Stadsnieuws.
Ingezonden.
ten Westen van de Njeinen, tusschen Bjelostok
en Olita, verspreid zijn achtergelaten.
Uit het bovenstaande volgt, dat onver
mijdelijk binnen enkele dagen het groote
spoorwegknooppunt Wilna zal moeten vallen
de Duitsche berichten toch melden, dat zij
ten Oosten van Kowno voorwaarts rukken
en de Russen, die wel n waar tegen de
nadering van dit gevaar alle maatregelen
nemen, waartoe zij nog in staat zijn, zijn met
hun hoofdmacht reeds in aftocht naar Düna-
burg.
Hoe geweldig de schrik en ontsteltenis
hier zijn, blijkt uit het bericht, dat het Rus
sisch civielbestuur bereids uit het meer dan
200 K.M. Oostwaarts gelegen Minsk is ver
trokken.
Is dus Wilna niet meer te behouden en
zal daarmede de spoorweggemeenschap van
Petrograd naar de Zuidelijk gelegen districten
Grodno, Volhynië en Podolië totaal zijn af
gesneden, van des te grooter belang voor
de Russen is het thans Riga. Dunamünde
en Dünaburg, de versterkte punten aan de
Dunarivier, te behouden. Moeten zij ook deze
steunpunten en daarmede dus hun derde
linie prijs geven, dan ligt de weg naar het
Noorden geheel open en zullen Czaar en
Regeering Petrograd moeten verlaten.
Omtrent den indruk, die dit alles zal
maken, zijn tal van onderstellingen mogelijk
onze lezers hebben ongetwijfeld kennis ge
nomen van de reeds opgedoken geruchten
omtrent de mogelijkheid, dat Rusland zich
genoodzaakt zal zien, tot een vredesaanbod
of verzoek van wapenstilstand over te gaan
wat hiervan ook moge zijn, te verwachten
is het in elk geval, dat de Duitschers zich
vooraf nog in het bezit zullen stellen van
de Golf van Riga en van de vesting Duna-
burg.
Dat men ook bij de bondgenooten van
Rusland verre van gerust is, blijkt wel het
best uit de pogingen om de hulp der Bal-
kanstaten te verkrijgen en de nog niet be
vestigde mededeeling, dat Italië hulp zal
verleenen bij de actie aan de Dardanellen
pogingen, die echter geen succes beloven.
Voorts blijkt van die onrust uit de betui
gingen, in Frankrijk en Engeland, van be
wondering voor de Russische legers, van
verzekeringen van onverbreekbaar samen
gaan, totdat de vijand zal verslagen zijn.
Een Fransch blad zegt, dat de Russische
stoomwals thans een zuigpompis geworden,
en te Londen heeft men het gepast geacht,
een groote ovatie, met muziek aan het hoofd
en met deelneming van den Lord-Mayor
en vele Beursmannen, te brengen aan den
Russischen gezant. Het is mogelijk, dat der
gelijke betoogingen bij het publiek eenige
geestdrift wekken en den armen van geest
zand in de oogen strooien, maar de nuchtere
kenners van den toestand en de buitenstaan
ders kunnen daardoor evenmin beïnvloed
worden, als dat zij verandering in den toe
stand brengen.
Aan moed, volharding en offervaardigheid
heeft het den Russischen soldaat allerminst
ontbrokenhem en het Russische volk treft
geen verwijt; maar corruptie en wanbeheer
in het Staatsbestuur en gebrekkige leger
leiding zijn oorzaak geworden, dat de milli-
oenenlegers zijn geslagen en opgelost en
het Czarenrijk een kritieke en smadelijke
periode doormaakt, waarvan de gevolgen
nog niet zijn te overzien. Zelfs financieel is
de toestand nimmer zóo treurig geweest als
thans; van ovaties, opgesmukte dagbladarti
kelen en verbloeming van de werkelijkheid
is geen uitkomst of verbetering te wachten.
In aansluiting aan het bovenstaande, dat
Maandagavond werd geschreven, geven wij
nog de volgende bijzonderheden uit de sedert
verschenen communiqué's:
Ten Oosten van de Njemen hebben de
Russen hun terugtocht thans zoover voortge
zet, dat de hen achtervolgende legergroep van
Von Hindenburg het bosch van Augustowa
achter zich heeft en dus voor het Westfront
der vesting Grodno staat.
Tusschen Bjelostok en Brest duurt deop-
marsch voort; de Duitschers beweren, dat
de Russen hier duizenden dorpsbewoners
tegen het vijandelijk vuur injagen ter be
scherming van hun achterhoede-stellingen.
Aan de Du na wordt sedert twee dagen
heftig gevochten om het daar aangelegde
bruggenhoofd bij Friedrichstadt. Daar Frie-
drichstadt halverwege tusschen Dunaburg
(Dwinsk) en Riga ligt, mag verondersteld
worden, dat men de Riga—Dunamundestel-
ling aan den riviermond afzonderlijk wil aan
tasten en haar daarom eerst van de spoor
wegverbinding met Dwinsk wil afsluiten.
I>eze afsnijding zou den aanval vergemakke
lijken en het zeer waarschijnlijk maken, dat
de Russen ook Riga zonder strijd zullen
ontruimen om niet de risico te loopen, inge
sloten te worden. Daarna zou de aanval op
de vesting Dwinsk kunnen beginnen, daar
dan, als men rekent, dat in den tusschentijd
Wilna valt, de vesting aan de geheele Zuid
en Westzijdf kan worden aangevallen en de
aanvallen niet den hinder ondervinden van
een vijandelijk steunpunt (Riga) in de flank
en den rug te hebben.
Een krachtige aanval in meer dan éen
sector van het vestingfront is bovendien met
het oog op de sterkte van Dunaburg wel
aan te bevelen.
Het is een vesting van den eersten rang,
en de laatste groote versperring aan den
spoorweg WarschauPetrograd voor de
hoofdstad van Rusland en jtevens een der
gewichtigste arsenalen.
De legergroep van Prins Luitpold van
Beieren heeft den bovenloop der Naref over
schreden en ten Noorden van Prusyana den
vijand over het moerasgebied teruggedrongen.
De legergroep van Von MRckensen zette
met succes de vervolging voort en nam de
hardnekkig verdedigde hoogten aan den
Oostelijken oever van de Strypa bij Zborof.
Het aantal gevangenen sedert het begin
van het voorjaars-offensief, 2 Mei, door de
Duitsche en de Oostenrijksch-Hongaarsche
legers in Galicië gemaakt, bedraagt reeds
meer dan een millioen, onder wie 15 gene
raals en ,5000 andere officieren, terwijl ruim
5400 kanonen en reusachtige voorraden am
munitie en levensmiddelen zijn buit gemaakt.
De Oostenrijkers namen de vesting Luck,
doorbraken de Russische linie over 20 K.M.
en wierpen den vijand terug over de Styr.
De dank- en bidstond, Dinsdagavond onder
voorgaan van ds. K. den Hollander ter^ ge
legenheid van den 35Sten verjaardag van
H. M. de Koningin in de St. Joris-kerk
gehouden, werd zeer druk bezocht. Schier
geen zitplaats was onbezet, terwijl zeer velen
achterin het schipeen plaatsje in namen.
Naar aanleiding van Psalm 2 11b «Ver
heugt u met beving* herinnerde ds. Den
Hollander in een zeer treffende rede, dat er
reden is tot verheugenis als wij denken aan
de groote zegeningen, in het afgeloopen jaar
aan Vorstin en vaderland geschonken; doch
verheugenis met beving als we denken aan
het oorlogswee rond ons en zien naar de
dreigende wolken, die nog altijd ook boven
ons vaderland hangen en letten op de zonden
onder ons volk en in onze kerk.
De gemeente zong ter afwisseling Ge
zang 2 1, Psalm 105 en 24, en Ge
zang 96.
Mevrouw N. MansfeldtDe Witt Hubers,
uit Utrecht, bracht ten gehoore den rei uit
«Gijsbrecht van Amtel* en »Wo du hinge-
hest», dat ook werd gezongen bij het huwe
lijk van H. M. Het koor der landweer-
grenadiers, uit Jutfaas, vertolkte «Wilt heden
nu treden* en «O Heer, Die daar Uwtente
spreidt*, beide van Valerius; «Wij willen
Holland houwen*, van Arnold Spoel; en het
«Wilhelmus*. De zeer fraaie zang werd op
niet minder verdienstelijke wijze begeleid
door den heer G. van den Burg.
De samenkomst maakte diepen indruk.
De Chr Jongelingsvereeniging, die reeds
een paar jaar haar gewone jaarfeest niet
heeft kunnen geven, wilde het nu goed
maken door op Koninginnedag een tuinfeest
te organiseeren in «Birkhoven*.
Het weer, dat op den dag weinig hoop
gaf op het doorgaan, laat staan het sla
gen van het feest, klaarde boven verwachting
tegen den avond geheel op, zoodat, toen wij
op 't feestterrein aankwamen, de oranjekleu
rige lampions reeds als zoovele vurige bollen
in de lucht zweefden. De opkomst van het
publiek viel nogal mede; althans toen het
goede orkest der Utrechtsche afdeeling den
openingsmarsch blies waren er ondanks den
ongewoon koelen avond vele plaatsen aan
de gezellige tafeltjes bezet.
Mej. Uitzingef bracht zeer verdienstelijk
Spoel's «Lied van een Koningsvrouwe* ien
gehoore, waardig op de piano geaccompa
gneerd door den heer Vis. Later begeleidde
zij den heer Grootendorst bij diens goede
declamatie von Rosegger's ballade «Moeders
ontwaken* op bevallige wijze. Zeer mooi
droeg de heer G., door het orkest begeleid,
daarna voor Da Costa's fragment uit «De
slag bij Nieuwpoort*. Hier en daar week
de declament eenigszins af van Da Costa's
woordonkens, maar die den tekst in 't pro
gramma niet volgde, merkte het niet. 't Deed
trouwens minder ter zake. De voordracht
was als naar gewoonteduidelijke uitspraak
en doorleefd.
Zeer voldaan aanvaardden we om 10 uur
bij helderen maneschijn de terugreis.
De koude was oorzaak, dat het bezoek
niet zóo druk was als de uitmuntende voor
bereiding wel heeft verdiend.
Aan de zelfde reden is 't wel toe te schrij
ven, dat het concert, aangeboden door de
Belgische officieren, niet druk werd bezocht
althans wat het terras van «Amicitia* betreft.
Onderlangs en op het Laantje waren echter
zeer velen, die aandachtig luisterden naar
en volop genoten van de keurige muziek
der kapel van den heer León Poesmans.
Het Kamerlid de heer A. B. Kleereko-
per heeft de volgende schriftelijke vragen
gericht tot den Minister van Waterstaat
is de Minister bereid, te onderzoeken of
te Amersfoort losse arbeiders bij de H. IJ.
S. M. zijn vervangen door Belgische geïn
terneerden, terwijl de werkloos geworden
Nederlandsche arbeiders zich om onderstand
bij het plaatselijk steun-coinitó hebben moeten
vervoegen
is de Minister voornemens, maatregelen te
treffen om te voorkomen, dat door te werk
stelling van geïnterneerde militairen door de
spoorweg-maatschappijen, de werkloosheid
onder de Nederlandsche arbeiders grooter
wordt
De winterdienst op de spoorwegen zal half
October aanvangen.
Uit den regenmeter hier is in Augustus
na 16 regendagen afgetapt 94.4 m.M. neer-
slag.
De eenige droge perioden waren van den
gden tot den i2den en van den 2isten tot
den 29sten.
In Augustus werd aan het postkantoor
Amersfoort en de daaronder ressorteerende
hulpkantoren ingelegd bij de Rijks-postspaar
bank f 46 552.Q9 en daaruit teruggevraagd
f32823.34.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 19645.
Het. mag wel eens herinnerd, dat verleden
jaar Augustus werd ingelegd f23565,24 en
teruggevraagd f84300.15.
De inlage in Augustus 1913 bedroeg
f 41 923.53 teruggevraagd werd daarentegen
f39 857-46-
Amersfoort schijnt dus geen klagen te
hebben over en niet al te zeer te zuchten
onder de benarde tijden. De inlagen grooter,
het teruggevraagde minder dan in de zelfde
maand van 1913.
De «Eembode* brengt een herinnering
aan het eerste lustrum van het St. Alfonsus-
retraitenhuis, waar het werk der gesloten
retraite den 29 Juli 1910 werd aangevangen,
dat langzaam groeide en zich uitbreidde.
In het eerste jaar namen 729 personen er
aan deel, het tweede jaar 2435, het derde
2501, het vierde 2841 en het vijfde ondanks
de groote onzekerheid door den volkeren-
oorlog 2526; in het geheel dus in de
eerste vijfjaar 12 031 personen.
De heer I. Snoek behaalde de Middelbare
akte Schoonschrijven.
Tot cadet aan de Kon. Militaire Academie
te Breda is toegelaten G. J. M. C. van Nij-
natten, voor artillerie hier te lande.
Luitenant-adjudant G. Doorman, van het
ie regement veld-artillerie, is bevorderd tot
kapitein bij het korps.
Het eerste optreden van mevrouw Theo
Mann-Bouwmeester bij de K. V. «Het Ned.
Tooneel* in 1886 zal 9 September hier ter
stede worden herdacht met een opvoering
van «Het geheim*, tooneelspel in 3 bedrij
ven van Henry Bernstein. Behalve de jubi-
lares treden er in op de dames Rika Hop
per en Chr. Poolman en de heeren Jan C.
de Vos, C. van Kerckhoven Jr., L. Gimberg,
en anderen.
Waar de regie weder in handen is van
Jan C. de Vos is ook thans een uitmuntend
verzorgde voorstelling te verwachten en we
hebben dan ook reden te gelooven, dat van
de gelegenheid om onze grootste actrice te
huldigen, een ruim gebruik zal worden ge
maakt.
In de op f> en 7 September te Utrecht
te houden Algemeene vergadering van den
Ned. Bond van vereenigingen van den han-
deldrijvenden en industrieelen middenstand
zal den tweeden dag onder meer aan de
orde komen het i>ekende voorstel-Krook tot
oprichting eener Vereeniging in den Mid
denstandsbond tot bijeenbrengen van kapitaal
ter verkrijging van goedkooper middenstands-
crediet- en hypotheekbank, in te leiden door
den afgevaardigde van de vereeniging Han
del en Nijverheid» te Amersfoort.
De toelichting, opgenomen in het jongste
nummer van het Bondsorgaan, luidt
De algeheele ontwrichting van het maat
schappelijk leven, als gevolg van de huidige
wereldgebeurtenissen, heeft inzonderheid de
aandacht getrokken van bovengenoemde ver
eeniging «Handel en Nijverheid* te Amers
foort.
Ook reeds lang vóór deze wereldgebeur
tenissen ging de handeldrijvende en indu-
strieele Middenstand in ons land gebukt
onder financieele lasten.
Het is toch van algemeene bekendheid,
dat de groote meerderheid niet kapitaal
krachtig genoeg is om de zaak in stand te
houden.
Zoo ooit, dan beeft de middenstander, en
in het bijzonder de kleine, voortdurend be
hoefte aan een goed en geregeld Krediet
wezen, dat voortspruit uit een Onderlinge
credtet- en hypotheekbank voor den geheelen
Middenstand, waardoor men na verloog van
slechts eenige jaren crediet zou bekomen,
niet tegen 6 of 7 pCt., naar tegen 3.5 a 4
pCt., hetgeen zeer gemakkelijk tot stand
gebracht kan worden. Door slechts 3.5 cent
per dag of 25 cent per week te storten, zou
het bedrag reeds per 1000 leden f 13 000
en met ioooó leden f 130000 per jaar be
dragen, hetgeen bij algemeene instemming
en deelneming van alle middenstanders in
vijf jaren een kapitaal zou bedragen van 3
tot 6 millioen naar gelang van toetreding.
Zoo'n vereeniging lml reeds gestieht moe
ten worden ,j jaar geleden, ais men maar
geluisterd had tiaar den goeden raad van
dr. Kuyper op het Middenstandscongres te
Rotterdam in 1003, waar rijn advies luidde:
.steek eerst zelfde handen uit de mouwen.
waaraan de afgevaardigde van Amersfoort
toevoegde»dan hebt ge ook aan niemand
iets te danken*.
Juist door het bijeenbrengen van die 3.5
cent renteloos kapitaal zal het mogelijk zijn,
den Middenstand te helpen aan hypotheek
tegen 4 pCt. en crediet te verleenen tegen
3.5 pCt., daar wij dan geen rekening te
houden hebben met het disconto van de
Nederlandsche Bank.
Met dit schoone en sprekende voorbeeld
voor oogen. zou ik U willen toeroepen:
Vereenigt U, middenstanders die 3.5 cent
per dag kunnen missen zij, die dit niet
kunnen missen, moeten zich niet aansluiten,
daar men hen ook niet onder de midden
standers kan rekenen.
Van U, geachte heeren van het Hoofd
bestuur, zal het afhangen of dit goede plan
tot stand zal komen; door uw toetreding
geeft ge een zeer schoon voorbeeld aan
anderen, en voornamelijk aan die mensehen.
die pas wanneer hun huis inbrand staat, aan
verzekering beginnen te denken.
Het Bestuur van den Ned. Voetbal Bond
heeft voor de komende competitie saamge-
steld de Oostelijke 2e klasse B als volgt
Quick (Amersfoort), H. V. C., Z, A. C.,
Quick (Kampen), P. E. C. en Daventria.
Bij de «Staatscourant* zijn gevoegd de
Statuten van de Amersfoortsclie Bakkerspa-
troons-vereeniging, gevestigd te Amersfoort,
welke zich ten doel .itclt, de zedelijke en
stoffelijke belangen van de bakkerspatroons
te Amersfoort en omgeving te behartigen.
Uit het zooeven ontvangen Verslag van
de vereeniging «Onderlinge keuken voor
Amersfoort en omstreken*, loopende van 1
September 1913 de opening tot 1 Mei
1915 blijkt, dat het aantal maaltijden, dat
per dag wordt uitgezonden, thans tamelijk
wel kan worden gerekend op gemiddeld 50.
Sedert de opening werd ontvangen vonr
verkochte bonnen f14585.86, terwijl daarvan
nog in omloop zijn voor f548.40. Voor ver
strekte maaltijden en uit andere inkomsten
werd ontvangen 115562.55, terwijl voor het
bedrijf werd uitgegeven f15 198.50, zoodat
er een winst-saldo is van f364.05, waarvan
over 1914 aan de aandeelhouders 4 pet. rente
kan worden uitgekeerd.
Sedert 1 September 1913 werd betaald aan
salarissen f 2689.49, aan melk, eieren en boter
f 1299.19, aan groenten en aardvruchten
f1730.60, aan kruidenierswaren en zuid
vruchten f2116,35, aan vleesch, visch en vet
f4639.29, aan brandstoffen f586,159, aan
werkmaterieel f58.24, enz.
Op de oprichtingskosten kon f 146,89
worden afgeschreven.
De politie politie heeft Dinsdagavond hier
aangehouden twee broeders, verdacht van
diefstal van f45.
Gisterochtend werden zij naar Utrecht ge
leid en ter beschikking van de justitie ge
steld.
De omstandigheden des levens nemen voor
wat te zijn en er zooveel mogelijk partij van
trekken, is de meest practische levenswijze.
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie.
Kopy van Ingezonden stukken, al of niet
geplaatst, wordt nimmer teruggegeven.
Geachte Redactie,
Ondergeteekende heeft de eer u bij dezen
een afdruk te doen toekomen van het adres
met Memorie van toelichting, door hem aan
den Minister van Binnenlandsche Zaken ver
zonden.
JÓHAN D. HOLMER.
Amersfoort, 1 September 1915.
Aan den Minister van Binnenlandsche
Zaken, te 's-Gravenhage,
geeft met verschuldigden eerbied te ken
nen. ondergeteekende, Holmer.Johan Daniël,
Soesterweg 1693 te Amerstoort,
dat de bijzondere reglementen voor de
openbare Burgerscholen en Hoogere Burger
scholen te Amersfoort reeds gedurende een
viertal jaren niet meer worden nageleefd
dat de Directeur der Hoogere Burger
school, dr. P. G. liddens, geen rekening
houdt met de reglementen, uitgevaardigd
door den Raad (29 November 1910) en door
Burgemeester en Wethouders (18 Mei 1911)
zooals blijkt uit de bijgevoegde Memorie
van toelichting;
dat de plaatselijke Commissie van toezicht
op het Middelbaar onderwijs hare functie
niet meer naar behooren en getrouw waar
neemt, door jaren achtereen de schendingen
van de reglementen lijdelijk aan te zien;
dat het Dagelijksch bestuur der Gemeente
het blijkbaar niet op zijn weg vindt liggen,
