Stadsnieuws.
Correspondentie.
uit ilc omstandigheid, dat de muntgaavnr-
bruikers in December zoowel licht- als kook-
gas afnemen, en dus het kookgasverbruik
der muntgas-installaties ln deze maand de
fabriek betrekkelijk zwaar belast.
Het bedrag onder III ia daarentegen voor
muntgaa weer lager dan voor zuiver lichtgas,
daar de muntgasverbruiker gedurende de maxi-
tnura-uuraflcvering wel licht brandt, doch niet
zoovele als de zuivere lichtverbruikera (bijv.
winkels).
Afgescheiden hiervan toout de tabel echter,
dat een prijsverschil van 2 cent tuaachen licht
en kookgas niet gerechtvaardigd is en veeleer
i cent meer juist zou zijn. Het hangt ei nu
maar van af op welk standpunt men zich
thans wenscht te stellen.
Wat mij betreft, zou ik aldus wenschen te
redeneeren: De prijs van het lichtgas is
niet te laag en de Gemeente zal het, hoe
meer de prijzen der grondstoffen stijgen, met
des te meer stelligheid moeten blijven afle
veren tegen -cent per M', waarop dan,
althans nu nog. een winst van i.l>: cent of
ongeveer 27U, pet- wordt gemaakt.
Volgens de "tabel, zou de verkoopsprijs van
kookgas dan moeten bedragen
4.85 X t.aj'/s P" M3, of
afgerond 0 cent per M3.,
en van muntgas:
6.20 X i-a"5 cent'
Het resultaat van deze beschouwing zou
dus zijn, dat het kookgasverbruik de fabriek
tegenwoordig reeds op zulk een wijze, voor
namelijk ten gevolge van het Decemberver-
bruik, belast, dat verhooging van den prijs met
minstens 1 cent gerechtvaardigd zou zijn.
terwijl verder blijkt, dat bij handhaving van
den prijs van 7cent de muntgasverbruikers
het gas betrekken op aanmerkelijk voordeeliger
condities dan de anderen.
Het krachtgaa zou desnoods op O/2 cent
kunnen blijven, wat echter met bet oog op
de versnippering van prijzen en in verband
met de mogelijkheid voor de klein-industrie
om goedkoope electriscbe drijfkracht in te
voeren, niet gewenscht is. Er blijkt verder uit.
dat hoe meer het verbruik zich regelmatig
over het geheele jaar en over elk etmaal zal
gaan verdeelen. een eenheidsprijs voor het
gas het verre toekomstbeeld is.
Zoover zijn we echter te Amersfoort nog
lang niet.
Ten einde echter hieraan wat dus de prijs
berekening betreft, bet publiek langzamer
hand te gewennen, zou het misschien aanbe
veling verdienen, het kookgas thans reeds op
o'/2 cent te brengen, hetgeen toch aan de
harïd van de prijsberekening verdedigbaar
zou zijn en, bij meerdere toepassing van knok
en vooral verwarralngsgas, al spoedig met de
werkelijkheid geheel overeen zou komen.
De groote fout. die bij de berekening van
de op het afgeleverde gas behaalde winst is
gemaakt, is juist dat men dien idealen toestand
reeds aanwezig acht en de productie-gelijk
heid (onder I) ook toepast op de aflevering
De lagere prijs van het kookgas is mis
schien bij de invoering ten onrechte uit
sluitend verdedigd als een middel om de gas-
aflevering te vergrooten.
Na het bovenstaande zal het toch duide
lijk moeten zijn. dat indien bijvoorbeeld voor
een nieuwen tak van industrie, of iets anders,
een flinke hoeveelheid gas noodig is, uitsluitend
in de avonduren en in den winter, dit gas,
hoewel het tot de laatste M3 zou behooren.
en volgens de redeneering dus goedkoop z.ou
kunnen worden afgeleverd, integendeel hé el
duur zou moeten worden verkocht.
Ken afnemer daarentegen, die al het be-
noodigde gas in den zomer en overdag af
neemt. zou daarentegen een prijs kunnen
worden geoffreerd, bijna overeen komende
met de productiekosten onder 1.
Hoewel de kostprijsberekening van gas
een weinig minder gecompliceerd is dan die
van electriciteit, is er toch vooral heel wat
technische kennis voor noodig om een en
ander goed uit elkaar te houden.
Ten slotte geef ik hier nog het resultaat
van de berekening, gesplitst naar de verschil
lende kosten (zonder winst):
I. voor eiken M" per jaar 2.45 cent.
II. voor eiken M'1 verbruik in de maand
December 12.6 cent.
III. voor eiken M" deelname aan de maxi-
mum-uuraflevering f 11.—
IV. de kosten van administratie, onderhoud,
directie, rente en afschrijving meters, dienst
leidingen, installaties, enz.
"'voor licht- en kookgasaatisluitingen van
f4 tot f 5 voor kleine en groote verbruikers,
voor muntgaaaansluitingen gemiddeld f;.
Deze kosten drukken natuurlijk niet even
redig naar bet verbruik in M".
Door optelling van de bedragen onder 1.
II, III en IV kan op deze wijze voor eiken
verbruiker afzonderlijk worden berekend hoe
veel de kosten van het aan hem geleverde
gas bedragen, indien bekend zijn het jaarver
bruik, het Deceraberverbruik, het aandeel in
de grootste uuraflevering en de kosten van
de aansluiting.
Met het bovenstaande meen ik U enkele
belangrijke gegevens te hebben verstrekt.
W. stellen thans, gelijk we reeds in
het kort meedeelden, den Raad voor
I. hen te machtigen
a. plannen te doen ontwerpen tot systema
tische verbetering van de binnenstad, waarvan
de kosten ongeveer f 500 000 zullen bedragen,
te verwerken in tien jaren, elk jaar ongeveer
f 50 000,
h. plannen te doen ontwerpen tot voor
ziening In de behoefte aan schoollokaliteiten,
voor het l.ager-. Middelbaar- en Hooger onder
wijs, waarvan de kosten niet meer zullen
bedragen dan f500000.
c. over te gaan tot uitvoering van het
plan tot reorganisatie van den Reinigings
dienst overeenkomstig het voorloopige plati-
De Groot, waarvan de tolaalkosten niet me-r
zullen bedragen dan f 300 000.
d. voorstellen te ontwerpen tot verbetering
der salarissen vati de leeraren bij het Hoo
ger- en het Middelbaar onderwijs,
e. tct gedeeltelijke dekking der uit voren
bedoelde besluiten voortkomende lasten, plan
nen te ontwerpen tot wijziging der Straatbelas-
ting en tot invoering cener Rioolbelasting-
II. dat de Raad besluite, met afwijking
van bot bepaalde in art. 8 der verordening, de
verplichte uitkeering door het gasbedrijf aan
de Gemeentekas, voor de jaren 1916, 1917 en
191S te stellen op f 75 000, onder voorwaarde,
dat ook over 1915 de helft van de meerdere
winst boven f 55 000 niet aan de Gemeentekas
zal worden uitgekeerd, en dat, bijaldien in
de jaren 1910,1917 enigiS meer winst mocht
worden gemaakt dan f 75 000. dit meerdere niet
aan de Gemeente zal worden uitgekeerd.
III. dat de Raad besluite:
1. te bepalen, dat van af t April 1916
de prijs van het kookgas zal bedragen 7'/a ct.
per M-°- en die van het lichtgas S'/2ct. per Ms.
2. te bepalen, dat dit besluit zal worden
herzien uiterlijk 1 Januari 1919.
IV. Dat de Raad besluitein te trekken
alle verordeningen en besluiten tot instelling
en regeling van de jaarmarkt of kermis, met
de bedoeling, dat deze niet meer zal worden
gehouden.
(Wordt vervolgd).
Vredesklankeu.
lie Romeinsche correspondent van »De
lijd< seint aan zijn blad:
Naar ik van welingelichte zijde verneem,
worden ten Vaticane stappen overwogen om
naar aanleiding der redevoeringen van den
Duitschen Rijks-kanselier en den Engelschen
Minister Asquith, langs diplomatieken weg
zekere vragen t<* stellen.
In de l.uthersche kerk zullen aanstaanden
Zondagochtend nieuwe leden worden beves
tigd, ook leerlingen van de afdeelingen Hil
versum en Nijkerk van den Ned. Protestan
ten Bond. Dr. II. J. Toxopeiis, leeraar van
beide afdeelingen. zal de plechtigheid leiden,
welke wordt verhoogd door solo-zang.
Ook in de Remonstrantsche kerk worden
Zondag nieuwe lidmaten bevestigd, door
ds. I. Hooykaas.
Voor de plaatselijke afdeeling van het
Religieus-socialistisch verbond hoopt des
avonds te half zeven in du Doopsgezinde
kerk voor te gaan ds, K. F. Proost, uit
Drempt,
De Eerste Kamer vergaderde Dinsdag
middag in comité-generaal.
Tegenover de opmerking van een der 9
leden, die deze vergadering hebben aange
vraagd, als zou de Eerste Kamer, die met
de Tweede de volksvertegenwoordiging
vormt, zijn gepasseerd, antwoordde de Minis
ter-president, dat de Regeering volkomen
bereid was. ook dc Eerste Kamer in te lich
ten in comité-generaal. Zij oordeelde de
vorige week de voorlichting der Tweede
Kamer in comité-generaal alleen noodig
omdat deze toen tóch bijeen was, doch
meende, dat aan een afzonuerlijke bjjeen-
roeping der Eerste Kamer een bijzondere
beteekenis zou zijn gegeven cm loos alarm zou
hebben gemaakt.
Het comité-generaal duurde een kwartier.
De openbare vergadering werd even her
opend, doch bijna onmiddellijk weder geslo
ten en de zitting verdaagd tot 25 April.
Het verslag der Staats-commissie voor het
onderwijs (de zoogenaamde bevredigings
commissie) ingesteld bij Kon. besluit van
31 December 1913, is thans verschenen.
Het door haar voorgestelde nieuw art. 192
Grondwet luidt
1. Het onderwijs is een voorwerp van
de aanhoudende zorg der Regeering;
2. Het geven van onderwijs is vrij, be
houdens het toezicht der Overheid, en boven
dien, voorzoovcr het algemeen vormend
zoowel l.ager als Middelbaar onderwijs be
treft, behoudens het onderzoek naar de be
kwaamheid en de zedelijkheid van den
onderwijzer; het een en ander door de wet
te regelen;
3. Het openbaar onderwijs wordt, met
eerbiediging voor ieders godsdienstige be
gripper, door de wet geregeld;
4. Overal in het Rijk wordt van Over
heidswege de gelegenheid gegeven tot het
ontvangen van voldoend openbaar algemeen
vormend Lager onderwijs;
5. De eischen van deugdelijkheid, aan
het geheel cf ten deele uit de openbare kas
te bekostigen onderwijs te stellen, worden
bij de wet geregeld, met inachtneming, voor
zoover het bijzonder onderwijs betreft, voor
de vrijheid van richting.
6. Het bijzonder algemeen vormend l.ager
onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen
voorwaarden voldoet, wordt naar den zelfden
maatstaf als het openbaar onderwijs uit de
openbare kas bekostigd. De wet stelt de
voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder
algemeen vormend Middelbaar en voorbe
reidend Hooger onderwijs bijdragen uit «Ie
openbare kas worden verleend
7. De Koning doet jaarlijks van den staat
van het onderwijs aan de Staten-Generaal
verslag geven.
De Regeering heeft afwijzend beschikt
op het verzoek der spoorweg-maatschappijen
om met 1 Mei den zomertijd in te voeren.
Nochtans bestaat er kans, dat ook Neder
land zal volgen het goede voorbeeld van
omliggende Rijken om. door het eenvoudig
vooruitzetten van alle klokken, een uur dag
licht te winnen en een uur kunstlicht te
sparen.
De Minister van Landbouw heeft maat
regelen moeten nemen om de zuinigheid van
het tarwc-verbruik te bevorderen en daarom
bepaald, dat met ingang van morgen de
meelfabrikanten voorloopig geen tarwebloem
mogen maken.
Zoodra de in den lande aanwezige voor
raad is verbruikt, doch uiterlijk met ingang
van Tweeden Paaschdag, zal slechts bruin
tarwebrood mogen worden gebakken hehalve
dan voor hen voor wie op medische gron
den het gebruik van bruinbrood onraadzaam
wordt geacht.
De Minister meent te mogen verwachten,
dat zoodra algemeen bruin tarwebrood zal
moeten worden gebruikt, dit voor hen die
te voren gewend waren, wittebrood te ge
bruiken. geen reden zal zijn oni zich te be
dienen van het goedkoope bruin tarwebrood,
dat op de broodkaarten wordt verkrijgbaar
gesteld.
Jhr. A. E. van l orecst, adjunct-inspecteur
der posterijen en telegrafie te Utrecht, is
is met ingang van 1 Mei benoemd tot in
specteur te Zwolle.
De jongedames A. C. van den Assen, H.
E. Rraun en C. M. van der Heiden verwier
ven de akte van bekwaamheid voor onder
wijzeres.
Dr, H. R. Kruijt. oud-leerling der Hoogere
Burgerschool hier, is benoemd tot buitenge
woon hoogleeraar in de faculteit der Wis-
en Natuurkunde aan de Rijks-universiteit te
Utrecht voor het onderwijs in de Physische
chemie.
Mejuffrouw C. Natte, thans te Ermeloo, is
benoemd tot Directrice der naaischool in
Alberts-dorp.
De heer H. H, Prakke, Directeur der gas
fabriek te Veenendaal en Secretaris van de
Kanaal-vereeniging >Dc Geldersche vallei",
is benoemd tot Directeur der gasfabriek te
Door het Departement van Oorlog wordt
meegedeeld, dat, in verband met het voor
komen van gevallen van nekkramp in ver
schillende Gemeenten van ons land, de
opkomst van de miliciens der lichting 1916
en van landstormmannen, die in het tijdvak
van ib tot *0 April was vastgesteld, wordt
uitgesteld.
Onze lezers kennen het Bureau tot publi
catie van Wetenschappelijk nieuws te Am
sterdam. Dat bureau, dat reeds een zeer
omvangrijk gebied bestreek, heeft thans een
nieuwe belangrijke uitbreiding in de afdee
ling schriftelijke cursussen ondergaan.
Het aantal cursussen is thans gestegen
tot 175. Het is haast niet te gelooven, waar
voor thans al niet wordt opgeleid. Behalve
de gewone schoolvakken, wordt door deze
grootste inrichting van onderwijs in Neder
land en meest uitgebreide correspondentie-
school ter wereld, onderwijs gegeven in de
techniek der administratie, de techniek der
bedrijfsreclame, bedrijfsleer (organisatie en
taktiek), geldbelegging (Bcurstechnick), de
techniek der étalage; verder omstreeks 20
talendan opleiding tot kunstgenot, o.m.
litteraire esthetica, beeldende kunsten onder
leiding van twee beroemde schilders, waarbij
eei. bezoek wordt gebracht aan de verschil
lende Nedcrlandsrhe museadan orgelspelen,
pianospelen, journalistiek onder leiding van
jhr. Jan Kex'.i en dr. F. H. Fischer, een
serie cursussen voor de vrouw, en eindelijk
opleiding voor bijna alle ambten en beroe
pen, enz., enz.
Aan de afdeeling schriftelijke cursussen
van het Bureau zijn thans 50 leerkrachten
verbonden (meest docenten aan Hoogere
Burgerscholen). Het aantal leerlingen be
draagt thans 4600, waarvan 90 pet. der
leerlingen is geslaagd.
De plaatselijke afdeelingen van het meisjes-
gilde en de Ned. Padvinders Vereeniging
geven Zaterdagavond een wel voorbereide
soiree in »Amicitia-..
Tweeden Paaschdag hopen allen tegen
woordig te zijn bij de groote revue voor
alle Nederlandsche Padvinders, welke door
Z. K. H. den Prins der Nederlanden bij het
station De Bilt des middags om 2 uur wordt
gehouden.
De afdeeling Amersfoort en omstreken der
St. Lebuinus-vereeniging hield, naar »De
Eembode* bericht, een vergadering waarin
werd besproken de vraagHoe moet de
salarisregeling der R. K. onderwijzers zijn
Na uitvoerige toelichting en bespreking
kwam men tot het besluit, in de Algemeene
vergadering een uitspraak uit te lokken over
de volgende punten:
a. een bevoegdheid op circa 20 jarigen
leeftijd
b. een algemeene salarisregeling met uit
sluiting van alle toelagen, en wel als volgt:
aanvangssalaris f800; acht jaarlijksche ver
hoogingen van f 100 zes tweejaarlijksche
verhoogingen van fioo; verhooging van
het salaris voor het hoofd der school f 300
voor iedere bijacte, waarin onderwijs wordt
gegeven f 100.
De gronden, waarop de vergadering deze
ontwerp-salarieering baseerde, zijn de vol
gende
De ontwikkeling der onderwijzers moet
op hooger peil worden gebracht. Daarvoor
is een zeer verbeterde opleiding noodig, zoo
dat op ongeveer 20-jarigen leeftijd de be
voegdheid voor het geven van onderwijs kan
verkregen worden. Op dien leeftijd acht men
een salaris van f800 beslist noodzakelijk.
De daarop volgende acht jaarlijksche ver
hoogingen van I 100 zijn zeer noodzakelijk,
opdat een onderwijzer, gekomen op den
huwbaren leeftijd, die men zich op circa
28-jarigen leeftijd dacht, in staat zal zijn,
een huisgezin te stichten, zonder zich in
vele opzichten te moeten bekrimpen. Daar
voor is een salaris van i 1600 zeker noodig
meende men.
Na dezen tijd nemen de behoeften van
een normaal gez.in regelmatig toe en achtte
de vergadering om de twee jaar een ver
hooging van f too niet overbodig, zoodat
men dan op een leeftijd van circa 40 jaar
het maximum salaris van f2200 heeft bereikt.
Tot afgevaardigden ter Algemeene ver
gadering werden gekozen de dames Majoor
en Cremer en de heeren Jagers, Van Buyte-
nen. Breemer. I.cemrijse, Slager en I.uyf.
Ter veemarkt golden guste koeien f 200
tot f 230, kalf koeien f 200 tot f 300, kalf-
vaarzen f tSo tot f 220, kalveren f 10 tot f 20.
Er werden aangevoerd 30 koeien en 20
kalveren.
De drie electrische ontladingen, die gister
avond omstreeks half zeven heel wat ont
steltenis brachten, hebben, voorzoover na te
gaan, geen schade aangericht.
Afscheid van den winter?
Wij onderschatten hetgeen we hebben en
overschatten hetgeen we zijn.
Uit den Omtrek.
Met den bouw der Ned. Hervormde kerk
bij het station De Bilt zal nu weldra worden
begonnen.
Te Utrecht zal dc prijs van het gas
■'iok het muntgas worden verhoogd met
1 cent en worden gebracht op 7.5 cent voor
gewoon en 8 cent voor muntgas.
De barbiers te Zeist voeren aanstaanden
Zondag in de volledige Zondagssluiting.
Wanneer volgt Amersfoort
Monogram. Ook voor U geldt de regel,
welko geen uitzondering gedoogt, dat de
Redactie (en niemand buiten deze) moet
weten wie dc inzcnd(st)er is van een bijdrage.
Wilt U dus het geheim van uw monogram
ons ontsluieren
Bijeenkomsten.
Dagelijks Openbare leeszaal en bibliotheek
Laantje 2, en R. K. openbare
leeszaal en bibliotheek, Kamp 18.
Oudheidk. museum Flehite.
Dinsdag Theosofische leeszaal.
Vrijd. tot Dond. Bioscoop I-angestraat
Zat. tot Maand. Bioscoop »De Arend*.
14 Apr. Dr. De Hartog, 'I heos. loge,
15 Apr. Padvinders-soirée. Am.
25 Apr. Emma-bloempje.
21 Mei Encycliek-feest.
3/6 Juni Tentooiist. Natuurhist. vereen. Am.
HULPBANK TB AMERSFOORT.
Tot het geven van gelden ter leen
zal een commissie uit het Bestuur op
MAANDAG 17 APRII. aan
staan d e, 's namiddags ten TWEE uur,
zitting houden ten Raadhuize, alwaar de be
langhebbenden zich kunnen aanmelden óok
voor het teruggeven van gelden.
HERMS. p. van HASELEN,
Secretaris-Penningmeester.
