnen menigvuldi-
ger en sterker te worden. Deze week werd
in Den Haag een bijeenkomst gehouden tot
voorbereiding van het Internationaal
congres van vrouwen ter bevorde
ring van den vrede. De eerste spreekster,
mevrouw G. Kapteyn-Muysken, zag in de
groote opkomst het bewijs, dat met het plan
voor een internationale vrouwen-bijeenkomst
aan de rechte deur is geklopt. Wijzend op
de groote tragedie van deze dagen, zeide
spr., dat geen verwijt aan een, der oorlog
voerenden over haar lippen zou komen; zij
zijn reeds rampzalig genoeg.
Het komende Congres gaat uit van de
gedachte, dat de vrouw heeft mee te spreken,
waar het gaat om zóo veel kostbare men-
schenlevens. Naast steunen en troosten en
wonden heelen, wil de vrouw ook voorkomen,
niet alleen arbeiden in steun-comité's, doch
ook optreden als wegbereidster voor den
vrede. Deze oorlog, zoo geheimzinnig voor
bereid, heeft het licht der waarheid noodig.
Het gaat om louter materieele belangen.
Maar nooit maakt een belang goed al het
geen er thans wordt vermoord en verwoest.
Het Secretariaat, gevestigd Damrak 28/30
te Amsterdam, bereidt het Congres voor en
heeft dagelijks een uitvoerige corresponden
tie te voeren, ook met het buitenland. Van
eenige voor- en tegenstandsters las spr. brie
ven voor. Er zijn er, die het belang, het nut
en de mogelijkheid van het Congres ontken
nen, doch anderen denken er gelukkig an
ders over. O. a. las spr. een brief voor van
mevr. Despard, de zuster van generaal French,
(die het congres zal bijwonen) en haar
sympathie en beste wenschen voor het wel
slagen uitspreekt. Een aantal toezeggingen
van medewerking is reeds verkregen, (uit
Engeland een 30-tal, uit Duitschland 1 over
schillende deelneemsters overigens uit Oos-
tenrijk-Hongarije en Frankrijk, uit de neu
trale landen Noord-Amerika, Italië, Zweden,
Denemarken, Noorwegen, België, Palestina.
Men wil bij dit congres dat de vrouw
zich zal uitsprekenderhalve worden dit
maal de mannen niet als sprekers genoodigd.
Op een desbetreffende vraag werd geant
woord, dat de Anti-Oorlogsraad zeer
sympathiek tegenover het Congres staat.
Op onderscheiden manieren kan beproefd
worden, een knoop los te werken, doch
slechts éen is de goede en leidt tot het doel.
Men moet hem eerst goed bekijken, dus
zijn aard bestudeeren, om te weten aan welke
eindjes getrokken moet worden dit maar
op goed geluk te doen, brengt gewoonlijk
teleurstelling en doet weldra grijpen naar
het middel, waarmee evengoed begonnen,
had kunnen worden de schaar. Dat geeft
geen ontwarring geen oplossing.
De mythische knoop aan den wagen van
Gordius, de oudst bekende puzzle, hield voor
den schrandere, die hem uit elkander zou
halen, de belofte der wereldheerschappij in.
Het is niet gebleken of iemand er zijn geduld,
zijn schranderheid, zijn volharding of eenige
andere der meest waardeerbare menschelijke
hoedanigheden op heeft aangewend. Alexan
der de Groote deed het anders. Hij hakte
hem door. Met het zwaard alleen was de
knoop te scheiden en het Oosten tot onder
werping te brengen. Men zegt, dat hij aldus
heeft getoond, den zin van het orakel te
vatten.
Gevraagd mag worden, of dit wel geheel
juist is. Doorhakken, is geen losmaken. Het
is en blijft een daad des gewelds, of een
laatste redmiddel der wanhoop. Zeker, de
Macedonische Vorat heeft als krijgsman
getriomfeerd, zijn leger tot in Indië gebracht,
een Rijk gevormd van grooten omvang
maar hoelang heeft het bestaan, en wat is
er bij zijn vroegtijdigen dood van geworden
Na hem hebben anderen beproefd >de
wereld* onder hun gebied te brengenhet
schnt iets zeer verlijdelijks te zijn en al
tijd met de zelfde geweldmiddelen van ge
lukkige veroveraars maakt de geschiedenis
melding, zonder blijkbaar de bijvoeging aan
te durven, dat zij ook gelukkige menschen
zijn geweest. Wereldheerschappijen hebben
elkander opgevolgd, als reuzenboomen ge
plant in bloeddoorweekten bodemmaar zij
zijn voorbijgegaan met de snelheid van meteo
ren, ingestort als het kaartenhuis, door kin
derhand opgericht, volgens Florïan's zinrijke
fabel.
De knoopen, die ons, ieder afzonderlijk,
of wel in gemeenschappelijke werkzaamheid,
ter losmaking worden voorgelegd, zijn ver
moedelijk niet zoo ingewikkeld als die aan
den fameuzen wagen, en er zit geen histo
risch probleem aan vast. Het is ook niet
daarom, dat wij de vergelijking makenwel
doen wij zulks vanwege de methode.
Een samenloop van omstandigheden kan
een toestand zóo verwarren, dat er niet meer
uit te komen is. Somtijds hebben wij er zelf
toe bijgedragen, door gemis aan oplettend
heid, door niet bijtijds op te merken, dat er
complicaties met een dreigend karakter zich
vormden en door niet in te grijpen, toen dat
nog te verhinderen was. Eindelijk, ja, ge staat
er voor. 't Een of ander is vastgeloopen. Er
moet iets gedaan en dat iets moet goed ge
daan worden. De knoop, hetzij die is gelegd
met listig beleid, dan wel door een reeks
ongeziene handelingen aldus vastgeloopen,
moet uit elkaar, opdat weer geregeld kan
voortgaan hetgeen nooit gestoord had be-
hooren te worden.
Wie nu in behoorlijke mate is voorzien
van de twee dingen, waaraan wij in het
alle-dagen-leven groote behoefte hebben,
scherpzinnigheid en kalmte, heeft een goede
gelegenheid om van dat waardevol bezit de
voortreflijkheid te leeren kennen. Hij bekijkt
den knoop, om er achter te komen, hoe de
einden terugloopen en te weten, waar de af
wijkingen beginnen, die de omklemming van
de twee deelen van het koord veroorzaken;
is die plaats gevonden, dan kan voorzichtig
worden getracht, daar een scheiding te krijgen.
Het is duidelijk, dat een arbeid, die bij
het begin kan worden aangevangen een
onderzoek, dat tot de bron opklimt een
poging, die de veelzijdigheid in acht neemt,
meer kansen van welslagen aanbieden dan
een lukraak er op inhakken. Men kan zich
van de noodzaak van het laatste een voor
stelling maken door aan te nemen, dat er
werkelijk niet te ontwarren dingen in de
wereld bestaan, en dan is er geen andere
oplossing denkbaar. Doch het ter hand nemen
van deze mag ook niet anders zijn dan het
resultaat van ernstige overweging, de slotsom
eener welgegronde overtuiging, dat het niet
anders kan.
Verreweg de meeste menschen zijn niet
genoeg diplomaat dit woord hier gebruikt
in de gunstige beteekenis, welke sommige
gebeurtenissen van den tegenwoordigen tijd
er aan dreigen te ontnemen. Te goeder
trouw meenen zij, dat moeilijkheden ver
dwijnen, als men ze maar eens helder onder
de oogen plaatst, onderling bespreekt, den
logischen gedachtengang volgt, die tot een
voor de hand liggende oplossing voert. In
de meeste gevallen zou het ook zoo zijn,
als er geen twee dingen tusschen zaten, die
den knoop gesloten hieldeneigenbelang en
hartstocht. Van het eerste de onbillijkheid,
van het laatste de onredelijkheid te doen
beseffen, is niet onder alle omstandigheden
gemakkelijk. Zij zijn de taaie stof, die de
vaste einden doortrekt en hun druk zoo
knellend maakt. Tal van knoopen, als even
veel kinken in den kabel van den vooruit
gang gelegd, zouden niet de stoornii
hebben gebracht, welke er aan te wijten zijn,
wanneer die er niet was binnengedrongen.
Eerst is dus zuivering aan de orde. De
kleefkracht moet worden verwijderd, elk
vraagstuk, dat bij de oplossing naar voren
dringt, moet ontdaan worden van de elemen
ten van passie en van zelfzucht. Dat is zoo
met de quaesties, die ons leven in kleinen
kring beroeren, maar niet minder met de
ontzagwekkende wereldproblemen, die in onze
dagen aanstormen.
Is er ooit eeD knoop gelegd gelijk deze?
En ja, de zwaarden zijn getrokken, de
aanvalsmiddelen tot de verhoudingen
een wereldbrand opgevoerd het oogen-
blik van een beslissing moet komen, gelijk
onfeilbaar de lente de heerschappij van het
ruwe jaargetijde afbreekt. Maar die oplossing
men vreest alweer, dat zij geen defini
tieve kan zijn, geen, die voor het vervolg
over al de geslachten, die na ons zullen
komen, het zwaard overbodig zal maken
want het zal alweer het geweld zijn, dat
een kortstondig overwicht doet bezwijken
onder de krachtproeven van onwillig neer-
gedrukten. Nu nog laaien in de ziel der
strijdende natiën hartstocht en zelfzucht fel
op en alles wordt in het werk gesteld om
die inmengselen, die een redelijke loswer
king van den knoop beletten, nog zoo diep
mogelijk te doen doordringen.
Dat is het noodlottige van den toestand.
Er zullen in de toekomst en te harer
verheldering knoopen gelegd moeten worden
van geheel anderen aard; geen, die als
moeilijkheden, min of meer onverkomelijk,
den gang van een normale stoffelijke en
geestelijke ontwikkeling van volksgroepen
tegenhouden, door ze vast te klemmen in
niet gewild verband, maar andere, die tot
uitgangspunt hebben de vrije, door samen
vloeiing van onderlinge belangen in het
aanzijn getreden verbindingen, die aan alle
daarbij betrokkenen dierbaar zijn en door hun
voortdurend heilzame werking in waarde
toenemen.
Eeuwenlang hebben de volken gezucht
onder en geleden door de telkens weder-
keerende koortsaanvallen van gebiedsver-
grooting, machtsvermeerdering, invloedver
sterking. gelijk de individuen ook het beste,
dat in hen is, hebben prijsgegeven, hun
gfelukskansen moedwillig verzaakt, om te
grijpen naar de zelfde minderwaardige dingen.
De volken hebben banden geknoopt, die
de vrije beweging tot krachtige ontwikkeling
tegenhouden en die nu, ten koste van de
hemel alleen weet hoeveel vreeseljjke offers,
geslaakt moeten worden; niet opdat in het
vervolg de natiën in afzonde .ing hun weg
zullen vervolgen, maar om op nieuwe grond
slagen, onder toepassing van levenswekkende
beginselen, knoopen te leggen, die ze ver
eenigen tot éen mcnschheid.
Niet Alexander's zwaard bracht de op
lossing. De wereldheerschappij is niet weg
gelegd voor den geweldige, al matigt hij
zich die voor korten tijd aan. Wij zijn nog
altijd bezig aan hot ontwarren van den knoop.
Laten wij hom belichten met het schijnsel
der eerlijkheid, hem voorzichtig aanvatten
met de vingeren der liefde.
Hestand.
In een driestar schrijft »De Standaard*
Liefst mijden wc de uitdrukking Gods
vrede* en gewagen van het Bestand*. De
ordonnantie >Gij zult den naam des Heeren
uws Gods niet ijdellijk gebruiken*, kan ook
hier niet op zij gezet, en te ontkennen valt
niet, dat thans pen na pen dat woord Gods
vrede gebruikt, zonder ook maar op iets te
doelen, dat overeenkomt met de »Treuga
Dei*.
De »Treuga Dei* zag op de destijds, d. i.
in de elfde eeuw, heerschende veeten tus
schen personen on familiën, die gewend
waren, aldoor elkaar te verschalken en het
zwaard tegen elkaar te trekken. Dit werd
toen verboden van Donderdag vóór Paschen
tot Maandag na Paschen, en van lieverlede
heeft kerk en overheid dit stuiten van ge
weldpleging, met name onder de Kruistoch
ten, ook buiten deze vijf dagen ten deele
doorgezet. Maar in elk geval doelde de Gods
vrede niet op stilstand van wapenen tusschen
twee oorlogvoerende partijen.
Zijn nu de Staatkundige partijen, waar ze
georganiseerd tegen elkander optreden, niet
met familieleden of ridders, maar wel met
tegen elkaar optrekkende legers te verge
lijken, dan is het woord Bestand*, voor
hetgeen thans wordt bedoeld allicht beter
op zijn plaats dan het woord «Godsvrede*.
Godsvrede duidt er op, dat men saam voor
God nederknielt en daarna aflaat van alle
bestrijding op leven en dood.
In een oorlogstoestand gelijk zich nu voor
doet, is het daarom de vraag, of de Staat
kundige partijen inmiddels hun worsteling op
leven en dood zullen voortzetten, dan wel
staken en stuiten. Wie nu bestand zoekt,
antwoordt op een beslisten toon Niet voort
zetten, maar stuiten. Het zwaard opgestoken
en als zonen van het zelfde vaderland ons
aaneengesloten en ons voorbereid om, wor
den ook wij aangevallen, saam als éen man
voor het vaderland pal te staan.
In Ulster vooral kwam dit scherp uit.
Men stond daar op 't punt, den burger
oorlog te beginnenzoo scherp cn boos en
bitter als 't maar kon, stond men tegenover
elkaar. Wapens en ammunitie werden opge
stapeld, een oorlogsvloot trok zich om Ier
land saam. Maar zóo brak de oorlog in
Europa niet uit, of op eens sloten de partijen
in Ierland een wapenstilstand. En dit nu
was geen >Treuga Dei*, maar een vrijwillig
Bestand*.
Zoo nu werd het ook te ontzent verstaan,
toen men er aanstonds na 2 Augustus toe
overging om bij een verkiezing, die nood
zakelijk werd, van strijd af te zien cn den
zetel te laten aan de partij, die hem bezet
hield.
Dit nu op wetgevend terrein toegepast,
beduidt, dat het Kabinet niets zal voorstel
len, dat een politieke twistappel tusschen par
tijen kon worden, en dat omgekeerd alle
partijen het Kabinet steunen in hetgeen het
onderneemt om het land ir veiligheid te
stellen en te houden.
Aanstaanden Zondag zal ds. Ten Cate in
de Doopsgezinde kerk den doop bedienen.
In de Remonstrantsche kerk heeft evenzeer
plaats het bevestigen van nieuwe lidmaten.
