BIJBLAD
Amersfoortsclis Courant
Stadsnieuws.
van d'
No. 8,i<(jF
uitgave vin
IE RSF00RT9CHE COUR A NT
i Firma A. IllvAN CLEEFF
N.V. de AM EI
voorheen
VAN ZATERDAG3 JULI 1915.
K ENNISGEVlNti.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders vati Amers
foort
brengen ter openbare kinnis, dat bij hun
besluit van 29 Juni 1915 afan de vereeniging
«Ambachtsschool voor Amersfoort en om
strekent en hare rechtverkrijgenden voor
waardelijk vergunning is verleend tot het
oprichten van twee smederijen en twee bank-
werkerijen, waarvoor zuilen geplaatst worden
een electromotor van ongeveer 15 P. K.
en een stadsgas-motor van ongeveer 4 P.K.,
in het perceel alhier gelegen aan den Leus-
derweg, kadastraal bekend Gemeente Amers
foort Sectie B, No 3499..
Amersfoort, 30 Juni 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A R. VEENSTRA.
In de zomerzitting der Provinciale Staten
van Utrecht, welke aanstaanden Dinsdag
wordt geopend, komen o. a. aan de orde
adressen van de Handelsschool, de Indu
strieschool en het Utrcchtsch Landbouw
Genootschap om verhooging van Provin
ciaal subsidie.
Nopens het adres der Vereeniging «Han-
delsschool voor Amersfoort en omstreken»
adviseeren Gedeputeerde Staten, gelijk we
bereids meedeelden, in verband met de
splitsing der klassen bet subsidie te ver-
hoogen van f 1725 tot f 1043.
Het Bestuur der vereeniging «Amers-
foortsche Industrie- en huishoudschool» richtte
28 September 1914 een adres tot Provinciale
Staten, houdend verzoek het Provinciaal
subsidie, thans f1725 per jaar bedragende,
met ingang van 1915 en vervolgens te wil
len verhoogen met f225 en alzoo te brengen
op f 1950.
Provinciale Staten besloten 111 de winter-
zitting, overeenkomstig het afwijzend advies
van Gedeputeerden, de verhooging niet toe
te staan. Bij nieuw adres heeft inmiddels het
zelfde Bestuur zich wederom tot Provinciale
Staten gewend met een verzoek van gelijke
strekking, behoudens dat het ingaan van het
subsidie thans op 191(1 wordt gesteld. De
omstandigheden blijken voor de school sedert
de win terzitting aanmerkelijk te zijn gewij
zigd. Was toch bij nota van wijziging de
verhooging van het Rijks-subsidie terugge
nomen, de Regeering heeft later nog termen
kunnen vinden, bij gewijzigd ontwerp van
wet het subsidie tot het verhoogd bedrag
op de Begrooting 1915 te brengen. De Ge
meenteraad van Amersfoort^ die de van de
Gemeente gevraagde verhoOging reeds had
toegestaan, heeft daarop voor het jaar 1915
een verdere verhooginv; toegekend, gelijk
aan het bedrag, waarmede het Bestuur ver
zocht had, het Provinciaal subsidie te ver
hoogen.
Nu zoowel het Rijk alsGemeente door
toekenning van een verhoogd subsidie heb
ben meegewerkt om aan da school de mid
delen te verzekeren, welkf zij tot verdere
afwerking van haar ia 1® 2 in uitvoering
genomen plannen tot verbetering van het
industrie-onderwijs behoeft, achten Gedepu
teerde Staten het alleszins gerechtvaardigd,
dat ook van Provincie,vege de ondernomen
uitbreiding door toekenning van de gevraagde
subsidie /erhooging worde gesteund.
Ook op het adres Mn bet Hoofdbestuur
van het Genootschap voor Landbouw en
Kruidkunde, bij Provinciale Staten inge
komen en houdende verzoek om een Pro
vinciaal subsidie van f zoo, waarvan f200
bestemd wordt voor 6s Commissie tot stal-
verbetering en f200 Vorken Commissie tot
keuring van gewassen teveal®, pra-adviseeren
Gedeputeerde Staten gunsti®
Kapitein II, M. Rozkcns, Van de infanterie
O. 1. leger, herkomstig varii-den cursus bij
het 5e regiment ïnfatjton?, is op 43-jarigen
leeftijd te Soestcrberg overleden.
Sergeant M. T. Akkciw bevorderd tot
vaandrig bij liet 16e mgaaent infanterie.
Het Volkszang-orgel komt vandaag acht
dagen eindelijk, te Amersfoort.
Wat het Volkszang-orgel is, dat reeds jaren
een ware triomftocht houdt door ons land?
Men schrijft ons daarover:
Zooals nu toch wel algemeen bekend is.
bestaat er een Vereeniging tot verbetering
van den volkszang. Die vereeniging laat
thans een draaiorgel door Nederland rond
gaan om aan het volk goede liederen voor
te spelen. Deze worden zelf in een net
boekje, dat «Leewerkje» heet, voor G cent
te koop aangeboden. Het bundeltje bevat
12 nummers, woorden en muziek, vaderland-
sche en andere liederen, o.a. Wien Neer-
landsch Bloed, Wilhelmus, De Zilvervloot,
enz, Het verkoopen der boekjes en het leeren
der wijsjes is het doel van het orgeloiet
het ophalen van centen.
Het orgel wordt begeleid door twee nette
bedienden, niet te vergelijken met gewone
orgeldraaiers. De ijverige en volkomen be
trouwbare mannen ontvangen een behoorlijk
salaris en alle giften, die men hun schenkt,
en alle voordeelen, die zij genieten, komen
niet hun maar aan de vereeniging rechtstreeks
ten goede en strekken dus om het doel der
vereeniging te bevorderen.
Wie den slechten straatzang afkeurt en
dat doet immers ieder weldenkend mensch
zal gaarne medewerken om aan dit orgelbe-
zoek succes te verzekeren. Limburg en een
goed deel van Noord-Brabant en Gelderland
zijn reeds bezocht en overal is de ontvangst
schitterend geweest.
Niets slechts op de dorpen, maar ook in
de steden, als Tilburg, Maastricht, 's-IIertc-
genbosch en Nijmegen, bleek grootc waar
deering; de boekjes werden bij duizenden
verkocht. De plaatselijke autoriteiten verleen
den overal gaarne toestemming en medewer
king. De onderwijzers begeleidden met de
zingende schooljeugd in optocht het orgel.
Scholen, gestichten, fabrieken, militaire be
zettingen en buitenplaatsen noodigden uit
tot een concert. Op tal van plaaten werden
paard en orgel gratis of op kosten van een
belangstellende gestald en werd den begelei
ders een goed maal of logies verstrekt. Milde
giften kwamen zelfs na het orgelbezoek in
bij het Bestuur der vereeniging.
Vol hoop en vertrouwen wordt de reis dan
ook voortgezet.
Maandag begint de tocht door de Betuwe
en in het eind der volgende week komt het
orgel via Scherpenzeel en Woudenberg hier.
Jammer, dat het maar éen dag kan blijven,
want Maandag moet het naar Soest, De Bilt
en zóo naar Utrecht.
Te Amersfoort, waar zóo veel wordt ge
daan tot verbetering van den volkszang, zoo
wel door hem die de kostbare partituren
verstrekte aan de Amcrsfoortsche Muziek
vereniging als door de Volkszangscholen
van Toonkunst en de Roomsch-Katholieke
vereeniging tot verbetering van den volks
zang, zou het orgel meer nut kunnen stichten
als het een paar dagen langer kon blijven.
Misschien is er nog iets aan te doen, We
zullen 't den heer A. Baron, te Hintham,
eens vragen.
De Theosophische leeszaal is blijkens adver
tentie in dit nummer tot begin September
gesloten.
Ook de Nederlandsche vereeniging van
ijzerhandelaren besloot tot beperking van den
credietsduur tot hoogstens drie maanden.
Het zal dus zaak zijn, timmerman, smid.
wagenmaker, enz. ten minste ieder kwartaal
te betalen.
De «Staatscourant» no, 152 bevat dc Sta
tuten der Amcrsfoortsche vereeniging voor
den geld- en effectenhandel, aan wier Sta
tuten de Koninklijke bewilliging werd ver
leend bij Kon. besluit van 30 April 1915.
Tot de vereeniging. die half Februari werd
opgericht, zijn toegetreden alle firma's hier
ter stede, die aangesloten zijn bij den Bond
voor geld- en effectenhandel in de Provincie,
zijnde het Amersfoortsch Wissel- en effec
tenkantoor, de firma Cattie Co., de firma
Louis Hanlo, de firma Ileyligers Verhoef,
de Bank van Huydecoper Van Dielcn, de
firma Methorst Van Lutterveld en de firma
Van der Zoo de Jong Van Ophoven.
Het Bestuur is samengesteld uit de heer 01
mr. A. van Traa, Voorzitter; Louis Hanlo,
Secretaris; en J. van Ophoven, Penning
meester.
Onder voorzitting van den heer W. Fran
sen Jz., uit Leeuwaiden, werd hier Donder
dag in »Het Boompje» gehouden de jaarver
gadering van den Bond van Roomsch-Ka
tholieke vereeeigingen van den handeldrij-
venden en den industrieelen middenstand in
het aartsbisdom Utrecht, welke vergadering
werd bijgewoond door den rechtskundig advi
seur mr. dr. Henri van Groonendael, Griffier
der Staten van Overijsel, den geestelijk advi
seur, pastoor A. W. van Overvelde, uit Gor-
sel bij Zutfen, en door deken A. L, F. X.
Fock.
Vertegenwoordigd waren 21 van de 42
plaatselijke vereenigingen de tijdsomstan
digheden en de mobilisatie zijn oorzaak, dat
vele geen afgevaardigde konden zenden. Met
de afgevaardigden woonden echter velen de
vergadering bij.
In zijn openingswoord herinnerde de Voor
zitter hoe, kort nu dc vorige op 13 Juli
1914 te Apeldoorn gehouden jaarvergadering,
bijna geheel onverwacht, de oorlog uitbrak,
die het grootste gedeelte van Europa thans
reeds elf maanden teistert en de halve wereld
in beroering brengt. De gevolgen van dien
oöflog voor den middenstand op financieel 1
en economisch gebied zijn ontzettendop j
hoogst enkele uitzondering na beleven dc
middenstanders ongekend harde tijden.
De middenstand had dan ook verwacht, I
dat de Minister van Financiön wat meer 1
rekening zou hebben gehouden met dc om
standigheden doch wel vet re van dit te
doen, gaf Z. Exc. de Ooriogsleening uit
tegen 5 pet., een rentevoet, die tot onmid- j
dellijk gevolg had, dat menig middenstands-
crediet, tegen lagere rente verleend, werd
opgezegd. Welke, vooral in dc bouwbedrij
ven, de verdere gevolgen zullen zijn, valt
niet eens te gissen.
Wel hoogst treurig is het, dat de midden
stand al weder de dupe is van deze verwik
kelingen terwijl voor den arbeidenden stand
heel veel wordt gedaan, wordt de midden-
stand niet alleen niet gesteund, doch zelfs
hoe langer zoo meer in 't gedrang gebracht.
Een uitkomst is onder deze omstandigheden
de aanneming vqn het ontwerp-Aalbersc
tot breideling van de oneerlijke concurrentie
(applaus).
Loeren we uit de gebeurtenissen, dat liet
onze plicht is, steeds nuuwer. aaneen te slui
ten en onze vereenigingen te versterken.
Verheugen we ons cr over, dat binnenkort
de federatie der 5 diocesane Bonden zal zijn
tot stand gekomen en dus een volledige
samenwerking over het geheele land zal zijn
verkregen (applaus).
De notulen der vergadering van 23 Juli
1914 werden hierna gelezen en ongewijzigd
vastgesteld, met dank aan den 2e Secretaris,
den heer J, Rierlaagh, te Montfoort.
Het jaarverslag van den ie Secretaris, den
heer W. P. Rost, te Groningen, reeds op.
genomen in het Bondsorgaan, word eveneens
ongewijzigd vastgesteld, evenzeer onder
dankbetuiging.
Dc Penningmeester, de heer H. S. Poppc,
uit Groningen, deed vervolgens rekening cn
verantwoording en deelde mede, dat de kas
ditmaal sloot met een voordeelig saldo, als
gevolg van de verhooging van het quotum
met 50 cent per lid, een verhooging welke
echter nog verre van toereikend is, zal het
Bondsbestuur de wenschen der leden, in de
Algemecne vergaderingen te berde gebracht,
ook kunnen uitvoeren,
Bij een ontvangst van f 962.33, waarbij
f S40 aan contributie, is cr een netto-saldo
van f 157.02.
Overeenkomstig het advies dor linanciccle
commissie werd den Penningmeester décharge
verleend, met dank voor zijn accuraat beheer.
Dc Begrooting voor 1916 werd hierna
goedgekeurd op f 1700 in ontvangst (het
quotum is verhoogd tot f 1) en f806 in uit-
faven, met een post voor «onvoorzien» van
25. De f 894 zullen grootendeels worden
benut voor propaganda, lezingen, onz.
Zij werd vastgesteld z. h st., terwijl werd
bepaald, dat zij voortaan óf bij den beschrij
vingsbrief zal worden verzonden, óf te voren
zal worden ter kennis gebracht in hot orgaan.
Tot leden der financieole commissie wer
den gekozen de Voorzitters, of een door hen
aan te wijzen lid, van de afdcclingcn Rijsen-
burg-Driebergen, Denekamp en Baarn.
Toj Bestuursleden werden herkozen de
heeren L. Holtel en II. S. Poppc, beiden
met 53 van de 58 uitgebrachte stemmen (éen
vereeniging onthield zich).
Utrecht stelde hierbij Statuten-wijziging
voor.
De Voorzittter verzocht den afgevaar
digde, althans te wachten tot de rondvraag.
Aan de orde was vervolgens het voorstel-
Groningen om het ten vorlgcn jure genomen
besluit tot verhooging der door do afdeelin-
gen in de Bondskas tc storten bijdrage van
f 1 per lid wederom in te trekken cn het
diensvolgens reeds betaalde te rcstituceren.
liet prae-advies van het Bondsbestuur
luidde: Hot in 1914 genomen besluit is vooraf
op den beschrijvingsbrief in extenso aange
kondigd, in alle afdcclingcn besproken en
na zeer uitvoerige discussie met grootc meer
derheid aangenomen. Het Bondsbestuur meent
daarom de behandeling van het voorstel-
Groningen te moeten ontraden,
De Voorzitter herinnerde, dat het Bonds
bestuur verplicht was, het voorstel Groningen
aanhangig tc maken, doch voegde er onmid
dellijk aan toe, dat het Bondsbestuur met
klem adviseert, het voorstel niet aan te
nemen en dus niet terug te komen op het
nauwelijks een Jaar geleden met grootc
meerderheid genomen besluit tot versterking
van do Bondskas. Men stelle den arbeid van
het Bondsbestuur niet in de waagschaal.
Groningen verdedigde het voorstel. Men
vreest, dat de verhooging van het quotum
in vele vereenigingen het ledental zal doen
afnemen en dat vele vereenigingen, die de
verhooging niet kunnen verhalen op hun
leden, net hoogcre quotum voorloopig zullen
bijpassen uit de kas. Daarom ook vraagt
Groningen terug het verhoogde bedrag over
*V*5-
Utrecht ontried ten sterkste de aan
neming van hot voorstel. Iels anders ware
het, thans f0,75 P" I'd af tc dragen cn vol
gend jaar, als dc tijden beter zijn, f 1.
Intusschcn propaganda is noodig; doch
een deel der kosten daarvan zou moeten
gedragen door do Hanzc-bank en door de
gilden, aan wien zij ten gocdo komt.
Naar den-Bus sum deelt mee. dat zij
voorloopig slechts 50 cent per lid zal heffen.
Arnhem zal dc 50 cent meer voor zieh-
zeJve houden.
01 d e n z a a 1 zegt, dat de propaganda een
f 800 zal vorderen, Een verhooging van 2 cent
per lid cri per week ia daarvoor toch waar
lijk niet te veel. Denkt men cr wel aan, dat
de arbeiders 25 cent per week betalen voor
hun vak-organisatie.
In geen geval stemme men vóór terug
werkende kracht en men houdc het quotum
op f 1.
Hilversum zal stemmen vóór het voor
stel. Ook verleden jaar stemde het tcgon
én omdat het Hoofdbestuur éen propagandist
wilde benoemen in plaats van door verschil-
lenden bijvoorbeeld vuk-lezingcn te doen
houden ieder op zijn spoc'aal terrein, èn om
do afdeclingskas niet al te zeer uit te putten.
I Er is gesproken over de contributie door
arbeiders; doch hoeveel moet ccn midden
stander niet bijdragen aan allerlei vereeni-
l gingen, soms tot een zeer aanzienlijk bedrag.
I Hilversum vreest dan ook, dat tweederde
I der leden zal moeten bedanken.
Duivenvoorde verzoekt Groningen,
zijn voorstel in dier voege tc wijzigen, dat
f0.7 5 aan quotum zal worden afgedragen
I en vraagt aan het Bondsbestuur, niet een
propagandist, doch verschillende vak-deskun-
digen aan te stellen.
Zeist heeft óok een berooide kas, doch
I ^eeft veel liever f 1 voor goed werk dan
fo.50 voor prulwerk. Het Bondsbestuur stelle
geen heel ristje van propagandisten aan
werklieden hebben die óok niet. Een propa
gandist, die goed wordt bezoldigd, werkt
zich wel in alle branche-belangen in.
Amersfoort (dc heer Stenfert) deelt
j mee, dat de stand van dc afdeclingskas van
dien aard is, dat zij dc uitgave niet kin
doen. Dc pas opgerichte jcugd-organisatie
eischt veel geld,
1 Groningen zegt, het voorstel te heb
ben gedaan in het belang van den Bond.
ilet voorstel om de contributie te verhoogen,
vond geweldige tegenkanting bij de 138 leden
I van Groningen, zoodat een 2eer groot aantal
bedankjes te vreezen staat.
Evenwel is besloten, niet geheel en al te
houden aan het voorstel, dat reeds 12 Fe
bruari werd verzonden. Groningen begrijpt,
dat het Bondsbestuur heeft gerekend op het
j quotum van f 1 en wil daarom over 1915
dien gulden betalen.
I Leeuwarden zegt, dat het ledental
niet zal slinken. Toen daar de contributie
werd verhoogd van f 1 tot f 2 bedankten 5
leden; nu zij is verhoogd van f 3 lot f 4
kwamen er 7 leden bij en bedankte niemand,
j Intunchen wenscht ook Leeuwarden meer
1 dan éen propagandist.
De Penningmeester merkt op, dat
hot quotum geweldig slecht binnenkomt.
Slechts 11 van de 42 afdcollngen voldeden
tot heden aan huil verpiichtig.
Amersfoort (de heer I.uycx) hoorde
de uitdrukking «prulwerk» bezigen. Men moet
niet alles verwachten van het Bondsbestuur.
doch zelf dc handen uit de mouwen steken,
uit beide mouwen. Amersfoort heeft thans een
jeugd-organlsatie en steunt Leeszaa', Am-
bachtsHchool en do gilden.
I Er is ten gevolge daarvan een groot
bezwaar om een zóo belangrijk deel der
contributie af te staan aan het Bondsbestuur,
dat echter huishoudgeld moet hebben, wil
het de Bondszaken naar bchooren kunnen
1 behartigen. Men geve het zooveel, dat het
de algemecne zaken, de wenschen van de
I Algemeene vergadering, kan ten uitvoer
lepgcn.
j Zeist zegt, geenszins gedoeld te hebben
op ecnige af'deeling. toen '1 het woord «prul
werk» bezigde.
Een stem: Doet het Bondsbestuur dan
knoeiwerk?
Hilversum meent, dat men druk is aan
het herkauwen van hetgeen waarvan men
verleden jaar zoo volop heeft genoten. Men
moet vertrouwen stellen in het Bondsbestuur
en als dit geld vraagt, geve men het toch.
Doet men dit niet dan is men grovelijk
ondankbaar voor den velen en goeden arbeid.
1 dien het Bondsuestuur dag én nacht geheel
i belangloos verricht (applaus).
De geestel ijke adviseur meent, dat
liet vreesclijk geboom alleen kan worden
verontschuldigd omdat de vergadering wordt
gehouden in «Het Boompje». Men brenge
I de continuiteit der Bondszaken niet in gevaar.
I Het voorstel-Gronlngen wordt hierna ver-
worpen met 34 tegen 24 stemmen.
1 De Voorzitter deed toezegging, dat het
Bondsbestuur geen vasten propagandist zal
aanstellen, doch de zaak der propaganda zal
regelen in nader overleg met dc nfdeclingen
(applaus) evenals het vraagstuk der districts-
verdeeling, die niet mag worden een opge
drongen, kunstmatige, onnatuurlijke.
I De lijvige concept-statuten voor de op te
