Stadsnieuws.
Gemengd Nieuwjg.
Velen, die voor een jaar zonder aarzelen
hier ja gezegd zouden hebben, en door hun
houding toonden dat ernstig te meenen, zijn
er van teruggekomen.
De hooge golf is de oppervlakte weer ge-
naoerd, de grijnzende wolf is gebleken een
groote hond te zijn, dien men een beetje
moest ontzien, maar die geen mensch ver
slinden zou. Toch is dat eerste niet over
bodig. De banen zijn lang nog niet geëffend,
langs welke het herstel moet komen van de
welvaart, door den oorlog zoo ruw geschokt.
Het is daarom noodig, zoo het eenigszins
mogelijk is, een appeltje voor den dorst te
behouden, en uitgaven te vermijden, die
overbodig zijn te achten.
Als algemeen beginsel is die stelling toe
laatbaar.
Zij is het natuurlijk op bijzondere wijze
ten aanzien van de lieden, die de theorie
van het »na ons de zondvloed» zijn toege
daan en door fictieve, in de lucht hangen
de uitgaven», van welke niet te zeggen is,
of zij tot werkelijke zich ontwikkelen zullen,
gedurende dien overgang de genietingen,
waarmee zij verband houden, alvast weten
te bemachtigen. In tijden van crisis speelt
het crediet een belangrijke rol; wie er mis
bruik van maakt, begaat een ernstig vergrijp
tegen de gemeenschap.
Er zijn toch altijd nog nienschen, die er
volstrekt niet van houden, kleeren te dragen
en spijzen te genieten, die eigenlijk nog aan
anderen behoorenvoor wie het woord gelde
lijke verplichtingen zoo goed als niet bestaat,
eenvoudig omdat zij ze niet aangaan. Dat
maakt het leven gemakkelijk. Voor dezen
neemt het weelde vraagstuk dezen vorm
aanKunnen wij tusschen uitgaven en in
komsten een zoodanig evenwicht brengen,
dat de gevaren der naaste toekomst ons niet
geheel onvoorbereid vinden, en wij niette
min aan de maatschappij niet ontho.iden, wat
haar toekomt?
Want men vergete niet, het draagt, be
halve een individueel, ook en zelfs in de
eerste plaats een collectief karakter. Zoo is
het ook steeds beschouwd.
•Sinds de oudste tijden, in onderscheiden
Dostersche en Westersche landen, onder de
meest verschillende stelsels van regeering,
is het aan de orde geweest en heeft men
getracht er een oplossing aan te geven, die
nooit voldeedtal van regelingen, voor
schriften, beperkingen zijn gemaakt, die kort
ilaarna weer in onbruik geraakten.
Als bij instinct werd gevoeld, dat het niet
in orde was, den êenen mensch de gelegen
heid te laten, veel meer naar zich toe te
halen dan zijn onderhoud in uitgebreiden
zin vereischte. terwijl de ander in de onmo
gelijkheid bleef verkeeren, zich zelfs het
onontbeerlijke te verschaffen; geoordeeld werd,
dat de weelde aan den eenen kant oorzaak
was van verarming aan den anderen.
Het eenvoudig rijmpje, welks oorsprong
aan een nederige toch welvarende dorps-
omgeving is toegeschrevenWij hebben
geenen edelman, wij hebben ook geen bedel
man, schijnt uitdrukking te geven aan
de voldoening over een toestand van econo
misch evenwicht, onder welks invloed het
maatschappelijk welzijn en het persoonlijk
geluk gestadig opbloeiden.
Maar dat alles is niet geheel waar, zelfs
niet voor het grootste gedeelte.
Afstand doen van weelde zou zijn alle ge
dachte aan maatschappelijke» vooruitgang
vaarwel zeggen. De mogelijkheid, aan weelde-
eischen voldoening te geven, roept krachten
te voorschijn, om ze te bevredigenhun
drang is levensvoorwaarde voor de nijver
heid. Het is niet anders, de materieele be
hoeften wisselen van aard en nemen toe in
omvang, naarmate de geestelijke gesteldheid
anders wordtonderling werken beide op
elkander in.
Weekledrang schept werkzaamheid en
draagt bij tot de bezieling der kunst.
Xu zullen wij niet zeggen, dat er altijd
en overal harmonie is tusschen geestesbe
schaving en weelde-ontplooiing, en evenmin
ontkennen, dat er is een geestesrichting, die
de laatste op den achtergrond houdt. Ook
in eenvoudige omgeving, en zonder dat er
naar gestreefd werd aan deze een sterke
schittering te geven, zijn wel groote dingen
gedaan, die een vordering in beschaving be-
teekenden.
Op ethischen grond moet evenwel een
nadrukkelijk voorbehoud gemaakt worden.
Weelde zich te verschaffen ten koste van
een ander, is misdadig. Daarmee wordt niet
alleen bedoeld het behalen van ruime win
sten, door welke een economische druk wordt
uitgeoefend, die velen tot aan, tot over de
grenzen van de armoede brengt en wij
zijn niet vreemd aan de gedachte, dat deze
drang, tot een ongezonde neiging, tot een
redelooze manie uitgegroeid, in de zedelijke
voorgeschiedenis van dezen oorlog een ruiin
aandeel heeft maar ook het terughouden
van hetgeen wij voor het behoud der ge
meenschap immers ook ons eigen, ons
individueel belang behooren beschikbaar
te stellen.
Om nog even tot de historie van voor een
jaar terug te keeren, vele menschen, die
onder den eersten schrik tut onverwijlde ver
mindering van weelde-uitgaven besloten, ziju
begonnen met contributie op te zeggen, vrij
willige bijdragen te onthouden aan allerlei
instellingen, waarvan zij door hun toetreding
het nut hebben toegestemd. V.'ij meenen dit
een aanvang aan den verkeerden kant te
mogen noemen. Erkenning van de juistheid
van de aanbeveling: >Zorg, dat de dingen
hun gewonen gang gaan», brengt mede, dat
men niet achterwege blijft met het daartoe
noodige te doen.
Het weelde-vraagstuk heeft scherpe kan
ten maatschappelijke zoowel als zedelijke.
Met een bevredigende oplossing van de
eerste zullen wij vooreerst nog niet klaar
komen. Die vaa de laatste is een zaak van
het individueele geweten, en daartoe gelde
een aansporing aan allen om er toe mede
te werken.
Op den verjaardag van H. M. de Koningin
zal er in den St. [oriskerk een dank- en bid-
ure plaats vinden.
Lichting 1915.
I11 het tijdvak van 1 tot 5 October a.s.
zullen worden ingelijfd:
1. de dienstplichtigen der lichting 1915,
toegewezen aan de regimenten veld-artillerie
en aan het korps rijdende artillerie
2. de helft van de getallen der dienst
plichtigen dier lichting, toegewezen aan de
regimenten huzaren.
De minister van Financiën brengt ter ken
nis. dat, ingevolge het Koninklijk besluit
van 21 April 1915 (Staatsblad 110, 204), de
ingetrokken zilverbons van fi, f 2,50 (ouden
vorm) en f 5 alsnog, tot en met 31 Decem
ber 1915. ter inwisseling kunnen worden
aangeboden bij het agentschap van het Mi
nisterie van Financiën te Amsterdam (Korte
Spinhuissteeg no. 3).
Desverlangd kunnen de bons per post aan
bovenstaande adres worden gezonden, met
duidelijke opgave van naam en adres van
den inzender. Ter bevordering van een spoe
dige afdoening, zullen de inzenders goed
doen, bij de bons te voegen een behoorlijk
gefrankeerd en aan hen zeiven geadresseerd
formulier van een postwissel ten beloope van
het bedrag der door hen ingezonden bons.
De directie der Staatsspoor maakt aan het
personeel bekend, dat het plaatsnemen door
reizigers derde klasse in coupé's eerste klasse
is aangegroeid tot een ergerlijk misbruik.
Het personeel wordt bevolen aan het vol
gende streng de hand te houden.
Het plaatsen van reizigers met plaatsbe
wijzen derde klasse in afdeelingen, waarin
reeds reizigers eerste klasse zitten is ver
boden. Eveneens is het toelaten van derde
klas reizigers in doorgangs eerste en tweede
klasse rijtuigen verboden. Coupé's tweede
klasse van gewone coupé-rijtuigen zijn, zoo
noodig, door overstappen ledig te maken en
te gebruiken voor derde klasse reizigers als
het plaatsen van derde klasse reizigers in de
tweede klasse onvermijdelijk is. Op betreffende
hoofdstations is zooveel mogelijk derde klasse
materieel gereed te houden, opdat het inzet
ten van eventueel noodige rijtuigen zonder
ernstige vertraging kan geschieden. De sta
tionschefs moeten er x.streng op letten dat
hieraan stipt de hand wordt gehouden.
Mejuffrouw M. G. A. Sporrey alhier is te
's Gravenhage geslaagd voor de acte L. O.
Fransch.
De heer P. Schut, Scheikundig-ingenieur
te Delft is benoemd tot leeraar in de Wis-
en Natuurkunde aan de Handelsschool alhier.
liet Nederlandsche danscongres hield Zon
dag en gisteren haar jaarlijksch congres,
nadat voor de opening door de commissie,
waarin o.a. onze stadgenoot de heer Th. P.
A. Klaassen, zitting had, aan candidaat-leden
het examen werd afgenomen.
In de bestuurs-vacature werd voorzien
door de verkiezing van den heer W. C. van
den Heuvel, en bestaat het bestuur thans uit
de heeren Van Hinte uit Amsterdam, voor
zitter, Van den Heuvel uit Amsterdam,
secretaris. Schouten uit Amsterdam penning
meester, Klaassen, uit Amersfoort en Tuyten
uit Zwolle.
Besloten werd tot samenstelling van een
album bevattende dansen voor de balzaal,
waartoe de medewerking van alle dansonder-
wijzers in den lande zal gevraagd worden.
De dag van gisteren werd besteed aan
het doen kennis maken met nieuwe dansen
ze werden voorgedanst en ingestudeerd.
Vooral de wals Vredes-idylle» van den heer
Schouten viel zeer in den smaak.
We ontvingen het programma van de open
lucht-meeting, Zondag 29 Augustus door de
R. C. Amersfoortsche Drankweervereenigin-
gen op het speelterrein van St. Louis hij de
halte Vlasakkers naast 't Retraitehuis te
houden.
In optocht gaat het 0111 half drie vertrek
kend van 't Zand naar de plaats der bijeen
komst.
Dr. Banning van Nijmegen en pater Bor-
romaeus de Greeve van Vorden zullen als
sprekers optreden, terwijl de muziek van een
Belgische kapel en een dameskoor zich zullen
doen hooren.
Op het terrein zijn allerlei ververschingen
ook alcoholvrije dranken, te verkrijgen.
En, wat van een wijs beleid getuigt, als
't ongunstig weer is, dan heeft de meeting
in de zaal plaats.
't Is waar, dat zou wel heel jammer wezen,
want juist dat zich bevinden te midden van
de vrije natuur verleent dergelijke bijeen
komsten zoo'n eigenaardig, aantrekkelijk
cachet maar beter nog in '11 flinke zaal
bijeen om aar. te hooren, wat opwekt tot
het goede, dan door den regen uiteenge
dreven en zich geheel en al een genotvol
len middag te zien ontnomen.
We zijn er zeker van, dat, hoe dan ook,
't doel van de bijeenkomst zal worden be
reikt, n.l., om zaden uit te strooien, die, ont
kiemend, tot vrucht zullen dragen '11 zich
verre houden van drankmisbruik.
De plaatselijke vereeniging tot bevordering
van 't Vreemdelingen verkeer biedt niet alleen
ter gelegenheid van de jaarvergadering der
Ned. vereeniging van Gemeente-belangen,
op 11 Sept. op Birkhoven een concert aan,
maar ook tijdens het officiéél congres-diner
op Woensdag 14 Sept. in hotel Birkhoven
bij gelegenheid van het 67e Ned. Landhuis-
houdkundig congres, dat van 13 tot 16 Sep
tember alhier plaats heeft.
Programma van 't Volksconcert Woens
dagavond van 8 tot 10 uur op het Plant
soen te geven.
1. En Route, mes amis, marsch, P. Mertzig
2. Ouverture La Vivandière. G. Delfort
3. Niets zonder arbeid, polka, F. v. d. Bossche
4. Caprice sur 1'opéra Norma, Bellini
5. Gelders festival, marsch,
F. JSchweinsberg
6. Guillerette, valse de concert, F. Minet
7. Lelia concert Mazurka, D, Bouwens
8. La Reine de la campagne fantaisie,
A. v. d. Berghe
9. Finale.
Ter kaasmarkt, gisteren alhier gehouden,
waren aangevoerd, 50 wagens, bevattende
11500 K.G. kaar Prijs f 49, a f 51.50, ge
stremde kaas f 51.50, alles per 50 K.G.
Handel vlug.
Gisteren avond was het heel rumoerig op
de Korte Gracht.
Een soldaat, die onder den invloed van
sterkendrank in de stad zich niet behoorlijk
gedroeg, werd door de patrouille ingerekend
en onder hevig verzet zijnerzijds naar de
hoofdwacht gebracht, alwaar zijn razen en
tieren heel wat publieke nieuwsgierighien
opwekte.
Ten slotte slaagde men er in den man te
kalmeeren en kwam over de Korte Gracht
weer haar eenzame rust!
Als men ten laatste heeft gevonden,
Waar heel de ziel naar smacht,
Dan is 't te laat, de dag ^trzwonden,
Reeds valt de nacht. 'J
Als 't kleed ons past, net versleten,
Als men het boek kent, is het uit,
Als men het leven komt te weten.
Dan valt het scherm, dat alles sluit.
Een Engelsche onderwijzeres, Helena Nor-
manton, heeft tusschen Dundee en Manchester
in 14 vergaderingen gesprokt*» en binnen
een maand 11.000 handteekeningen Van
vrouwen verkregen voor een verzoekschrift
dat zij wenscht aan te bieden aan Koningin
Wilhelmina der Nederlanden.
Het geschrift zal onze Koningin verzoeken,
bij het sluiten van den vrede aan het congres
van gevolmachtigden voor te stellen, dat
iedere staat, op hét congres vertegenwoordigd
een plechtige internationale overeenkomst
zal sluiten om alle toekomstige geschillen op
vreedzame wijze te beslechten en hetzelfde
aan de andere landen te vragen.
Vloeibaar boterkleursel. Verleden
week was 't voor de zuivelkringen in zekeren
zin eer. historische dag. In 1870 toch werd
op 19 Augustus voor 't eerst vloeibaar boter
kleursel verkrijgbaar gesteld en wel door
den uitvinder den heer J. Coster te Gouda.
Thans is het dus 45 jaar geleden, dat van
die uitvinding algemeen werd geprofiteerd.
Naar aanleiding van het feit, dat mej. ds.
A. Zernicke wegens voorgenomen huwelijk
het ambt van predikante bij de Doopsgezinde
Gemeente te Bovenknijpe, sedert 1911 door
haar vervuld, gaat neerleggen, heeft >Anony
mus» het volgende leekedichtjegemaakt.dat
we in het »Geill Volksblad» lezen
Schoon 1c graag in elke pastorie
Een lieve domineesche zie,
De dominee moet zij niet wezen
Hoezeer haar kunde wordt geprezen,
En hoe welsprekend zij de Vrouw,
Komt Trouw in 't spel, dan wordt ze
óntrouw
Zij zal, hoeveel ze ook moet verliezen,
Der. m a 11 steeds voor den kansel kiezen.
Dat is nog maar voor een gemeente.
In he t eerte jaar der mobilisatie, 1 Augus
tus 1914- 1 Augustus 1915, zijn in de ge
meente Haarlemmermeer uitgekeerd aan de
ingezetenenwegens militie- en landweer
vergoeding f113.000. wegens inkwartiering
ff 124.000, wegens de paardenvordering
2175.000, te zaïnen f412.000.
Als een bewijs, dat de tegenwoordige bij
zondere tijdsomstandigheden heel wat admi
nistratief werk aan de betrokken openbare
besturen bezorgen, moge de mededeeling
dienen, dat b.v. als een gevolg van de ver
scherpte bepalingen bij het grensverkeer
alleen in de provincie Gelderland gedurende
het oorlogsjaar niet minder dan pl.m. 10,000
buitenlandsche passen werden uitgereikt; te
meer is dit teekenend waar dit aantal in nor
male tijden in den regel tusschen 50 en 60
schommelt.
De prijs van courantenpapier stijgt in Noor
wegen nog zeer sterk. Groote partijen zijn
door Frankrijfcrfgekocht tegen prijzen naar
het heet van meer dan .200 Kr. per 1000 K.G.
Voor leveranties in"*et volgend jaar worden
prijzen van 180190 Kr. per 1000 K.G.
genoteerd, waarbij dan natuurlijk de vraeht
komt. Ook de prijzen voor andere papier
soorten zijn belangrijk gestegen, doch nog
niet zoozeer als de onkosten der fabrikanten.
Van verschillende zijden wordt beweerd, dat
met de voor den oorlog geldende prijzen
grootere winsten gemaakt werden dan met
de tegenwoordige hoogere noteeringen.
Een vergadering, in Christiania gehouden
van de Zweedsche en Noorsche papierfabri
kanten, om over den toestand der markt en
de prijzen te beraadslagen, kon het niet over
een bepaalden prijs eens worden, wel waren
allen het er echter over eens, dat de prijzen
nog meer verhoogd moesten worden. Vele
fabrieken kunnen in de eerste 6 maanden
geen verdere orders aannemen.
N. v. d. B.
■Sedert 1600 waren er in Europa totaal
628 oorlogen, dus bijna 1 oorlog per jaar.
Er waren o.a. 144 oorlogen om gebiedsuit
breiding, 28 godsdienstoorlogen, 55 burger
oorlogen en 30 zonder bekende oorzaak.
AM STERDAM SC HE SNUFJES.
Oorlogswinstjes. Al meer wint de mee
ning veld, dat het aantal personen, die van
den oorlog geprofiteerd hebben, zeer groot
is. Aanvankelijk scheen het, dat ieder onder
den oorlog zou moeten lijden. Toen kwam
de levensmiddelen-handel met Duitschland,
en in een ommezien vloeiden de millioenen
van Berlijn naar Amsterdam.
Wij voor ons kunnen ons niet goed voor
stellen, dat in die levensmiddelen-handel
duizenden Amsterdammers betrokken zijn
geweest. Maar wij hebb2n verschillende ge
gevens, waaruit niet anders te concludeeren
is, dan dat er door velen grof geld ver
diend is.
Het aantal Amsterdammers, die een paar
weken naar buiten zijn gegaan, is niet veel
kleiner dan in andere jaren. Verkoopers van
luxe artikelen hadden het de eerste maanden
van de crisis zeer stil, maar thans zijn ze
weer te vreden. Een sigarenhandelaar ver
belde ons, dat hij het ongeveer even druk
hAd als andere jaren. Een groote zaak in
huishoudelijke artikelen had het zelfs drukker.
Een bekend meubelfabiikant deelde ons mee,
dat hij het nog nimmer zoo druk gehad had
als thans, ondanks het feit, dat het hout en
leer zeer in prijs gestegen was.
I'erry in de Kalverstraat verbouwt, breidt
zich uit, krijgt een pracht win keimen werkt
eraan dag en nacht, om maar tijdig klaar
te zijn.
De reusachtige magazijnen van Gerzon,
nog betrekkelijk nieuw, gaan allen voor den
grond; er zullen nieuwe mode-pateizen ge
bouwd worden voor rekening van die firma,
wearvoor tal van nieuwe panden zijn aan
gekocht. Een bierfabrikant heeft voor veel
geld in de oude stad zich van een prachtig
terrein verzekerd, waar een reusachtig café-
restaurant op gebouwd zal worden.
Verder komt er een combinatie tot »tand,
die een bioscoop, annex café-restaurant wil
bouwen, een cinema, die voor niet minder
dan 1500 menschen zal plaatsbieden. Ook op
het hrcderiksplein zou, naar wij vernamen,
een modern café verrijzen.
tie ziet, de ondernemingsgeest is er niet
uit, en geld kan men krijgen zelfs, ol men
temidden van vette jaren zit inplaats van in
den crisis.
We hoorden nog een typisch staaltje.
Een bediende van een Duitsche firma kreeg
gedaan, toen de oorlog begonde firma gaf
haar Amsterdamsch kantoor eraan. De ont
slagen bediende ging in den handel. Dank
