Stadsnieuws.
Ingezonden.
niet kenden, voeren uitsluitend op de ster
ren.
Wij kennen het wèl. Wij hebben de mag
neetnaald van onze wetenschap, welker
aanwijzingen niet uitsluitend leiden tot het
bereiken van dusgenaamde oorlogsdoelein
den*, maar ook wel degelijk tot verhooging
van menschengeluk. Maar dat bezit moet
ons niet doen verzuimen, naar de sterren te
zien.
Zou het kompas niet kunnen falen door
miswijzingen, waarop niet is gerekend
Zou het geloof aan een souverein Wereld-
beheer, dat in het oorzakelijk verband der
dingen de onbreekbare orde heeft gelegd,
waaraan geen tijdelijke storingen, van hoe
diepgaanden aard ook, en die toch niets
anders zijn dan schakels in den onverbreke-
lijken keten, afbreuk kunnen doen het
geloof in en het vertrouwen op die Hoogste
leiding, ons niet in de rechte lijn'kunnen
doen blijven?
Al zien wij niet, langs welke hindernissen
zij zal voeren, al zijn nog voor het oog ver
borgen de moeilijkheden, die wij nog te
overwinnen zullen hebben, al hangt er een
ondoordringbare nevel over het samenstel
van lief en leed, dat in de toekomst, de
allernaaste wellicht, ons wacht, zouden wij,
dit alles rustig en ernstig tegemoet gaande,
geen kracht putten uit het werk, dat wij
verrichten in den naar het schijnt hopeloozen,
in werkelijkheid tot een wisse zegepraal
voerenden strijd voor hetgeen waar is en
goed, in de vervulling van de nooit vol
brachte, maar immer loonende taak, men
schengeluk op de eerste plaats om ons heen,
te vermeerderen
Onze tijd is, met al zijn voorbijgaanden
jammer, vérheven boven eiken voorgaande»,
omdat hij beslag legt op onze beste krachten.
Hij dwingt ons, de lijn vast te houden, die
de richting teekent naar het hoogste levens
doel.
18 Mei.
Nu zestien jaar geleden, werd den iSden
Mei de eerste Haagsche conferentie de
in den volksmond met den naam Vredes
conferentie gestempelde geopend. Sedert
is, tot en met 1914, die 18e Mei dag als een
feestdag, als een zeer bijzondere dag, gevierd
door hen, die niet nalieten hun beste krach
ten in te spannen tot beperking van den
krijg, tot vermindering der scherpte in de
krijgvoering, tot verbreiding der gedachte,
dat scheidsrechterlijke uitspraak zooveel mo
gelijk het conflict der wapenen moet ver
vangen en tot verspreiding van juister, prac-
tischer en gezonder denkbeelden over de
quaestie van oorlog en vrede.
Nu, in 1915, kon er geen blijde herinne
ringsdag worden voorbereid. Het brute wapen-
geweid overstemt alle andere klanken. De
pacifisten zien hun mooi en groeiend werk
voor lange jaren vernield. En merkwaar
dige, haast komische uiting der prikkelbaar
heid van de volkeren hun, den pacifisten
verwijt men thans ja, wat eigenlijk
Niet, dat zij de schuld dragen van den oorlog
men zou het wel willen, maar dat durft men
toch niet te doen; doch wel, dat zij «illusies»,
«utopieën* koesteren.
Wie hen daarvan beschuldigen, begrijpen
niets en weten niets van het werk der paci
fisten. Wat met nuchter overdenken en hard
werken in de verschillende Haagsche Con
ferenties is tot stand gebracht, is noch een
illusie, noch een utopie. Dat, niettegenstaande
het reeds bereikte, de brutale geweldheer-
schappij tijdelijk zegeviert, is geen oorzaak
tot verwijt aan hen, die het reeds bereikte
tot stand brachten, evenmin als het oorzaak
tot bespotting der medici is, dat, niettegen
staande al hun arbeid, hun toewijding, hun
studie, hun uitvindingen en hun congressen,
er tóch nog altijd ziekten voorkomen. Een
kwaad wegnemen, is dikwijls onmoge
lijk een kwaad b e s t r ij d e n en in zijn
gevolgen verminderen, is wel een be
reikbaar iets en verdient lof. Zou men de
kerken willen sluiten, omdat, trots allepreeken
en gebeden, de zonde zich telkens weer ver
toont en in den loop der eeuwen niets van
haar afschuwelijkheid schijnt te hebben
verloren
«De pacifisten hebben den oorlog niet kun
nen verhinderen*, zegt men.
Volkomen juist. Maar hebben de militairisten
dat sorns wèl kunnen doen
«Beperking der bewapening zou niets voor
den vrede hebben uitgewerkt*, verklaart een
ander.
Best mogelijk. Maar de n i e t-beperking
der wapenen, heeft die dan iets voor den
vrede uitgewerkt?
Werkelijk, nu we het resultaat zien, waar
toe de «gewapende vrede* voert, mogen we
toch wel spreken yan het geweldig bankroet
van dien «gewapenden vrede*. Deze althans
heeft den vrede niet behouden. Een onge
wapende vrede zou allicht den oorlog minder
onmenschelijk hebben gemaakt, en het be
wustzijn van onvoldoende gewapend te zijn,
zou menige vechtersbaas hebben weerhouden
om er maar zoo dadelijk op in te slaan en
een hoog woord te voeren, met accompa
gnement van sabelgcrammel. We zijn het
volkomen eens met den heer Van Houten,
die in een zijner «Staatkundige Brieven*
wees op het gevaarlijke feit, dat, jaar in jaar
uit, en zoo tientallen jaren lang, een volk
groote repetitie houdt voor een oorlog. Dan
wil zoo'n volk met die repetities wel eens
ophouden en ook eindelijk eens een uitvoe
ring geven
Te meer achten we zulk een boog opge
voerde bewapening gevaarlijk, omdat de
kleine volkeren, die naar het schijrt bes'emd
zijn om slechts te leven bij de genade der
groote, onmogelijk, zelfs niet door een be
wapening in superlativo, zich den vrede
althans de ongereptheid van hun zelfstandig
heid en hun grondgebied kunnen ver
zekeren.
De vredesbeweging, de ernstige, goed
doordachte en goed bestuurde, wordt niet
weggevaagd door een oorlog; integendeel;
elke oorlog en die van thans zeer zeker
niet minder dan elke andere werkt meê
om eenige overtuigingen te winnen, dat het
wetenschappelijk voorbereid dooden en ver
nietigen, waarbij de sterkste het wint, geen
rechtspraak is. De toekomst moet door de
verschrikkingen van thans helderder worden
en de oorlog zeldzamer.
Wanneer thans zij, die den strijd voeren
met de reeds opgedane ervaring in hun
bezit de negen en een halve maand oorlog
ongedaan konden maken cn weer een be
slissing hadden te nemen, valt het te be
twijfelen of zij het zelfde zouden besluiten
als in Juli en Augustus 1914. Een enkel
opgezweept volk moge zich willens en wetens
nog eens in den strijd werpen en zijn Re
geering dwingen, de wapenen op te nemen,
de verantwoordelijke Regeeringen in het
algemeen hebben een geweldige les gehad
in de kennis van den krijg en zijn teleur
stellingen, en hoe moedig zij hun leed ook
dragen, zal het hen zeker voorzichtig maken
om een nieuwen oorlog te ontlokken. De
dagen zijn voorbij der «millitaire wandelin
gen*, der «wedloopen naar den roem*, der
«frissche, vroftlijke oorlogen*.
Een oorlogsoverdenking op t8 Mei 1915
voert terug naar 18 Mei 1899 en ontneemt
aan het toen begonnen werk geenszins zijn
groote verdienste en "zijn practische waarde.
Aanstaanden Zondag, Eersten Pinksterdag,
zal in de Doopsgezinde kerk voorgaan ds.
E. M. ten Cate.
Voor de plaatselijke afdeeling van het
religieus-socialistisch verbond zal 's avonds
om 6 uur in «Ons Huis* Enka (mejuffrouw
A. van der Vlier, uit Schiedam) spreken
overProfetengeest en profetenkracht.
Bij de Dinsdag gehouden herstemming
voor twee leden van het kies-college bij de
Ned. Hervormde gemeente werden uitge
bracht 428 stemmen, van welke 4 van on
waarde en 1 blanco. Bij de stemming op 4
Mei werden uitgebracht 486 steiqmen.
Gekozen werden de heereu P. van Veen Jr.
met 219 en W. van Bemmel met 229 stemmen,
beiden candidaten van «Evangelie en belij
denis*, terwijl op het aftrtdend lid den heer
L. Ruitenberg, candidaat van «Geloof en
liefde* werden uitgebracht 209 stemmen.
Op den heer A. Smeitink, die zich had
had teruggetrokken, werden nog 14 stem
men uitgebracht.
Het aantal kiezers in deze Gemeente be
droeg op 15 Mei voor:
de Tweede kamer der Staten Generaal
37<»3. de Provinciale Staten 3690 en voor
den Gemeenteraad 3002 en wel in kies
district I 1097, ir. district II 929 en in dis
trict III 976 kiezers.
Het stoffelijk hulsel van den heer I. ter
Schuur is gistermiddag in tegenwoordigheid
van een zeer groot aantal belangstellenden
ter aarde besteld op de Nieuwe algemeene
begraafplaats.
Daar waren o.a. de Wethouder-voorzitter
van het Burgerlijk Armbestuur en Bestuurs
leden van de spijs-commissie en het Nuts-
ziekenfonds.
Aan het graf werd niet gesproken
Een der familieleden dankte voo» de be
langstelling.
De lieer J. C. van der Linde slaagde aan
de Rijks-universiteit te Ulrecht voor het
doctoraal examen Wis- en natuurkunde.
De jongedames G. Salomons en A. C. E.
Schol te verwierven de akte van bekwaam
heid voor onderwijzeres.
Als gecommitteerden, onder wier toezicht
het examen wordt afgenomen, zijn door den
Minister van Staat, Minister Binnenlandsche
Zaken aangewezen bij het eind-examen van
het Gymnasium te Amersfoort, dat wordt
gehouden op 28, 29 en 30 Juni: dr. G. Kalff,
hoogleeraar aan de Rijks-universiteit te
Leiden en dr. H. van Gelder en dr. A. A.
Nijland, hoogleeraren aan de Rijks-universi
teit te Utrecht.
Met ingang van 1 Juni is de dirigeerend
officier van gezondheid 20 klasse overste J.
Nord op zijn verzoek eervol omslagen uit
den militairen dienst, onder toekenning van
pensioen.
Bij het ie regiment huzaren zijn benoemd
tot reserve-luitenant de kornets jlir. D. F. L.
Teixeira de Mattos, R. Kneppelhout van
Sterkenburg en jhr. J. H. Gevers, allen van
het korps.
De dienstplichtigen der lichting 1915 van
de Nationale militie-, toegewezen aan het
korps pontoniers, zullen worden ingelijfd in
het tijdvak van 16 tot 20 Juni.
Waren er tot dusver slechts weinig Land-
stormplichtige manschappen, die in geval van
nood zouden kunnen worden opgeroepen om
met de wapenen in de hand voor hun land
te strijden, door de Dinsdag zonder hoofde
lijke stemming gevallen beslissing van de
Tweede Kamer (beslissing, waarmede de
Eerste Kamer ongetwijfeld accöord zal gaan)
is hun aantal aanmerkelijk vergroot. Ook zij,
die tusschen 1 Januari 1911 en 24 Mei 1913
den dienst hebben verlaten, zullen voortaan
naar de gevaarlijke punten kunnen worden
gezonden, indien zij thans den veertigjarigen
leeftijd nog niet hebben bereikt.
Het is geenszins onmogelijk, dat nu ook
weldra een wetsontwerp tot invoering van
den algemeenen oefenplicht de Kamer be
reikt, zoodat ieder weerbaar man kan wor
den opgeroepen in de uren des gevaars,
welke toch evengoed voor ons land kan
komen als thans voor Zwitserland.
Geen weerbaar man kan worden gemist
bij de verdediging van het land. Doch deze
moet worden geleerd en daarom is het zaak,
deel te nemen aan den Vrijwilligen Land
storm.
Bij gunstig weer zal de Amersfoortsche
Muziek-vereeniging, onder directie van den
heer A. L. Maas, morgenavond om 8 uur
haar eerste uitvoering in dit seizoen geven
in de muziektent op het Plantsoen en daarbij
het volgende programma ten gehoore
brengen
1. Vivat Europa, marsch.
2. Ouverture Marie Henriette*.
3. Voix rcumaines, wals.
4. Belgisch bloed, fantaisie.
5. Souvenir de Zevenhuizen, marsch.
6. Volk(school) liederen uit«Kun je zingen
zing dan mee!*, geïnstrumenteerd
door N. A. Bouman.
7. Ouverture joyeuse.
8. Nelly, wals.
9. a. Polka voor picolo.
b. Landjiuveel-fantaisie.
10. Finale.
De biljartwedstrijd om 500 caramboles
cadre, Donderdagavond in de groote zaal der
sociëteit Vereeniging* gehouden, had wel
verdiend zeer groote belangstelling.
De heer Kielder maakte 446, de heer
Venderik, uit Utrecht, 318 punten. Eerstge
noemde maakt tevens de hoogste serie,
namelijk 44.
De wedstrijd zal later worden voortgezet
en dan om in 't geheel 700 caramboles.
Het filiaal te Roosendaal (N. Br.) van het
Antwerpsch centraalbureel voor inlichtingen
aan vluchtelingen is in liquidatie getreden,
omdat het hoofdbureel, te Antwerpen, heeft
besloten de werkzaamheden te doen ophou
den met ingang van morgen, 21 Mei.
Om de loopende zaken zooveel mogelijk
af te handelen, zal het filiaal nog eenige
weken doorwerken; doch nieuwe vragen om
inlichtingen kan het niet meer in behande
ling nemen.
De Mei-aflevering van het Tijdschrift der
in 1777 opgerichte Maatschappij van Nijver
heid bevat het progamma der 138ste jaar-
lijksche Algemeene vergadering dier Maat
schappij, welke gehouden wordt te Utrecht
van 24 tot 26 Juni.
Als nieuw punt vinden wij nog een voor
dracht van prof. Volmer over «Vragen, die
zich met betrekking tot de invoering van
het Taylor-stelsel in Nederland zullen voor-
doer,
Deze aflevering bevat o, m. ook een over
zicht der handelingen van de Maatschappij
van 1900 tot 1915 en, onder het redactioneel
gedeelte, een opstel van den heer J. G. de
Voogt over de frequentie van ongevallen.
Naar de Maandag gehouden kaasmarkt
werden aangevoerd 4 wagens met 1300
pond kaas.
De prijs was 47 tot 48 cent.
De handel was traag.
Schrijf met krijt hetgeen u werd misdaan,
maar met een diamant uw eigen ongelijk
jegens anderen.
U"lt den Omtrek.
De Gemeenteraad van Bunschoten, in het
nieuwe Raadhuis vergaderd, besloot tot het
oprichten van een Gemeentelijken vischafslag,
een leening van f7500 aan te gaan tot
verbetering van de haven, en van f 5000
voor bestrating van den Nijkerkerweg, in
drie jaar te voltooien.
De Gemeenteraad van Harderwijk heeft
aangenomen een motie, waarbij ernstige
afkeuring wordt uitgesproken over de han
delwijze van het Raadslid Willemsen, die,
in concurrentie met het Gemeentebestuür,
aan het Rijk een terrein heeft aangeboden
voor de vestiging van een kazernement
voor de veld-artillerie.
B. en W. werden uitgenoodigd alles te
verrichten dat noodig is om de vestiging
van het artillerie-kazernement op het terrein
«Kranenburg* te bevorderen.
Men schrijft uit Zeist:
In een 30-tal omliggende Gemeenten wer
den den laatsten tijd herhaaldelijk kippen
gestolen, zonder dat het gelukken mocht,
de daders te vinden; alle dorpen kwamen
aan de beurt: Baarn, Eemnes, Spakenburg,
Woudenberg, Austerlitz, Zeist, Maartensdijk,
Bunschoten, enz. enz.
De Rijks-veld wachter van Austerlitz, Ver
meulen, ging er op uit, heele nachten achter
elkaar, om te probeeren de dieven te ont
dekken. Dit is hem thans gelukt, in samen
werking met den Gemeente-veldwachter van
Woudenberg; zij hebben drie personen aan
gehouden, die de heele reeks kippendiefstallen
op hun geweten «hebben. Een van de daders
werd door hen aangehouden in een café te
Amersfoort. De aangehoudenen zijn bekenden
der justitie, die al eens meer hebben terecht
gestaan voor diefstallen van deze soort.
De 38ste lijst van het Kon. nationaal
steun-comité heeft aan giften f52402.83.
Tot 9 Mei is, behalve aaq giften in natura,
in totaal ontvange f2 148520.47.
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie.
Kopy van Ingezonden stukken, al dan
niet geplaatst, wordt nimmer teruggegen.
RELIGIEUS-SOCIALISTISCH
VERBOND.
Geachte Redactie,
Het zij ons vergund, nogmaals door mid
del van uw blad de aandacht van uw lezers
te vragen voor het volgende. Wij zeggen
U bij voorbaat dank daarvoor.
Wij mogen veronderstellen, dat de reli
gieus-socialistische beweging ook te Amers
foort thans aan vele stadgeuooten, 't zij meer
nabij, 't zij van verre bekend is geworden.
In een plaats als Amersfoort, waar de mo
derne vakbeweging en politieke organisatie
der arbeiders tot voor korten tijd achterlijk
genoemd moest worden, mag de belangstel
ling in de zaak van het religieus-socialisme
gewekt door onze bijeenkomsten, opvallend
groot genoemd worden. Het Bestuur der
afdeeling Amersfoort van het Religieus
Socialistisch Verbond zou dan ook met het
volste vertrouwen de toekomst te gemoet
gaan, ware het niet, dat blijkbaar de ont
zettende tijdsomstandigheden, waarin wij leven
en de bittere teleurstelling en rouw over
den gang van zaken in het gemoed van de
meeste socialisten oorzaak schijnt te zullen
worden van verflauwde belangstelling.
Hiertegen moeten wij een ernstig woord
van waarschuwing doen hooren. Dit zou in
een enkelen zin samengevat kunnen worden.
n.l.«Werpt uw idealen niet weg!*, het
woord dat in onze laatste samenkomst partij
genoot Schönfeld, uit Warga, tot zijn onder
werp had gekozen. Het was inderdaad te
betreuren, dat zoovele geestverwanten niet
aanwezig waren.
Hóe diep ernstig klonk deze waarschuwing
nu, in het licht van de ernstige feiten der
werkelijkheid, onze idealen schipbreuk schij
nen te lijden.
Het is de bedoeling van deze enkele
regelen U, indien mogelijk, te behoeden
voor verflauwing in den strijd en voor ver
lies in het geloof onzer idealen. Wij zouden
U juist thans willen toeroepenLeg de over
tuiging vast in uw binnenste, dat de Inter
nationale Socialistische Broederschap niet
verloren kan gaan; houdt vast uw over
tuiging, dat de schijngebrokenheid slechts
lijdelijk zal zijn; richt onwrikbaar vast en
éeupuntig uw denken op het onomstootelijk
feit, dat het internationaal proletariaat alléén
door ontzettende misleiding er toege
bracht is kunnen worden, elkaar te gaan
vernietigen, maar dat, zoo vast als op den
nacht de dag volgt, ook de bezinning zal
komen en dau zal het oogenblik ge
komen zijn, dat uit de wereldschokkende
gebeurtenissen voor het proletariaat de nood
zakelijkheid geboren wordt om zijn eigen
activiteit op een nieuwe basis te stellen.
't Is hier niet de plaats, daarop verder in te
gaan. Thans is echter het éene noodige: blijft
waakzaam en vol aandacht de zaak der In
ternationale volgen.
Dat het zoover komen kon met ons, wij
die mede het Baseier Congres vormden,
vindt o.a. zijn oorzaak in fouten, die wij
hebben gemaakt.
