Donderdag 2 September 1915. No 8615. 64e Jaargang. BELEEFD VERZOEK terugkeer Uitgave van de Naainlooze Vennootschap „l)e Ainersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff" HOOFD REDACTEUR P- J. raisisiia AMERSFOORT. Verschijnt Dtnsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1. franco per post ƒ1.15. Advertentnn 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Beregel- abonnement redactie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenings- advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advërtentien van buiten de stad worden de lncasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU: KOXlTSaxiAOBT 9. Postbus 9. Telefoon 19. aan hen, die uitstedig waren en zich „De Ainersfoortsche Courant" lieten nazenden, doch geen datum opgaven, ons bericht te zenden van hun opdat de courant niet langer naar buiten worde gezonden. De Rijks-zorg zoor winterprovisie. Op initaticf van de Vereeniging van kleine stedelijke en plattelandsgemeenten (Secretaris de heer H. Th. Klein Jz., Secretaris der Ge meente Vrijenban) is Zaterdag te Amsterdam een bijeenkomst gehouden van afgevaardig den van Gemeentebesturen uit alle deelen van het land, ter bespreking van de maat regelen, door Gemeentebesturen te nemen naar aanleiding van de circulaire van Minister Posthuma van 21 Augustus betreffende be schikbaarstelling van wintervoorraad. Daaromtrent wordt ons het volgende me degedeeld. De vergadering bleek algemeen van oor deel, dat het behoudens sommige platte landsgemeenten, waar de inwoners zelf alge meen zorgen voor inmaken en opslag van wintervooriaad en de handel er geheel buiten blijft zeer gewenscht moet worden geacht, gebruik temaken van het aanbod des Ministers om van de Regeering de door den Minister genoemde groenten (ingemaakte snij- en spercieboonen, zuurkool en andijvie) te be trekken. Gewenscht werd geoordeeld, de distributie zooveel mogelijk aan de particuliere hande laars over te laten, die de groenten tegen een door den Burgemeester vast te stellen winstpercentage van de hand kunnen doen. Deze regeling is verreweg de eenvoudig ste en levert voor de Gemeenten de minste risico op, terwijl zoo weinig mogelijk wordt ingegrepen in het gewone maatschappelijke leven. Alleen wanneer de particuliere handel geen voldoende medewerking mocht verlee- nen, hetgeen echter geenszins is te verwachten, zal de Gemeente zelf den verkoop moeten ter hand nemen. Zeer werd de nadruk gelegd op de wen- schelijkheid van eenvoudige administratieve regeling. Het Bestuur zal een distributieplan ontwerpen en daaromtrent met den Minister overleg plegen. Den Minister zal worden verzocht, zoo spoedig mogelijk ook maatregelen te nemen, opdat het Nederlandsche volk tegen billijke prijzen aardappelen kunne bekomen. Het bestaande uitvoerverbod wordt daartoe niet voldoende geacht Het «Handelsblad* schrijft hierover nog: Minister Posthuma heeft in zijn jongste cir culaire, die van 21 Augustus, uiteengezet hoe hij denkt te zorgen, dat de Nederlandsche verbruiker van artikelen als aardappelen, peulvruchten en enkele groentensoorten, wel ke hier in ruime mate worden voortgebracht, doch die in gewone tijden ook worden uit gevoerd, tegen matigen prijs den noodigen wintervoorraad kan verkrijgen. Voor aardappelen en peulvruchten meent de Minister voorshands te kunnen volstaan met het bestaande uitvoerverbod, dat hij zich voorstelt, voorloopig streng te handhaven en waarvan hij ook later zeker geen ontheffing zal verleenen, dan nadat gebleken is, dat de binnenlandsche consumptie tegen billijke prijzen in voldoen de mate bediend wordt. Wij hebben den laatsten zin gespatieerd, omdat, naar ons is gebleken, sommigen de j vrees koesteren, dat handhaving van het uit voerverbod, zonder meer, niet aan de consu menten zal ten goede komen, maar aan de aardappelmeelfabrieken. Men schijnt te vree zen, dat deze fabrikanten, die nu niet meer de concurrentie van de exporteurs behoeven te duchten, alles zullen vermalen, wat maar te krijgen is, zoodat de consumenten bena deeld zouden worden. De zinsnede, die wij spatieerden, geeft reden tot de gegronde verwachting, dat ook in dit opzicht de Re geering wel eerst zal weten te zorgen, dat de belangen der aardappel-consumenten in het oog zullen worden gehouden. Intusschen is op het oogenblik nog niet met zekerheid te zeggen hoe het met de aardappel-politiek in de naaste toekomst zal gaan, om de eenvoudige reden, dat men 1. niet weet hoeveel er is en 2 hoeveel er noodig is. De Minister spreekt dan ook in zijn circulaire van «voorshands* en «voor loopig*. Opmerking verdient nog, dat de fabrieks aardappelen voor het grootste deel hier te lande niet worden gegeten. In normale tijden worden zij dan ook voor een deel voor con sumptie-doeleinden uitgevoerd. Voor den uitvoer van aardappelmeel, die sedert 27 Februari 1915 verboden is, worden slechts consenten gegeven ouder voorwaarde, dat er een zekere hoeveelheid meel hier blijft. De heer G. van Lennep, .Secretaris van den Nederlandschen Tuinbouwraad, was zoo vriendelijk, ons omtrent de verstrekking van groenten aan de Gemeenten nader in te lichten. Hem is de uitvoering opgedragen van alle beschikkingen en maatregelen, welke worden genomen in verband met het uit voerverbod van witte kool, pronksnijboonen, spersieboonen en Heinrich's Riesenboonen. De bedoeling van dit uitvoerverbod is, naar men weet, een regeling van den uit voer, n.l. een gedeelte van den oogst, tegen normalen prijs in het land te houden, ten einde dezen winter voldoende vatgroenten te hebben. Men herinnert zich, dat de Tuinbouw raad in een missive aan den Minister, welke bij de jongste circulaire was gevoegd, een plan had uiteengezet van beschikbaarstelling vcor de Gemeente van kool, uien, winterpeen, knolrapen en bieten, alsmede van ingemaakte groenten. In die missive werd meegedeeld, dat de tuinders in de koolstreek reeds be reid zijn gebleken, het prijsverschil het verschil in prijs tusschen den werkelijk ge boden prijs en den Regeeringsprijs geheel voor eigen rekening te nemen. Elders aldus de Tuinbouwraad zal men het prijs verschil direct op de schouders der expor teurs moeten leggen, die er wel zorg voor zullen dragen, het op den buitenlandschen afnemer en wellicht ook op den tuinder te verhalen. De Tuinbouwraad dacht zich voorts een regeling, waarbij van de pronksnijboonen 20 en van de spersieboonen 10 pet. door den exporteur ter beschikking zal worden ge steld. De Minister is echter veel verder ge gaan; door hem is namelijk bepaald, dat de helft, vijftig percent van al deze boonen, beschikbaar moet worden gesteld voor bin- nenlandsch verbruik. Er is nog een andere afwijking. De Tuin bouwraad spreekt in zijn schrijven van fa brieken (meervoud) die belast zullen worden met den inmaak der vatgroenten. De Minister heeft een bepaalde fabriek, die van Gebroe ders Spyer, te Geertruidenberg, voor den inmaak aangewezen. En honderden vaten boonen zijn reeds naar dfe fabriek verzonden om ingemaakt te worden. «Is dat niet een bevoorrechting van éen bepaalde fabriek?* vroegen wij den heer Van Lennep. «Deze fabriek is gekozen, aldus luidde het antwoord, omdat wij hier de meeste waar borgen hebben voor een goede behandeling in ieder opzicht en voor zuiver gewicht. Er wordt streng toezicht gehouden en de fabriek is aan een scherpe controle onderworpen*. «Ze maakt natuurlijk winst?* «Inderdaad. Zij mag een nfatige winst in rekening brengen maar daartegenover staat, dat zij haar eigen bedrijf, voorzoover 't het inmaken der zelfde groenten betreft, niet mag uitoefenen. Zij stelt dus als 't ware haar heele inmakerij, wat deze groenten aangaat, ter beschikking van de Regeering. Op deze wijze kan het niet voorkomen, dat de in te maken Regeerings-groente met groente van mindere qualiteit wordt vermengd. Wij hebben nog andere waarborgenzoo zullen slechts schoone, nieuwe vaten worden gebruikt, en niet bij voorbeeld oude vetvaten. Die vaten brengt de fabriek tegen den kostenden prijs, f5, aan de Regeering in rekening. Bij franco terugzending aan de fabriek vóór 15 Juli 1916 worden zij voor de helft van den prijs teruggenomen*. De geheele regeling van de distributie van groenten zal worden bekostigd door de exporteurs. Dezen verplichten zich namelijk tot betaling van hun aandeel in alle kosten, uit deze regeling voortvloeiende, zooals kosten van administratie, toezicht, enz. Een eventueel voordeelig saldo der rekening wordt verdeeld onder hen, die als exporteur waren ingeschreven, naar evenredigheid van de door hen betaalde kosten. De inschrijving als exporteur dient om «beunhazen* te weren; i als exporteur kunnen namelijk alleen worden ingeschreven zij, die reeds vóór 31 Juli 1914 als exporteur de in het uitvoerverbod ge- j roemde producten uitvoerden.. 1 Iemand, die plotseling tijdens den oorlogs- toestand koolexporteur is geworden, valt dus buiten de regeling. In een perceel, vlak bij het kantoor van den Tuinbouwraad Pieter Bothstraat 21 te 's-Gravenhage, gelegen, op nummer 17, is men bezig een centraal-bureau voor de dis tributie van groenten in te rich tan. Het wachten is nu maar op de Gemeentebesturen. Hun opgaven zullen eerst dit centraal-bureau in de gelegenheid stellen, te bepalen hoeveel er noodig is om te voorzien in de behoefte aan winterprovisie. Van het Oostelijk oorlogtooneel. I Brest-Litowsk is gevallen, schrijft generaal jhr. Van der Goes in de «Arnhemsche Cou- rant*, de Duitsche en de Oostenrijksch-Hon- I gaarsche troepen hebben het Westelijke en I het Noordwestelijke front der vesting be- j stormd en zijn in den nacht de voornaamste versterkingen binnengedrongende vijand heeft de vesting prijs gegeven aldus het sobere bericht van 26 Augustus uit Berlijn over een der gewichtigste krijgsverrichtingen, tot nu toe in dezen oorlog voorgekomen, j Na de mededeeling van 30 Juli in het officieuse Russische legerorgaan, dat de I Narew-Weichsel-linie zou worden prijsgege ven, en den spoedig daarop gevolgden val van de versterkingen dier linie, was het duidelijk, dat de Russen niet meer in staat zouden zijn, aan de z.g. Njemen Boeg-linie opnieuw stand te houden, veel minder zich daar opnieuw te kunnen groepeeren omdan tot een onweerstaanbaar offensief over te gaan. Zoowel de reeds sterk geschokte toe stand van hun legers als de onvolkomen samenhang der NjemenBoeg-linie maakte dit, met overdreven klem en omhaal van drogredenen verkondigde voornemen, ook maar eeni^szins aanneemlijkmaar dat de debacle zoo spoedig is ingetreden, heeft de geheele wereld verrast en haar tevens het overtuigend bewijs geleverd, dat de materieele oplossing en moreele depressie der Russische troepen zoowel als de strategisch gebrekkige aanvoering erger is dan algemeen gedacht werd. De voortgang der operaties van de Duit sche en Oostenrijksch-Hongaarsche legers in de eerste helft van de vorige week hebben er toe geleid, dat de troepen van het Rus sische centrum van uit het Noorden, Westen en Zuiden en naar Brest-Litowsk opgedron gen en voor een belangrijk deel in de vesting gevlucht warenmaar toen er gevaar dreigde, dat de vijand ook de Oostelijke uitgangen zou afsluiten, zochten zij nog tijdig langs die wegen een goed heenkomen. De overgroote meerderheid dier troepen is daarin blijkbaar ook geslaagd, want in een Russisch com muniqué vinden wij, dat er ruim 100000 man zijn ontkomen. Vermoedelijk hebben zij nog gebruik kunnen maken van de spoor banen Brest—-Minsk en Brest—Pinsk, zoodat zij later hetzij naar Moskou, hetzij naar Pe- trograd konden worden vervoerd. Hiermede zijn echter de operatiën bij Brest- Litowsk nog niet afgeloopén. De legergroep van Prins Leopold van Beieren heeft den geslagen vijand naar het binnenste van het ten N. van Brest gelegen woud van Bjalowicz gedreven; ten Z. van dat woud houdt een gedeelte nog stand aan de rivier de Ljesna, en ook ten Z.-O. van Brest bij de moerassen van de Pripet zijn nog troepengedeelten aan wezig. Nu is de ruiterij van generaal Puhallo, die Kowel heeft genomen, langs beide zijden van den weg Kowel—Kobrin in opmarsch naar den staatweg BrestKöbrinPinsk, welke wegen hij uiterlijk Zaterdag moet be reikt hebben. De afmarsch in Oostelijke rich ting van het bovenbedoelde overschot der Russische centrum-legers zal dus vermoede lijk onmogelijk zijn geworden en deze troe pen zullen zich wél binnen enkele dagen grootendeels gevangen moeten geven, waar mede dan de operatie bij Brest-Litowsk is voltooid, en het Russische leger ten Zuiden van de spoorbaan Kowel—Kiew geheel is afgesneden. De eenige gemeenschap naar het Noorden bestond langs de spoorbaan van RownoWilna, 200 K.M. Oostwaarts van Brest, maar deze weg is ongetwijfeld nu ook reeds bij Wilna afgesloten. De bezettingen van den vesting-driehoek Luzk Rowno—Dubno en de troepen ten Zuiden daarvan, tot aan de Noordgrens van Roemenie, zullen nu dan ook onverwijld in de richting Kiew moeten terugtrekken, willen zij niet in 's vijands handen vallen. In hoever die afmarsch nog zal slagen, zal afhangen van de uitkomst van den thans aan dat front door de Oostenrijkers ingeleiden aanval. De in Oost-Galicië staande legers hebben den 27en het sedert weker, versterkte front der Russen aan de Zlota Lipa op verschil lende punten doorbroken; bij Brzezany, 70 K.M. ten Z.O. van Lemberg, zijn de Rus sische stellingen over een lengte van 6 uren gaans genomen en zijn de Russen, onder ver lies van 20 officieren en 6000 man gevan genen, verslagen; een poging om de ver loren stelling te hernemen, is mislukt waar- na de Russen den volgenden morgen op het geheele front den terugtocht zijn begonnen; terwijl zij ook meer Noordelijk, ten Oosten van WladimirWalinsky, in de richting van Luzk, zijn teruggeworpen en de vervolging aldaar is voortgezet. Terwijl deze troepen op den reeds ge noemden vesting-driehoek kunnen teruggaan, vinden de troepen van het Zlota-Lipa-front achterwaarts geen enkel versterkt steunpunt voordat zij de 400 K.M. Oostelijk gelegen vesting Kiew hebben bereikt; het gevaar, op dezen langen terugtochtsweg enormè ver liezen te lijden, is dan ook bijzonder groot en het is te voorzien, dat ook hier een debacle zal intreden, die door het meester schap der Russen in het terugtrekken nauwe lijks zal zijn te voorkomen. Wenden wij ons nu naar het front ten Noorden van den Boeg tusschen Bjelsk en de Golf van Riga dan treffen wij ook daar belangrijke successen der Duitsche troepen aan. Vooreerst is het belangrijke spoorwegknooppunt Bjelostok genomen en werd de vesting Olita door de Russen ont ruimd en door Duitsche troepen bezet; het lot van de tucschen deze twee steunpunten aan de Njemen gelegen vesting Grodno is daarmede tevens beslistwordt het niet door de Russen zonder strijd verlaten, dan kan het wellicht nog een paar dagen nuttig zijn als opname van Russische afdeelingen, die

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1915 | | pagina 1