AMERSFOORTSCHE COURANT. 1 Zaterdag 27 Jffif Mei 1916. 'No. 8728 66e Jaargang. Stadsnieuws. (Jitgave van de Naumloozc Vennootschap „l)e Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H van Cloeff". HOOFD-REDACTEUR P. J. FRIDKRIKS. AMERSFOORT. Verschijnt Dtyisdac:-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fi.— franco per post ƒ1. 15. Adverteutiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. I.egale, officieele- en onteigenings- advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—3 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten worden in tokening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, to cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. ZORTEGRACET 9. stbus 9. Telefoon 19. RAADSVERGADERING. De Burgemeester van Amersfoort, Gezien artikel 41 der Gemeentewet, Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat j de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op Dinsdag den 30 Mei aanstaande, des namid dags ten zeven ure. Amersfoort, 26 Mei 1916. De Burgemeester voornoemd 1 Van RANDWIJCK. j verstrekt en bezoeken van belangstellenden gaarne afgewacht. Amersfoort, Mei 1916. De Directie van de Gemeentelijk Arbeidsbeurs. De arbeidsbeurs is geopend 's morgens van half negen tot half éen, 's avonds van zes tot half acht, 's Zaterdags van half negen tot half éen. BROODKAARTEN. De Minister van Landbouw bericht mij i bij zijn schrijven van 3 Mei j.l. dat hij het I niet wenschelijk acht, dat verder brood kaarten werden afgegeven aan personen, j die onv hun maatschappelijken welstand geen steun van het Rijk behoeven, en dus den gewonen broodprijs kunnen betalen. Ik meen de beoordeeling, of men een i broodkaart meent noodig te hebben, te J moeten overlaten aan belanghebbenden zelf, totdat mij blijkt, dat hiervan misbruik wordt gemaakt. Amersfoort, 26 Mei 1916. De Burgemeester van Amersfoort, VAN RANDWIJCK. MAXIMUNPRIJS VOOR WITTE BROOD VOOR ZIEKEN. De Burgemeester der Gemeente Amers foort maakt bekend, dat i; A Ipeurozeii. Moeitevol zijn soms de paden, Die een menschenvoet betreedt, En de grootste aardsche vreugde* Is slechts zelden zonder leed. Maar laat ons met blij vertrouwen, Zonder vreeze verder gaan, Slechts op steile oneffen wegen Ziet men alpenrozen staan. E11 slechts alpenrozen bloeien Zonder doornen, zij alleen Maar zij worden niet gevonden. Niet geplukt in 't dal beneen. Keien. Bankvereenlglng H. L. A. DULLAERT Co. AMERSFOORT Scherpenzeel Soest. IjanBesraolit QO - Tol. Intero. Q68 Verhuren loketten in liaro JLIPS" brand- en inbraakvrije kluis. afwijking met de voorschriften omtrent gewicht en kwaliteit van brood, d.d. 13 April «915, Afd. I No. 271, wordt toegestaan; I. dat het gewicht van het wittebrood, hetwelk uitsluitend ten gerieve van zieken, j welke op medisch advies wittebrood moeten gebruiken, geleverd mag worden, wordt bepaald op 300 en 150 gram II. dat de prijs van deze brooden wordt bepaald op Melkwittebrood 300 gram S.5 centmelk- wittebrood 150 gram 4.5 cent; waterbrood (gemerkt W. A B.) 300 gram 7 cent waterbrood (gemerkt W. A. B.) 150 gram 3-5 cent. Amersfoort, 24 Mei 1916. De Burgemeester voornoemd, Van RANDWIJCK. ARBEIDSBEURS. Kostelooze Gemeentelijke A rbeidsbeurs achter Davidshof 2 Telefoon 374. Zoekt gij werk Wendt U tot de Arbeidsbeurs. Hebt gij iemand noodig in uw zaak, fa briek, kantoor of huishouding? Wendt 11 lot de Arbeidsbeurs. Mondeling, schriftelijk of per telefoon kunt U daar kosteloos alle inlichtingen ver krijgen die U wenscht en tracht men U zooveel mogelijk te helpen. Ook indien tl buiten de Gemeente werk zoekt of indien U een werkkracht wilt heb ben uit een andere Gemeente, kan de Ar beidsbeurs U helpen. Zij staat namelijk dagelijks met alle arbeidsbeuizen in ons land in verbinding. Nog berichten wij U, dat dezer dagen aan de beurs ook een vrouwelijke ambte naar is verbonden. Wij verwachten, dat tengevolge van dezen maatregel van de afdeeling voor vrouwen meer gebruik zal worden gemaakt. Daarom noodigen wij werkzoekenden als dienstboden werkvrouwen naaisters, fabrieks arbeidsters enz., zoowel als degenen die dergelijke werkkrachten noodig hebben, beleefd uit van de Arbeidsbeurs gebruik te maken. Nadere inlichtingen worden ter plaatse \\>nn Steine nur Steine eind, dem hat die Natur niean'a Herz geiübrt. Goethe. Ge hebt reden om bij dezen titel in een lach te schieten. Is dat nu iets voor een fatsoenlijke krant? Die dingen voor inmaak - potten, waar je zoo akelig onverwacht over kunt vallen op die nare hei, als je een lief bouquetje paarse erica's wilt plukken. En dan, zijn we te Amersfoort niet reeds onsterflijk belachelijk door ons gezamenlijk bezit, een reuzenexempaar, De Kei Het motto van Goethe nou ja, die geniale malloot! Mijn kinderen hebben hun zakken wel eens volgestopt met mooie keitjesze von den aardappeltjes, hartjes, centjes en meer zulke dingen, en kregen vreeselijk vuile handjes; maar ze waren er heerlijk zoet En dan heb ik een kennis, een rare vent eigenlijk, die altijd dwars door het bosch of door de lange hei loopt, waar een ander mensch de paden volgt. Die heeft altijd wat gevonden en brengt ook wel eens een mooie kei meelaatst nog had hij er een met een soort goud er in. Maar och, wat heb je aan die dingen, als het tóch geen echt goud is? Ja. die zonderlinge mijnheer een natuur liefhebber stelde mi) dc vraagWaar zouden die keien toch vandaan komen Dat ze groeien, meenen alleen nog maar de onontwikkelde heide-bewoners, dc men- schen uit de zandstreken, welke dit dan ook kunnen verzekeren met een geloovigen ernst, die allen spot voorkomt. De wetenschap, bij monde van onzen eersten ongeëvenaarden bodemkenner Sta ring, gaf sinds een halve eeuw reeds ant woord op die vraag, en ook op dit punt blijkt dus het resultaat der wetenschap wei nig tot het volk te zijn doorgedrongen. Staring vond, bij vergelijking der ge steenten van onze heuvels en heiden met die van andere landen, dat ze deels uit Zweden en Noorwegen, anderdeels uit Bel gië en Duitschland afkomstig zijn. Maar hoe is dit geschied ?'Tot korten tijd voor zijn dood heeft hij gelooid, dat onze zand-, grint- en keienbodem hier is gekomen met de rivieren en met drijvende ijsbergen, brok ken gletschers van het Skandinavische ge bergte afgeschoven, welke hier, waar alles nog met de zee bedekt was, afsmolten en zoo de zand- en puinmassa's deponeerden. Het was op 3 November 1875 op een gedenkwaardige vergadering van Duitsche geologen te Berlijn, dat een Zweed, Otto Torell, als een bom in deze bijeenkomst deed vallen, de mededeeling, dat zij, de aanhangers der drijvende-ijsbergen-theorie, hun wetenschap moesten herzien, daar hij na de vergadering in de onmiddellijke na bijheid van Berlijn en op zoovele andere plaatsen in hun land zou aantoonen de werkelijke toedracht. Hier ontwikkelde hij de l.andijs theorie, die ons leert, dat voor, meer dan 50 000 jaren geheel West- en Noord-Europa was bedekt met een dikke laag landijs, dat af schoof en gevoed werd door de gletschers van de Skandinavische gebergten en door sneeuwval bij lage jaartemperatuur hon derden meters dik was. Mochten de bewijzen voor dien Ijstijd reeds vroeger geleverd zijn, de groote lij nen in het vraagstuk onzer bodemvorming zijn ongetwijfeld getrokken door Torell, al kunnen we zelve wel concludeeren, dat door die Landijsvelden geduchte oppervlakte, en grond-moreenes hierheen werden geschoven, en we in de restanten dier moreenes de bewijzen moeten zoeken van dit historische verloop. Stelselmatig heeft men op landkaarten uitgezet de plaatsen waar men Zweedsch graniet, Noorsch porfier en Alands-gesteen- ten beeft gevonden en zoo is de richting bepaald waaruit het Landijs van de groote Europeesche Helling is geschoven. De keien in het keileem der grondmo- reenes dragen hier en daar de sporen van het langdurige vervoer in den vorm van krassen, door hardere gesteenten, waarover zij zijn gescnoven, er ingemaakt. Waar de keien zelve harder waren dan het bodem gesteente. ontstonden gletseherkrassen, welke men op talloozc plaatsen heeft ge vonden, op kaarten heeft aangeteckend en waarvan men heeft vereenigd de richtings lijnen, die volkomen bleken te correspon- deeren, op die, welke waren ontstaan uit de vindplaatsen der gesteenten. Waar echter een groot deel van ons zand en ons grint zeer duidelijk uit het Zuiden afkomstig bleek, dient nog te worden op gehelderd, hoe deze bodemvormers hier zijn gebracht. Het bestek van dit artikel gedoogt niet een uiteenzetting der bewijzen voor het volgende, maar algemeen wordt aangeno men, dat reeds duizenden jaren vóór het l.andijs onze toenmalige zeebodem werd opgehoogd door het materiaal van de twee zeer breede en sterk stroomende rivieren de Rijn en de Maas, welke ver in de Noordzee tot onder IJsland zelfs, blijkens het laatste Noordzeebodemondcrzoek, groote keien konden vervoeren. Door latere bodemverheffing werd die rivierbodem een vrij vlak zandplateau, onze tegenwoordig Veluwe en onze Utrechtsche heuvelrijen, enz. uitmakende, waar tusschen- door, als restant van den eertijds zoo mach tigen Rijn. deze nog een geultje vormende, de tegenwoordige Geldersche Vallei over bleef. De hoogterrassen van de zuidelijke rivie ren zijn later door het Landijs bedekt ge-* worden, deels omgewoeld en verschoven, deels vervormd tot heuvelrijen, terwijl ook sterke regenval veel bijdroeg tot verdee ling van het terras in heuvels, zooals we dat nog zien bij het voormalige Vliegkamp bij den Stompert en elders. Onze heerlijke schoone heuvels om Amersfoort zijn dus van Zuidelijken oor sprong, brokstukken van het hoogterras, maar vermengd met kleileem, zand en keien van Noorsche afkomst, zooals we het o.a. vinden in den leemkuil aan de Barch- man Wuytierslaan. Daar in de grintgravc- rijen overal verschuivingen zijn te consta- teeren, die uit een schuine ligging der lagen spreekt, is de naam, die men speci aal voor onze heuvelrijen heeft gekozen, n.l. stuwmoreenes, zeer duidelijk. Het behoeft verder geen verklaring hoe al het Zuidelijke grint en de Zuidelijke keien zoozeer zijn afgerond en dc rijkdom aan kwarts een overmaat van zand deed ontstaan met een zeer gering kleigehalte, dat alleen beduidend toeneemt bij sterk ver minderde stroomsnelheid. Onze Amersfoortsche kei is een mooi gerold exemplaar van Noorsch graniet, dus vervoerd door en onder het Landijs. Wie zal ons zeggen hoeveel duizenden jaren zij onderweg is geweest! Het is te bejammeren, dat niet veel meer mooie exemplaren van verschillende soort uit den omtrek worden bewaard en vereenigd tot een schooner geheel, dan het forsehe exemplaar op haar komisch voetstukje ons vertoont. In verband nu met het bovenstaande zal op de van 3 tot 6 Juni te houden in Amicitia tentoonstelling der Natuurhistorische ver- eeniging allerlei interessant materiaal wor den geëtaleerd, zoowel keileem, als een collectie Xoorsche gesteenten, een ver zameling Zuid-gesteenten, een mooie partij fossielen, benevens cenige fraaie series ver- weringen, welk rijk materiaal geheel van en uit den Amersfoortschen berg in de laatste jaren is verzameld. Kaarten, platen, bodemdoorsneden, foto's, zelfs een miniatuurlandschap met de planten welke reeds in den ijstijd hier groeiden, dit alles zal een beeld geven van hetgeen op dit gebied de aandacht verdient. Juist ook voor leeken zal hier veel zijn te leeren omtrent onzen nooit volprezen Berg, die, behalve de verrukkelijke verge- gezichten, de heerlijke hosschen, de gezellige paadjes en de volle frissche lucht, nog een prachtig studieveld blijkt op te leveren voor natuurliefhebbers. P. VAN DER LIJN. Amersfoort, Mei 1916. De vice-president van den Raad van State voorzitter der afdeeling voor.de ge schillen van bestuur, roept op de onbekende belanghebbenden, in zake van het beroep; ingesteld door P. Lobel, te Amersfoort, tegen' het besluit van burgemeester en wet houders van 31 December 1915, waarbij aan hem en zijne rechtverkrijgenden voor waardelijk vergunning is verleend tot bet oprichten van a. eene drogerij van haze-, konijne- en geitevellenb. eene inrichting i tot het bewaren en verwerken van lompen in de perceelen gelegen aan de Boldcrstraat 1 aldaar, nos. 12 en 10, kad. bekend sectie E, nos, 3147 en 3148. om zoo zij die noodig achten hunne memoriën en be- wijsstukken in te zenden aan den Raad van State te 's Gravenhage, vóór 6 Juni '9«6- Tot dien dag liggen destukken ter inzage secretarie van den Raad van State. Zooals blijkt uit de kennisgeving aan het hoofd dezer courant heeft de Burgemeester gemeend de beoordeeling of men een brood-% kaart meent noodig te hebben te moeten overlaten aan belanghebbenden zelf, totdat blijkt, dat hiervan misbruik wordt ge maakt. De nieuwe broodkaarten, voor zoover deze met het oog op bet inkomen der broodkaartenhouders worden uitgereikt, zijn Woensdag 31 Mei en V r ij d a g 1 Juni tegen inwisseling van de oude brood- - kaarten verkrijgbaar van 9—5 uur aan het broodkaarten bureau. Naar we hebben vernomen zijn gisteren alhier 3 wagons regeeringsaardappelen ge arriveerd n.l. to 000 K.G. roode-star en 1 20000 K.G. Frisia 's De prijs, waarvoor deze ^prima kwaliteit) kleiaardappelen bij de groentehandelaren, welke deze wenscjien te betrekken, voor het publiek verkrijgbaar zullen zijn, zal J ongeveer 27 cent. per maat (4 K.G. dragen. Op dit oogenblik bedraagt de prijs deze zelfde soorten ongeveer 35 cent. dat door deze aanvoer van regeerings appelen de prijs ongeveer S cent per (of 4 K.G.) lager wordt. AGENDA voor de openbare gadering van den Raad der Gemeente Amersfoort op Dinsdag 30 .Mei 191C avonds zeven uur. 1. Ingekomen stukken en mededé lingen. 2. Benoeming van een onderwijzer aan de openbare lagere school Bivaca-J ture II. Slagtor) (Gedr. Yerz Xo. 132.) 3. Benoeming van een deskundige belast met het geven van advies inzake reclames togen aanslagen in liet vergun ningsrecht. (Gedr. Vefz. No. 116). 4. Voorstel van Burgemeester 011 Wet houders tot het verléenen van eervol ontslag overeenkomstig verzoek aan E. H. Bu ij ten buys als leeraar aan do Bur geravondschool (Gedr. Verz. Xo. 113). 5. Advies van Burgemeester en Wet houders op het verzoek van H. W. van Esveld om ontslag als lid van het Bur gerlijk Armbestuur (Gedr. Verz Xo. 131). 6 Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot in gebruikgering van grond aan Gebr. Van Praag voor den aanleg van een privaatput vóór t perceel Appel markt 110.7 (Gedr. Verz. No. llü). 7. Voorstel van Burgemeester en Wet houders om vergunning te verlootten aan C. Spelt Cz. tot het maken vaneen brugje aan den HeiligcnbergerwegfGódr. Verz. Xo. 101 8. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot aankoop van liet perceel Kleine Koppel no. 2, sectie D no. 2687 (Godr. Verz. No. 108). 9. Voorstel van Burgemeester en Wet-

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1