Donderdag 29
April 1915.
No. 8562
64e Jaargang.
SO
April.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFD REDACTEUR
F. J. FHSQSEIES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post ƒ1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel -
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentlën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers ic cent.
Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRAOHT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVING.
PASPOORTEN VOOR DUITSCHLAND.
De Burgemeester van Amersfoort
maakt, op verzoek van den Minister van
Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken
bekend, dat voor het reizen naar Duitschland
wordt vereischt
een buitenlandsch paspoort met photo
graphic van den belanghebbende, benevens
zijn handteekening, geplaatst onder de pho
tographic, en de verklaring van den Burge
meester, dat de op het paspoort geplakte
photographie inderdaad die van den in het
paspoort genoemden persoon is en dat deze
het stuk eigenhandig heeft onderteekend.
Ten slotte moet het paspoort aan den be
voegden Duitschen consulairen ambtenaar ter
viseering worden overgelegd.
Andere papieren zijn niet
voldoende.
Amersfoort, 28 April 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK. i
Verjaardag van H. K. H. Prinses
Juliana.
Prinsesje is jarig! Hoezee! Hoezee!
Komt jongens en meisjes, feest allen
mee
Doet aan je oranje, rolt uit nu je vlag
En laat hem wapp'ren
En lustig klapp'ren
In 't lentewindje
Voor 't Koningskindje
Op haren zesden verjaringsdag!
Nederl. Anti-Oorlog Raad.
Het manifest, vastgesteld in de Internatio
nale bijeenkomst, welke van 7 tot 10 April
te 's-Gravenhage op uitnoodiging van den
Nederlandschen Antie-Oorlog Raad is ge- 1
houden en waar personen aanwezig waren
uit 10 verschillende landen, luidt als volgt
Heel de wereld verlangt, dat de vrede,
die op dezen vreeselijken oorlog moet volgen,
een duurzaam karakter zal dragen. Dat ver
wachten niet alleen de oorlogvoerende volken
maar 'ook alle neutralen. Allen zijn zij ge
troffen door den oorlog, die een huivering
wekkend bewijs heeft gegeven van de soli-
dariteit van belangen van heel het mer.sche-
lijk geslacht.
Zal de vrede duurzaam zijn, dan moeten j
de oorzakea worden aangetast, die tot den
oorlog hebben geleid.
Waardoor werd deze wereldramp moge
lijk Verschil van meening kan bestaan over
.sommige der diepere oorzaken van het oor
logsgevaar, over het verband tusschen den j
oorlog en de inrichting der maatschappij,
over de 'rol van den rassenstrijd, over de
verantwoordelijkheid van bepaalde personen
maar sommige algemeene oorzaken staan
boven allen twijfel.
Gebrek aan eerbied voor de vrijheid en
de gelijke rechten der nationaliteiten deed
de gedachte opkomen aan inmenging, des
noods met geweld, en prikkelde nationale
hartstochten. Door de voortdurende ophitsing
van zekere gewetenlooze pers tuk op sensatie
en willig werktuig' van de belangen der
industrie, is de verstandhouding tusschen de
volkeren vergiftigd, ten spijt van zoovele
oprechte betuigingen van vredelievenden zin.
De expansie-politiek, de daarmede samen
hangende imperialistische stroomingen, de
naijverige macht naar eigen afgesloten mark
ten en koloniën, deden gevaarlijke vijand
schappen ontstaan.
De politieke organisatie der wereld be
antwoordt in geenen decle meer aan de
toenemende dooreenstrengeling van de be
langen der bolken. Ondanks allen voortgang
van het volkenrecht zijn wij blijven leven
in een toestand van internationale anarchie.
Eerbied voor het recht was nog ver van
algemeen. Het werk der Vredes-conferepties
bleef onvoltooid. Er was geen bruikbare
instelling tot beslechting van belangehge-
schillen.
Het stelsel der steeds toenemende bewa-
pingen, dat den vrede zou verzekeren, ver
wekte integendeel een atmosfeer van wan
trouwen en vijandschaphet leidde er van
zelf toe, deze bewapingen te gaan gebruiken
om den tegenstander neer te slaan, om den
voorspoed van den handelsconcurrent te ver
nietigen. De voorstelling vatte post, dat
oorlog onvermijdelijk was; daarmede was
verlamd de weerstand tegen de groepen, die
naar oorlog dreven.
Het evenwicht der machten, als grondge
dachte van het stelsel der Europeesche po
litiek, heeft niet alleen den vrede niet kun
nen verzekeren, maar integendeel den naijver
geprikkeld en van iedere plaatselijke botsing
gemaakt een ernstig gevaar voor den we
reldvrede. In het duister der diplomatie en
der geheime verdragen werd de spanning
al'meer ondraaglijk.
Aan dit alles moet een einde worden ge
maakt. Bij den vrede, die dezen oorlog zal
beëindigen, is daarvoor de gelegenheid, een
gelegenheid die misschien nimmer wederkeert.
De verzekering van een duurzamen vrede
en het leggen van nieuwe grondslagen voor
de wereldpolitiek raakt de gansche mensch-
heid. Daarom moet, in aansluiting aan de
vredesonderhandelingen, die meer bijzonder
den oorlogvoerende Staten aangaan, een
wereldcongres, de Derde Haagsche Vredes
conferentie, bijeenkomen.
Maar er moet meer geschieden. De tijd
is nu gekomen, dat ook de volken een
woord moeten medespreken. De buitenland-
sche politiek moet niet langer het uitsluitend
domein zijn van een kleinen kring van
beroepsdiplomaten, een stelsel, dat thans
op volslagen mislukking uitliep. Nieuwe
banen moeten worden betredennieuwe
krachten moeten worden te hulp geroepen.
Onze roepstem gaat uit tot alle n, zon
der onderscheid van nationaliteit, godsdienst,
partij of maatschappelijke positie. De poli
tieke en de geestelijke leiders der volken,
die tegen nieuwe aanranding onzer bescha
ving te waken hebben, de mannen van den
vreedzamen arbeid en de werkers in inter
nationale organisaties, die de vrucht van
hun moeizaam streven met redelooze ver
nietiging bedreigd zien, de vrouwen, op wier
toenemenden invloed de vrede nieuwe hoop
mag bouwen, de massa's, die niet weer op
nieuw ter slachting, ten doode, gevoerd
willen worden allen moeten de handen
ineenslaan, want aller belang is éen.
Als grondslag voor gemeenschappelijke
actie wordt het volgende program aange
boden. Het bevat het minimum van hetgeen
bereikt behoort te worden. Het zal deels
door internationale verdragen, deels door
de wetgeving van ieder land moeten wor
den verwezenlijkt. Zal inderdaad een nieuwe
periode aanbreken na de mislukking der
oude politiek, dan moet bovendien een an
dere gezindheid de gemoederen gaan be-
heerschenalleen dan zal de letter van het
program levend worden.
Dit is de taak, waartoe thans de geheele
beschaafde wereld wordt opgeroepen.
Minimum-program.
1. Geen annexatie of overgang van grond
gebied tegen de belangen en wenschen de*
bevolking, wier goedkeuring, waar dit kan,
door volksstemming of op andere wijze moei
worden gevraagd.
Rechtsgelijkheid, godsdienstvrijheid en taal
vrijheid. door iederen Staat gewaarborgd aan
alle nationaliteiten binnen zijn gebied.
2. In alle koloniën, protectoraten en sferen
van invloed vrijheid van handel, of althans
gelijke behandeling van alle nationaliteiten,
krachtens internationale overeenkomst.
3. Krachtige ontwikkeling van het werk
der Vredes-conferenties ter organisatie van
de vreedzame gemeenschap der Staten.
Vaste organisatie van de Vredes-conferentie
met geregelde samenkomsten.
Algemeen verplichte onderwerping van
internationale geschillen aan een behandeling
ter vreedzame oplossing. Daartoe worde,
naast het bestaande Hof van Arbitrage, in
het leven geroepen a) een werkelijk per
manent Internationaal Gerechtshof en b) een
evenzeer permanente Internationale Raad
van onderzoek en bemiddeling. De Staten
verplichten zich, in gemeen overleg op te
treden diplomatiek, economisch of militair
ingeval eer. Staat militaire maatregelen
mocht nemen in plaats van een geschil aan
rechterlijke beslissing te onderwerpen of de
tusschenkomst van den Raad van onderzoek
en bemiddeling in te roepen.
4. Vermindering van bewapening krachtens
internationale overeenkomsc. Ter bevordering
van dit doel, mede afschaffing van het zee-
buitrecht en verzekering van de vrijheid der
zee. i
5. Medezeggenschap van de Volksvertegeii-
woordigingen in de buitenlandsche Staat
kunde.
Nietigheid
1 geheime verdragen.
Personen van verschillende nationaliteiten,
zoowel uit oorlogvoerende als uit neutrale
landen, hebben eenstemmig besloten tot
bovenstaand manifest en minimum-program.
Aldus blijkt, hoe in alle landen leeft een
zelfde verlangen naar een duurzamen vrede
en hoe daarvoor door allen de zelfde grond
slagen noodzakelijk worden geacht.
De Nederlandsche Anti-Oorlog Raad, wiens
eigen programma in wezen volkomen gelijk
is aan dit internationaal vastgestelde, heeft
kunnen bereiken, dat niet alleen een derge
lijke internationale overeenstemming is ver
kregen, maar tevens, dat een internationale
band is gevormd tusschen de voorstanders
van een Duurzamen vrede.
Aan den Nederlandschen Anti-Oorlog Raad
is nu de leiding opgedragen van deze Cen
trale organisatie voor een duurzamer vrede.
Dit is een groote verantwoordelijkheid,
waarom deze Raad een hernieuwd beroep
doet op het geheele Nederlandsch volk.
Moge die roepstem gehoor vinden en daar
door het aantal medestanders vertienvoudigen.
l)e macht van het voorbeeld.
De mensch is als een reiziger op een
onbekenden weg. De sneeuwstormen hebben
de sporen op den weg nedekt, de mijlpalen
zijn onzichtbaar door de opeengehoopte
sneeuw. Al kent hij vaag de richting, die
hij heeft te volgen, toch mist hij de zeker
heid; hij weifelt meer en meer. Hij heeft
moeite om den moed er in te houdenzijn
schreden worden onvast en een gevoel van
afmatting en beklemdheid overmeestert hem.
Daar vertoonen zich afdruksels van menschen-
voeten. De moed herleeft, zijn hart begint
weer «rij te kloppen, hij ademt weer ruim:
bezield door nieuwe hoop volgt hij de voet
sporen en bereikt een veilige woning.
Hetgeen de voetstappen in de sneeuw zijn
voor den eenzamen, verdwaalden reiziger, is
het goede voorbeeld voor den mensch. Het
wijst hem den weg, dien hij heeft in te
slaan, het steekt hem een hart onder den
riem het geeft hem de kracht, zijn taak met
lust en ijver te volbrengen, omdat hij in een
ander ziet hetgeen geestkracht en toewijding
vermogen en tot welke resultaten zij kunnen
leiden.
Door het woord zal iemand vaak opge
wekt worden om het nuttige, goede en
degelijke na te streven, zal hij er toe ge
bracht worden, goede voornemens te vormen
om door inspanning en krachtsontwikkeling
naar zelfverbetering te trachten maar goede
voornemens zonder meer blijken vaak zwak
en machteloos te zijn. Daarom moeten zij
gesteund en gesterkt worden door goede
voorbeelden.
Onze omgeving, onze omgang met anderen
oefenen invloed op ons uit, die zoowel gun
stig als ongunstig kan zijn; maar een en
ander is meestal slechts voor een klein ge
deelte het gevolg van vrije verkiezingaller
lei omstandigheden, ontmoetingen, ervarin
gen, allerlei toevalligheden spelen hierin een
groote rol. Zij zijn, gewoonlijk, in het gun
stigste geval niet voldoende om in ons een
sterken wil te ontwikkelen en ons te vormen
tot een krachtige persoonlijkheid.
Men moet zelf weten, wien men zich tot
voorbeeld kiest, naar welk model men zijn
levensbeginselen vormt, door welke idealen
men zijn levenspad wil afpalen en doen ver
lichten.
Menschen, die geen behoefte gevoelen aan
een voorbeeld, zijn óf onverschilligen, lak-
schen, futloozen, óf wel buitengewone men
schen. De groote persoonlijkheden, waarvan
de geschiedenis gewaagt, verhieven zich
zóo ver boven hun tijdgenooten, omdat zij
zich hebben opgericht aan andere groote
geesten.
Maar ook de gewone mensch heeft zijn
geheele leven door voorbeelden noodig,
waarnaar hij zich kan richten. In de jeugd
het tijdperk der eerste ontwikkeling, zijn
de voorbeelden als de stok, waaraan de
jonge zwakke plant moet worden vastge
bonden, opdat zij recht zal opgroeien en zóo
sterk worden, dat de wind- en regenvlagen
haar niet deren, de storm haar niet knakken
kan.
Het geheele leven door heeft de mensch
behoefte aan een goed voorbeeld. Een voor
beeld kiest zij zich dan ook gewoonlijk, zij
het dan ook niet steeds met een voorop
gezette bedoeling. Maar met schaamte zal
menigeen moeten erkennen, dat hij dikwijls
van voorbeeld is veranderd en vaak niet in
zijn voordeel.
Men moet zijn voorbeelden bij voorkeur
zoeken in den kring, waarin eigen leven en
werken behoort, onder menschen van eigen
stand. Men zorge er steeds voor, zich niet
te laten verblinden door den tooverglans,
die wellicht alleen de zwakke zijde van den
mensch streelt en voedsel geeft aan verkeerde
hoedanigheden. De voorbeelden, die wij ons
kiezen, moeten in het leven werkelijkheid
kunnen wordenhet goede, dat in ieder onzer
is, maar nog onvoldoende ontwikkeld of mis
schien nog geheel verborgen, moet steun en
kracht vir.den in het goede voorbeeld.
Het is velen menschen aan te zien, dat zij
voorbeelden hebben en goede ook en toch
bespeurt men niet, dat zij hun tot veel nut
zijn. Zij dwepen met een dichter of schrijver;
zij volgen hem na in spreektrant en gebaren,
misschien in optreden en kleederdrachtmaar
van het goede, waardoor deze werkelijk
anderen ten voorbeeld is, is bij den vereerder
en zoogenaamden navolger niets te vinden.
In zijn ware grootheid, in de fiere wijze
waarop hij het leven beschouwt en aanvaardt,
wordt hij door zijn aanbidder vaak niet na
gevolgd.
Het is dus mogelijk, dat goede voorbeel
den sommigen menschen nadeelig zijn, omdat
zijn worden genoopt tot verkeerde navolging.
Ook gebeurt het, dat de navolging ons iets
vreemds, gemaakts en onnatuurlijks geeft.
Gelijk dwaze opvolging der mode ons lichaam
kan misvormen, zoo kan ook een onjuiste
geest van navolging aanleiding geven tot
misvorming onzer ziel.
Daarom moeter. wij ons hoogste voorbeeld
niet buiten, maar in ons zoeken. Ieder mensch
is eenig in zijn soorter zijn geen twee de
zelfde en bij de voortreflijksten bemerken
wij vaak het grootste verschil. Geen voor
beeld is geheel bereikbaar. Maar laat 011s
dadelijk hierbij opmerken, dat het ware ideaal,