BIJBLAD
AmersfooriscliB Conram
Stadsnieuws.
van de
No. 8625
uitgave van
N.V. d«AMERSEOORTSCHECOURANT
voorheen Firma A. li. van CLEEFF
VAN ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1915
Burgemeester
Raad voor:
Wethouders stellen den
het crediet van f12000, in de Raadsver
gadering van 28 Maart 1913 toegestaan voor
het leggen een er brug van gewapend beton
voor rij- en voetverkeer over de Beek
tegenover de Coninckstraat. ter verbinding
van de terreinen aan den Liendertscheweg
tnet het overige deel der Gemeente, in ver- I
band met de daarvoor gehouden aanbesteding
en wegens de prijsstijging der materialen, te
verhoogen tot f 14000;
aan het Bestuur der R.K. bouw-vereeniglng
»St. Bonifacius» mee te deelen, dat het zich
moet verzekeren van het verlof van Gedepu
teerde Staten om binnen den afstand van 50
M. van een begraafplaats gebouwen te mogen
oprichten. Na dat verlof zijn B. W. bereid,
nader te overwegen het verzoek dier ver-
eeniging om een Rijks-voorschot aau te vragen
van f67 000 voor het bouwen van arbeiders
woningen op een afstand van ongeveer 22
M. van de Algemeene begraafplaats aan den
Soesterweg
de «Algemeene voorwaarden waarop de
Gemeente Amersfoort grond verkoopt» te
herzien. De vigeerende verordening is geheel
gebaseerd op verkoop van grond, bestemd
voor bebouwing met woonhuizen. Nu de Ge
meente ook eigenares is gewofden van gronden,
meer bestemd voor fabrieksterrein of handels
doeleinden, zal het niet steeds mogelijk zijn,
alle voorwaarden te bedingenniet steeds wordt
daarbij overgegaan tot geheele bebouwing
van het terrein en ook is het mogelijk, dat
eerlang terrein wordt gevraagd voor opslag
plaats of andere handelsdoeleinden. Daarom
wordt voorgesteld, de verordening van 27.
Januari 1914 aan te vullen met een art. 9,
luidende: »De voorwaarden onder 2, 5 en 7
gelden niet, indien grond wordt verkocht,
welke niet bestemd is om te worden bebouwd
met woonhuizen; zulks voor elk geval door
Burgemeester en Wethouders te bepalen».
hun College een crediet te verleenen van
f 200 ten behoevï van de aansluiting der in
aanbouw zijnde kerk in «Tuindorp» aan het
gas- en waterleidingnet en het te machtigen,
die werken te doen uitvoeren;
om, nu de reserve-voorraad kal" is uitge
put door het leggen van eer hoogspannings
kabel van het station tot het einde van de
Barchman Wuytierslaan ten behoeve van
stroomlevering aan het tijdelijk kazernement
op de Vlasakkers, tegen 20 en 5 cent per
K.W.U. al naarmate bet verbruik valt in den
bezetten dan wel den vrijen tijd, een nieuwen
voorraad te bestellen en daarvoor een crediet
te verleenen van f 1 o 000.
Behalve andere voorstellen, die wegens
tijdsgebrek heden niet kunnen opgenomen,
schreven B. W. nog aan den Raad:
Een der voorname punten, die tengevolge
van de oorlogscrisis een voorwerp van zorg
zijn gaan uitmaken voor het Staatsbestuur,
is de bevordering der credietverleening aan
den middenstand.
Zooais U bekend is, werd voor dit doel
de Regeerings-commissie in zake het Mid-
denstandscrediet» in het leven geroepen. Deze
Commissie heeft een »Plan« ontworpen, waarbij
wordt aangegeven, op welke wijze de Staat
zijn steun zal verleenen ten behoeve van al
degenen, die ten gevolge van hunne mobi
lisatie of door andere met den oorlogstoestand
verband houdende oorzaken, behoefte zullen
hebben aan een beperkt crediet om hunne
broodwinning te kunnen voortzetten of vernieu
wen, maar niet in staat zijn. voldoende waar
borgen te stellen tot nakoming hunner ver-
plifhtingen^ii» jn de vormillg eener
organisatie, waaraan kunnen deelnemen alle
instellingen, die zich bezighouden metcrediet-
verleening aan den k'einen industrieelen
land- of tuinbouwenden en handeldrijvende»
middenstand. De «etking dier
eau wier hoofd de AlRemeene Commissie
stit en waarvan het Dagelijtoeh Bestuur
berust bij eene Commissie van Uitvoering, is
aVdt' ïï'ngSoten insteiiing rend, de bij
Reeds bij de eerste mededeelingen der
Regeering over de te nemen maatregelen
werd de verwachting geuit, dat ook verschil
lende Gemeenten, door een gedeelte van het
risico op zich te nemen, zouden bijdragen tot
verwezenlijking van het beoogde doel.
Nu de pianuen vasten vorm hebben aan
genomen, richt de Commissie van Uitvoering
ook aan onze Gemeente een daartoe strekkend
verzoek, terwijl het zelfde gevraagd wordt
in een adres der N. V. >Middenstands-crediet-
bank voor Amersfoort en omstreken», die
zich bereid verklaard heeft tot crediet-ver-
schaffing overeenkomstig de in het bovenge
noemd Plan gestelde regels.
Het komt ons alleszins gewenscht voor. de
verlangde medewerking te verleenen. Niet
alleen wordt daarmee gediend het groote
directe belang, dat na demobilisatie de inwo
ners onzer stad, die gedurende langen tijd aan
hunne zaken waren onttrokken of deze door
de oorlogsinvloeden zagen achteruitgaan, een
krachtigen steun ontvangen om de oude wel
vaart te herwinnen, maar tevens zullen
wanneer thans het credietwezen voor den
Middenstand wordt bevorderd de gunstige
gevolgen daarvan voor de Gemeente zich ook
in de toekomst blijvend doen gevoelen.!
Het door het Rijk over te nemen gedeelte
van het risico der cred'eten tot een maxi
mum van f 1000is bepaald voor iedere
f100 van
het verleende bedrag van de
eerste
f 10
op
100 pCt.
of f
10
tweede
f 10
op
90 pCt.
of f
9
derde
f 10
op
80 pCt.
of f
8
vierde
f 10
op
70 pCt.
of f
7
vijfde
f 10
op
óopCt.
of f
6
zesde
f 10
op
50 pCt.
of f
5
zevende
f 10
op
40 pCt.
of f
4
achtste
f 10
op
30 pCt.
of f
3
negende
f 10
op
20 pCt.
of f
2
tiende
f 10
op
10 pCt.
of f
1
f 100
op
f
53
In verband met de Statuten der Crediet-
bank, die vorderen, dat ieder te verleener.
crediet ten volle gedekt zij, schijnt het ons
dc beste regeling, dat de Gemeente het geheele
resteerende risico voor hare rekening neemt.
Immers dan alleen zal de Bank aau alle aan
vragen, ook van hen, die in het geheel geen
dekking kunnen aanbieden, mogen voldoen.
Deverhouding, waarin dan de verliezen
door Rijk en Gemeente zullen gedragen wor
den, moge U blijken uit den volgenden staat
van de Rijk Gemeente
100 pCt. f 10
90 pCt. i 9
80 pCt. f 8
70 pCt. f 7
60 pCt. t 6
50pCt. f 5
4opCt. f 4
30 pCt. f 3
10 pCt. f 1
20 pCt. f 2
30pCt. =f 3
40 pCt. f^4.
50 pCt. t 5
óo pCt. f 6
70pCt. =f 7
80 pCt. f 8
yopCt. =f 9
f45
eerste f io
tweede f 10
derde f ro
vierde f 10
vijfde i 10
zesde f 10
zevendef 10
achtste f 10
negende f 10 2opCt.
tierde f 10 ïopCt. fi
f100 f 55
Bij geringe verliezen is dus het percentage,
dat ten laste van de Gemeente komt, laag;
eerst bij verlies van het volle geleende bedrag
stijgt het tot 4.5 pCt.
De lasten, die voor de Gemeente uit een
medewerking op dezen voet kunnen voort
vloeien, mogen dan ook niet zwaar geacht
worden, vooral als men in aanmerking neemt,
dat de voorwaarden, door de Regeering gesteld,
zoowel als de Statuten der Bank voldoenden
waarborg bieden tegen lichtvaardige crediet
verleening.
Wij hebben de eer U voor te stellen ons
te machtigen, aan de Commissie van Uit
voering en aan de N. V. «Credietbank voor
Amersfoort en omstreken» toezegging te
doen, dat de Gemeente bet geheele resteerende
risico van gedeeltelijk door het Rijk gedekte
credieten, door genoemde Efank te verleenen,
overneemt.
Burgemeester en Wethouders hebben heden
op de gebtuikelijke plaatsen doen aanplak
ken de kennisgeving waarbij de jaarklasse
1414 van den Landstorm, ook de vrijwilligers
van den Landstorm, tegen 1 October worden
opgeroepen in werkelijke» dienst.
De Commissie van toezicht op het Lager
onderwijs zal aanstaanden Donderdagmiddag
te half vijf een openbare vergadering
houden ten Raadhuize.
Gisterochtend werd, onder voorzitting van
den heer H. van Hasclen een flink be
zochte vergadering gehouden van belang
hebbenden bij de Amersfoortsche
kaasmarkt.
De Voorzitter deelde mede, dat de
vergadering vooral was belegd om een rege
ling van de markten te treffen in het ko
mende winterseizoen, waarin èn de aanvoeren
van het product èn, door den gewijzigden
treinenloop, de komst der kaashandelaren
een wijziging ondergaan.
Een terugblik werpend op het nu bijna
geëindigd zomerseizoen, zou spr. geneigd
zijn, te zeggen dankbaar, doch niet voldaan.
Dankbaar, voor het zeer vele, dat het
Gemeentebestuur van Amersfoort deed in
het belang van de markt; het deed zelfs
gordijnen aanbrenger, om zon en stof te
weren, en kooplieden van elders, die de markt
plegen ia bezoeken, zijn dan ook vol lof
over de uitstekende inrichting; alles is ook
in de beste orde. Dankbaar is de commissie
ook voor hetgeen de marktmeester, de heer
J. D. S t r u v e doet om verkoopers en hoo
pers te gerieven; geen moeite is hem te veel.
Doch niet voldaan is de commissie over
het gebrek aan inzicht van de kaasmakers
in het algemeen. Betrekkelijk velen hebben
sedert de vestiging der markt bewezen, dat
zij het groote voordeel van verkoopen op
de markt goed beseften en die dan ook
trouw hun geheele productie ter markt bren
gen; doch het eigenbelang der kaasmakers
kan niet naar behooren worden bevorderd
als er nog altijd zijn, die hun product ont
trekken aan de markt en het aan huis
verkoopen. Dit kan nooit zijn in het belang
van den producent. Spr. misgunt volstrekt
niet een extra-winst aan den kaaskooper
maar de verkooper moest toch beter inzien,
dat de kooper niet van huis gaat en de
boederijen afreist zonder dat het tijd verzuim be
hoorlijk te laten hetalen, dat is aan den
kaasmaker een te lagen prijs te geven.
Tot hen, die nog steeds volgen dezen slech
ten weg, zou spr. willen zeggen; bieektniet
af, hetgeen de markt-commmissie in het
belang der kaas-producenten met zooveel
moeite heeft tot stand gebracht.
Markten is de eenige gelegenheid om een
behoorlijken prijs te bedingenalleen op de
markt komen verschillende koopers en door
die concurrentie maakt wie een goed product
heeft, dan ook op de markt een beteren
prijs dan die de rondtrekkende opkooper
biedt bij zijn bezoek aan de boerderij, waarbij
hij slechts geeft hetgeen hij kwijt wil wezen.
De boer als eenling vermag niets daartegen
wel als hij zich aansluit bij de overige kaas
makers en met hen het product brengt op
de openbare verkoopplaats.
Dezen zomer zijn nitstekende prijzen ge
maakt en als gevolg daarvan zijn de kat-
uit-den-boom-kijkers losgekomen, is het aan
bod veel ruimer geworden en zijn zelfs velen
zich gaan toeleggen op het kaasmakersbe-
drijf. In het geheel 2ijn er thans in het district,
dat is aangewezen om bij voorkeur te Amers
foort te markten, 237 kaasmakers.
Als de^prijs terugloopt, zal de koopman
niet meer de boerderijen afreizen en dan zal
men wel verplicht zijn, aan te voeren naar
de markt.
Zien de kaasmakers hun eig» i. ilang in,
dan hebben zij er voor te zorgen, dat de
aanvoer naar de markt zoo geregeld moge
lijk zij, want dan zullen de kooplieden
want voor hen is tijd óok geld ook
geregeld de markt bezoeken en daar de
soort kunnen vinden, die hun het best past.
Iedere koopman zoekt zijn eigen soort en
dus in het zaak, een zoo ruim mogelijke
keuze te hebben.
Spr. stemt geheel in met het stuk, dat
half September door een der belanghebben
den werd geschreven en dat is opgenomen
in tal van couranten in het district.
Spr. opende nu de gelegenheid tot gedach-
tenwisseling.
Een kaasmaker meende, dat bij Ge
meentelijke verordening moest worden ver
boden, op de straat te verkoopen. Te Bar-
neveld is dat verboden wat den eierenverkoop
betreft en dii werkt zeer goed. Te Amers
foort kan de maatregel heel gemakkelijk
worden genomen, omdat het in hoofdzaak
betreft de aanvoeren door de Kamppoort.
Spr. zou óok wenschen, dat allen zich
verbonden, alles naar de markt te brengen
en den opkooper den toegang tot de boer
derij te ontzeggen.
De Voorzitter merkte op, dat, toen in
de eerste vergadering in overweging werd
gegeven, een dergelijke overeenkomst aau te
gaan, werd geantwoord: »Een boer is een
vrij rnensch». Het verheugt spr. dat de be-
belanghebbenden zeiven zijn teruggekomen
I van die vrijheid», welke zoo licht wordt
J bandeloosheid.
I Een kaasmaker antwoordde, dat des
tijds men vreesde, dat de markt geen levens
vatbaarheid zou hebben. Nu heeft men inge
zien, dat Amersfoort zich zelfs zeer goed
leent voor marktplaats. De prijzen zijn vol
strekt niet lager dan elders. Men is korter
van huis en als voor den koopman tijd geld
is dan is hij dit nog veel meer voor den
boer. Bovendien wordt door de aanvoerders
ten zeerste op prijs gesteld de keurig nette
bediening. De wijze waarop wordt gewogen,
is boven aller lof. Er wordt door de Ge
meente geen marktgeld geheven, doch zij
doet al hetgeen mogelijk is om de kaasma
kers te gerieven. Zacht, dat zij een kleinig
heid rekent voor weegloon.
Een ander meende, dat alléén door de
Gemeente-waag moet worden uitgewezen het
gewicht en dat de kooper te veel belang
hebbende is dan dat bij moet uitmaken hoe
veel een partij weegt.
Met op 2 na algemeene stemmen en 1
blanco werd besloten, dat men zich verbindt,
voortaan alleen te verkoopen aan de
markt.
Het voorstel om ook alle partijen te doen
wegen aan de markt vond echter slechts 4
voorstanders. De tot dusver gebruikelijke
vrije weging zal dus behouden blijven.
Nog werd besloten, dat in iedere Gemeen
te in het district propaganda zal worden ge
maakt onder de plaatsgenooten zoowel voor
de markt als voor het besluit om alleen daar
te verkoopen en niet meer aan de opkoo-
pers, die de kaas tóch te Amersfoort duen
afleveren.
Het eerste werk van deze plaatselijke
commission zal zijn, een zoo volledig moge
lijke lijst van de kaasmakers ter plaatse samen
te stellen. Deze lijsten, waarop de naam van
den kaasmaker, die van zijn boerderij, het
aantal koeien en de juiste woonplaats, zullen
worden verzameld door den heer S. van
Vollendam, Groote Koppel 13.
Aanstonds waren 12 kaasmakers uit even
veel omliggende Gemeenten bereid, die lijsten
sarr.en te stellen.
De Voorzitter vroeg hierna, op welk
uur de markt moet aanvangen.
Met op 6 na algemeene stemmen werd
besloten, aau Burgemeester en Wethouders
te verzoeken, het aanvangsuur met ingang
van 1 November te stellen op half tien.
Opdat de kaaskoopers van elders niet in
het onzekere zullen komen, werd besloten,
iedere week markt te houden.
Bij de nu volgende rondvraag werd ver
zocht, te vragen om een tweede weegschaal.
Als de aanvoer wat groot is, gaat de geheele
voormiddag verloren met het wegen.
De Voorzitter durfde wel de verz skering
geven, dat als de aanvoeren grooter arden
en regelmatig blijven, Burgemeester en Wet
houders, die reeds zoo heel veel deden om
de markt te doen slagen, bereid zijn, ook
dezen wensch te overwegen.
De vergadering werd hierna gesloten.
De heer J. G. Zijlstra, commies-titulair der
posterijen en telegraphie, is met ingang van
16 October overgeplaatst van Amersfoort
naar Zwolle.
Tot majoor bij het 5e regimint infanterie
is bevorderd de kapitein I.. M. I.eezer, van
het 17e regiment.
Bij Kon. besluit is de dirigeerend officier
van gezondheid 3e klasse (majoor) H. Pilger,
van den geneeskundige dienst der landmacht,
op non-activiteit gesteld es is benoemd tot
dirigeerend officier van gezondheid 3e klasse
de officier van gezondheid ie klasse J. Pesman.
In het jongste nummer van »De Land
storm», een Nationaal weekblad met mede
werking van verschillende militaire en bur
gerlijke autoriteiten», wordt meegedeeld.dat
de voetvolk-afdeeling Amersfoort den 30
Juni *1915 werd opgericht door den tegen-
woordigen commandant,luitenant J. N.Landré.
Zij telt thans 92 man en oefent driemaal
per week, alsmede eens ln de 14 dagen des
Zondags.
Sedert de oprichting zijn 14 vrijwilligers
bevorderd tot korporaal, 4 vrijwilligers ge
detacheerd bij het leger, is korporaal Mark
bevorderd tot sergeant en sergeant Van
Buiten tot sergeant majoor-administrateur.
De Belgische vluchtelingen, die 10 Octo
ber 1914 hier kwamen,1 werden dien eigen
nacht ondergebracht in een der graan-silo's
van den heer D. Gerritsen, aan den Kleine
Koppel.
Toen dit gebouw aan zijn oorspronkelijke
bestemming moest worden terug gegeven,
verhuisden zij in het begin van deze maand
naar het oude gebouw der Ambachtsschool,
in afwachting dat zij de barakken zouden
kunnen betrekken, die aan de Wuytierslaan
voor hen in gereedheid worden gebracht.
Thans echter heeft het militair gezag de
oude Ambachtsschool opgeftischt voor inle
gering.
De vluchtelingen hebben nu in allerijl
zelf gezorgd voor een onderkomen. Liever
dan te worden gebracht naar het vluchtoord
bij Ede behelpt een 125-tal zich tot tijd en
wijle de barakken hier gereed zullen zijn.
Het is intusschen ergerlijk, d'.t sommigen
misbruik maken van de gelegenheid; zelfs
tegenover deze menschen, die al zóo veel
missen.
Zoo werd voor een klein kamertje van
een huisje, dat een daalder in de week huur
doet, twee gulden per week gevraagd.
Dc nderdagavond, behoeft het nog wel ge
zegd. was «Amicitia» stampvol. Nap de la
Mar was er immers èn Piet Kohier, nog wel
als Boemelbaror..
Eigenlijk heeft die Boemelbaron weinig
baroniaals. Hij is een landlooper, die door zijn
vakgenooten van den grooten weg zóo wordt
genoemd. I11 deze operette echter krijgt hij
een bijzonder emplooi. Een jonggehuwd
paartje is nog niet ijselijk gebrand op het
bezoek der wederzijdsche ouders en heelt hun
wijsgemaakt, dat een baron een week of vier
bij lien logeert en dat het dus geen gasten
Kan verwachten. Toch komt de familie over
en om nu niet te worden ontmaskerd, roept
het paartje de hulp in van den landlooper,
die den baron moet uithangen, doch illico
dient te verdwijnen als het ouderpaar ver
schijnt. De heer «Droogkeeltje» Piet
Kohier vindt echter zijn nieuw baantje
zóo genoeglijk, dat hjj niet denkt aan heen
gaan, te meer niet als schoonmoeder hem
tracht te winnen voor haar jongste dochter.
Natuurlijk komt ten slotte alles op zijn
pootjes te recht.
