Zaterdag 31
Juli 1915.
No 8601.
64e jaargang.
B IJ B L A D
Op reis.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „lie Amersfoortsche Courant, voorheen Firma 4. H. van CleefT"
HOOFD REDACTEUR
P. J. FREDEEIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden i.—
franco per post ƒ1.15. Advertentie 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officiefile- en onteigening»-
advertentifin per regel «5 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advfirtentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten In rekening gebracht.
BUREAU:
KORTIGRACHT 9.
Bij dit nummer behoort een
waarin is opgenomen het slot van het
Stenografisch Raadsverslag van
Dinsdag 27 Juli 1915.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders
vertoeven, wordt, op aanvrage en met
duidelijke opgave van adres, de cou
rant eiken verschijndag tegen vergoeding
van porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wjjze de geregelde toezending van
de „Amersfoortsche Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
Lamazoo?
Met den dag komen meer berichten in over
de in éen woord schandelijke wijze, waarop
enkelen zich verrijken ten koste van de ge
meenschap.
Niet alleen sommige groot-handelaren, die
al maar de prijzen opzetten, maar vooral de
boeren, die, \yel verre van «bons villageois»
zich te betoonen, op gruwelijke manier
het ongewoon vele, dat zij door de tijdsom
standigheden reeds verdienden, al maar door
te vermeerderen.
Thans zijn ze bezig, de najaars-aarduppelen
reeds te rooien.
In plaats van ze te laten uitgroeie- er. ze
op behoorlijken tijd ter markt te brengen,
rooien zij ze thans reeds, nu 't nog geen aard
appels zijn, doch weiuig meer dan varkens
voeder. Ze maken er, nu de markt ongewoon
hoog is, een prachtigen prijs voor.
En als 't najaar komt, zullen er geen aard
appelen te krijgen zijn.
Waar moet dat heen?
Is het niet meer dan tijd, dat de Regeering
ingrijpt en allen uitvoer verbiedt.
Zij heeft het volste recht, en gelukkig ook
alle macht, om dergelijke zelfzuchtigen te
dwingen, óok eens te denken aan hun mede-
menschen en de landgenooten te laten vóór
gaan. Zij bezit eveneens de middelen om te
voorkomen, dat onrijp goed wordt geoogst.
In de rubriek Ingezonden stukken wordt
opgewekt, adhfesie te betuigen met de poging
om den uitvoer van vleesch en vet te verbieden.
Meer nog, dunkt ons, klemt het verbod van
uitvoer van alle levensmiddelen, met natuurlijk
een scherp toezicht, dat aan dat verbod
ook de hand wordt gehouden. En dan op de
eerste plaats het verbod voor uitvoer van
aardappelen.
Immers aardappelen zijn voor zeer velen
hier te lande het hoofd voedsel.
En als ze zóo duur worden, als de melk
opslaat zooals thans weer het geval is
wanneer alles duurder wordt, dan moeten
zij, die verleden jaar zoo eendrachtig hebben
meegeholpen om de gevolgen dertijdsomstan-
digheden zooveel mogelijk te verzachten voor
de minderbedeelden, wel gaan bezuinigen.
En dan
Ventre affciniée n'a pas d'oreillcs (een hon
gerige luistert naar geen reden.)
Juist toen we dit hadden geschreven, be
reikte ons het volgene communiqué
Van Regeeringswege werd eergisteren mee
gedeeld, dat de uitvoer van vroege aardappe
len (de z.g. muizen) onbeperkt zou worden
toegelaten, doch dat de te vroeg gerooide
winteraardappelen niet meer mochten worden
uitgevoerd.
Gisteren echter Is in het uitvoerverbod
wijziging is gebracht, en Zaterdag 31 Juli,
's nachts 12 uur, gaan de grenzen onvoor
waardelijk dicht voor alle aardappelen, dus
óok voor de vroege muizen. Wat reeds ge
rooid is, kan nu nog worden verladen en kan
dan nog bijtijds over de grenzen.
Wel jammer, dat nog wordt doorgelaten
hetgeen is gerooid. Want de o! zoo »dumme«
boer heeft natuurlijk sedert gistermiddag met j
man en macht gerooid wat maar even ge- j
leek op een aardappel.
Toch verheugen we on3 van ganscher harte,
dat de Regeering krachtig ingreep; te meer
omdat dit hoop geeft, dat zij ook intijds ver- I
deren uitvoer zal verbieden en daardoor ver- i
dere verarmirtg zal voorkomen.
Immers zij blijkt het laat-maar-zoo-systeem
niet te zijn toegedaan.
Het eerste jaar.
De oorlog duurt nu een jaar. Ondanks alle
voorspellingen, dat een wereldoorlog hoogstens
twee of op zijn allerlangst drie maanden kon
duren, ziet het er na een jaar nog geenszins
uit naar vrede.
Wie had dat gedacht Ieder schudde onge-
loovig het hoofd, toen Engelsche deskun
digen, o.a. Kitchener, een oorlog van drie of
vijf jaar aankondigde. Thans zijn er reeds,
die een nieuwen 30-jarigen oorlog durven
voorspellen. Enuitlachen doet men
hen niet meer. Ment noemt ze slechts pessi
misten.
Twee keer leek het, dat de beslissing nabij
was. De ontstellend snelle opmarsch der
Duitschers door Belgifi en Noord-Frankrijk,
ondanks allen tegenstand, was inderdaad iets
ontzettends, Joffre trok lederen dag terug over
het heele front, en de Engelsche hulp kwam
niet. Parijs was reed9 in zicht, en wij, neutrale
toeschouwers, gaven voor het behoud der stad
geen dubbeltje meer. Maar toen kwam de
reactie, en de Duitsche troepen werden met
zware verliezen een flink eind terug geworpen.
Vanwaar die plotse ommekeer
Er zijn twee antwoorden op die vraag. De
Geallieerden trachten misschien niet ten
onrechte ons te doen gelooven, dat de
Armee-Führer Kronprinz Wilhelm, groote
fouten heeft gemaakt, en dat het wijken van
Von Kluck in hoofdzaak is toe te schrijven
aan het niet-vorderen van het leger van den
Duitschen troonopvolger.
Natuurlijk denkt geen Duitscher eraan, iets
dergelijks te beweren. Bij de Middel-Euro-
peesche bondgenooten wint daarentegen in
militaire kringen de meening veld, dat eind-
Augustus 1914 reeds een compromis tusschen
Italië en Frankrijk is tot stand gekomen,
waarbij o.a. bepaald zijn zou, dat Frankrijk
onder geen omstandigheden in den rug zou
worden aangevallen door Italië en dat Frank -
rijk dus ook zijn troepen, die aan de Itali-
aansche grens lagen, naar het Noorden zou
kunnen sturen. Toen deze legerkorpsen aan
het front arriveerden, werden de Duitschers
terug gedreven.
Wij achten het zeer waarschijnlijk, dat zoo
wel de Duitsche Kroonprins als de Italiaansche
Minister van Buitenlandsche Zaken tot deze
eerste nederlaag der Duitschers het hunne
hebben bijgedragen. Was Prins Wilhelm rus
tig aan het Ministerie van Oorlog gebleven
en zijn leger aangevoerd door een Hindenburg,
en had Italic geen toezeggingen gedaan, dan
zou nu wellicht heel Frankrijk bezet zijn. Of
nóg waarschijnlijker: de vrede zou er zijn.
Een tweede moment was, toen de Russen
vorderingen van beteekenis maakten in Oos-
tenrijk-Hongarije. Was de Italiaansche oorlog
verklaring een paar maanden eerder gekomen,
wellicht ware dan thans het grootste deel der
Donau-monarchie bezet door de Russisch-
Italiaansche legers, en de eind-beslissing zou
dan niet lang op zich laten wachten.
Maar in bet Westen is de toestand feitelijk
al tien maanden stationnair, en In het Oosten
hebben beide partijen ups an downs, doch
blijven beslissingen evenzeer uit.
Zóo kan het niet maanden, neen, jaren
blijven voortgaan. De partijen verzwakken
elkaar, maar zijn niet In staat - gelukkig -
elkaar te vernietigen. En vroeg of laat zal
men wel inzien, dat een vrede bij compromis
de eenigc oplossing isof, zooais onze vade
ren het uitdrukten iedere partij zal wat moeten
toegeven.
De Eerste Kamer heeft na eenige discussie
zonder hoofdelijke stemming aangenomen het
wetsontwerp tot uitbreiding van den Land
storm.
Zij die van de lichting 1915 wegens broe-
derdienst zijn vrijgesteld, zullen dus waar
schijnlijk half Augustus onder de wapenen
moeten komen.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen oen
wetsontwerp, waarbij onder meer wordt voor
gesteld, den Rijks-straatweg UtrechtAmers
foort—Zwolle door verbreeding en verbete
ring geschikt te maken zoowel voor gewoon
verkeer als voor snelverkeer met motorrij
tuigen.
Het geheele plan zal intusschen een 20
millioen vorderen, zoodat er nog heel wat
water door de Eem zal moeten stroomen eer
de Utrechtscheweg onderhanden wordt ge-
De Ned. Centraal Spoorweg-Maatschappij,
welke, zooals bekend, de paardetram Baarn
Soest exploiteert, heeft zich bereid verklaard,
deze te vervangen door een electrlsche tram
Baarn Amersfoort,
Weldra zal men daarvan meer hooren.
De heer J. I'. Haanschoten, comtnles dor
posterijen ie klasse, die sedert 31 Juli ver
leden jaar waarnemend Directeur was van het
post- en telegraafkantoor hier, is overgeplaatst
bij de Inspectie der posterijen en telegrafie
te Utrecht.
van den heer A. C. Beijer, timmerman cn
aannemer aan de Krommestraat, die, de clec-
triciteit benuttend, zich gaat toeleggen op de
machinale houtbewerking.
Door aanschaffing van zaagmachine, enz.
wordt dan het materiaal verwerkt tot deuren,
ramen, kozijnen, enz.
De electricitelts-levoring van Gemeente
wege is in dit en voel andere gevallen het
middel waardoor de ambachtsbaas, de klelti-
industricel, zich kan vooruit werken.
De heeren J. H. Warning en A. j. Pijpers
verwierven de hoofd-akte.
L De Voozitter van het kolen-bureau van
het Kon. nationaal steun-comité heeft ver
blijdende mededeelingnn gedaan wat betreft
den kolenaanvoer voor den komenden winter.
Immers het bureau is er in geslaagd, de im
porteurs uit te schakelen, zoodat de itoen-
kolenverbruikers niet de tienduizenden guldens
I winst behoeven te betalen, die de importeurs
(dus: de groothandel, en niet de steenkolen-
bandelaass ter plaatse) zich reeds hebben
gedroomd.
«Wij zijn er in geslaagd -■ aldus deelde
prof. De Vooys mede aan een redacteur van
het «Handelsblad* de zekerheid te ver
krijgen, dat de brandstofkolen, die voorna
melijk uit Belgifi komen, tot een mot hot
oog op de omstandigheden redelijken prijs
ongeveer f 2 per ILL. voor het publiek -
verkrijgbaar zullen zijn«.
De Burgemeester zal de eerstvolgende
weken geen spreekuur houden, wegens uit
stedigheid.
De 400 pond visch, die van Gemeentewege
word verkrijgbaar gesteld aan het stalletje
op de Oude Vischmarkt, was gisterochtend
om half tien al schoon uitverkocht.
Een andere vraag is of de verkoop, zooals
die met ingang van Dinsdag zal aanvangen
I wel billijk is tegenover de hier gevestigde
vischhandelaren, die toch óok hun schot cn
lot moeten betalen.
Minder de verkoopplaats aan het labo
ratorium dan wel hot doen thuis bezorgen
en het opnemen der orders per telefoon.
I De kleine man heeft geen telefoon en zij,
voor wie deze wijze van vischverstrekking
eigenlijk niet werd Ingesteld, worden nu ont
trokken aan vischhandelaren.
Als een voorbeeld hoe dc levering van elec
trlsche energie van Gemeente-wege dc onder
nemers van de meest verschillende bedrijven
er toe aanzet, uitbreiding aan hun zaken to
geven door het aanschaffen van machines,
welke thans zoo practisch door een electro
motor zonder veel omslag kunnen wordon
gedreven, noemt «De Kembode* het bedrijf
Mejuffrouw G. Lap is benoemd tot onder
wijzeres aan de ie openbare Lagere school
te Nijkcrk.
Het Mulo-diploma A word behaald door
M. A. Grünwald, J. H. Mak en D. Snapper.
De nieuwbenoemde officieren, herkomstig
van den Hoofdcursus, zullen reeds aanstaanden
Maandag worden befiedigd en in functie gesteld.
In den ouderdom van (>8 jaar is te 's-Gra-
venhage overleden mr. H. C. P. de Bruyn.
tot 1912 Secretaris-generaal van het Depar
tement van Oorlog,
De bepaling, dat, bij oproeping onder de
wapenen, de gehuwden bij den Vrij willigen
Landstorm aanspraak kunnen maken op kost-
wltmersgeld is thans uitgebi fid tot alle cate
gorieën van kostwinners, dus weduwnaars,
die een gezin hebben te onderhouden, eenige
zoons eener weduwe, enz.
Een 2o-tal jongens van Jan de Wit, leden
van de afdeeling Amersfoort van den Vrij-
willigen Landstorm, zullen morgen deelnemen
aan een marsch over 35 K.M., uitgeschreven
door dc Nederiandsche atbleticke unie en de
voetbalclub U. D., te Deventer.
Hedenavond vertrekken zij per trein naar
Deventer, in volle veld-tenue met gerolde
deken, waar zij overnachten en morgenochtend
om 8 uur vangen zij den marsch aan.
Hebben de Lammert Slaapzak's en de Jan
Salie's, die onlangs onze infanteristen uitlachten,
die hier van zoo'n 35 K. M.-marsch terug
keerden, er wel eenig besef van, welk een
durf er toe behoort, zich op te geven voor
zoo'n marsch. met al hetgeen daaraan is ver
bonden nog afgescheiden van de reiskosten,
die iedere deelnemer uit eigen zak betaalt?
Ook uit de geïnterneerden-kampen bij
Soesterberg zal een aantal Belgen, mijnwer
kers van beroep, naar Heerlen vertrekken
om, tegen het volle loon, werkzaam te worden
gesteld in de Staats-mijncn.
Ten bate van het Comité tot steun van
noodlijdenden in Belgifi zal de Franachc af
deeling van den tooncelkring der hier ge
ïnterneerden aanstaanden Woensdagavond in
«Amlcitla* opvoeren het tooncelspel «L'homme
que assassins*, van Pierre Froudaye, een
succes-stuk van het Théatre Antoino te Parijs.
De gaheele opbrengst zal worden afgedragen
voor dit tnenschllevende doel. De medespe-
lenden ook de vrouwerollcn worden bezet
door heeren geven dus niet alleen hun
talenten, doch dragen ook de kosten.
Moge dit een aansporing te meer zijn om
de in ieder opzicht welverzorgde voorstelling
bij te wonen.
Dc vvaterpolo-competitio vangt morgen
middag klokke twee uur aan.
Aan de Centrale elerveiling werden gister
aangevoerd 58 154 kipeleren, die werden ver
kocht voor fh.70 tot f7.30.
De eendeieren golden fó.50 tot (0 65, dc
kalkoeneicren fg tot f9.50 per honderd.
Jonge hanen deden 30 tot 45 cent, kippen
40 tot 47 cent per Kilo.
Morgen is hier alleen geopend de apotheek
van den heer C. M. M. Vermolen, Varken
markt 44. telefoon ibo.
De lantaarns van auto's cn rijwielen moeten
volgende week uiterlijk kwart na achten, die
