Dinsdag 7
December 1915.
No. 8656
66e Jaargang.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff'
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FESD&HZZS
AMERSFOORT.
Verschijnt l)ins(lu!<-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/i.—
francqrper post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVINGEN.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op
Dinsdag den 7 December aanstaande, des
namiddags ten acht ure.
Amersfoort, 4 December 1915.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt bij deze ter algemeene kennis, dat
de Commissie uit de ingezetenen, bedoeld
in art. 131 der Gemeentewet, bijeengeroepen
is tegen Woensdag 8 December 1915. des
avonds ten 8 ure.
Amersfoort, 4 December 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Sinterklaas-avond.
Sinterklaas, die in den hemel zijt,
Maar vannacht weer langs de daken rijdt
Op Uw oude witte paard.
Durft Gij bij de kindjes dalen?
't Hooi uit hunne mandjes halen
Zijt Ge, Heiige, niet vervaard
Groote vlammen slaan van huis tot huis;
Schouwen, gevels, torens zijn in gruis,
Straten zijn van bloeden rood.
Blijft Gij in de puin niet steken?
Zal Uw paard zijn poot niet breken
Vele kindjes ook zijn dood.
Sinterklaas, o berg toch wel Uw last
Lucht en gronden loeien; 't poeder bast;
Vijand loert en huilt en schiet,
Sinterklaas, door vensters, deuren!
Moeder zie ik soms zoo treuren
En mijn vader keert er niet!
Sinterklaas, die op de daken rijdt
Ga toch, ga bij vader, die aan d' Ijzer strijdt,
Draag hem al Uw lekkernij!
Pakken vol van al wat zoet is!
Doozen vol van al wat goed is!
Zware kisten vol kleedij!
Zoek mijn vader op in 't moordgeraas;
Draag hem alles, alles, Sinterklaas:
Draag het hem vóór morgen vroeg!
Leg er al mijn zoentjes tusschen.
Vraag hem dan twee dikke kussen
'k Heb daarmee voor mij genoeg.
Zóo dicht Joh. Demaegt in het jongste
nummer »Vrij België*.
Centrale arbeidsbemiddeling.
Onder voorzitting van den Burgemeester
van Amersfoort werd Donderdagmiddag ten
Raadhuize hier een bijeenkomst gehouden,
welke werd bijgewoond door den Directeur
der Gemeentelijke Arbeidsbeurs van Amers
foort, den Voorzitter en den plaatsvervan-
gend-voorzitter van de Commissie van toe
zicht op die Beurs en vertegenwoordigers
«Ier Gemeentebesturen van Barneveld, Bun
schoten. Ermcloo, Harderwijk, Hoevelaken,
Hoogland, Lcusden-StoutenDurg, Nijkerk,
Putten, Scherpenzeel en Woudenberg.
De Burgemeester riep den heeren het
welkom toe en gaf vervolgens het woord
aan uen heer Anth. F o 1 m e r, Secretaris van
de Ned. vereeniging van Arbeidsbeurzen, uit
's-Gravenhage.
Deze dankte het Gemeentebestuur voor
de uitnoodiging en lichtte in het kort toe de
intercommunale arbeidsbemiddeling.
Bij de behandeling der Staatsbegrooting
voor 19:6 is gebleken, dat, behalve in het
diamant-, het haven- en het bouwbedrijf, de
toestand van de nijverheid in ons land weer
vrijwel normaal is, ofschoon de gebeurtenis
sen van Augustus 1914 en de daarop ge-
volgde economische crisis heel wat stilstand
hebben gebracht. In enkele bedrijven, als de
sigaren-industrie, een deel van de metaal-
nijverheid, bet bakkers- en het slagersbedrijf
en te plattelande komen er krachten tekort. 1
Ook door emigratie en door het oproepen
van de weermacht is er vooral in de grens-
provinciën een tekort aan arbeidskrachten. I
Indien straks de weermacht met klein-verlof I
gaat, zal de onzekerheid in de arbeidsver
houdingen nog weer grooter en er stellig
niet beter op worden.
Regeering en Vereeniging streven dan
ook reeds uit dien hoofde naar maatregelen
en éen daarvan is de intercommunale arbeids
bemiddeling.
Spr. gaf een omschrijving van het begrip
«arbeidsmarkt*, de plaats waar wordt
ingewisseld de vraag van werkgevers
naar werknemers en het aanbod door werk
lieden van hun arbeidskracht vroeger een
zeer eenvoudige zaak, doch in de laatste
halve eeuw zoowel door de uitbreiding van
het groot-bedrijf als door den meer inten-
sieven land- en tuinbouw en ook het gemak
kelijker vervoer per spoor of rijwiel en den
trek van het platteland naar de groote steden,
meer en meer ingewikkeld geworden. Toch
heeft de werkgever er belang bij, zoo spoedig
mogelijk goede werkkrachten, is het voor den
werknemer boog noodig, zoo spoedig moge
lijk een goede plaats te krijgen.
De gewijzigde toestanden deden de aan
vankelijk particuliere instellingen van arbeids
bemiddeling meestal philantropisch
vervangen door Gemeentelijkehetgeen om
streeks 1900 geschiedde.
Immers vooral in de groote steden begon
de Gemeentelijke overheid in te zien, dat
niet alleen werkgever en werknemer belang
hadden bij deze zaak. doch ook die overheid
zelve. Indien de bedrijven lijden onder ge
brek aan tekort aan werkkrachten, lijdt de
Gemeente schadewanneer de arbeiders geen
werk kunnen vinden en daardoor niet kun
nen voorzien in eigen onderhoud, moeten
de Gemeenten bijspringen. Daarom werd
het lapmiddel der particuliere arbeidsbemid
deling vervangen door Gemeentelijke Ar
beidsbeurzen.
Daaraan was verbonden het groote voor
deel, dat werkgever en werknemer spoe
diger tot elkaar werden gebracht; doch
ook hierbij werd een ledige ruimte al spoedig
opgemerkt, namelijk dat er geen voeling
was buiten de steden en dus niet met de
omgeving.
Immers voor den werkgever is het van
het grootste belang, dat hij een ruime keuze
heeft van werknemers en die niet behoeft
te zoeken uitsluitend in de stad zijner in
woning; voor den werknemer, dat, indien
er in zijn woonplaats geen werk is, hij elders
terecht kan.
Een andere leemte was. dat slechts de
30 grootere Gemeenten een Arbeidsbeurs had
den en alle overige en vooral de platte
lands-gemeenten niet.
In 1910 werd voorzien in eerst bedoelde
leemte door een band te leggen tusschen de
(30) Arbeidsbeurzen, waardoor onderlinge
uitwisseling van vraag en aanbod mogelijk
werd en wel door het stichten van de Ned.
vereeniging van Arbeidsbeurzen, welke, met
moreelen en financieelen steun der Regeering.
tevens haar aandacht schonk aan het groot
aantal arbeiders uit onze Oostelijke Provinciën,
die in West-Duitschland, vooral Rijnland en
Westfalen, plegen te gaan werken en te
wier behoeve o.a. werd gesticht de Ned.
Arbeidsbeurs te Oberbausen.
Iti de tweede leemte werd voorzien door
het geheelc land te betrekken bij de arbeids
bemiddeling, welke moest omvatten alle Ge
meenten, alle bedrijven, alle werkgevers en
alle werknemers.
Het is natuurlijk onmogelijk, in alle Ge
meenten. zelfs in de kleinste dorpen, een
Arbeidsbeurs te stichtendoch op het voet
spocr van het rapport der Staats-commissie
voor werkloosheid van 1Q09 werd besloten
Arbeidsbeurzen op te richten in zekere cen
tra, onder welke Beurs zouden ressorteeren
zekere omliggende Gemeenten, waar de ar
beidsbemiddeling zou geschieden door cor
respondenten, terwijl de districts-beurzen als
centrum zouden hebben de Ned. vereeniging
te 's-Gravenhage. Het systeem dus, dat reeds I
bestaat in Denemarken en in Engeland en
dat, ondanks den oorlog, thans krachtig wordt
voorbereid in Duitschland en de Donau-
monarchie.
Het rapport der Staats-commissie verscheen
in druk in Juni 1914, dus kort vóór de eco
nomische crisis. Een wettelijke regeling komt
hier te lande niet zoo spoedig tot stand en
vooral niet onder zóo buitengewone omstan
digheden als welke we thans beleven en die
de zorgen der Regeering vragen voor gansch
andere dingen.
Intusschen zijn door de crisis in vele Ge
meenten opgericht steun-comité's, die ook de
arbeidsbemiddeling ter hand namen en hier
door tal van tijdelijke Arbeidsbeurzen, die
vee! en goed werk hebben verricht en van
welke vele zijn omgezet in Gemeentelijke
Arbeidsbeurzen, zoodat er thans in ons land
een 100-tal Arbeidsbeurzen is.
De Regeering erkende het groote belang
der Arbeidsbemiddeling en riep medio Au
gustus 1914 de Centrale in het leven, de
Ned. vereeniging. aan welke zij zoowel mo
reelen als financieelen steun verleent.
Door den wereldoorlog is de economische
toestand ook in ons land hoogst onzeker.
Thans komen er, bij voorbeeld in de tabaks
industrie, vele handen tekort; doch wellicht
zeer binnenkort zullen er in de zelfde indus
trie werknemers in overvloed zijn. Ieder her
innert zich de zeer dreigende bedrijfsstaking
in Twente door hot stopzetten van den aan
voer van grondstoffeneen ramp, die als
't ware op het laatste oogenblik nog werd
voorkomen.
De weermacht is voor het grootste deel
nog gemobiliseerdenkele honderden slechts
gingen met klein-verlof. Doch hoe zal het
worden als leger en vloot worden gedemo
biliseerd? Dan mogen de tienduizenden, die
plotseling op de arbeidsmarkt worden gewor
pen, niet komen ten laste van de Gemeenten,
de steun-comite's, enz.
Al die zeer u:teenloopende omstandigheden
hebben de Regeering doen vragen aan de
Ned. vereeniging van Arbeidsbeurzen om
in afwachting van de wet haar plan
tot uitvoering te brengen.
Daarom heeft de Arbeidsbeurs te Amers
foort een dubbele rol en wel voor de eigen
Gemeente en voor de Gemeenten van haar
district, waarmede zij is verbonden door de
correspondenten ter plaatse en waardoor zij
id geworden een onderdeel van het net van
arbeidsbemiddeling, dat, in afwachting van
de wettelijke regeling, zal worden gespan
nen over het geheele land.
De regeling, in het kort hier geschetst,
treedt hoogst waarschijnlijk 1 Januari 1916
in werking.
De heer Van der Knoop, correspon
dent voor Leusden cn Stoutenburg, vroeg
welk verband er is tusschen de Arbeids
beurzen er. de Nationale vereeniging tot steun
van miliciens, die ten gevolge der vervulling
van hun dienstplicht hun betrekking verloren
en in dienst zich goed gedroegen.
De heer Folmer antwoordde, dat alles
nog niet is geregeld, doch al wel is vastge
steld, dat «Steun* financieel helpt, doch de
arbeidsbemiddeling overlaat aan de Ned.
vereeniging en haar districts-beurzen. Intijds
zullen den correspondenten de noodige ge
gevens hieromtrent worden verstrekt.
De Burgemeester dankte den inleider
en sprak den wensch uit. dat alle Gemeen
ten zullen meewerken tot de vervulling van
deze nationale en hoogst belangrijke zaak.
De heer Schulte Nordbolt, Directeur
dor Gemeentelijk Arbeidsbeurs, tevens van
de disticts-beurs, zette vervolgens uiteen het
systeem der organische arbeidsbemiddeling.
hoe deze werkt, hoe op de allereerste plaats
daarbij var, belang is een goed-overzichte-
lijke administratie, voor welke hij deed rond-
geven verschillende modellen van kaarten
het beste systeem.
De bemiddeling der correspondenten blijft
beperkt tot de plaats hunner inwoning; is
daar geen vraag dan wel een te groot aan
bod dan geven zij bericht aan de districts-
beurs, welke eerst in het district bemiddelt
en, als zij daarin niet slaagt, bericht doet
aan de Centrale te 's-Gravenhage.
Nadat spr. had herinnerd, dat alle inschrij
vingen veertien dagen gelden, op welke
wijze een inschrijving geschiedt en door
welke oorzaken zij vervalt, noodigde hij de
belangstellenden uit. de inrichting van het
kaart-systeem der Beurs in oogenschouw te
nemen.
De vergadering, te twee uur geopend,
werd hierna omstreeks half vier gesloten.
Netlerlandsehe inschrijvingen op bniten-
landsche oorlogsleeningen.
Mag een Nederlander als onderdaan
van een neutraal land inschrijven op een
oorlogsleening van een der onmiddellijk in
den oorlog betrokken buitenlandsche Rijken
Neen, antwoordt het «Financieel weekblad
voor den fondsenhandel*en het vervolgt
Geld is de «zenuw van den oorlog* en
zoomede de contrabande bij* uitstek, meer
nog dan ammunitiewant geld representeert
zoowel ammunitie als alle andere goederen.
En dan nog éen voorname zaak. Wij kun
nen in Nederland ons geld zelf zoo goed
gebruiken. Ten eerste verslindt onze mobili
satie millioenen zonder tal zij is een halve
oorlog minus het bloedverlies en de verwoes
tingen. Maar in de tweede plaats moeten
wij al onze contanten disponibel houden voor
de uitbreiding en ontwikkeling van onze
eigen industrie.
Met dezen wereld-oorlog moet eindigen
de periode van lamlendigheid, waarin Neder
land zijn overvloedige middelen dienstbaar
maakte aan het opfokken van verwaterde
Amerikaansche bedrijven, waarvan de aan-
deelen ons onder de mooiste voorspiegelingen
werden aangepraat zoolang de zaken pokten
en mazelden, doch ons fluks weder afhandig
werden gemaakt zoodra de ondernemingen
begonnen te bloeien en de Amerikanen zelf
het risico wel aandurfden.
Verdiend of gegeven l
De wekelijksche opgave van de Gemeen
telijke Arbeidsbeurs toont maar al te zeer
aan, dat de werkloosheid toeneemtin de
jongste boden hun werkkracht aan 2S grond
werkers, 12 metselaars, 18 ververs, 40 losse
werklieden en sjouwerlieden, 5 stukadoors
en 18 timmerlieden, samen dus 109 werk
lieden, alleen in de bouwbedrijven.
En dit nu re^ds, nog vóór het winter is.
dus vóór er met reden sprake mag wezen
van seizoen-slapte, die in bouwvakken weer
keert zoodra het vriest en er dus gemetseld
noch geschilderd kan worden.
Er is gebrek aan werk. Er zijn patroons
die, ondanks hun ijverigst pogen, er niet in
kunnen slagen voor een zeer beperkt perso
neel werk te vinden.
Men moet dus wel tot de conclusie komen,
dat werk wordt vastgehouden dan wel uit
gesteld. Het z,g. onderhoudswerk is dan ook
beduidend minder dan 'roeger.
Kan daaraan niet worden tegemoet ge
komen
Wij zouden allen eigenaars van huizen
wel op 't hart willen drukken Stel toch het
onderhoudswerk niet uit; ziet integendeel in
dezen tijd eens extra scherp rond, of er in
derdaad geen werk te ontdekken is. Laat
ieder, die het betalen kan, eens nagaan of
er aan zijn huis of zijn inboedel niet iets
valt op te knappen of te vernieuwen.
