Juli 1915.
Zaterdag 24
64e Jaargang.
j A D
Stadsnieuws.
ERSFOORTSCHE COURANT.
|de Naamloo/.t' Veiinootscimp „De Amersfoortoche Courant, voorheen Firma A. U van Cleetf"
:TEUR Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond, Abonnement per 3 maanden
tranco per post/1.15. Ad verten tién 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bjj regel-
CBXZS. abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleêle- en ontelgenlugs-
advertentiên per regel 15 cent Reclames 1—5 regels /"i.aj. Bewijsnummers naar buiten
ORX. worden in rekening gebracht en kosten evpnals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advfirtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
BUREAU)
KORTIGRAOHT 9.
Postbus 9.
Telefoon
31S-
ie tijdelijk elders
lauvrage en met
van adres, de oou
tegen vergoeding
m kunnen op de
toezending van
rant" tijdens hun
teren.
DPRIJZEN.
Gemeente Amers-
jangvan 26 Juli a.s.
loem (gebuild in-
ort) is gesteld op
Ieel (ongebuild) is
K.G.;
vastgestelde prij-
fabriek, molen of
en dergelijke ver
rijs voor brood is
int, afgehaald aan
id op 24 ct.
toezicht) op 25
ip 26
28
linbrood) op 20.5 c.
rooden worden dus
'/2 pond 2 pond
8/4KTG. of 1 K G.
«9
5-5
25
20.5
•ester voornoemd,
ANDWIJCK.
VTEN.
4 Gemeente Amers-
Coninklijk Besluit
dere beschikking,
wordt verleend
roodkaarten, door
Gemeentebestuur.
sester voornoemd,
ANDWIJCK.
ÏRKEER
EVVEG.
uders van Amers-
kennis, dat de
imalaan tot pen-
lg van Maandag
"tondiging, voor
tuigen zal zijn
r en Wethouders
jnoemd,
^ANDWIJCK.
behoort een rijkskeuring van dekhengsten.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelezen het Provinciaalblad van Utrecht
No. 34, van 1915;
Brengen ter kennis van belanghebbenden
1. dat dc in het najaar van 1915 te houden
gewone Rijks-keuring van tot dekking be
stemde hengsten, voor zooveel de Provincie
Utrecht betreft, door den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel is vastgesteld
op 13 October a.ste Utrecht:
2. dat de regelings-commissie tot het
aannemen van inschrijvingen voor bedoelde
keuring zitting zal houden op Zaterdag 2
October a.s., van des voormiddags 11 tot des
namiddags 12*/a uur, in het >Haagsche Koffie
huis», aan het Vreeburg te Utrecht;
3. dat de aanvragen voor inschrijvings-
biljetten schriftelijk moeten worden gericht
aan den Secretaris dier commissie, den heer
M. L. H. Thissen (adres: Landbouwbank,
Utrecht) en dat daarbij moeten worden opge
geven
a. naam en woonplaats van den eigenaar
en houder;
b. naam, ouderdom, ras, kleur en bijzon
dere kenteekenen van den hengst, benevens,
indien deze in een paardenstamboek is inge
schreven, stamboek en stamboeknummer;
c. zoo mogelijk afstamming van den hengst,
zoowel van vaders- als van moederszijde, en
naam en woonplaats van den fokker;
4. dat de keuring zal plaats hebben des
morgens te 9 uur op het Vreeburg te Utrecht.
Amersfoort, 20 Juli 1915.
Burgemeester Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester.
Van RANDW1JCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA,
Burgemeester en Wethouders schreven aan
den Raad
WINKELSLUITING.
Bij uw besluiten van 28 Maart 1913, 22
April 1913 en 27 Mei 1913 werden in onze
handen gesteld om advies een drietal adressen
van den Ned. R. K. Bond van handels-,
kantoor- en winkelbedienden van het plaatse
lijk Comité voor vervroegde winkelsluiting
en van de R. K. Middenstands-vereeniging
>de Hanze», afdeeling Amersfoort, en de
vereeniging Handel en Nijverheid», houden
de verzoek, maatregelen te willen nemen,
strekkende ter bevordering der Zondagsrust
en de vervroegde winkelsluiting.
Naar aanleiding van he^ tweede adres, dat
de gedwongen winkelsluiting van 's avonds
9 uur tot 's morgens 7 uur bepleitte, hebben
wij ons gewend tot de Kamer van Koop
handel en Fabrieken, het Bestuur der ver-
j eeniging Handel en Nijverheid» en de R.
K. Middenstands-vereeniging »de Hanze»,
met verzoek hieromtrent advies te willen
uitbrengen. De Kamer van Koophandel en
Fabrieken berichtte, dat zij, hoewel voor
standster van vervroegde sluiting, zich niet
kon vereenigen met een daartoe dwingende
verordening, maar dat naar haar oordeel het
particulier initiatief tot een vrijwillige rege
ling door de winkeliers moest leiden,
j De beide genoemde vereenigingen advi-
seerden tot vaststelling eener verordening,
die de 9 uurs-sluiting voorschrijft, maar
achtten het niet raadzaam, de opening op
1 7 uur te bepalen, en wenschten deze eenige
uren vroeger of wel op dit punt volkomen
vrijheid.
1 Ten einde een beeld te krijgen van de
gedachten der belanghebbenden zelf is door
ons in October 1914 een enquête gehouden
I onder de winkeliers en het winkelpersoneel
in zake de wenschelijkheid van vaststelling
eener verordening op de winkelsluiting, welke
het volgende resultaat opleverde:
Op de ongeveer 325 aan de winkeliers
verzonden vragenlijsten kwamen in 247 ant-
woorden, te verdeelen over 42 rubrieken
(zie bijgaanden staat). Hiervan luidden er 172
of omstreeks 70 pCt. vóór gedwongen winkel- 1
sluiting, 69 er tegen, en 6 blanco.
Als de meest geschikte tijd voor opening
en sluiting werd veelal genoemd 7 tot 9 uur.
Met het oog echter op sommige winkels,
waarvoor een vroeger openingsuur wenséhc-
lijk is, zooals die in arbeidswijken en water-
en vuurwinkels. zal het wellicht doelmatiger
zijn, voor het openen geheele vrijheid te l^ten 1
daar toch het groote motief voor gedwongen
sluiting de concurrentie-vrees hiervoor
niét geldt.
Uitzonderingsbepalingen werden vooral j
wenschelijk geacht voor sigarenwinkels, bak
kers en banketbakkers of in het algemeen I
consumptie-winkels, apotheken en winkels
van verbandmiddelen, en door enkelen ook j
voor slagers-, visch- en fruitwinkels.
Wat betreft slagers en kruideniers zou de
uitzondering eerder strekken ten gerieve van
het publiek dan wel om juist deze winkels j
te beschermen tegen de nadeelen van de
vroege sluiting. Over het geheel brengt deze
voor het publiek, vooral zoolang het aan de
regeling nog niet gewend is, wel ongerief
mede, maar dit kan alleen grond opleveren
voor uitzondering ten aanzien van die win- I
kels, welke ten gevolge daarvan zelf -chade 1
zouden lijden, hetgeen bij slagers en kruide- j
niers hoogstwaarschijnlijk niet het geval zal
wezen, aangezien de consumptie van het
publiek vermoedelijk gelijk blijft.
Voor visch- en fruitwinkels en brood- en
banketbakkers zou echter vrijstelling te over- 1
wegen zijn.
Ook op apotheken dient een verordening
op de winkelsluiting, ter wille van het alge
meen belang, niet van toepassing te zijn. I
Verder werd vrij algemeen blijk gegeven j
van het verlangen naar een afzonderlijke
bepaling voor de dagen, waarop een bijzon- J
der druk winkelbezoek pleegt plaats te hebben,
n.l. de Zaterdagen en de dagen voorafgaande
aan Christelijke feestdagen, alsmede éen
twee weken vóór St. Nicolaas. Hiervoor werd
gevraagd een later uur te bepalen, of vrij-
heid te laten. J
De stemming van het winkelpersoneel is
gebleken uit 59 antwoorden, ingekomen op
omstreeks 90 ter invulling uitgezonden lijsten.
Er zijn er slechts 5, die gedwongen sluiting
niet wenschenwel zouden deze den arbeids
duur bij verordening geregeld willen zien.
Door de voorstemmers voorzoover zij
hun meening motiveerden werden de
bekende argumenten aangevoerd, dat de j
winkeliers, die den gebeelen dag door hun 1
zaak in beslag worden genomen, des avonds 1
recht hebben op eenigen vrijen tijd, om zich
aan den familiekring te wijden en aan het
maatschappelijk leven te kunnen deelnemen
dat hun bij den bestaanden toestand daartoe
de gelegenheid ontbreekt en de winkelstand
dus lijdt onder een druk op het gezinsleven
en in een ongunstige positie verkeert door
de onmogelijkheid, zich voldoende aaneen te
sluiten tot krachtige behartiging der onder
linge belangendat dus, daar een vrijwillige 1
negen uurs-sluiting steeds blijkt af te stuiten
op onwil van enkelen, verordenings-dwang
noodzakelijk is.
Slechts een gering aantal voorstanders van
vroege winkelsluiting verklaarde zie' igen j
dwang en wenschte tot een vast sluitings
uur alleen te komen door vrije samenwerking.
De tegenstemmers komen op voor vrijheid
om hun zaken naar eigen inzichten te behar- 1
tigenzij wenschen zich geen enkele kans
op verdienste ontnomen te zien.
I Een meerderheid tegen de verordening
J wordt hoofdzakelijk aangetroffen bij de brood-
en banketbakkers. Dezen voorzien belangrijke
schade te zullen lijden door sluiting, omdat
juist de avondverkoop in hun winkels aan- I
zienlijk is, en niet van dien aard, dat, bij
gemis daarvan, een drukkere verkoop over
dag daartegen zon opwegen. 1
Terwijl in het algemeen ook vooral op
nadeel voor de sigarenwinkels werd gewezen,
blijken de houders daarvan voor het moeren-
deel de verordening te wenschen. De be
zwaren der tegenstanders onder hen komen
voöral neer op de vrtses voor concurrentie
van koffiehuizen en zouden dus ondervangen
kunnen worden door in een eventueele ver
ordening te verbieden den verkoop van
sigaren in koffiehuizen gedurende den slui
tingstijd dor winkels. Een dergelijke bepaling
uit tc breiden tot alle artikelen die verkocht
worden in de onder de siuitingsdwang val
lende winkels, zou overweging verdienen.
Wel werd in enkele beantwoordingen uit
drukkelijk de wensch geuit, dat ook cafés
aan de stuiting onderworpen zullen zijn, maar
deze vallen naar hun aard niet onder een
verordening, die een regeling geeft voor
winkels. Met een bepaling als bovenbedoeld
zou dan ook volstaan kunnen worden om de
door vele winkeliers gevreesde benadoeling
van de zijde der koffiehuizen op te heffen.
De arbeidstijden zijn grootendecls nog
overmatig lang.
Een nauwkeurig overzicht leverde het
onderzoek hieromtrent niet op, daar op een
aantal staten de desbetreffende vragen niet
werden beantwoordmaar als vaststuande
kan worden aangenomen, dat door de groote
meerderheid langer dan ro uur per dag ge
werkt wordt, terwijl velen hun werk toch
In kortéren tijd zouden kunnen afdoen,
Zelfs de tegenstanders vun siuitingsdwang
onder de winkeliers bleken vaak in te zien,
dat de toestand der bedienden in ieder geval
verbetering behoeft, maar achtten daartoe
een bij verordening vast te stellen maximum-
arbeidsduur voor het personeel voldoende.
Indien tot een verordening ter regeling
der winkelsluiting besloten wordt, zal deze
wil zij inderdaad ook het personeel be
schermen moeten inhouden het verbod,
na sluiting bedienden aan het werk te
houden.
Totaal vóór tegen blanco.
Slagers 11 6 5
Kruideniers 45 32 13
Brood-en banketbakkers 28 13 15
Boter, kaas en eieren 5311
Melkwinkels 2 1 l
Comestibles 2 2
Fruit en visch 633
Groentewinkels 3 3
Koloniale waren 3 3
Grossierderijen 2 1 1
Wijnzaken 1 1
Confectie en kleermakers 5 5
Manufacturen 16 11 5
Schoenwinkels 11 91
Mode-artikelen 8 7 1
Pettenwinkels 1 1
Klompenmakers 2 1 1
Garen en band 2 2
Militaire artikelen 3 3
Sigarenwinkels 16 96
Huishoudelijke artikelen 11 8 3
Brandstoffen 1 1
Meubelen en behangerij 9322
Ijzerhandel 3 4 1
Verlichtingsartikelen 1 1
Verfwaren 2 2
Drogisterijen 3 2 1
Verbandartikelen 1 1
Kappers en barbiers 7 7
Parapluicwinkels 2 1 1
Naaimachines 3 2 1
Lederwaren 2 2
Photografie-artikelen 1 1
Boek- en kunsthandels 3 4
Muziek-instrumenten 1 1
Horlogemakers 3 2 1
Electriciens 1 1
Goudsmeden 4 3 1
Handwerkwinkels 2 2
Luxe-artik., galanterieën 4 3 1
Rijwielzaken 3 5
Water- en vuurwinkels 2 1 1
wij toch gemeend nog geen ontwerp-veror*
ibicden.
ireling
verdient uw vergadering in de gelegenheid
den'ng te moeten aanbieden.
Wij meenen, dat hot meer aanbevelii>|
247 172 39 6
Ofschoon ons college de mccning is toe
gedaan, dat getracht moet worden, de win
kelsluiting bij verordening te regelen, hebben
te stellen, een beginselbesluit in behandeling
te nemen.
Daarna kan dan, zoo uw vergadering dit
wenschelijk acht, een verordening worden
ontworpen.
Wij hebben daarom de eer, U hierbij een
ontwerp-beslisslng ter vaststelling aan te
bieden, welke er toe strekt, Burgemeester
on Wethouders uit te noodigen, een ont-
werp-verordcnlng op de winkelsluiting ter
vaststelling te willen aanbieden.
ARBEIDSBEURS.
In het nummer van 13 Mei namen wo
op het voorstel van Burgemeester en Wet
houders om de in Augustus opgerichte tijde
lijke Arbeidsbeurs met ingang van 1 Januari
1916 om te zetten In een definitieve, welke
tevens zal worden dlstricts-beurs. met als
arbeidsveld Amersfoort. Leusden. Wouden
berg, Barneveld, Nijkerk, Scherpenzecl, Soest,
Hoogland en Bunschoten, en dlo zal zijn een
doel van oen langzamerhand tc vormen
Bureau van maatschappclijken arbeid, waar
aan de Gemeente, bij haar voortdurende ont
wikkeling, meer cn meer behoefte gevoelt.
Het voorstel word verzonden naar de
afdeelingen.die op 1 en 2 Juli vergaderden,
en vond daar geen principicelo bestrijding,
Een lid der ie afdeeling stelde voor,
art-3 der Verordening op de Gemeente-arbeids
beurs te lezen als volgt
»In het wachtlokaal der Arbeidsbeurs zal een
duidelijk leesbare opgaaf worden opgehangen
van de door do vak-centrale, zoowel van
werkgevers als werknemers, ter kennis van
Burgemeester en Wethouders gemelde werk
stakingen en uitsluitingen.
»Noch binnen de Gomeente, noch In do
plaatsen, tot haar gebied behoorende, ook
voorzoover de Arbeidsbeurs bulten de haar
aangewezen plaatscr. ais Inlichtlngsbureau
optreedt, verleent zij eenige bwnié leting tot
plaatsing of controio op gevraagde arbeids
krachten bij uitsluiting of werkstaking».
Ter toelichting (leelde hij mede. dat de
bedoeling van deze wijziging ia, te voorko
men, dat iedereen bij den Directeur aankomt
met de mededeeling omtrent eetv-staking of
een uitsluiting. Bovendien acht hij het wen
schelijk, dat de kennisgeving geschiedt aan
Burgemeester en Wethouders en niet aan
don Directeur.
De bevoegdheid van den Directeur be
hoort i. in de instructie voor dezon amb
tenaar thuis. Hij werkt onder controle van
Burgemeester cn Wethouders. Daar de Raad
ten slotte oordeelt, heeft deze controle, indien
de kennisgeving aan Burgemeester en Wet
houders geschiedt.
De bepaling der :e zinsnede, zooais die
ook voorkomt o.a. in do verordeningen der
Gemeenten Enschede cn Delft, acht hij nood
zakelijk, opdat de Arbeidsbeurs niet óf de
werkgevers óf dc werknemers nnur de oogen
moet zien. Elke bemiddeling van do Beurs
daaromtrent moet uitgesloten zijn.
Dit moet de kiem zijn om de Arbeidsbeurs
tot bloei to brengen.
Een ander lid dier afdeeling stelde de
vraag hoe dan moet gehandeld worden. Indien
een werkstaking uitbreekt, die op onbillijke
gronden steunt, terwijl dan de Gemeente niet
bemiddelend zou mogen optreden.
De vorige spreker meende, dat het
oordeel daarover moet worden overgelaten
can de werklieden organisaties, in welke men
vertrouwen moet stellen.
De Arbeidsbeurs, onder beheer van het
Gemeentebestuur staande, houdt dan vrede
met atlen.
Bij de behandeling van art. 5 steldé het
ze 1 f d e 11 d voor, de 1 e alinea to lezen als volgt
«De Directeur wordt door den Gomeenteraad
benoemd en ontslagen. Burgemeester en Wet
houders zijn bevoegd, den Directeur te schor
sen. De Directeur behoudt gedurende don tijd
dor schorsing volle aanspraak op zijn salaris
en kan van het schorsingsbesluit bij den Raad
in beroep komen. Burgemeester on Wethou
ders zijn gehouden, binnen acht dagen zoo
wel de redenen, die tot schorsing hebben geleid
als het beroop op den Raad ter behandeling
aan den Raad voor te leggen,
en voor de woorden Burgemeester en
Wethouders» In de 2e en de 40 alinea »e
lezen: «den Raad».
Spreker acht deze wijzigingen noodlg met
het oog op publieke controle. Hij haalt hierbij
aan de schorsing van den Directeur der Gas
fabriek en Waterleiding.
Het ware z.i. beter geweest, indien omtrent
de schorsing van dezen ambtenaar ook oen
bepaling, zooals hij hier voorstelt, had bestaan.
De zaak was dan minder geheim gebleven.
Daarenboven is de Raad in de Gemeente
het ccitto orgaan en sprekers stroven zal dan
ook zijn, telkenmale aan den Raad een
grootere bevoegdheid toe te kennen, zonder
echter de eer an het College van Rurgcmees-
ter en Wethouders te raken.
Andere leden waren van meening.
dat allerlei publiciteit onaangenaamheden kan
geven. De belangen van de Gemeente in aar-
merking nemende, zal publiciteit in menig
geval niet mogelijk zijn.